NOS Nieuws - Algemeen

De intimidatie van Nicaraguanen door het regime van Daniel Ortega en Rosario Murillo vindt op grote schaal en tot ver buiten de landsgrenzen plaats. Dat schrijft het mensenrechtenbureau van de Verenigde Naties in een rapport dat deze week is gepubliceerd.

Op basis van interviews met honderden getuigen en slachtoffers wordt in het rapport een beeld geschetst dat een weinig verrassend, doch ontluisterend inkijkje geeft in de meest gesloten dictatuur van Latijns-Amerika. Tienduizenden Nicaraguanen zijn het land de afgelopen jaren ontvlucht, maar zijn nog altijd doelwit van repressie.

Bedreiging en intimidatie

Van honderden Nicaraguanen is de nationaliteit ontnomen, en tegen een nog groter aantal zijn inreisverboden ingevoerd. Anderen kunnen hun paspoort niet meer verlengen. Achtergebleven familieleden worden daarnaast bedreigd door milities of politieagenten, met name als Nicaraguanen in het buitenland zich kritisch uitlaten over het regime in hun thuisland. Zelfs in Europese landen, als Spanje en België, worden gevluchte Nicaraguanen nog lastiggevallen door informanten van het Nicaraguaanse regime.

Maar het geweld tegen gevluchte Nicaraguanen gaat verder dan alleen intimidatie. Zeker zes dissidenten zijn de afgelopen jaren in Costa Rica, het buurland van Nicaragua waar veel mensen heen zijn gevlucht, neergeschoten. De VN meldt specifiek de moord op Roberto Samcam, die in juni 2025 werd doodgeschoten in de Costa Ricaanse hoofdstad San José. Samcam was een criticus wiens nationaliteit twee jaar eerder al was afgepakt.

Afgegleden naar een dictatuur

Het brede scala aan mensenrechtenschendingen waar de VN over schrijft, lezen als een beknopte samenvatting van de bijna twintig jaar dat Daniel Ortega het Midden-Amerikaanse land bestuurt. Sinds Ortega in 2007 president werd van het land, is Nicaragua afgegleden tot een dictatuur. Opeenvolgende verkiezingen zijn gemanipuleerd, van de scheiding van machten in het land is niets meer over.

Critici zijn vastgezet of hebben het land ontvlucht, paramilitaire milities en een uitgebreide inlichtingendienst zorgen voor controle van de bevolking. En door een reeks grondwettelijke hervormingen is Rosario Murillo, de vrouw van Ortega, nu "co-president" van het land, en volgens experts de eigenlijke leider en machtigste persoon van het land.

Door de aanhoudende repressie van het Nicaraguaanse regime is er ook weinig over van oppositie en verzet tegen Ortega en Murillo. Vrije pers is er niet meer, een pluriform politiek landschap ook niet. De laatste grootschalige protesten tegen het regime vonden plaats in 2018. Deze betogingen werden echter met harde hand neergeslagen, met ruim 300 doden als gevolg. Honderdduizenden Nicaraguanen ontvluchtten het land hierna. Sinds die protesten en de daaropvolgende repressie hebben Ortega en Murillo systematisch al hun (mogelijke) tegenstanders, in zowel binnen- als buitenland, geprobeerd aan te pakken.

Schoonmaak van de partijtop

Ook (voormalige) loyalisten van het regime en zelfs familieleden van Ortega en Murillo worden doelwit, zo schreef The New York Times deze week. Maar liefst vier leden waarmee Ortega zijn Sandinistische Partij oprichtte, in de jaren 70 toen hij nog een rebellenleider was die het opnam tegen de toenmalige dictatuur geleid door Anastasio Somoza, zijn de afgelopen maanden opgepakt.

Deze hooggeplaatste oud-partijgenoten, onder wie Humberto Ortega, de broer van president Ortega, kregen huisarrest of werden gearresteerd op basis van onduidelijke aanklachten, zoals "verraad". Het waren in sommige gevallen mensen die uitgesproken loyaal waren geweest aan het regime: zo zit Nestor Moncada Lau, als voormalig veiligheidsadviseur een van de hoofdverantwoordelijken voor de onderdrukking van de protesten in 2018, al sinds augustus vast. Ook Bayardo Arce, die vijftig jaar lang aan de zijde van Ortega bleef, ondanks diens autocratische koers, is inmiddels gearresteerd.

De schoonmaak aan de top van de partij van Ortega zou werk zijn van de 74-jarige Rosario Murillo. De gezondheid van de 80-jarige Ortega zou broos zijn en door kopstukken uit het veiligheidsapparaat, het leger en de regeringspartij vast te zetten zou Murillo haar eigen toekomst veilig willen stellen. Verwacht wordt dat Laureano Ortega, een van de zonen van het echtpaar en professioneel operazanger, het stokje na Murillo overneemt.

Of het ooit tot vervolging van leiders van het Nicaraguaanse regime komt, is sterk de vraag. In het rapport door de VN wordt benadrukt dat het land zich vrijwel volledig internationaal heeft geïsoleerd door zich terug te trekken uit internationale organisaties, waaronder de VN-Mensenrechtenraad. Alleen met China, Rusland en Iran worden nog nauwe banden onderhouden.

Demissionair premier Schoof heeft in zijn toespraak voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de nadruk gelegd op het belang van de organisatie.

"Zonder de VN zouden er geen ontwapeningsverdragen zijn, geen Internationaal Gerechtshof", zei Schoof. "Zonder de VN - die vaak de enige organisatie is die in staat is om hulp te bieden op de moeilijkste plekken op aarde - zouden miljoenen mensen verstoken zijn van voedsel."

De Amerikaanse president Trump bekritiseerde de VN eerder deze week nog in felle bewoordingen. Zo sprak hij zijn twijfels uit over het instituut, dat volgens hem te weinig heeft gedaan om oorlogen in de wereld te beëindigen.

Schoof onderstreepte juist het belang van de VN in een veranderende wereldorde: "De wereld is veranderd. Internationale relaties zijn veranderd en de manier waarop we samenwerken is veranderd. Maar dit kan maar tot één conclusie leiden: dat we moeten meeveranderen."

'Gruwelen in Gaza'

Volgens Schoof is de bescherming van de internationale rechtsorde het allerbelangrijkste. Ook wees hij op de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de hongersnood in Sudan en "de gruwelen die zich in Gaza afspelen".

"Iedere dag zien we meer hartverscheurende beelden uit de regio", zei Schoof over de oorlog in Gaza. "Beelden die we nauwelijks voor mogelijk hielden. Beelden die ons begrip en geloof in de mensheid tarten. Er is maar een antwoord: deze oorlog, dit lijden, moet nu stoppen."

