NOS Nieuws - Algemeen

De politie in Amsterdam heeft een man zonder vaste woon- of verblijfplaats aangehouden die meer dan 13.000 euro op zak bleek te hebben. Bijna 2000 euro daarvan was muntgeld.

Een pandeigenaar aan de Herengracht had bij de politie melding gemaakt van een man die dagelijks zijn behoefte deed tegen de gevel van zijn pand. Agenten spraken de man daarna aan. Het ging om een Amerikaan. Omdat hij zich niet kon legitimeren, werd hij aangehouden.

Op het bureau ontdekten de agenten meerdere "tot de rand toe gevulde" portemonnees, schrijft de politie op Instagram. "De verbazing van onze collega's was groot. De rondzwervende man viel in de categorie: geen dak boven het hoofd, geen schone kleding en al heel lang geen douche meer gehad."

Uitgezet

De man kon niet verklaren waarom hij zo veel geld bij zich had. De Amerikaan wordt verdacht van witwassen en wordt na het strafproces uitgezet naar zijn land van herkomst. Zijn aanvraag tot een verblijfsvergunning bleek namelijk al eerder afgewezen, schrijft stadszender AT5.

Het geld is in beslag genomen.

Boosheid, wantrouwen en zorgen binnen Nieuw Sociaal Contract (NSC) over de toekomst van de partij. De strijd om het partijleiderschap heeft nu al veel schade aangericht, blijkt uit een rondgang van de NOS bij een tiental NSC'ers. Een oplossing is nog niet in zicht omdat de onrust die al langer binnen de partij leeft nu naar buiten komt.

Morgen maakt het bestuur van NSC bekend wie het als geschikte lijsstrekker ziet: Tweede Kamerlid Diederik Boomsma of demissionair vicepremier en minister Eddy van Hijum. Vervolgens kan een tegenkandidaat tot donderdag een leiderschapsverkiezing aangaan, mits diegene genoeg handtekeningen van leden weet te verzamelen. Uiteindelijk wijzen de leden de lijsttrekker aan.

'Beiden hard nodig'

Van Hijum zegt zich erbij neer te leggen als het bestuur hem morgen niet naar voren schuift. Andersom gaan veel NSC'ers ervan uit dat Boomsma deze strijd wel aangaat als het bestuur niet voor hem kiest. Zij maken zich zorgen om een lelijke lijsttrekkersstrijd. "In het ergste geval splitst hij zich af en begint een eigen partij", zegt een bron die anoniem wil blijven.

Daarom hopen NSC'ers dat de mannen met elkaar in gesprek gaan. "Ik hoop dat Eddy en Diederik een team worden", zegt een van hen. "We hebben ze beiden keihard nodig."

De druppel

Na het vertrek van partijoprichter en NSC-boegbeeld Omtzigt werd Van Vroonhoven dit voorjaar unaniem gekozen als fractievoorzitter. Later wilde ze ook als partijleider de verkiezingen ingaan. Maar binnen de fractie brokkelde de steun langzaam af.

Het debat over de val van het kabinet, waar zij volgens velen ondermaats presteerde, was voor velen de druppel. "Ze komt vaker niet zo duidelijk uit haar woorden, maar in dit debat maakte ze ook echt fouten", is te horen.

"Mensen weten dat het na de verkiezingen klaar is", zegt een prominente NSC'er. "Daardoor ontstaan verschillende kampen. Daar is Nicolien van Vroonhoven slachtoffer van geworden."

Heidag

Tegen die achtergrond begon de partij zaterdag aan een heidag. Daar stond de vraag wie de nieuwe lijsttrekker wordt niet op de agenda. "Het was de olifant in de kamer", vertelt een aanwezige.

Pas nadat iedereen naar huis was, verraste Van Vroonhoven de NSC-Kamerleden met het bericht dat zij zich definitief niet kandidaat stelt voor het lijsttrekkerschap. Niet veel later liet Van Hijum weten de strijd aan te willen gaan met Kamerlid Diederik Boomsma, die in de loop van de week al zijn belangstelling voor die rol had getoond. En zo was er ineens een tweestrijd.

