NOS Nieuws - Algemeen

In de Indiase regio Kashmir zijn zeker 26 doden gevallen bij een mogelijke terroristische aanslag op toeristen. Dat meldden lokale autoriteiten aan de BBC. Schutters openden rond 15.00 uur lokale tijd het vuur op toeristen in de Baisaran-vallei.

Er zouden veel gewonden zijn. Sommigen verkeren in kritieke toestand. Een toerist uit het Indiase Gujarat die de aanval overleefde, zei tegen de BBC dat er chaos uitbrak na de aanval. "Iedereen begon plots te rennen, huilen en schreeuwen."

Het gebied is afgezet door het Indiase leger en er is een grootschalige zoekactie op touw gezet naar de daders. De lokale politie zegt tegen persbureau AP dat het een terroristische aanslag is en dat de daders militante strijders zijn die zich verzetten tegen het Indiase bewind.

Ook gaan er verhalen rond dat het zou gaan om een gewapende groep die zich verzet tegen de toestroom van "buitenstaanders" die zich in het gebied vestigen, maar dat is nog niet bevestigd.

Ergste aanval in jaren

De Indiase minister-president Modi zegt dat de daders niet zullen worden gespaard. "Onze toewijding om terrorisme te bestrijden is onomstotelijk en wordt enkel sterker", schrijft hij op X.

De verkozen leider van de regio, Omar Abdullah, zegt dat het de ergste aanval is op burgers dat het gebied in de afgelopen jaren heeft gezien.

Mirwaiz Umar Farooq spreekt van een "laffe aanval op toeristen". Hij is een belangrijke figuur in de politieke tak van de Kashmirse separatistenbeweging. Hij noemt op X het geweld onacceptabel en schrijft dat het "tegen het ethos van Kashmir ingaat, dat bezoekers met open armen ontvangt".

'Zwitserland van India'

De Baisaran-vallei nabij het pittoreske Pahalgam wordt onder toeristen het 'Zwitserland van India' genoemd. Het gebied Kashmir bestaande uit de Jammu-regio en de Kashmirvallei in de zuidwestelijke uitlopers van het Himalayagebergte is een gebied dat wordt omsloten door Pakistan, India, China en voor een klein gedeelte Afghanistan.

De aanval valt samen met het vierdaagse bezoek van de Amerikaanse vicepresident JD Vance en zijn gezin aan India. Hij is in Jaipur, ver van Kashmir. "De afgelopen dagen zijn we overweldigd door de schoonheid van dit land en zijn inwoners", schrijft Vance op X. Hij zegt dat zijn gedachten en gebeden bij de nabestaanden van de aanslag zijn.

Later schreef president Trump "verschrikkelijk nieuws uit Kashmir" te hebben ontvangen, in een bericht op zijn eigen sociale media. "De VS staat samen met India tegen terrorisme."

De uitvaart zaterdag van paus Franciscus leidt tot een aanpassing van het officiële gedeelte van Koningsdag. De koninklijke familie is aanwezig bij de feestelijkheden in Doetinchem, maar het bezoek begint een uur later dan gepland, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst.

Premier Schoof en minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken reizen af naar Rome om de uitvaart van de paus bij te wonen.

Het programma van Koningsdag in Doetinchem begint om 12.00 uur in plaats van om 11.00 uur. Ook de rechtstreekse uitzending bij de NOS begint op het middaguur.

In het verleden was er ook nooit iemand van het koningshuis aanwezig bij uitvaarten van een paus. Wel stuurde de Nederlandse regering vertegenwoordigers.

Paus Franciscus, die lang kampte met een slechte gezondheid, overleed gisteren na een beroerte. Hoewel Franciscus heeft gekozen voor een sobere uitvaart, zullen veel staatshoofden en regeringsleiders zaterdag de uitvaart in Vaticaanstad bijwonen.

Eerdere uitvaarten

Twee jaar geleden ontbrak het koningshuis ook bij de uitvaart van emeritus paus Benedictus XVI. In 2005 hadden sommige katholieken in Nederland kritiek op koningin Beatrix omdat ze niet naar de uitvaart ging van paus Johannes Paulus II, die meer een kwart eeuw paus was geweest. Vrijwel alle andere Europese koningshuizen waren er toen wel.

In 1978 overleden in een paar weken tijd twee pausen (Paulus VI en zijn opvolger Johannes Paulus I). Ook bij deze plechtigheden ontbrak het Nederlandse koningshuis.

De afgelopen jaren zijn de banden tussen het Vaticaan en het koningshuis aangehaald. Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en hun drie dochters brachten in 2016 een privébezoek aan de paus. Het koningspaar was drie jaar eerder ook aanwezig bij de inauguratie van Franciscus. In 2017 bracht Nederland voor het eerst een staatsbezoek aan Vaticaanstad.

Dat bezoek verliep volgens het Vaticaan informeel en gezellig:

Paus Franciscus was een Argentijn, net als koningin Máxima. Bovendien is de koningin rooms-katholiek, in tegenstelling tot de protestantse Willem-Alexander. De koning noemde in 2015 zijn religieuze overtuiging een privézaak, omdat er in de Grondwet niets staat over de godsdienst van het staatshoofd.

Vier dagen voor de uitvaart van paus Franciscus is de strijd in Rome voor de uitverkiezing van zijn opvolger al losgebarsten. Ruim honderd kardinalen kiezen binnenkort het nieuwe hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk.

Tot het conclaaf kunnen kardinalen zichzelf in de kijker spelen. Maar dan wel zo onopvallend mogelijk, want rond pausverkiezingen geldt in het Vaticaan al tijden een oud gezegde: wie het conclaaf ingaat als paus, vertrekt als kardinaal.

Het is niet uitgesloten dat de opvolger van paus Franciscus eveneens uit Latijns-Amerika afkomstig is, of uit Azië of van het Afrikaans continent komt. Van de 134 stemgerechtigde kardinalen zijn veruit de meesten (110) aangesteld door paus Franciscus, van wie een behoorlijk aantal uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Daarmee is het college van kardinalen een stuk universeler dan toen Franciscus zelf in 2013 gekozen werd. Toen vormden Europese en Noord-Amerikaanse kardinalen een tweederdemeerderheid; de meerderheid die nodig is om tot paus verkozen te worden. Dat gold ook toen Benedictus in 2005 paus werd.