Schoof zei de Israëlische regering aan te blijven sporen om zijn koers daar drastisch veranderen. "De annexatie van de Westelijke Jordaanoever en Gaza-stad is onacceptabel en we veroordelen elke stap in deze richting."

De recente erkenning van de Palestijnse staat door meerdere westerse landen de afgelopen tijd liet hij echter onbesproken. Nederland erkent de Palestijnse Staat nog niet.

President Trump is akkoord met de TikTok-deal tussen de Verenigde Staten en China. Met de ondertekening van een presidentieel besluit maakt hij de weg vrij voor om een deel van de app in Amerikaanse handen te krijgen, al heeft China nog niet gereageerd.

Zonder deze deal zou TikTok in de Verenigde Staten verboden worden. Details ontbreken nog maar volgens Trump is ook de Chinese leider Xi Jinping akkoord. Vorige week vrijdag belden de twee leiders elkaar. In dat gesprek ging het onder andere over TikTok.

Eerder deze maand zei het Witte Huis al dat er een overeenkomst was gesloten over de verkoop van de activiteiten van TikTok in de VS door het Chinese moederbedrijf ByteDance. Die zouden nu voor een groot deel in handen komen van Amerikaanse investeerders, waaronder softwareconcern Oracle en Silver Lake. De data van Amerikaanse gebruikers zouden nu ook op een Amerikaanse cloudservice worden opgeslagen.

China heeft nog niet officieel gereageerd op eventuele afspraken. Ook nu is er nog geen officiële reactie vanuit Peking, of van moederbedrijf ByteDance. Over het prijskaartje dat Trump nu noemt, 14 miljard dollar, wordt nog gezwegen.

Verbod wegens veiligheid

Begin vorig jaar kondigde toenmalig president Biden in de VS een verbod op TikTok aan. Er waren grote zorgen over de privacy van de gebruikers van de app en over de nationale veiligheid; China zou via TikTok gevoelige informatie van Amerikaanse gebruikers kunnen verzamelen en Amerikanen kunnen beïnvloeden. In januari dit jaar ging de app tijdelijk op zwart.

Bidens opvolger Trump stelde vervolgens alles in het werk om de app toch in de lucht te houden. De voorwaarde daarvoor was dat TikTok een Amerikaanse eigenaar zou krijgen of een eigenaar die de zorgen over de nationale veiligheid zou wegnemen. Trump verleende dit jaar meerdere keren uitstel voor de verkoop van de Amerikaanse activiteiten.

TikTok heeft zo'n 170 miljoen Amerikaanse gebruikers. De Amerikaanse president heeft zelf ook een account. Hij heeft 15 miljoen volgers op zijn persoonlijke account. Het Witte Huis lanceerde vorige maand ook een officieel TikTok-account.

De organisator van het Eurovisie Songfestival, de European Broadcasting Union (EBU), wil eerder een besluit nemen over de deelname van Israël. Dat zei songfestivalcommentator Cornald Maas vanavond in de talkshow Eva.

Het besluit wordt genomen via een stemming onder de deelnemende landen. Hoe die wordt georganiseerd is nog niet duidelijk.

Eerst zou in december worden besloten of Israël mag meedoen. Nu is het plan om begin november te stemmen, al dan niet anoniem, zegt Maas.

De EBU heeft een brief aan alle deelnemende omroepen gestuurd, zegt Maas. Het Oostenrijkse persbureau APA heeft die brief in handen. Omroep AVROTROS bevestigt aan de NOS een uitnodiging te hebben ontvangen voor de stemming.

De Israëlische omroep KAN hoopt dat het Eurovisie Songfestival "zijn culturele en niet-politieke identiteit behoudt". Verder wil Israël dat bij de stemming in november een driekwart meerderheid geldt.

Deelname Nederland

Deze maand werd al duidelijk dat Nederland niet meedoet aan het Eurovisie Songfestival als Israël ook weer meedoet. Dat geldt ook voor verschillende andere landen.

Volgend jaar is de 70ste editie van Eurovisie Songfestival in Wenen. De finale is op zaterdag 16 mei in de Wiener Stadthalle, de grootste concerthal in Wenen.

'Extra teleurstellend'

Israël reageerde teleurgesteld op het nieuws dat Nederland het Songfestival boycot als Israël deelneemt. Izchak Sonnenschein, jarenlang het hoofd van de Israëlische Songfestival-delegatie, zei tegen Nieuwsuur dat de Nederlandse boycot harder aankwam dan die van andere landen.

"Spanje en Ierland zijn traditiegetrouw vaker 'tegen' Israël", zei Sonnenschein. "Maar Nederlanders werden hier gezien als vriend. Juist daarom voelt dit extra teleurstellend."

Spotify wil artiesten beter beschermen tegen misbruik van AI (kunstmatige intelligentie). Daarom neemt de muziekstreamingdienst maatregelen.

Het afgelopen jaar zijn er al 75 miljoen 'spamnummers' verwijderd. Dat zijn nummers waarmee bijvoorbeeld met behulp van AI artiesten worden geïmiteerd of die worden geüpload om zoekresultaten te beïnvloeden. Het kan ook gaan om liedjes die nagenoeg hetzelfde zijn als van een bestaande artiest en heel vaak worden geüpload.

De afgelopen twaalf maanden was er sprake van "een explosie van AI-tools", staat in een verklaring. De streamingdienst stelt dat AI-technologie zich snel ontwikkelt. Daarom zal Spotify regelmatig met nieuw beleid komen. Zo moet voorkomen worden dat mensen AI gebruiken om luisteraars te misleiden, schrijft de muziekapp, of om authentieke artiesten te dwarsbomen.

Stemklonen

Vandaag zijn nieuwe maatregelen aangekondigd. Zo zijn er nu strengere regels om imitatie van artiesten en het klonen van hun stem aan te pakken. "Dit beschermt artiesten beter en geeft ze duidelijkere mogelijkheden om hun verhaal te doen. Vocale imitatie is alleen toegestaan in muziek op Spotify als de geïmiteerde artiest toestemming heeft gegeven."

Als tweede komt er deze herfst een nieuw systeem om 'spam-muziek' te filteren. Dat systeem identificeert uploaders en nummers waarmee AI misbruikt wordt. "We markeren ze en stoppen met het aanbevelen ervan." Dat betekent bijvoorbeeld dat een nummer niet meer in afspeellijsten komt te staan.

AI of geen AI?

Ook zal Spotify onder meer platenlabels vragen om het gebruik van AI openbaar te maken via de muziekcredits. "Zodra deze informatie via labels, distributeurs en muziekpartners is ingediend, geven we deze in de app weer."