'Niet mijn club'

Een dag later verraste Van Vroonhoven opnieuw, door in een interview met dagblad Trouw te zeggen dat ze Boomsma niet als de ideale kandidaat ziet. Volgens haar vertegenwoordigt hij de uiterst rechtse flank van NSC. "Hij vertegenwoordigt in mijn ogen niet het gemiddelde NSC-gedachtegoed." Mocht de partij toch voor hem kiezen, "dan is het niet mijn club", zei ze.

Dit interview met Van Vroonhoven kwam als een koude douche voor andere NSC-prominenten. "Dat kon echt niet", zeggen ze.

Boomsma wil er alleen over zeggen dat het hem verbaast dat Van Vroonhoven zich hier zo over uitspreekt. "Mijn pleidooi voor een fundamenteel ander asielstelsel is niet per se rechts. Het gaat om een humaner, rechtvaardiger stelsel dat voor iedereen beter werkt."

Boomsma benadrukt hoeveel positieve reacties hij heeft gekregen sinds hij zich kandidaat heeft gesteld. "Ongelofelijk, ik heb zoveel steun, leden die me hebben benaderd die dolenthousiast zijn over mijn kandidatuur. Dat is hartverwarmend om te zien en geeft enorm veel energie om door te gaan."

Van Hijum heeft heel lang nagedacht of hij zich beschikbaar zou moeten stellen voor het lijsttrekkerschap. Hij wijst er vooral op dat hij wil voortzetten waarvoor NSC twee jaar geleden is opgericht. "Wij moeten verder als zelfstandige club, waarbij we de mensen die we hebben zo goed mogelijk inzetten."

Kamerlid Gidi Markuszower (PVV) stapt tijdelijk uit het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer omdat hij ontevreden is over de afhandeling van de kwestie rond voormalig Kamervoorzitter Khadija Arib. Markuszower wil een onderzoek naar en een debat over het lekken van informatie, de rol van voormalige topambtenaren en die van oud-Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66) in de zaak.

Hij vindt dat Khadija Arib (PvdA) en het instituut Tweede Kamer door dat handelen zijn beschadigd. Markuszower stapt nu uit het dagelijks bestuur omdat hij als lid niet vrijuit mag praten over vertrouwelijke kwesties die daar worden besproken. Als lid van de Tweede Kamer mag hij dat wel doen. Markuszower komt tot zijn besluit na een bijeenkomst vanmorgen met de andere leden van het dagelijks bestuur. Die vergadering duurde enkele uren en er werd geen besluit genomen tot een onderzoek.

De kwestie

In 2022 ontving toenmalig Kamervoorzitter Bergkamp anonieme klachten waarin haar voorganger Arib werd beschuldigd van "machtsmisbruik" en het voeren van "een schrikbewind". Het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer besloot een onderzoek in te stellen naar Arib. Dat besluit, en het advies van de landsadvocaat daarover, lekte via publicatie in NRC uit, nog voordat Arib zelf op de hoogte was gebracht.

Hiermee werd vanuit anonieme bronnen het beeld over Arib en het onderzoek neergezet. Arib sprak van een lastercampagne en een politieke afrekening. Zij verliet na 24 jaar zonder afscheid de landelijke politiek.

Vrijspraak lekken

Vorige week heeft de rechtbank in Den Haag een voormalige woordvoerder van Vera Bergkamp vrijgesproken van het lekken van vertrouwelijke stukken naar de pers. De rechter zei in zijn uitspraak dat vaststaat dat er vertrouwelijke informatie is gelekt, maar dat dat ook door andere mensen dan deze woordvoerder kan zijn gedaan.

Nieuwsuur maakte vorige week deze reconstructie:

Het presidium van de Tweede Kamer bestaat uit een voorzitter en zes ondervoorzitters en staat onder leiding van Kamervoorzitter en PVV'er Martin Bosma, een partijgenoot dus van Gidi Markuszower.

De Iraanse staatszender IRINN is tijdens een live-uitzending getroffen door een Israëlische luchtaanval. Dat gebeurde vanmiddag in de Iraanse hoofdstad Teheran.

Nieuwslezer Sahar Emami heeft het net over een eerste inslag in het tv-gebouw, als er opnieuw een explosie plaatsvindt.

Op beelden is te zien hoe de presentatrice opspringt als er een harde knal te horen is. Ze loopt snel uit beeld terwijl de studio zich vult met grijs stof. In de uitzending is geschreeuw te horen van aanwezige medewerkers. Het programma wordt vervolgens onderbroken.