In vergelijking met die vorige pausverkiezingen zijn vooral aanzienlijk minder Italiaanse kardinalen stemgerechtigd.

Eretitel

De aanstelling van nieuwe kardinalen is voorbehouden aan de paus. Het is een eretitel, de belangrijkste taak van kardinalen is het kiezen van een nieuwe paus. Alleen kardinalen die jonger dan 80 jaar zijn mogen meestemmen.

Dat zoveel stemgerechtigde kardinalen zijn benoemd door paus Franciscus, wil niet zeggen dat zijn opvolger zijn beleid zal voortzetten, stelt Anton de Wit, hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad.

Paus Franciscus heeft volgens De Wit "een breed scala" aan vrienden en vijanden aangesteld als kardinaal.

Er gaan meerdere namen rond van kardinalen die de 267ste paus kunnen worden. Een van de kardinalen die genoemd worden als serieuze kanshebber is de 70-jarige Pietro Parolin.

De Italiaan was als staatssecretaris van de Heilige Stoel de rechterhand van paus Franciscus.

Een andere naam die genoemd wordt is die van de Filipijn Luis Antonio Tagle. Met hem zou de Rooms-Katholieke Kerk de eerste paus uit Azië krijgen. Hij was aartsbisschop van Manilla toen hij door Franciscus naar Rome werd gehaald om ervaring op te doen in de Curie, het bestuursapparaat van de kerk.

Na een stroeve start is hij nu verantwoordelijk voor de belangrijkste afdeling van evangelisatie.

Een derde potentiële kanshebber is de 72-jarige Péter Erdő uit Hongarije. Hij is geliefd in de conservatieve hoek. Zo is hij fel gekant tegen de zegen voor homostellen. Erdő werd in 2003 door paus Johannes Paulus II benoemd en was indertijd een van de jongste kardinalen.

Tientallen kardinalen kwamen vanochtend samen voor de eerste vergadering:

In zeer conservatieve en traditionele katholieke media gaat ook de naam van Wim Eijk rond. Hij is de enige Nederlandse kardinaal. De aartsbisschop van Utrecht kreeg de eretitel in 2012.

Tegen de Amsterdamse omroep AT5 zegt Eijk ervoor open te staan om de nieuwe paus te worden. "Als de kardinalen je kiezen, dan kun je dat zien als een roeping die je krijgt van de Heilige Geest", zegt de 71-jarige Nederlander.

"Ik denk dat je dan echt in geweten verplicht bent om ja te zeggen." Eijk deed de uitspraken in een programma dat kort voor de dood van paus Franciscus werd opgenomen.

Een woordvoerder van de Nederlandse Bisschoppenconferentie benadrukt dat kardinalen zichzelf niet kunnen aanbieden. "De kardinaal heeft gezegd dat als er een beroep op hem zou worden gedaan hij dit niet zou weigeren. Dit is dus iets anders dan jezelf aanbieden en ervoor lobbyen. Een heel belangrijk verschil."

Bondjes vormen

Deze eeuw hoefden katholieken nog niet lang op witte rook te wachten. Zowel paus Benedictus als paus Franciscus werd binnen twee dagen gekozen. Hoofdredacteur Anton de Wit van het Katholiek Nieuwsblad en Vaticaankenner Stijn Fens sluiten niet uit dat de verkiezing ditmaal langer duurt.

"Het gezelschap is zo divers dat kardinalen elkaar nog niet goed kennen", zegt Fens in de podcast De Dag. "Het zal nog een hele toer worden om bondjes te vormen. In die zin is het net Expeditie Robinson."

Op een camping in Limburg waar tot voor kort 180 arbeidsmigranten illegaal woonden, zijn meer dan vijftig katten achtergebleven. Een Friese organisatie heeft de dieren vanochtend gered.

Het vangteam van Stichting Kat in Nood en de vrijwilligers van de dierenambulance Fryslân waren bang voor "een explosie aan kittens" als er niet werd ingegrepen. Volgens L1 Nieuws waren er in het zuiden van het land geen organisaties die de dieren konden helpen.

Daarom vertrok vanochtend vroeg een ambulance vol vangkooien, dekens, voer en kattenmandjes vanuit Friesland naar het dorp Ysselsteyn in Noord-Limburg.

"De katten komen bij ons in de opvang. Daar worden ze medisch onderzocht, geholpen en gesteriliseerd of gecastreerd. Asielen in de omgeving hebben hun hulp al aangeboden. Onze opvang is ook maar beperkt", zegt een woordvoerder.

Stichting Kat in Nood hoopt dat alle katten en nieuw baasje krijgen.

Chalets

De arbeidsmigranten die bij een vleesverwerker in Helmond werkten, woonden in 45 chalets. De eigenaar van de camping probeerde de huisvesting te legaliseren, maar dat is niet gelukt. Volgens de gemeente Venray, waar Ysselsteyn onder valt, was de brandveiligheid niet in orde en waren de leefomstandigheden niet goed genoeg.

Het is niet bekend waar de arbeidsmigranten heen zijn gegaan toen ze halsoverkop moesten vertrekken. Campingeigenaar Sraar Maessen baalt dat de katten zijn achtergelaten. "Je wordt voor een lastige keuze gesteld. Ik ben heel blij dat de mensen van de dierenambulance hier zijn om de katten te vangen."

Er is een derde slachtoffer overleden van de schietpartij in Oosterhout, eind vorige maand. Een 25-jarige man uit de Brabantse plaats die zwaargewond raakte bij de schietpartij is vandaag aan zijn verwondingen bezweken, meldt de politie.

Bij het schietincident op 28 maart vielen op de dag zelf al twee doden: twee mannen van 32 jaar. Ook zij kwamen uit Oosterhout.

Midden op straat

De schietpartij was midden op straat. Agenten troffen in een auto twee zwaargewonde mannen aan.

Verderop in de straat botsten twee andere auto's frontaal op elkaar. In een van de auto's zat ook een zwaargewonde man. Al die drie mannen zijn nu dus overleden.