Een liedje een AI-label geven zal niet gebeuren, omdat het bij het gebruik van AI-tools het gaat om een breed scala. Het is niet een kwestie van wel of niet, legt de streamingdienst uit. Artiesten kunnen kiezen om AI te gebruiken voor bepaalde onderdelen van hun producties en voor andere weer niet.

"De muziekindustrie heeft een genuanceerde benadering van AI-transparantie nodig," vindt Spotify, "en wil niet gedwongen worden om elk nummer te classificeren als 'dit is AI' of 'dit is geen AI'."

Hoe werkt AI?

Met kunstmatige intelligentie (vaak afgekort tot AI uit het Engelse artificial intelligence) 'leert' een computerprogramma om iets te doen of te maken aan de hand van voorbeelden. AI-bedrijven geven het programma voorbeelden, zoals liedjes van een artiest, zodat het die kan herkennen. Dit heet het 'trainen' van kunstmatige intelligentie. Zodra dat is gelukt, kan je het AI-programma de opdracht geven om iets te maken dat lijkt op die voorbeelden.

De politie heeft ingegrepen bij een demonstratie voor het gemeentehuis in Doetinchem tegen de komst van een asielzoekerscentrum. Agenten voerden charges uit toen vuurwerk en stenen naar de mobiele eenheid (ME) werden gegooid. Zeven mensen zijn aangehouden.

Voor het gemeentehuis verzamelden zich honderden betogers, terwijl binnen een raadsvergadering plaatsvond over de opvang van asielzoekers. Het plein was al afgezet met dranghekken en camera's waren geplaatst. Volgens Omroep Gelderland waren er zeker tien ME-busjes.

De raadsvergadering vond om veiligheidsredenen achter gesloten deuren plaats, en was te volgen via een livestream. De gemeenteraad besloot vanavond dat er een tijdelijke azc-locatie komt die de komende drie jaar zo'n honderd asielzoekers moet herbergen.

Vorige week werd eveneens gedemonstreerd bij het gemeentehuis. Toen werden eieren gegooid en werd vuurwerk afgestoken. Raadsleden verwezen in de vergadering van vanavond naar die ongeregeldheden. "Demonstreren is een recht, maar geweld plegen hoort daar niet bij," zei een van hen. "Binnenlopen, dreigen en schreeuwen is niet de oplossing."

De politie heeft in Montfort een 49-jarige Duitser aangehouden, omdat hij wordt verdacht van betrokkenheid bij een dodelijk geweldsincident in Limburg. Bij dat incident in Herkenbosch, bij Roermond, kwam tien dagen geleden een 66-jarige man om het leven.

De man werd zwaargewond in zijn tuin gevonden, waar hij kort daarna overleed. In een pand aan de Kerkstraat in Montfort doet de recherche op dit moment onderzoek.

Ook wordt er een buurtonderzoek in de omgeving uitgevoerd. De politie zegt dat er nog meerdere aanhoudingen kunnen volgen.

Steel met keukenmes

De politie meldde eerder dat in de tuin van het slachtoffer een lange, grijze steel met een daarop bevestigd keukenmes was gevonden. De politie deelde foto's van het object. De politie vermoedt dat het door de verdachte zelf in elkaar gezet was. Of het slachtoffer ook met dat mes is omgebracht, is niet door de politie bevestigd.

Het onderzoek naar het dodelijke incident gaat nog door. Mensen die informatie hebben, wordt gevraagd zich te melden bij de politie. Omroep L1 meldde eerder dat de gedode man net met pensioen was gegaan.

De Amerikaanse immigratiepolitie ICE en het Witte Huis gebruiken zonder toestemming de animatieserie Pokémon in een video waarin te zien is dat de ICE immigranten arresteert. Dit bevestigt The Pokémon Company International aan de NOS. "Er is geen toestemming gegeven voor het gebruik van ons intellectueel eigendom."

De omstreden video is op sociale media gedeeld door de officiële accounts van het Witte Huis en het ministerie voor Binnenlandse Veiligheid. De Amerikaanse autoriteiten zetten ICE-agenten neer als het Pokémon-hoofdkarakter Ash Ketchum. In de serie staat Ash bekend om zijn vriendelijkheid, empathie en loyaliteit, maar hij kan ook onbezonnen en impulsief handelen.

De video begint met de bekende uitdrukking en titelsong Gotta Catch 'Em All (ik moet ze allemaal vangen) en vervolgt met Ash die een Pokéball gooit. Deze bal gebruikt hij in de serie om nieuwe Pokémons te vangen.

Nep-Pokémonkaarten

Daarna volgen beelden waarop agenten mensen arresteren, waarmee gelijkenissen worden gesuggereerd tussen het vangen van fictieve figuren en het 'vangen' van immigranten. Pokémon distantieert zich hiervan. "Ons bedrijf was niet betrokken bij het maken of verspreiden van deze inhoud."

In de video is te zien hoe agenten mannen fouilleren en woningen en bedrijven binnenvallen. Sommige mensen zitten op de grond, geboeid met tie-wraps. Agenten dragen hun volledige uitrusting met getrokken wapens.

De video eindigt met een serie nep-Pokémonkaarten, waar je de namen en foto's ziet van vermoedelijk veroordeelde immigranten. Op elke kaart staat een strafbaar feit, zoals mensensmokkel en aanranding, met vervolgens een omschrijving van de beschuldigingen en de straf. Ook is er een kaart met daarop de tekst "worst of the worst".

Niet de eerste keer

De reacties onder de video lopen uiteen. De meesten vinden de video kwalijk, sommigen vinden hem grappig.

Het is niet voor het eerst dat de Amerikaanse overheid ongeoorloofd de bekendheid van anderen misbruikt. Rapper Jay-Z, autosportorganisatie IndyCar (Indianapolis 500) en sociale mediapersoonlijkheid Theo Von waren eerder niet te spreken over het gebruik van hun merk.

De afgelopen maanden zijn er vele anti-ICE-protesten georganiseerd in de VS. Er wordt geprotesteerd tegen het oppakken en deporteren van immigranten en tegen racisme.

De TikTok-video van het Witte Huis heeft inmiddels 11 miljoen weergaven. Het is niet duidelijk of Pokémon juridische acties zal ondernemen.

Er is veel kritiek op de massale uitzettingen en het optreden van ICE. NOS op 3 maakte er deze video over:

Het industriële concern Bosch gaat in thuisland Duitsland 13.000 banen schrappen. De banen verdwijnen bij het onderdeel Bosch Mobility, dat onderdelen levert aan de auto-industrie.

Het bedrijf zegt dat de wereldwijde automarkt zich langdurig zwak blijft ontwikkelen. Daarom wil Bosch de kosten verlagen met zo'n 2,5 miljard euro per jaar.