Zo zag dat er op televisie uit:

Enige tijd later keerde Emami terug en hervatte ze het programma, ogenschijnlijk vanaf een andere plek in de studio.

Een uur eerder had het Israëlische leger gewaarschuwd om de wijk in Teheran te verlaten waar de gebouwen van de staatszender staan. Israël valt al sinds vrijdag nucleaire installaties en militaire doelen in Iran aan.

Onderhandelingen

Verschillende internationale media melden op basis van bronnen dat Iran uit is op een wapenstilstand met Israël. Onder andere persbureau Reuters en The Wall Street Journal schrijven dat Iran via bemiddelaars als Qatar, Saudi-Arabië en Oman aan Israël wil laten weten dat het in het belang van beide landen zou zijn om de wapens neer te leggen.

Teheran zou ook bereid zijn om de onderhandelingen met de VS over zijn atoomprogramma weer op te starten, op voorwaarde dat dat land zich niet mengt in de strijd, aldus The Wall Street Journal.

Een tamandoea, ofwel een boommiereneter, is vannacht ontsnapt uit de dierentuin in Eibergen. Medewerkers zijn al de hele dag op zoek naar het dier.

De tamandoea wist een opening in het binnenverblijf te forceren en verliet vervolgens het terrein. Vanochtend is de miereneter nog gezien in het buitengebied van Eibergen, ten noorden van het park.

"We kregen vanochtend om half zeven een berichtje dat hij ergens was gezien", zegt eigenaar Maarten Reimes van belevingspark Hof van Eckberge tegen Omroep Gelderland. "Toen hebben we meteen opgeschaald."

Boommiereneters, die van nature voorkomen in Latijns-Amerika, zijn ongevaarlijk, maar kunnen erg schuw zijn. Mensen die de ontsnapte tamandoea zien, kunnen hem daarom beter niet zelf proberen te vangen.

Paar dagen

Het dier zou een tijdje buiten het park moeten kunnen overleven, zegt Reimes. De warmte van vandaag en de komende dagen is gunstig. "Het dier kan zich goed houden in deze temperaturen. Maar hij heeft een heel specifiek dieet dat in de natuur niet zomaar te vinden is." Tamandoea's eten dagelijks duizenden boommieren en termieten.

Het is niet duidelijk of de miereneter zich nog rond Eibergen bevindt. De tamandoea is snel en kan goed klimmen. Hij kan zich schuilhouden in bomen en struiken, maar ook in schuren.

"Het dier is met name in de nacht actief", zegt Reimes. "We verwachten dat we vanavond weer een wat grotere kans hebben om hem te vangen." Dan worden onder andere warmtecamera's ingezet.

Toeristen die vandaag in de rij stonden voor het Louvre in Parijs moesten een teleurstelling incasseren: het populairste museum ter wereld ging vanochtend onverwachts niet open, omdat medewerkers spontaan besloten te staken uit onvrede over hun werkomstandigheden.

Hierdoor ontstonden op de binnenplaats van het Louvre en onder de glazen piramide lange rijen. Persbureau AP sprak over duizenden bezoekers die voor een dichte deur stonden.

"Het is net als bij de Mona Lisa hier", zei de 62-jarige Amerikaan Kevin Ward die ook in de rij stond. "Duizenden mensen staan te wachten, er is geen uitleg." Ook andere toeristen klaagden over het gebrek aan communicatie. "We hadden kaartjes voor het tijdslot van 10.30 uur, maar om 13.00 uur was er nog geen nieuws bij de ingang. Niemand werd binnengelaten."

Rijen toeristen bij het Louvre moesten wachten of het museum maandag nog open zou gaan:

Slechte staat

De spontane staking brak uit tijdens een maandelijkse informatiebijeenkomst waar volgens cultuurvakbond CGT massale ergernis ontstond over de onhandelbare drukte in het museum en het chronische personeelstekort.

Dat het Louvre kampt met problemen, komt niet als een verrassing. Begin dit jaar trok directeur Laurence des Cars in een uitgelekt memo aan de bel bij de minister van Cultuur vanwege de slechte staat van het museum.

Zo waarschuwde ze dat delen van het museum, dat in een eeuwenoud paleis gevestigd is, gevoelig zijn voor lekkages en dat temperatuurschommelingen onbetaalbare kunst in gevaar brengen. Vorig jaar bezochten 8,7 miljoen mensen het museum, ruim het dubbele van waar de voorzieningen op berekend zijn.