Schutters voortvluchtig

De schutters zijn nog altijd voortvluchtig. Een team van vijftien rechercheurs doet onderzoek. Woensdag en donderdag zocht de politie in een plas in Breda naar een voorwerp dat mogelijk te maken heeft met de schietpartij.

Nabestaanden van een van de gedode mannen stellen dat het een vergismoord was. De advocaat van die familie, Peter Schouten, noemt dat aannemelijk. Volgens de politie is het een van de scenario's waarmee rekening wordt gehouden, maar niet het enige scenario.

Het luxe zeiljacht Bayesian, dat vorig jaar zonk voor de kust van Sicilië, wordt volgende maand boven water gehaald en ontmanteld door Nederlandse bergers. Dat zeggen bronnen die betrokken zijn bij de bergingsoperatie tegen persbureau Reuters.

De Bayesian lag in augustus vorig jaar voor anker ten oosten van Palermo toen het plotseling in zwaar weer terechtkwam en omsloeg. Bij het ongeluk met het superjacht kwamen zeven van de 22 opvarenden om het leven, onder wie de eigenaar van het schip: de Britse techmiljardair Mike Lynch.

Ook de 18-jarige dochter van Lynch, enkele van zijn vrienden en de kok van het schip vonden de dood. Duikers hadden dagen nodig om de lichamen van slachtoffers uit het gezonken schip te halen.

De Italiaanse autoriteiten hebben een Brits bedrijf de opdracht gegeven om de berging van het jacht te coördineren. Volgens de Italianen gaan de Nederlandse bedrijven Smit Salvage en HEBO Maritiemservice het schip van de zeebodem halen. De NOS heeft beide bedrijven benaderd, maar die kunnen op dit moment geen commentaar geven.

Intact

Het zeiljacht ligt op zo'n 50 meter diepte en ligt op zijn rechterkant. Het plan is om de 72 meter lange mast, die nog aan het schip bevestigd is, eerst te bergen. Zo blijft de rest van het schip zoveel mogelijk intact als het uit zee gehaald wordt, is het idee.

Dat is belangrijk in verband met het onderzoek naar het ongeluk. Het Italiaanse Openbaar Ministerie kan het onderzoek pas afronden als het schip is geborgen en doorzocht.

Drie bemanningsleden van de Bayesian worden in Italië verdacht van doodslag en het veroorzaken van een scheepsramp. Het gaat om kapitein James Cutfield, een scheepsmechanicus en een matroos.

In de Russische regio Vladimir, iets ten oosten van Moskou, is de noodtoestand afgekondigd vanwege een zware explosie. Dat schrijven Russische staatsmedia op basis van lokale autoriteiten. Er zijn geen gewonden gemeld en het is nog onduidelijk wat de ontploffing heeft veroorzaakt.

Volgen het ministerie van Defensie is er een munitiedepot van het leger geëxplodeerd. Er wordt gezegd dat er brand was ontstaan als gevolg van "het niet opvolgen van veiligheidsregels". Deze bewering valt niet onafhankelijk te controleren.

Op sociale media gaan video's rond van een vuurbal en dikke rookpluimen. De ontploffing lijkt te hebben geleid tot een kettingreactie: omwonenden spreken van nieuwe explosies. Dorpen in de directe omgeving van het munitiedepot worden ontruimd, zo melden Russische media.

Op beelden zijn grote rookpluimen te zien. Ook is een explosie te horen:

Pro-Oekraïense accounts speculeren dat de explosie is veroorzaakt door een Oekraïense aanval, maar leveren daarvoor geen bewijs. Het Oekraïense leger heeft niet gereageerd op het nieuws. Vanwege de Russische invasie en aanhoudende agressie valt Oekraïne regelmatig olie- of munitiedepots op Russisch grondgebied aan met drones.

Dode door aanval op Zaporizja

In Oekraïne worden Russische luchtaanvallen gemeld. Volgens de Oekraïense luchtmacht zijn vandaag vele tientallen kamikazedrones gelanceerd vanaf Russisch grondgebied. Het merendeel daarvan zou zijn neergehaald.

Eerder op de dag werd in de zuidelijke stad Zaporizja een dodelijke luchtaanval gemeld met zweefbommen, die stammen uit de Sovjettijd. Deze projectielen worden per vliegtuig gedropt en kunnen door de vleugels aan de zijkant nog vele kilometers afleggen. Ze exploderen zodra ze de grond of een doelwit raken.

De gouverneur van de regio Zaporizja zegt dat een 69-jarige vrouw is gedood bij de Russische luchtaanval. Ook zouden 24 mensen gewond zijn geraakt, onder wie vier kinderen.

Bij de aanval werd een flatgebouw geraakt. Ook vlogen meerdere auto's in brand:

De zuidelijke havenstad Odesa werd afgelopen nacht getroffen door een zwerm kamikazedrones, zegt een lokale bestuurder op Telegram. Volgens hem zijn er zeker drie gewonden bij de luchtaanval op een woonwijk.

Onderhandelingen onder druk

De Amerikaanse president Trump sprak onlangs de hoop uit dat er deze week een vredesakkoord komt om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Vooralsnog zijn er geen signalen die wijzen op een snelle doorbraak in de onderhandelingen.

President Poetin kondigde rond Pasen eenzijdig een bestand af, waar Rusland zich vervolgens niet aan hield. President Zelensky riep Rusland zondag zonder succes op tot een gevechtspauze van dertig dagen voor langeafstandsaanvallen op burgerinfrastructuur.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio dreigde vorige week dat de VS stopt met bemiddelen als Kyiv en Moskou niet snel laten zien dat een akkoord mogelijk is. Morgen gaan Oekraïense, Britse, Franse en Amerikaanse diplomaten in Londen met elkaar in gesprek over een mogelijk einde aan de oorlog.

De Tweede Kamer vindt dat er veel te veel regelingen zijn om mensen in armoede te ondersteunen. Die regelingen verschillen per gemeente en zijn vaak ingewikkeld, waardoor er geld op de plank blijft liggen.

De Kamer wil daarom dat het kabinet ervoor gaat zorgen dat mensen in armoede overal in Nederland op ongeveer dezelfde ondersteuning kunnen rekenen, ongeacht de gemeente waar ze staan ingeschreven.