De banen worden tussen nu en eind 2030 geschrapt. "Wereldwijde politieke ontwikkelingen en handelsbarrières, zoals importheffingen leiden tot grote onzekerheid", zegt Bosch-bestuurder Markus Heyn. "En hier hebben we als bedrijf mee om te gaan."

Stuttgart

Vooral in de regio Stuttgart, de bakermat van Bosch, verdwijnen veel banen. Zo worden daar 3500 banen geschrapt in een fabriek waar motoronderdelen voor dieselauto's worden gemaakt.

Wereldwijd verliezen dieselauto's marktaandeel. Maar ook in een fabriek waar onderdelen voor elektrische auto's worden gemaakt verdwijnen banen, zo'n 1750. "De langzame groei van nieuwe technologie leidt ertoe dat we onze kosten moeten aanpassen", aldus Bosch.

Bosch is niet het enige bedrijf in de Duitse auto-industrie dat last heeft van een tegenvallende vraag. Zo speelde Volkswagen vorig jaar met de gedachte om fabrieken in Duitsland te sluiten vanwege tegenvallende verkopen. Uiteindelijk besloot de autofabrikant dat dat niet nodig was. Maar Volkswagen wil wel 35.000 banen schrappen in vijf jaar tijd.

Bosch maakt niet alleen auto-onderdelen, maar ook bijvoorbeeld warmtepompen en huishoudelijke apparaten als vaatwassers en stofzuigers. Bij die onderdelen van het bedrijf zijn geen ontslagen aangekondigd.

Op de Oirschotse Heide is tijdens een militaire oefening opnieuw brand ontstaan door een rookgranaat. Het vuur brak rond 15.15 uur uit toen enkele militairen in opleiding de rookgranaat lieten afgaan, bevestigt een woordvoerder van de Koninklijke Marechaussee aan Omroep Brabant.

De brandweer en marechaussee kregen de brand snel onder controle.

De heide wordt gebruikt als oefenterrein door de nabijgelegen Generaal Majoor de Ruyter van Steveninckkazerne. Vorige maand brandde op dezelfde heide een stuk grond van 100 bij 100 meter af. De marechaussee noemt het gebruik van rookgranaten nu "een punt van aandacht".

Alerter zijn

Volgens de woordvoerder ligt het niet per se aan de rookgranaten zelf, want de oefening verliep volledig volgens protocol. "We geven tijdens een training mee om goed op te letten of de granaat uitbrandt en niet zomaar weg te gaan. Gewoon iets nauwlettender kijken."

Wel waarschuwt hij voor de risico's na een droge periode: "Vooral na een periode van droogte kan droog struikgewas vlamvatten na een explosie. De gebruikers moeten daarom alerter zijn op de afloop."

In april ontstond een grote natuurbrand bij Ede, ook door een oefening van Defensie. Toen brandde 130 hectare natuur af en moesten 500 brandweermensen uit verschillende regio's het vuur bestrijden. Meerdere bewoners werden geëvacueerd. Minister Brekelmans van Defensie benadrukte destijds dat oefeningen altijd gepaard gaan met risico's.

Minister van Weel van Asiel en Migratie heeft afspraken gemaakt met Uganda over de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers. De VVD-minister zette met de minister van Buitenlandse Zaken van het Afrikaanse land een handtekening onder een intentieovereenkomst voor een kleinschalige proef. Dat gebeurde in New York, waar beiden bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties waren.

Het is een proef met een 'Transit Hub', een plek in Uganda waar uitgewezen asielzoekers tijdelijk onderdak krijgen, voor ze verder reizen naar hun land van herkomst. Het gaat om "enkele tientallen asielzoekers", zei Van Weel.

Nauwelijks

Het demissionaire kabinet van VVD en BBB wil duidelijk maken dat het zich blijft inzetten voor het uitzetten van ongewenste vreemdelingen. Het lukt al jaren nauwelijks om deze groep terug te laten keren. Identiteitspapieren zijn vaak kwijtgemaakt en landen van herkomst voelen er niets voor om hun onderdanen terug te nemen.

Het was PVV-minister Klever voor Ontwikkelingssamenwerking die een klein jaar geleden tijdens een werkbezoek aan Uganda plotseling aankondigde dat er gewerkt ging worden aan een plan om uitgeprocedeerde Afrikaanse asielzoekers naar Uganda te sturen. Dat was opmerkelijk, ook omdat het plan niet door haar, maar door PVV-minister Faber uitgewerkt moest worden.

Kritiek

Premier Schoof wist van niets en de Ugandese minister ontkende later dat er met Klever over zo'n plan gepraat was. Er kwam ook kritiek op het idee, vooral omdat het Afrikaanse land het niet zo nauw neemt met de mensenrechten.

In de tussentijd is op het ministerie van Asiel en Migratie toch verder gewerkt aan een proef. Minister Van Weel is tevreden over de intentieovereenkomst. "We moeten gaan kijken naar wat er wél kan", aldus de minister. Hij benadrukt dat de bescherming van de mensenrechten voorop staat. De uitgeprocedeerde asielzoekers worden "menswaardig" opgevangen, zegt Van Weel. "Het is geen vluchtelingenkampt, maar een keurige opvang, geen gevangenis."

Politiek verslaggever Nouschka van der Meijden:

"Het gaat hier om de intentie om met een proef te beginnen. We zijn dus nog ver weg van het moment dat mensen daadwerkelijk op het vliegtuig naar Uganda worden gezet. En het is onzeker of een permanente deal er überhaupt ooit komt. Maar zo vlak voor de verkiezingen is het interessant om deze stap wel groot aan te kondigen. Want BBB en VVD willen graag bewijzen dat zij, ook zonder de PVV, werken aan een streng asielbeleid."

Tientallen mensen hebben vanavond meegelopen in een herdenkingsmars voor Jerryson, de 15-jarige jongen die zondag bij een McDonald's in Capelle aan den IJssel door een politiekogel werd gedood. De tocht, die gemoedelijk verliep, eindigde pal voor het politiebureau.

Voorafgaand aan de mars sprak de pleegmoeder van Jerryson, die zichzelf "zijn oma" noemde. Geëmotioneerd zei ze dat hij als baby bij haar kwam.

"Hij was een jongen die niet hield van hard praten, dat er ruzie was. Het was een stille jongen, we gaan daarom rustig lopen. Ik wil niet dat er rellen zijn. Mensen die dat willen gaan doen wil ik vragen deze plek te verlaten, want dat hebben we niet nodig."

Ze zei dat ouders hun kinderen uit het oog verliezen, "door geen aandacht te geven". Ook zei ze dat er niet gekeken wordt wat iemand tot zijn daden brengt. "We hebben allemaal een rugzakje. We hebben geen aandacht voor de problemen van kinderen. Wat brengt een persoon tot zijn daden?"