Renovatieplannen

President Macron kondigde hierop een zes jaar durende renovatie aan waarna de publiekstrekker, de Mona Lisa van Leonardo da Vinci, in een speciale ruimte komt te hangen met een eigen ingang. Nu verdringen zich dagelijks zo'n 20.000 bezoekers bij het schilderij om een glimp op te vangen.

De renovatie zou tussen de 700 en 800 miljoen euro gaan kosten.

Voor museumpersoneel zijn deze renovatieplannen niet afdoende. "We kunnen geen zes jaar wachten op hulp", zegt de vakbond. "Onze teams staan nu onder druk. Het gaat niet alleen om de kunst, maar ook om de mensen die die beschermen."

"Ik baal er gewoon van", zei NS-topman Wouter Koolmees vanmorgen. Hij herhaalde daarmee een veelgehoorde uitspraak onder de miljoen dagelijkse treinreizigers over de stakingen bij NS. Een poging met alle vakbonden weer aan tafel te gaan mislukte vandaag. Daarom volgt morgen een nieuwe staking in Noord-Holland en Oost-Nederland.

Er zit een fors gat tussen wat de bonden vragen en de NS wil of kan bieden. "De vakbonden eisen 7 tot 8 procent meer loon per jaar, wij bieden nu 3,25 en 2,75 procent voor 2025 en 2026", zei Koolmees.

De voormalig minister van Sociale Zaken wijst naar de financiële positie van het spoorbedrijf: "NS draait sinds corona al vijf jaar op rij verlies. En we willen ook de treinkaartjes betaalbaar houden."

Gaat het echt zó slecht met de NS?

Officieel: ja. Met de NS ging het financieel altijd prima, tot Nederland in 2020 in lockdown moest door de uitbraak van het coronavirus. In dat jaar maakte de NS een verlies van bijna 2,5 miljard euro.

Om kosten te besparen dacht NS met 2000 mensen minder te kunnen. Aangenomen werd dat na de coronatijd meer mensen zouden gaan thuiswerken. Dat efficiënter werken pakte nog niet goed uit. In 2023 leed NS 427 miljoen euro verlies, vorig jaar 148 miljoen euro.

Er nemen nu dus veel minder mensen de trein?

Vorig jaar legden reizigers 15,5 miljard kilometer af met de treinen van NS. Dat zijn er 2 miljard minder dan voor corona. Door het thuiswerken zitten op sommige dagen veel minder mensen in de trein, terwijl de treinen op andere dagen juist vol zijn.

Daarom moest NS de afgelopen jaren naarstig op zoek naar nieuwe conducteurs en machinisten. "Wij willen natuurlijk ook een aantrekkelijke werkgever zijn", zei Koolmees vanmorgen, die daarmee de financiële spagaat waar de NS in zit illustreerde.

Welke financiële spagaat is dat?

Door het grote personeelstekort jaagt elk bedrijf op nieuwe medewerkers, en dus ook NS. En ook het NS-personeel wil een hoger loon omdat de prijzen maar blijven stijgen. In 2022 leverde een staking een loonstijging van 9,25 procent op. Om zelf ook gestegen kosten als de duurdere energie te betalen, wilde NS toen de treinkaartjes fors duurder maken. Dat ging van tafel toen het kabinet eenmalig 120 miljoen euro overmaakte.

Dit jaar legde de overheid opnieuw geld bij en bezuinigde de NS elders in het bedrijf. Maar zonder "structurele oplossing" zegt de NS in het laatste jaarverslag dat de tarieven volgend jaar omhoog gaan. "Het moet uit de lengte of uit de breedte komen", aldus Koolmees. De NS zegt wel dat de treinkaartjes niet harder dan de inflatie mogen stijgen, en dat daar de schoen wringt met de eis van de bonden.

Maar hoe slecht gaat het nu écht met NS?

Koolmees verwijst met de "vijf jaar verlies op rij" niet naar de nettowinst van NS, maar naar de zogenoemde onderliggende winst. Dat is de winst zonder eenmalige en bijzondere boekhoudkundige posten. De NS Groep is namelijk een wirwar van bedrijven: van NS Reizigers, NS Stations, treinonderhoudsbedrijf NedTrain tot NS Vastgoed. De NS verdient zijn geld niet alleen met treinkaartjes, maar hoeveel wel is lastig vast te stellen. Dat is niet te zien in de jaarrekening waar alle onderdelen op één grote hoop gaan.