Tekort

Huishoudens met de laagste inkomens komen tot honderden euro's per maand tekort, zo concludeerde een adviescommissie in 2023. Gemeenten proberen daar wat aan te doen, met allerlei eigen regelingen. Zo geeft de ene gemeente gratis zwemabonnementen, terwijl de andere bijspringt in zorgkosten.

De versnippering en complexiteit van het armoedebeleid is een doorn in het oog van hulpverleners en ambtenaren. Als iemand in armoede verhuist van de ene gemeente naar de andere, moet weer helemaal worden uitgezocht waar diegene recht op heeft.

Wat iemand krijgt verschilt van gemeente tot gemeente, tot soms wel honderden euro's per maand. Dat bleek onlangs uit berekeningen van het Instituut voor Publieke Economie (IPE). Eerder kwam een adviescommissie van het kabinet tot dezelfde conclusie.

Eenvoudiger

In moties die vandaag door de Tweede Kamer zijn aangenomen, staat dat de ondersteuning eenvoudiger moet, met minder bureaucratie en meer ruimte voor maatwerk. Dat betekent dat persoonlijke omstandigheden belangrijker zijn dan voorschriften en formulieren.

Het kabinet werkt intussen aan een Nationaal Programma Armoede en Schulden dat in juni klaar moet zijn. Uit dat plan moet duidelijk worden hoe gemeentelijke regelingen vereenvoudigd kunnen worden.

Een man van 54 uit Stadskanaal wordt verdacht van ontucht met zeker acht jonge kinderen die bij hem in de buurt woonden. Dat werd vandaag bekend op een eerste inleidende zitting.

De man is begin dit jaar aangehouden. Hij paste af en toe op kinderen in de buurt, zeiden buurtbewoners eerder tegen RTV Noord. Op de zitting werd duidelijk dat de slachtoffers aan zijn zorg waren toevertrouwd. Het gaat om kinderen tussen de 4 en 8 jaar oud. "Hun verklaringen zijn consistent en betrouwbaar", zei de officier van justitie. De man ontkent dat hij de meisjes heeft misbruikt.

Huis beklad

Zijn arrestatie veroorzaakte veel onrust in de buurt. Zijn huurhuis werd beklad en ruiten werden ingegooid. Vervolgens is de woning dichtgetimmerd door de verhuurder.

In de woning zijn harde schijven met daarop seksuele beelden van kinderen gevonden. De precieze omvang van de zaak is nog niet duidelijk. Het aantal slachtoffers kan volgens justitie nog oplopen.

De man blijft zeker drie maanden vastzitten en wordt binnenkort psychologisch onderzocht, schrijft RTV Noord.

De ruim 220.000 gemeenteambtenaren krijgen de komende twee jaar gemiddeld 7,5 procent meer salaris. De vakbonden en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben een voorlopig akkoord bereikt over een nieuw cao. Deze geldt ook voor Samenwerkende Gemeentelijke Organisaties, zoals de GGD's en omgevingsdiensten.

VNG-onderhandelaar en wethouder Rachel Streefland van de gemeente Utrecht is blij dat de partijen het eens zijn geworden, "ondanks onzekere financiële omstandigheden". Ze doelt daarmee op de voorgenomen bezuinigingen op gemeenten, wat zij het "ravijnjaar" noemen.

Keuzebudget voor aflossing studieschuld

De nieuwe cao heeft een looptijd van twee jaar, van 1 april 2025 tot en met 31 maart 2027. Het loon gaat in vijf stappen omhoog. Ongeveer eens per halfjaar krijgen de medewerkers er een percentage bij.

Volgens de cao kunnen gemeenteambtenaren hun individueel keuzebudget (IKB) gebruiken om een deel van hun studieschuld af te lossen. Volgens vakbond CNV is dit belangrijk voor jonge ambtenaren. "Deze schulden liggen hun zwaar op de maag, dus hulp vanuit de werkgever is zeer gewenst."

Voor oudere medewerkers zijn er nieuwe afspraken gemaakt: medewerkers met mentaal of fysiek zwaar werk kunnen tot twee jaar eerder met pensioen.

Het onderhandelingsresultaat wordt nog besproken door de werkgevers en voorgelegd aan vakbondsleden, die erover mogen stemmen. Op 6 juni moet het akkoord definitief worden.

De sociale huur wordt voor twee jaar bevroren en tegelijk wordt het voor particuliere verhuurders makkelijker om de huren te verhogen.

Dit zijn twee afspraken over wonen uit de voorjaarsnota waarover vorige week een akkoord werd gesloten door de coalitiepartijen. In die halfjaarlijkse bijstelling van de begroting is flink geschoven met miljarden en is beleid aangepast, en dat heeft gevolgen.

Om met de eerste afspraak te beginnen: "De huren voor sociale huurwoningen worden in 2025 en 2026 bevroren."

Dat is goed nieuws voor de betrokken huurders. Maar het is slecht nieuws voor wie een huurhuis zoekt. Want woningcorporaties hebben door de huurbevriezing minder geld om te investeren in de bouw van nieuwe huurwoningen. Dat scheelt op termijn 185.000 huizen, zo schat de branchevereniging. En dat terwijl Keijzer een stuk of 100.000 woningen per jaar wil bouwen.

Keijzer deed niet mee aan de onderhandelingen over de voorjaarsnota. Over de gemaakte afspraken zei ze: "Had ik dit liever anders gezien? Ja natuurlijk."

Op losse schroeven

Over de bouw van betaalbare woningen heeft Keijzer nog geen half jaar geleden afspraken gemaakt op een woontop, en die staan nu weer op losse schroeven. Corporaties krijgen zo'n 1 miljard euro compensatie, maar dat valt in het niet bij de vele miljarden aan investeringsmogelijkheden die ze naar eigen zeggen kwijtraken. Ze dreigen met een gang naar de rechter.

"Ik moet hier nu gewoon mee aan het werk", was Keijzers reactie.

Dat vindt de coalitie ook. "Het kabinet moet bekijken hoe het de bouwplannen op peil willen houden", zegt NSC-leider Van Vroonhoven.