Bekijk hier hoe de mars verliep:

Omgebouwd gasalarmpistool

Ook sprak ze over de politie. "Mensen, we hebben ze nodig. We kunnen boos worden. Nee. Ik ben niet van het gaan vechten." Hierop trok de mars naar het politiebureau aan de Slotlaan, waar een minuut stilte werd gehouden voor Jerryson.

De 15-jarige jongen werd doodgeschoten nadat hij betrokken was geweest bij het roven van een fatbike. De eveneens 15-jarige eigenaar van de fatbike kreeg een vuurwapen op zijn hoofd gericht en werd geschopt en geslagen.

Het OM meldde gisteren dat Jerryson een omgebouwd gasalarmpistool bij zich had, dat een functionerend vuurwapen was. Twee andere 15-jarigen die ook betrokken zouden zijn geweest bij de beroving, blijven 14 dagen langer vastzitten. De politie gaat ervan uit dat er vier verdachten betrokken waren bij de beroving. De vierde wordt nog gezocht.

Aangifte moeder

Jerryson werd buiten bij een McDonald's doodgeschoten, volgens de politie nadat hij meermaals gewaarschuwd was zich over te geven. Het Rotterdamse Openbaar Ministerie (OM) zei vandaag dat hij niet in zijn rug is geschoten, zonder daar verder over uit te weiden. Het OM reageerde op uitlatingen van Gerald Roethof, de advocaat van de biologische moeder van de 15-jarige Jerryson.

Hij vertegenwoordigt de moeder die op Curaçao woont en aangifte heeft gedaan van doodslag. De tiener leefde in Nederland in een pleeggezin. De rijksrecherche doet onderzoek naar het incident, zoals gebruikelijk is bij wapengebruik door agenten waarbij gewonden of doden vallen.

Er komt een strafrechtelijk onderzoek naar havenbedrijf C. Steinweg Group, waar kort na elkaar twee dodelijk ongevallen gebeurd zijn. Dat bevestigt het OM na berichtgeving van RTL Nieuws.

Deze week kwam op de Botlek Terminal een man om het leven bij een ongeval toen hij aan het werk was in het ruim van een schip. Hij werd bij het lossen van het schip bedolven onder aluminiumblokken.

In juni kwamen twee mensen om het leven terwijl ze bezig waren met het lossen van stalen platen, ook in het ruim van een schip. Twee anderen raakten toen zwaargewond. Dit gebeurde op een andere locatie van het bedrijf.

Het OM ziet beide incidenten als twee losse zaken en zal dus twee onderzoeken uitvoeren.

Vaker ongevallen

Bij C. Steinweg Group zijn de laatste jaren vaker doden gevallen bij bedrijfsongevallen. Sinds 2017 kwamen bij het bedrijf, dat gespecialiseerd is in het overladen van goederen, acht mensen om het leven.

Investeerders zijn zeer ontevreden over Duurzaaminvesteren.nl. Het crowdfundplatform is volgens de beleggers niet transparant genoeg over oplopende verliezen. Ook komt het volgens beleggers voor dat ingelegd geld helemaal niet geïnvesteerd wordt in datgene dat is beloofd.

Een groep investeerders beraadt zich daarom op stappen tegen het platform en de investeerders die daarachter zitten. De afgelopen tien jaar werd ongeveer 400 miljoen euro via het platform in bedrijven geïnvesteerd.

Michiel Punt, één van de beleggers, zegt dat 1500 mensen zich hebben aangesloten bij zijn bezwaren. Volgens hem heeft Duurzaaminvesteren.nl in het verleden zeker goede zaken gedaan, maar sinds een tijdje zou het bedrijf de screening van ondernemers die geld willen ophalen op het platform minder grondig uitvoeren. Ook vinden de beleggers dat het platform niet transparant geweest is over de risico's voor investeerders.

Volgens ceo van Duurzaaminvesteren.nl Hans van der Pouw klopt het dat er projecten niet op tijd uitbetalen. Volgens hem komt dat onder meer door tegenvallers in de markt voor duurzame energie. Dat de ondernemers achter projecten niet goed gescreend worden, herkent hij niet. "Sterker nog, we hebben maatregelen genomen om dat te verbeteren."

Ook zegt Van der Pouw dat beleggers bij betalingsachterstanden wel degelijk snel worden geïnformeerd. De problemen zitten volgens het platform met name bij twee bedrijven die samen bijna 90 miljoen euro hebben opgehaald. "Dit soort concentraties staan wij nu niet meer toe."

Onvrede onder investeerders

Op recensiewebsite Trustpilot zijn er veel klachten over het crowdfundplatform. Klagers wijzen erop dat onduidelijk is dat veel projecten naar hetzelfde moederbedrijf leiden. "Projecten zijn op vage manieren aan elkaar gelinkt", schrijft Bram. "Zodra er één een betalingsprobleem heeft, gaat de volgende erachteraan. Terwijl het op het eerste oog verschillende projecten lijken." Ook het Financieele Dagblad berichtte over boze beleggers.

Soms is voor de beleggers überhaupt onduidelijk waar het geld is gebleven. Zo schrijft Ivo: "Ik heb een obligatie gekocht waarmee zonnepanelen op een kas zouden worden gelegd. Ik ben naar deze plaats toe gereden en toen bleek dat de zonnepanelen er helemaal niet liggen."

Lex van Teeffelen, lector financiering midden- en kleinbedrijf van de Hogeschool Utrecht, volgt Duurzaaminvesteren.nl al langer. Volgens hem is het duidelijk dat het bedrijf erachter, Crowdinvesting, zich onvoldoende inzet voor de beleggers die via het platform geld uitlenen.

"Als blijkt dat een project een terugbetaling moet missen, moet het platform de beleggers per direct op de hoogte stellen. Dat zijn ze wettelijk verplicht," zegt Van Teeffelen, "Als die informatie niet op tijd beschikbaar is, is dat ook oneerlijk voor eventuele nieuwe beleggers."

Ook hekelt Van Teeffelen de manier waarop het bedrijf met verantwoordelijkheid omgaat. Juridisch is het zo geregeld dat bij klachten over rendement of uitbetaling beleggers moeten aankloppen bij het project in plaats van het platform.

Verantwoordelijkheid

Beleggers hebben in algemene zin ook een eigen verantwoordelijkheid. Niet alle bedrijven die geld hebben opgehaald via het platform deden dat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten.

"Ter verdediging van deze groep, er zijn veel, met name, wat oudere beleggers die best wat duurzaam willen beleggen voor hun kinderen of kleinkinderen." zegt Van Teeffelen, "Dan oogt dit heel vriendelijk."