Waar verdient NS nog meer aan dan?

NS bezit ook alle treinstations in het land. Daar worden bijvoorbeeld winkelruimtes verhuurd, waarbij NS met eigen winkels zoals Julia's of de Broodzaak zelf ook broodjes en koffie verkoopt. Ook is fietsverhuurder OV-fiets van NS.

In de jaarcijfers staat dat bijna 3,2 miljard euro aan "treingerelateerd vervoer" en 520 miljoen euro aan "stationsontwikkeling en -exploitatie" wordt verdiend. Onduidelijk is waaronder de OV-fiets en Julia's vallen.

Ook reed de NS met dochterbedrijf Abellio treinen in Engeland en Duitsland. Beide divisies werden de afgelopen jaren voor een niet bekendgemaakte winst of verlies de deur uit gedaan. Al dit soort onderdelen zitten jaarlijks verwerkt in die "onderliggende winst" van NS.

Dus, wat weten we nu wél over de financiën van NS?

Dat de NS twee jaar op rij onder aan de streep verlies maakt. Dat de inkomsten en de schulden van de NS tot aan de coronacrisis in 2020 in balans waren, maar daarna niet meer.

De NS mag tot en met 2033 op het landelijke spoornetwerk blijven rijden. Vanwege de slechte financiën krijgt NS elk jaar een subsidie van 13 miljoen euro.

Desondanks liep in 2024 is de schuld van NS op tot bijna 1,1 miljard euro, waarbij er 246 miljoen euro in de kas van de NS lag. Linksom of rechtsom moet NS de komende jaren dus meer gaan verdienen. Tenzij de overheid als eigenaar van NS meer geld gaat bijleggen.

Afgestudeerde docenten die aan de slag willen in Almere, krijgen naast een baan ook direct een huurwoning in de stad. De gemeente en scholen willen zo het lokale lerarentekort aanpakken. In Almere is het lerarentekort al jaren zeer groot.

Met de maatregel hopen de gemeente en scholen zo'n vijftig tot zestig docenten extra per jaar aan de stad te binden. De gemeente en de schoolbesturen werken samen met woningcorporaties en een makelaar.

De regeling geldt vanaf 1 september voor alle afgestudeerde pabostudenten van Windesheim Almere. Voorwaarde is wel dat ze fulltime aan de slag gaan in het onderwijs in de stad. "Het tekort vraagt om vergaande maatregelen", zegt Windesheim-directeur Hasib Moukaddim.

Volgens Moukaddim reageren de studenten enthousiast. "Ze hadden zo'n mooi plan niet verwacht, het is een aanbod dat heel positief is ontvangen."

Doorstroomwoning

De nieuwe docenten krijgen niet alleen een huurwoning, maar ook recht op een zogenoemde doorstroomwoning voor later, schrijft Omroep Flevoland. Als ze gaan samenwonen of kinderen krijgen, mogen ze groter gaan wonen.

"Het moet duurzaam en langdurig zijn, want zo lossen we het lerarentekort het snelst op", aldus de directeur.

Inwoners van Iran maken zich grote zorgen over hun veiligheid door de aanvallen van Israël. Sommigen proberen hoofdstad Teheran te ontvluchten, maar dat is lastig.

"We horen de aanvallen en explosies, maar er is geen alarm om ons te waarschuwen", zegt een 35-jarige vrouw uit Teheran die de NOS sprak. Ook de 62-jarige Roya uit Teheran maakt zich zorgen, zegt ze tegen Al Jazeera. Ze schrok midden in de nacht wakker van explosies. "Mijn hart klopte in mijn keel. Ik zag rook aan de horizon en dacht dat de aanvallen ver weg waren. Maar toen ik 's ochtends de beelden zag, kwam ik erachter dat er ook een huis was geraakt dat slechts een paar blokken van ons was verwijderd."

Op beelden die mondjesmaat uit Iran komen, zijn lange rijen auto's te zien bij benzinestations. "Mensen willen de stad uit, maar de wegen worden afgesloten of er worden checkpoints opgezet", zegt de 35-jarige vrouw. Ze zegt dat het regime vooral op zoek is naar Israëlische spionnen. "De benzine is ook heel schaars, mensen zijn heel zuinig op hun brandstof. Dus hoe kunnen we dan weg?"