Mocht er een probleem zijn, zegt PVV-leider Wilders, dan moet de minister een oplossing vinden. Extra geld wil hij niet beloven.

VVD-leider Yesilgöz verwijst voor de gevolgen van de afspraken in de voorjaarsnota ook naar minister Keijzer. "Corporaties zeggen dat ze meer geld nodig hebben. Daar gaat de minister van Volkshuisvesting het gesprek over aan." Dat wordt wel een lastig gesprek, erkent BBB-leider Van der Plas. "Maar lastig is niet onmogelijk."

Moeilijk werkbaar

Het kabinet regeert en de Kamer controleert, maar het omgekeerde lijkt nu het geval. De vier coalitiepartijen hebben in een lange onderhandelingsnacht van alles afgesproken, bewindspersonen moeten het er maar mee doen. Ook als de nieuwe afspraken hun plannen doorkruisen die zijn gemaakt op basis van het hoofdlijnenakkoord van de coalitie.

CDA-leider Bontenbal stelt dat het akkoord over de voorjaarsnota op een vrij amateuristische manier is gesloten door de vier coalitiefractievoorzitters. Volgens hem hebben ze niet over de consequenties nagedacht en kunnen ze niet alleen maar zeggen "Mona Keijzer lost dat wel op". GroenLinks-PvdA-leider Timmermans spreekt van broddelwerk. Zonder voldoende compensatie houdt het op met het bouwen, zo zegt hij.

Het is niet voor het eerst dat afspraken tussen de coalitiepartijen vervelend uitpakken voor het kabinet. Denk bijvoorbeeld aan de in december afgesproken bezuinigingen op de zorg met als doel de bezuinigingen op onderwijs te verzachten. Het idee was om medisch specialisten te korten, maar onbedoeld werden verpleegkundigen geraakt, met als resultaat kopzorgen voor PVV-minister Agema.

Toch versoepelen

Overigens is er ook een meevaller voor minister Keijzer. De coalitiepartijen hebben besloten de Wet betaalbare huur toch te versoepelen.

"Ze steunen me, hoe mooi is dat!", zei Keijzer. Ze had net zelf nog een aanpassing van de kersverse wet over particuliere verhuur voorgesteld. Maar daar was de Tweede Kamer voor gaan liggen, inclusief PVV en NSC.

De afspraken over de versoepeling zijn wel tamelijk vaag opgeschreven. Er moeten "minder woningen" onder het puntensysteem uit de betreffende wet vallen. Hoeveel minder, dat staat er niet. Ook moet de waarde van een huis meer mee kunnen tellen in de huurprijs. Ook dat wordt niet uitgewerkt. Verder komt er "een verkenning" of kleine verhuurders wel onder de wet moeten vallen. Ook hier moet Keijzer mee aan de slag.

Saillant is dat NSC-Kamerlid Welzijn het precies een week geleden nog geen pas vond geven om deze wet "die nog geen jaar van kracht is" alweer aan te passen. Maar de VVD, die dit punt had ingebracht bij de onderhandelingen, is juist blij met de versoepeling van de wet.

Al met al is over de twee maatregelen rond huren waarschijnlijk het laatste woord nog niet gezegd.

De groei van de wereldeconomie zal aanzienlijk vertragen door de aangekondigde importheffingen van president Trump. Dat is de boodschap van Pierre-Olivier Gourinchas, de hoofdeconoom van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Elk halfjaar geeft deze VN-organisatie zijn vooruitblik op de ontwikkeling van de wereldeconomie.

Ditmaal is die voorspelling minder rooskleurig dan eerder. De organisatie werkt vanwege de onzekerheid en onvoorspelbaarheid van Trump met meerdere toekomstscenario's.

In alle gevallen daalt de groei van de economie ten opzichte van de vorige voorspelling van het IMF, maar een recessie, een krimp van de wereldeconomie, wordt niet verwacht.

Onzekerheid

Als de heffingen die aangekondigd zijn doorgaan, dan daalt de groei het meest. Waar in januari nog 3,3 procent groei werd verwacht, is dat nu een half procentpunt minder: 2,8 procent.

Voor veel landen, waaronder de EU, kwam er een pauze van 90 dagen op het daadwerkelijk invoering van hoge importheffingen. Maar van tafel zijn ze zeker niet.

In een andere optie stellen de Verenigde Staten de meeste belastingen oneindig uit, behalve die voor China. Ook dan krijgt de wereldeconomie nog steeds een flinke klap. Dat komt volgens het IMF doordat de onzekerheid in de wereld niet afneemt.

In een laatste scenario worden de extra belastingen dit jaar niet ingevoerd. Dan komt de groei uit boven de 3 procent, ook volgend jaar.

De Amerikaanse economie krijgt bij het doorgaan van de importheffingen harde klappen. Voor de VS voorspelt het IMF voor dit jaar een economische groei van 1,8 procent, een vol procentpunt minder dan eerder. Gourinchas zei in een toelichting dat het IMF geen recessie in de VS verwacht, al is de kans daarop wel toegenomen van 25 procent tot 37 procent.

Geen recessie

De manier waarop de wereldeconomie de afgelopen 80 jaar heeft gewerkt, is volgens het IMF aan het verdwijnen. De regels die bepalen hoe veel landen omgaan met hun economie zijn veranderd sinds de Verenigde Staten begin dit jaar een wereldwijde handelsoorlog begonnen.

Een man uit Poortugaal in Zuid-Holland is veroordeeld tot een celstraf van zeven jaar en tbs voor het beroven en aanrijden van een vrouw in Den Haag. Het 77-jarige slachtoffer overleed vijf maanden later.

De vrouw werd in augustus 2023 beroofd van haar tas achter een Haags winkelcentrum. De overvaller stapte in een gestolen auto, gaf gas, reed over de benen van de vrouw en sloeg op de vlucht. Kort daarna werd Hamse D. (42) aangehouden.

Longaanval

De vrouw raakte ernstig gewond bij de aanrijding, werd een paar keer geopereerd en moest lang revalideren. In het ziekenhuis ontving de vrouw honderden verjaardagskaarten nadat Omroep West over de beroving had geschreven.

De vrouw overleed niet aan de directe gevolgen van de beroving en aanrijding, maar het Openbaar Ministerie besloot D. toch te vervolgen voor de dood van de vrouw.