Overigens is dit een uitzondering, denkt Van Teeffelen: "Qua communicatie, governance en rendement is dit niet representatief voor de markt van crowdfunding. Normaal gesproken worden er strenge eisen gesteld aan communicatie over rendement en risico's. Ook gaan platformen veel vlotter achter achterstallige betalingen aan."

ING lanceert samen met acht andere Europese banken een stablecoin, een cryptomunt waarvan de waarde aan die van de euro is gekoppeld. Hiermee wil het bankenconsortium concurreren met de Amerikaanse stablecoin-markt.

De andere banken die deel uitmaken van het consortium zijn DekaBank, CaixaBank, KBC, Raiffeisen Bank, SEB, Dankske Bank, UniCredit en Banca Sella. De negen banken hebben een nieuw bedrijf opgericht dat in Nederland is gevestigd en onder het toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) komt te staan.

Waarom doen de banken dit?

Stablecoins zijn cryptomunten die aan een vaste waarde zijn gekoppeld, zoals een valuta. Op dit moment wordt de markt voor stablecoins gedomineerd door Amerikaanse partijen. De bedrijven Tether en Circle bedienen samen het overgrote deel van de markt voor stablecoins. Daar willen de Europese banken een alternatief voor bieden.

Geld overmaken naar een rekening naar het buitenland kan soms ingewikkeld zijn en veel tijd kosten. "Met de infrastructuur van stablecoins worden internationale betalingen heel snel en goedkoop gedaan", zegt Dennis Post, crypto-expert bij consultancy EY.

Maar betalingen verlopen binnen de Eurozone al vrij soepel, merkt Dirk Bezemer op, hoogleraar financiële economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verwacht dan ook niet dat de Europese stablecoin voor Nederlandse consumenten meteen veel voordeel oplevert. Volgens Bezemer spelen er andere belangen mee. "Het zijn winstgevende bedrijven die bang zijn om marktaandeel te verliezen."

"Banken hebben namelijk een monopolie op het systeem waarop betalingsverkeer plaatsvindt en verdienen aan elke transactie", zegt Bezemer. "Europese banken verliezen de grip op het betalingsverkeer, zodra transacties ook met Amerikaanse stablecoins gedaan kunnen worden."

De banken zijn volgens hem bang dat in Europa straks op grote schaal met stablecoins wordt betaald in plaats van met euro's.

Ook ECB

Omdat het in de VS zo snel gaat, wil ook de Europese Centrale Bank (ECB) vaart maken met een eigen digitale euro. "De ECB is bang dat de Amerikaanse stablecoins chaos op de financiële markten kunnen veroorzaken als de cryptomunten toch instabiel blijken te zijn", zegt Bezemer.

President Trump zet zich namelijk in voor minder toezicht op digitale munten. Het Amerikaanse Congres heeft recent wetgeving aangenomen voor stablecoins. Die wetgeving moet het makkelijker maken om cryptovaluta in de traditionele financiële wereld te gebruiken.

Zo worden crypto's interessanter voor traditionele investeerders zoals banken en verzekeraars. Maar doordat er minder regulering is, is het risico op schokken groot, zeggen Post en Bezemer. Dat kan ook hier grote gevolgen hebben als er te veel verbondenheid met de Amerikaanse stablecoins is.

De cryptomunt van ING en de andere Europese banken wordt naar verwachting in 2026 uitgegeven.

Het debat in de Tweede Kamer over de rellen in Den Haag van afgelopen zaterdag lijkt de verhoudingen in politiek Den Haag verder op scherp te hebben gezet. Politici maakten elkaar, ruim een maand voor de verkiezingen, harde verwijten.

Voorafgaand deed ChristenUnie-leider Bikker een oproep aan alle politieke partijen, van links tot rechts, om rechts-extremistische geweld in een gezamenlijk statement "met klem" te veroordelen. Maar dat werkte uiteindelijk juist averechts.

GroenLinks-PvdA, D66, SP, Denk, Partij voor de Dieren en Volt wilden geen verklaring ondertekenen waar ook PVV en Forum voor Democratie onder stonden. Want die twee partijen zouden juist hebben bijgedragen aan een sfeer waarin het geweld van afgelopen zaterdag kon plaatsvinden.

'Angsten aangewakkerd'

Het statement kreeg een eigen dynamiek in het debat. PvdD-leider Ouwehand vroeg collega Bikker zelfs om het in te trekken. Ouwehand deed dat, omdat ze niet wilde bijdragen aan het "witwassen" van PVV-standpunten. Dat gebeurde nadat Wilders (PVV) had laten weten dat hij zijn toon niet wilde matigen. Hij zei dat in reactie op verzoeken van verschillende partijen om naar zijn eigen rol te kijken.

"U heeft jarenlang de angsten van mensen thuis aangewakkerd en opgehitst", zei D66-leider Jetten. "U verspreidt gif in de samenleving."

CDA-leider Bontenbal haalde het rapport aan van de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), waarin wordt gewezen op de invloed van politici. Hij noemde Wilders' stijl polariserend. "Ziet de heer Wilders hier ook een eigen verantwoordelijkheid?"

Wilders vroeg partijen die hem op deze manier aanspreken om hem niet in verband te brengen met geweld. "Doe dat niet." Hij zei daarbij: "Mijn verantwoordelijkheid is niet naar de NCTV, maar naar de kiezer. En die heeft niets met de NCTV te maken."

Tijdelijke asielstop

Aan het einde van het debat vroeg Ouwehand nogmaals aan de ChristenUnie om het gezamenlijke statement in te trekken. Dit keer vanwege een (verworpen) motie van BBB-leider Van der Plas, die het demissionaire kabinet vraagt om nogmaals te kijken naar een noodwet om een tijdelijke asielstop mogelijk te maken.

Zo'n noodwet inzetten was een idee van oud-PVV-minister Faber, dat niet werd uitgevoerd omdat er geen "dragende motivering" werd gevonden voor dit staatsrechtelijke paardenmiddel, waarbij het parlement deels buitenspel wordt gezet.

Volgens Van der Plas kon die motivering nu misschien wel worden gevonden, omdat er na de rellen van afgelopen zaterdag een nieuwe situatie is ontstaan. De hoeveelheid mensen die op de been kwam, liet volgens haar zien "dat de sluimerende veenbrand in de samenleving tot branden aan het komen is".

Van der Plas kreeg veel kritiek op het voorstel:

Veel partijen vonden het niet kunnen wat Van der Plas deed. Volt-leider Dassen stelde dat Van der Plas extreemrechts geweld wilde belonen met een asielstop. Bikker sprak van een "groetjes-aan-de-achterban-motie", zo vlak voor de verkiezingen. Bontenbal zei dat de BBB-leider aan het einde van het debat nog even "een stuk rood vlees" in de arena gooide.