Uit veiligheidsoverwegingen wil ze haar naam niet zeggen. "Eigenlijk mogen we geen interviews geven van de overheid, we worden erover gewaarschuwd op het nieuws en krijgen er berichten over op onze telefoons. We mogen van de overheid ook geen foto's delen van aanvallen. De overheid denkt dan dat we spionnen zijn."

Asafeh Eskandari heeft sinds de Israëlische aanvallen veel contact met haar familie in Iran:

Uit angst voor het regime, willen ook Iraniërs die andere nieuwsmedia spraken niet bij naam genoemd worden. Aan BBC News zegt een inwoner van Teheran dat de stad door de luchtaanvallen "duidelijk niet veilig is". Deze inwoner wist de stad wel te ontvluchten. "Ik heb nog niet kunnen verwerken dat ik nu in een oorlogsgebied woon." Hij of zij zegt geen kant te willen kiezen in het conflict tussen Israël en Iran. "Ik wil dit gewoon met mijn familie overleven."

In Israël zijn onder veel woningen schuilkelders gebouwd en klinkt het luchtalarm als er aanvallen komen. Schuilkelders heeft Iran niet, zegt Mehdi Chamran, voorzitter van de gemeenteraad in Teheran tegen The Guardian.

Inwoners van Iran klagen vooral over de gebrekkige communicatie over de Israëlische aanvallen. "We krijgen het advies om te schuilen in de moskee of in de metro's, maar gisteravond schenen de metrostations dicht te zijn. We hebben daar niet veel vertrouwen in", zegt de 35-jarige vrouw. Ook de inwoners die BBC sprak, hebben die zorgen. "We horen explosies en hopen dat ons huis niet is geraakt", zegt een vrouw. "Maar waar kunnen we naartoe? Het voelt nergens veilig."

Chamran roept inwoners op om tunnels en kelders te gebruiken als geïmproviseerde schuilkelders. Een inwoner van de stad zegt tegen The Guardian geen vertrouwen te hebben dat moskeeën, scholen, metrostations en andere plekken veilig zullen zijn bij een bominslag. "Wat als ik er onder begraven raak?", zegt hij.

'Aanvallen bij markten en parken'

Onder anderen leden van de Iraanse Revolutionaire Garde zijn doelwit van de aanvallen. De 35-jarige vrouw uit Teheran zegt niet te weten waar die zich verstoppen en of zij daardoor risico loopt. "Ook zijn er in de buurt van parken en markten aanvallen geweest. Volgens Israël zijn daar dan schuilplaatsen van de Revolutionaire Garde."

Hoeveel mensen er bij de aanvallen zijn gedood, is lastig te bepalen. Het Iraanse ministerie van Volksgezondheid spreekt over zeker 220 doden. Israël stelt dat het gerichte aanvallen uitvoert. Daarbij zijn meerdere kopstukken van onder meer de Revolutionaire Garde gedood en wetenschappers die zich bezighielden met het Iraanse atoomprogramma, maar duidelijk is dat ook burgers die daar niets mee te maken hebben om het leven zijn gekomen.

Tegen het Iraanse staatspersbureau IRNA zegt een dokter dat de slachtoffers "veelal vrouwen en kinderen zijn" die aan het slapen waren. Dat is lastig onafhankelijk te controleren, maar meerdere inwoners melden in internationale media dat in hun buurt slachtoffers zijn gevallen.

Gisteren sprak persbureau Reuters ook met Iraniërs in Teheran. Die zeggen de aanvallen op Israël te steunen, al is niet duidelijk hoe vrij ze kunnen spreken:

Een 74-jarige man heeft in de rechtbank bekend dat hij zijn woning in een appartementencomplex in Heemstede heeft laten gebruiken als drugslab. In het complex woedde afgelopen maart een korte brand.

Het vuur in het wooncomplex ontstond aan het begin van de middag en was na een half uur uit. De veiligheidsregio omschreef de brand als "kort, maar heftig". Twee bewoners ademden rook in en moesten naar het ziekenhuis. In totaal moesten vijftig mensen worden geëvacueerd. Onder hen waren vijftien bewoners van een woonzorgcentrum. Zij konden snel weer naar huis.