Vandaag is hij schuldig bevonden aan doodslag. "Iedereen weet dat bij het aanrijden van een persoon vanuit stilstand het risico bestaat dat die onder de auto komt. De kans is groot dat dit tot de dood leidt", aldus de rechter.

"Door toedoen van de verdachte heeft het slachtoffer de laatste maanden van haar leven verschrikkelijk geleden", staat in het vonnis. De rechtbank oordeelt dat het overlijden van de vrouw zeer waarschijnlijk het gevolg is van de aanrijding.

Verslaafd

D. krijgt ook tbs met dwangverpleging omdat de aan cocaïne verslaafde man een lang strafblad heeft. Eerdere behandelingen hebben niet geholpen.

De familie van het slachtoffer zegt tegen Omroep West blij te zijn met de uitspraak. "Het was voor ons van belang dat werd bewezen dat er een verband is tussen het vroegtijdige overlijden van Ans en de gewelddadige overval."

Het kabinet trekt honderden miljoenen euro's uit voor ondersteuning van de Nederlandse industrie. Vanaf volgend jaar kunnen grote bedrijven een compensatie aanvragen voor de gestegen elektriciteitsprijzen. In totaal gaat het om zo'n half miljard euro aan kabinetssteun om de energierekening van de bedrijven te dempen. Haagse bronnen bevestigen dit bedrag dat is genoemd in De Telegraaf.

Dat staat in de uitgelekte klimaatplannen van VVD-minister Hermans (Klimaat en Groene Groei). Vrijdag is de presentatie.

De compensatiemaatregel (Indirecte Kostencompensatie, afgekort IKC) is een subsidie op fossiel energiegebruik die in het verleden veel kritiek uitlokte. Critici zien de subsidie als een financiële prikkel om vervuilend te blijven produceren (zie onderstaand kader). Maar de afgelopen tijd gingen ook vanuit de Tweede Kamer (BBB, VVD en ook CDA) stemmen op om de subsidie terug te laten keren. Hermans geeft daar nu gevolg aan.

In de plannen staat ook dat de CO2-heffing voorlopig overeind blijft.

In de bres

In Den Haag wordt al lang uitgekeken naar de klimaatplannen van minister Hermans. Vooral de industrie trok de afgelopen tijd aan de bel. Bedrijven in deze sector zeggen dat ze in de problemen zijn gekomen door hoge energiekosten. Ze stellen dat ze daardoor niet meer concurrerend kunnen zijn met bedrijven in omliggende landen.

Vorige maand namen partijen in de Tweede Kamer het op voor de industrie en kwamen ze met allerlei voorstellen. Minister Hermans zei toen in een reactie dat ze werkt aan een sterke en duurzame economie en industrie. Ze benadrukte verder dat ze de "urgentie" voelt om de Nederlandse industrie te helpen, maar zei ook de maatregelen "in balans" te willen bekijken.

Uit de nu uitgelekte plannen blijkt ook dat minister Hermans de heffing op plastic wil aanpassen. Ook verlaagt ze de netbeheerkosten voor bedrijven. De CO2-heffing, die is ingevoerd om bedrijven te stimuleren hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen, blijft.

Met het oog op de gestelde klimaatdoelen voor 2030 wil minister Hermans dat zakelijke rijders sneller overstappen op elektrisch rijden. Per 2027 komen er flinke belastingvoordelen voor elektrische auto's op de leasemarkt, waardoor het niet meer aantrekkelijk is voor zakelijke rijders om nog met benzine- of dieselauto's te rijden. Ook komt er extra subsidie voor warmtepompen en krijgt de glastuinbouw een heffing om te verduurzamen.

Verduurzamen

Vorige week werd al bekend dat de subsidie Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) ook volgend jaar blijft bestaan. Met deze subsidie van 8 miljard euro kunnen bedrijven verder verduurzamen. Ook kan de subsidie gebruikt worden voor ondergrondse CO2-opslag.

Het gerechtshof in Amsterdam heeft in hoger beroep de 74-jarige Henk R. (ook wel bekend als Zwarte Cobra) vrijgesproken van het opdracht geven tot een dubbele moord in Antwerpen in 1993. Het OM had 22 jaar cel geëist.

Twee jaar geleden was R. al door de rechtbank vrijgesproken in deze zaak.

De rechters oordeelden toen dat de getuigenverklaringen en telecomgegevens onvoldoende waren om te kunnen vaststellen dat R. de opdrachtgever was geweest

Bij de dubbele moord kwamen een 55-jarige Griekse diamantair en drugshandelaar en zijn 44-jarige vriendin om het leven. Zij werden in hun auto doodgeschoten.

Onvoldoende bewijs

Volgens de getuigen wilde R. de 55-jarige Griek doden vanwege een schuld rond een drugsdeal. Het hof oordeelt dat deze verklaringen geen hard bewijs vormen dat R. de opdrachtgever was van de dubbele moord. "De conclusie is dat u moet worden vrijgesproken", zei de voorzitter van het hof. R. heeft altijd gezegd dat hij onschuldig was. Na de uitspraak toonde hij zich "opgelucht en blij".

De plegers van de dubbele moord werden eerder al tot levenslang veroordeeld. R. zelf zat op dat moment in een Amerikaanse gevangenis in verband met een plan om een miljoen xtc-pillen te smokkelen. Weer terug in Nederland werd hij aangehouden voor een andere drugszaak waar hij nog een straf voor moest uitzitten. Vervolgens werd hij vervolgd voor de dubbele moord in Antwerpen.

De arabist en jurist Laila al-Zwaini is overleden. Ze was al geruime tijd ziek en overleed zaterdag op 59-jarige leeftijd. Laila al-Zwaini trad als deskundige geregeld op in de media.

Al-Zwaini werd op 6 juli 1965 in Eindhoven geboren als dochter van een Nederlandse moeder en een Iraakse vader. Ze was gespecialiseerd in onder meer de sharia (islamitische rechtsleer), Arabische stammen en vrouwenrechten in de islamitische en Arabische wereld.

Ze was onder meer verbonden als onderzoeker aan de universiteit van Leiden, waar ze rechten en islamitische studies studeerde.