Van Oosten las NCTV-rapport niet voor vragenuur

Demissionair minister Van Oosten (Justitie en Veiligheid) zei vandaag in het debat dat hij voorafgaand aan het vragenuur van afgelopen dinsdag niet op de hoogte was van het advies van de NCTV. "Ik kreeg een dik dossier toegewezen en moest in heel kort tijdsbestek reageren." Hij zegt dat hij vooral voorzichtig wilde zijn en het dossier eerst terzijde schoof en zich door zijn ambtenaren liet bijpraten.

Van Oosten wilde in het vragenuur nog niet van extreemrechts geweld spreken bij de rellen in Den Haag, terwijl de NCTV juist adviseerde om het te benoemen. Later op de dag had hij het alsnog over "extreemrechtse relschoppers".

Naast Wilders en Van der Plas lag ook de VVD onder vuur. Partijleider Yesilgöz kreeg van meerdere oppositiepartijen te horen dat ook zij verantwoordelijk is voor het aanwakkeren van de polarisatie in de samenleving, onder meer door met de PVV in een coalitie te stappen.

Zij maakte duidelijk dat zij niet van plan was om mee te doen aan de vaak harde discussies van vandaag. Ze noemde het niveau van het debat tot dan toe "intens beschamend". "Mensen hopen oplossingen te horen, ze zijn dit spuugzat." Toch haalde ook zij wel uit naar andere partijen.

Zo zei ze tegen Jetten dat ze zijn "obsessie met de heer Wilders" niet deelt. Ook had ze een harde aanvaring met SP-leider Dijk, die zei dat VVD-minister Heinen "fascisme gebagatelliseerd" had, toen die na de Haagse rellen op tv zei: "Laten we niet alles politiek maken".

Naast Jetten botste ook Stephan van Baarle (Denk) stevig met Yesilgöz:

Het debat verdiende "de schoonheidsprijs niet", constateerde ChristenUnie-leider Bikker, die haar statement niet heeft ingetrokken. Ze zei dat partijen zich er desgewenst nog altijd bij kunnen aansluiten.

Ze is al een weekje onderweg en heeft zich tot nu toe opgehouden boven de Atlantische Oceaan. Bewoonde gebieden zijn daarmee nog buiten schot gebleven. Maar nu zet Gabrielle koers richting Europa. Vrijdag trekt de orkaan richting de Azoren.

Op het moment dat ze de Azoren passeert, is Gabrielle nog een echte orkaan, met gemiddelde windsnelheden van tegen de 150 kilometer per uur en uitschieters tot zo'n 185 kilometer per uur.

Morgenochtend 08.00 uur Nederlandse tijd ligt Gabrielle pal boven de westelijke eilanden van de Azoren-archipel. De meeste overlast en schade gaan we zien tussen de eilanden Faial en Terceira. Naast de wind moet ook rekening worden gehouden met veel regen in dit gebied.

Er kan 100 tot 150 millimeter regen vallen binnen twaalf uur. Nu is de hele eilandengroep best groot in omvang. Het grootste eiland, São Miguel, met de voor toeristen bekende plaats Ponta Delgada, ligt op ruim 200 kilometer afstand van de plaats waar de kern van Gabrielle passeert. De gevolgen van de orkaan zullen hier dus zeker wel merkbaar zijn, maar de grootste schade wordt niet daar verwacht.

Tot slot worden ook de golven plaatselijk gevaarlijk hoog. Omdat de golven juist aan de zuidkant van een lagedrukgebied het meest opbouwen, moeten we voor de golven ons oog richten op São Miguel. Ten zuidwesten van het eiland kunnen de golven oplopen tot meer dan 10 meter.

In het weekeinde trekt de orkaan, afzwakkend naar een tropische storm, verder naar het Europese vasteland. Gabrielle wordt als eerste in de zuidelijke helft van Portugal verwacht. Daarna krijgt ook het zuidwesten van Spanje ermee te maken.

Tegen die tijd zijn de scherpe kantjes er, zowel wat wind als neerslaghoeveelheden betreft, wel af. Wat onverlet laat dat ook in deze gebieden Gabrielle nog wel voor overlast kan zorgen.

Via een videoverbinding heeft de Palestijnse president Abbas de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toegesproken. Ondanks de verplichting die de Verenigde Staten hebben om alle bezoeken aan de VN in New York te faciliteren, kregen Abbas en tientallen Palestijnse ambtenaren een inreisverbod opgelegd.

In zijn toespraak sprak Abbas dankbaarheid uit aan de Westerse landen die deze week Palestina erkenden, waaronder Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Portugal. Hij riep op tot een duurzame vrede met Israël, en de oprichting van een onafhankelijke Palestijnse staat zonder rol voor Hamas.

Hij zei dat de door hem geleide Palestijnse autoriteit er klaar voor is Palestina te besturen, inclusief de Gaza-strook, waar Hamas volgens hem ontwapend moet worden.

Abbas uitte zijn zorgen over het genocidale geweld tegen Palestijnen in Gaza, "De oorlogsmisdaden die Israël pleegt in Gaza zullen de geschiedenisboeken ingaan als een van de afschuwelijkste humanitaire rampen van deze en de vorige eeuw."

De Palestijnse president Mahmoud Abbas sprak de VN-lidstaten toe via een videoverbinding.

Het is niet gebruikelijk dat de Verenigde Staten VN-genodigden weert. In het 80-jarige bestaan van de Verenigde Naties woonden zelfs aartsvijanden van de VS de vergaderingen in New York bij, zoals Sovjetleider Chroesjtsjov en de Cubaanse communistische leider Fidel Castro.

Ook nu zijn bepaald niet alleen vrienden van de VS aanwezig. Zo is het opvallend dat de Iraanse president Masoud Pezeshkian niet geweerd is.

Door een resolutie die een grote meerderheid van 145 stemmen vóór kreeg, kon de toespraak van Abbas wel uitgezonden worden via videoverbinding.

Schending van VN-afspraken

Het weren van de Palestijnse delegatie is een schending van de "VN-hoofdkwartierovereenkomst", zegt Lex Takkenberg, die meer dan dertig jaar bij de VN-organisatie voor hulp aan Palestijnse vluchtelingen heeft gewerkt en nu adviseur is bij Arab Renaissance for Democracy and Development, "Daarin is bepaald dat de VS eenieder die naar New York moet komen voor de VN een visum moet geven. Dit is dus een flagrante schending van de regels."