Vriend van de show

Al-Zwaini woonde en werkte enige tijd in Egypte, Irak en Jemen waar ze wetenschappelijk onderzoek deed. Ook trad ze op als hoofd van een rechtsstaatmissie van de Verenigde Naties in Afghanistan.

Ook bij de NOS was al-Zwaini vaak te zien en te horen als duider. In het radioprogramma Nieuws en Co (NOS/NTR) was ze onder meer 'vriend van de show'.

In het radioprogramma Met het Oog op Morgen vertelde ze meeslepend, onder meer over revolutionaire bewegingen in Syrië of Irak. Ook over de bijzondere smaak van Jemenitische koffie of de staat van het Saoedische voetbal kon al-Zwaini boeiend vertellen.

'Oog voor menselijk verhaal'

Documentairemaker Sinan Can schrijft in een reactie op Instagram dat hij "zelden iemand heeft gekend die zo standvastig vriendelijk bleef te midden van kritiek en onbegrip".

"Laila was heel genuanceerd over het Midden-Oosten tegenover mensen die daar weinig begrip voor hadden. Ik vond haar heel integer", aldus Can.

Volgens Can belichtte al-Zwaini ook de positieve kant van de mensen en de regio in het Midden-Oosten. "Ze had oog voor het menselijk verhaal maar ook voor andere perspectieven. Dat maakte haar heel bijzonder en ook heel geliefd."

Minister Van Weel van Justitie maakt zich zorgen over aangekondigde pro-Palestina-demonstraties op 4 mei, de dag van de Dodenherdenking. In de Tweede Kamer zei de minister dat er wettelijk geen mogelijkheid is om demonstraties op bepaalde dagen te verbieden, "maar niet alles wat mag, moet ook".

De aangekondigde manifestaties doen stof opwaaien. Mensen vinden ze ongepast, omdat op 4 mei de doden van de Tweede Wereldoorlog worden herdacht, onder wie de ruim 100.000 Joodse Nederlanders die door de nazi's zijn vermoord.

In Amsterdam en Den Haag zijn er initiatieven voor 'alternatieve, inclusieve' dodenherdenkingen, met aandacht voor de oorlog in Gaza. Tegenstanders vinden dat je de die twee zaken niet met elkaar moet vermengen.

Van Weel doet de oproep aan organisatoren om het "waardig" te houden. "Vraag je af: draagt mijn gedrag bij aan verbinding in de samenleving of vergroot ik alleen maar de polarisatie?" De minister wil samen met zijn collega Uitermark van Binnenlandse Zaken met de burgemeesters in gesprek over hoe ze dit soort demonstraties in goede banen kunnen leiden.

Demonstratie Rotterdam

Van Weel was door PVV-leider Wilders naar het vragenuur geroepen naar aanleiding van de pro-Palestina-demonstratie in Rotterdam, afgelopen zondag. Wilders noemde het een "pure provocatie" dat die betoging op Eerste Paasdag plaatsvond, de belangrijkste christelijke feestdag.

Hij had imams gezien, die "in hun eigen klederdracht en Arabisch sprekend" op de stoep van het stadhuis aan de Coolsingel stonden. "Alsof we in een een of ander islamitisch land zijn." En er werden volgens hem vlaggen meegedragen van terroristische organisaties als al-Qaida. Burgemeester Schouten had volgens Wilders nooit toestemming mogen geven.

Minister Van Weel noemde in zijn antwoord de vrijheid van demonstratie een groot goed. "Zo wordt ruimte gegeven aan spanningen in de samenleving." De Rotterdamse betoging heeft binnen de wet plaatsgevonden en is rustig verlopen, zei hij. Toch vond hij het zelf "geen gelukkige samenloop" dat die juist op Paaszondag werd gehouden.

Ook Van Weel stoorde zich aan de meegedragen vlaggen. "Waarom zou je in vredesnaam met een terroristische vlag gaan lopen?" Overigens heeft de ordedienst van de organisatie volgens de minister zelf ingegrepen toen de vlaggen werden getoond. Ook zijn demonstranten gemaand gezichtsbedekkende kleding af te doen.

Nicolien van Vroonhoven (54) is vanaf vandaag officieel de nieuwe fractievoorzitter van Nieuw Sociaal Contract (NSC). Haar wacht een zware taak, want de nog nieuwe partij leunde tot nu toe praktisch helemaal op Pieter Omtzigt, de man die zou zorgen voor bestaanszekerheid en goed bestuur.

"We hebben van het begin af aan gezegd dat het niet om hem moest draaien", zei Van Vroonhoven na de fractievergadering waarin zij de voorzittershamer kreeg. "Maar dat was natuurlijk wel zo. Wat je ook zei en wat je ook deed, iedereen keek altijd naar hem."

Toch is Van Vroonhoven ervan overtuigd dat het gaat lukken. "We gaan gewoon bewijzen dat we het kunnen", zei ze vanmorgen tegen de fractieleden, van wie een flink deel puur vanwege Omtzigt een baan had opgezegd om in de politiek te gaan.

Van Vroonhoven begint vandaag echt aan haar nieuwe baan, maar staat eigenlijk al sinds vrijdagavond aan het roer. Vlak nadat Omtzigt bekend had gemaakt dat hij de landelijke politiek verlaat, zei ze in Nieuwsuur: "Nu moet ik het zelf doen. Ik heb me altijd achter de schaduw van Pieter kunnen verschuilen."

Grote schoenen te vullen

De fractie, die haar unaniem heeft verkozen, heeft er vertrouwen in. "Je hebt grote schoenen te vullen, maar we hebben jou zien groeien", zeiden de Kamerleden, voorafgaand aan de fractievergadering. Ze denken dat Van Vroonhoven het inmiddels in zich heeft om de partij "kleur op de wangen" te geven.

Ze vindt het zelf ook logisch dat zij de nieuwe fractieleider wordt en zegt dat ze "heel natuurlijk" in haar nieuwe rol is gegroeid. Ze was allang de rechterhand van Omtzigt en heeft samen met hem de nieuwe partij opgericht en campagne gevoerd.

Hoewel ze aanvankelijk volhield dat ze op de achtergrond wilde blijven, belandde ze uiteindelijk toch op de tweede plaats van de NSC-kandidatenlijst. De partij kreeg bij de verkiezingen vorig jaar twintig zetels en werd in een klap de vierde partij van het land.

Van Vroonhoven werd vicefractievoorzitter en zat naast Omtzigt in de kamerbankjes. Ze verving hem in de periodes dat hij met een burn-out thuis zat. Toen hij in november het werk weer oppikte, verdeelden ze de taken.

Zo voerde Van Vroonhoven vorige week de slopende onderhandelingen over de voorjaarsnota in plaats van Omtzigt, al deed hij naar verluidt tot in die laatste week actief op de achtergrond mee.

Drie universitaire studies

Van Vroonhoven was eerder lid van het CDA. Na drie universitaire studies, waaronder fiscaal recht, begon ze haar politieke carrière als financieel medewerker van CDA-Kamerlid Jan Peter Balkenende. Zij stelde de latere premier voor aan een toen nog onbekend CDA-lid uit Twente, Pieter Omtzigt.

Ze werd later zelf Kamerlid voor het CDA, met de portefeuille Belastingen. Ze maakte een poosje samen met Omtzigt deel uit van de fractie, en sloot met hem een politieke vriendschap voor het leven.

Na 2010 zat ze voor het CDA in de gemeenteraad van Den Haag. Later werd ze wethouder in Hilversum, waar ze nu nog woont. In 2017 kreeg haar echtgenoot een baan in Australië en verhuisde het gezin Van Vroonhoven, met vijf kinderen, naar Melbourne.

In 2022 keerden ze terug naar Nederland en in september van dat jaar werd Van Vroonhoven in de Tweede Kamer medewerker van Omtzigt. Die was uit het CDA gestapt, maar had zijn Kamerzetel behouden. In 2023 stapte ook zij uit het CDA om zich volledig aan NSC te wijden.

Slechte peilingen

Een kleine anderhalf jaar later is ze opeens degene die de NSC overeind moet zien te houden. De partij doet het slecht in de peilingen. In de laatste Peilingwijzer zijn er nog twee tot vier zetels over.

Bovendien staat een deel van de NSC'ers nog altijd niet achter de keuze om een coalitie te vormen met de PVV. Er zijn inmiddels twee NSC-staatssecretarissen en twee NSC-Kamerleden vertrokken. Het vertrek van staatssecretaris Achabar leidde bijna tot een kabinetscrisis.

Ze zegt dat het "best zwaar" was in de eerste fractievergadering na het vertrek van Omtzigt. "Iedereen kwam met een zwaar gemoed binnen. Maar je merkt ook dat mensen strijdlustig zijn. We moeten nu echt met zijn allen de schouders eronder zetten als je het hebt over bestaanszekerheid en goed bestuur. We moeten het nu zelf doen, zonder Pieter."

De douane heeft bij twee controles 633 kilo cocaïne gevonden. De drugs met een straatwaarde van ongeveer zestien miljoen euro zaten in partijen avocado's.

Het grootste deel (553 kilo) werd dit paasweekend aangetroffen bij een controle in de haven van Rotterdam. De cocaïne zat in tassen en was verstopt tussen avocado's in een container uit Peru. Die was bestemd voor een bedrijf in Ridderkerk, maar er zijn geen aanwijzingen dat dit bedrijf betrokken was bij de drugssmokkel.

Nepavocado's

Vrijdag werd bij een bedrijf in Barendrecht tachtig kilo cocaïne gevonden. Die zat verstopt in een partij van 400 nep-avocado's. Toen er een op de grond viel, bleek dat deze was gemaakt van kunststof. De drugs waren afkomstig uit de Dominicaanse Republiek.

Ook in dit geval had het bedrijf waarvoor de zending bestemd was niets met de smokkel te maken. Alle in beslaggenomen drugs zijn vernietigd.

Vanaf vandaag kunnen huishoudens met een lager inkomen die daarvan relatief veel kwijt zijn aan de energierekening opnieuw geld aanvragen bij het Tijdelijk Noodfonds Energie van de overheid. In totaal is er 56,3 miljoen euro beschikbaar. Naar verwachting kunnen 100.000 huishoudens met het geld worden geholpen. Volgens de organisatie is het nu al "ontzettend druk".

De huishoudens krijgen zes maanden lang een deel van de energierekening vergoed. De uitbetaling loopt via de energieleverancier of wordt rechtstreeks op de bankrekening van het huishouden gestort, bijvoorbeeld bij een gedeelde energiemeter zoals in flatwoningen of studentenhuizen.

Snellere sluiting

Vorig jaar was de pot met geld leeg voordat het einde van de aanmeldperiode was afgelopen. Om deze keer niet mis te grijpen, adviseert het Noodfonds mensen uiterlijk deze week nog een aanvraag te doen. Wel zou het kunnen dat het vandaag te druk is om een aanvraag te doen.

Zo'n 180.000 Nederlanders hebben via de website noodfondsenergie.nl aangegeven interesse te hebben in de geldhulp. "We gaan kijken wie ervoor echt in aanmerking komt", zegt een woordvoerder van het fonds.

Huishoudens met een bruto-inkomen van maximaal 200 procent van het sociaal minimum, inclusief vakantiegeld, komen in aanmerking voor de steun. Voor een alleenstaande is dit 3400 euro en voor samenwonenden 4740 euro bruto per maand.

8 tot 10 procent van het inkomen moet worden besteed aan energiekosten. Op de website van het Tijdelijk Noodfonds Energie kunnen mensen zien of zij in aanmerking komen voor steun.

Geldproblemen

Uit eerder onderzoek van TNO blijkt dat zo'n een op de vijf Nederlandse huishoudens meer dan 8 procent van hun inkomen aan energie uitgeeft. Vooral huishoudens met een laag inkomen en een slecht geïsoleerde woning lopen risico om financieel in de knel te komen.

Het was nog even de vraag of het noodfonds vandaag open kon: op technisch gebied vergt het veel. Er wordt verwacht dat aanvragers van de steun zullen bellen met vragen. "Om de boel in goede banen te leiden, zit daarom vanaf vandaag een team klaar om vragen te beantwoorden van aanvragers."