Takkenberg vermoedt dat het besluit te maken heeft met de aankondiging dat meerdere Europese landen Palestina zouden erkennen tijdens de Algemene Vergadering, wat ze inmiddels dus ook hebben gedaan, "Het is primair een politieke actie, een wedervergelding. Maar juridisch gezien is hier geen basis voor."

Volgens de Amerikanen wordt de Palestijnse Autoriteit uitgesloten omdat die steun zoekt "voor de erkenning van een Palestijnse staat". Daarmee zou zij bijgedragen hebben aan eerdere mislukkingen van een staakt-het-vuren.

Nasrah Habiballah, correspondent Palestijnse gebieden

"President Abbas nam in zijn toespraak duidelijk afstand van Hamas. Hij wil gebruik maken van het moment dat steeds meer landen Palestina als staat erkennen.

Abbas wil laten zien dat er met de Palestijnse autoriteit te praten valt en dat zij de juiste partij is om Palestina te besturen, hoewel Israël daar fel op tegen is."

Het is niet voor het eerst dat de VS een Palestijnse delegatie weert voor een VN-bijeenkomst. Dat gebeurde eerder in 1988, toen de Verenigde Staten PLO-leider Yasser Arafat, destijds veruit de bekendste Palestijnse leider, een visum weigerden. De VN besloot toen om de Algemene Vergadering te verplaatsten naar het hoofdkantoor in Genève.

De VN kan het inreisverbod voorleggen aan het Internationaal Gerechtshof. "Maar het is sterk de vraag of dat gaat gebeuren. De regering-Trump is op allerlei manier wild om zich heen aan het slaan, en dit is één van de details in een veel groter web van inmenging. Een belangrijker geschil is bijvoorbeeld dat de VS zich terugtrekt van VN-fondsen.", aldus Takkenberg.

In Indonesië zijn meer dan duizend kinderen ziek geworden na het eten van een gratis schoolmaaltijd. De scholieren in de provincie West-Java hebben een voedselvergiftiging opgelopen. Een aantal kinderen wordt behandeld in tijdelijk opgetuigde klinieken. Daar krijgen zij onder andere infusen en andere medicatie toegediend.

De ziekteuitbraak is een nieuwe tegenslag voor de Indonesische president Prabowo. Eerder deze maand werd ook al een grote groep scholieren ziek na het eten op school. De gratis schoolmaaltijden waren een verkiezingsbelofte van Prabowo, bedoeld om de armoede in het land te bestrijden.

Een aantal kinderen wordt behandeld in tijdelijk opgetuigde klinieken:

Het Nationaal Voedingsagentschap (BGN), dat het project overziet, gaat de behandelingskosten van de zieke scholieren dekken, meldt staatspersbureau Antara News. Ook gaat het agentschap een onderzoeksteam samenstellen om de menu's en keukens onder de loep te nemen.

Opschorten

Scholen bieden de maaltijd sinds het begin van dit jaar aan. Ook zwangere vrouwen gratis de maaltijden aangeboden. De verwachting van de Indonesische regering is dat zo'n 30 procent van de bevolking via het project zal worden gevoed.

Het project was van meet af aan controversieel. Naast de zorgen over de voedselveiligheid zijn er onder meer zorgen over de financiële haalbaarheid en de gevolgen voor de staatskas. Alleen in 2025 zou het project omgerekend ruim 3,7 miljard euro kosten, schatte de regering.

Intussen wordt de roep om het project op te schorten groter. Er zijn zorgen over de kwaliteit van en het toezicht op het programma. "We moeten degenen die het programma uitvoeren, evalueren", zegt de West-Javaanse gouverneur Mulyadi. "En het belangrijkste is hoe we moeten omgaan met het trauma van de leerlingen."

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"Vanwege de enorme kosten van het schoolmaaltijdenproject staat er voor president Prabowo ook veel politiek kapitaal op het spel. Dit was ongeveer dé belangrijkste verkiezingsbelofte tijdens de campagne om president te worden.

Maar inmiddels slokt het project jaarlijks zo'n 2 procent van het bruto binnenlands product op. Om dat voor elkaar te krijgen, heeft de regering Prabowo veel moeten bezuinigen. Bezuinigingen die uiteindelijk mede hebben geleid tot de dodelijke protesten ruim een maand geleden.

Als het maaltijdenproject mislukt, zijn er vanuit de bevolking dus veel opofferingen gedaan voor niets. Ook vroegen veel burgers zich van meet af aan af of gratis eten wel nodig was. Aan goedkoop eten is namelijk geen tekort in Indonesië. Een mislukking zal niet helpen om de onvrede die de protesten blootlegden weg te nemen."

Luchtvaartmaatschappij KLM heeft een kort geding aangespannen tegen de geplande staking van grondpersoneel van aankomende woensdag. Vakbonden FNV en CNV roepen de medewerkers dan op om acht uur lang te staken, van 06.00 tot 14.00 uur.

Gisteren staakten de grondmedewerkers al zes uur lang, vorige week woensdag vier uur en de woensdag daarvoor twee uur. KLM stapte voor die stakingen niet naar de rechter. De luchtvaartmaatschappij zegt dit nu wel te doen "vanwege de ernstige gevolgen voor de veiligheid op Schiphol, onze operatie, passagiers en andere (partner)vliegmaatschappijen)".

KLM wilde aan de NOS geen nadere toelichting geven waarom ze bij de eerdere stakingen geen verbod eisten en nu wel. "Dat gaan we in de rechtszaal uitleggen."

Onder het grondpersoneel vallen onder andere mensen die helpen bij inchecken, bagagepersoneel en degenen die vliegtuigen begeleiden op de grond. FNV en CNV willen onder meer een hoger loon voor hen.

Eerdere lange stakingen verboden

In juni wilden de bonden al dat er een hele dag, 24 uur lang, werd gestaakt. Toen stapte KLM ook naar de rechter. Die verbood die staking toen. Een staking zou volgens KLM op dat moment grote risico's met zich meebrengen voor de veiligheid en openbare orde, ook omdat de staking zo dichtbij de NAVO-top in Den Haag zou plaatsvinden. De rechter ging daar toen in mee.

Daarna wilden de bonden in juli acht uur lang staken. Ook die staking werd verboden door de rechter. Die liet toen meewegen dat de drukke zomerperiode net begon. Dat betekende volgens hem dat de mogelijkheden tot omboeken beperkt waren. "Daarmee zou de actie tot veel verdriet bij gedupeerde reizigers leiden", stelde de rechter toen.

Het kort geding dient morgen om 13.00 uur bij de rechtbank in Haarlem. Bij de eerdere twee zaken deed de rechter op de dag zelf uitspraak, omdat het kort geding een paar dagen voor de geplande staking was.