Kort na de brand vond de politie in een van de woningen een drugslab waar crystal meth werd geproduceerd. In de woning lag 49 kilo methamfetamine. Snel daarna werd de 74-jarige bewoner aangehouden.

'Ik ben heel nalatig geweest'

Vanmorgen verscheen de bewoner voor het eerst voor de rechter bij een inleidende zitting. De verdachte zat naar eigen zeggen in geldnood en was daarom "blij met een paar centen". Hij zei dat hij geld kreeg zodat anderen zijn appartement mochten gebruiken, schrijft regionale omroep NH.

De verdachte zei niet te weten dat er in zijn woning drugs werden gemaakt. "Noem me naïef, maar ik heb geen moment aan crystal meth gedacht", zei hij tijdens de zitting. "Ik ben heel nalatig geweest."

De verdachte zit sinds zijn arrestatie in de gevangenis. Zijn advocaat hoopt nu dat de man het vervolg van het proces in vrijheid mag afwachten. "Je kan betogen dat hij niet wist wat er zich in zijn appartement afspeelde. En hij had er geen controle over."

De officier van justitie vindt de zaak daarom niet minder ernstig. "De verdachte heeft 'wat te doen bij inademen giftige dampen' gegoogeld, en wist wel degelijk wat er in zijn appartement gebeurde."

Tweede aanhouding

NH sprak vlak na de brand met verschillende buren uit het flatgebouw. Die merkten op dat er soms laat mensen in en bij appartement van de verdachte rondliepen. Ook zou er soms een steekkarretje bij de deur van het appartement hebben gestaan. "Ik weet niet of hij het gedaan heeft, maar het is wel daar gebeurd en wij zijn in gevaar gebracht", zei een buurvrouw.

Afgelopen week is er een tweede verdachte in de zaak aangehouden: een 42-jarige man uit Uithoorn. Volgens de verdachte benaderde die man hem met het geld. Het Openbaar Ministerie zoekt nog naar twee andere verdachten. De volgende pro-formazitting van de verdachte staat gepland op 1 september. Morgen bepaalt de rechter of de man het vervolg van het proces in vrijheid mag afwachten.

Het demissionaire kabinet komt morgen met een richtlijn om sociale media onder de 15 jaar af te raden. Ook zouden kinderen niet voor groep 8 een smartphone moeten gebruiken.

Het gaat om de richtlijn 'Gezond schermgebruik' die morgen door het demissionaire kabinet wordt gepresenteerd, bevestigen Haagse bronnen na berichtgeving RTL nieuws. De leeftijden komen niet in een wet, maar in een richtlijn. Het gaat dus om een advies.

Ouders en wetenschappers riepen het demissionaire kabinet de afgelopen tijd al op om het gebruik van smartphone en sociale media onder kinderen en jongeren aan banden te leggen. Een Kamermeerderheid steunde vorige week een plan van D66 om smartphones op middelbare scholen te weren.

Ruim 1400 artsen, wetenschappers en deskundigen schreven een brandbrief waarin ze voorstellen kinderen pas vanaf hun veertiende een eigen smartphone te geven en pas vanaf hun zestiende toegang tot sociale media. Kinderen die dat eerder doen zouden met veel te negatieve effecten voor hun fysieke en mentale gezondheid te maken krijgen.

Ook peuter- en kleuteradvies

Ingewijden melden dat demissionair staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) zal voorstellen om de minimumleeftijd voor sociale media op 15 te leggen. Ook de smartphone vanaf groep 8 zou in het voorstel staan. Ook voor peuters en kleuters zouden er adviezen in de richtlijn staan.

Er blijkt toch geen alligator rond te zwemmen in de Nedersaksische stad Vechta. Videobewijs dat iemand daarvoor had aangedragen, blijkt na digitaal onderzoek ergens anders te zijn opgenomen.

Een jongeman meldde zich vrijdagavond bij de politie met de mededeling dat hij het reptiel in een regenbekken in de stad had zien zwemmen. Als bewijs gaf hij videobeelden, waarop volgens experts inderdaad een alligator te zien was. Het zou gaan om een jong exemplaar van zeker 80 centimeter lang.

Er werden onmiddellijk hekken rond het vijvertje gezet en met drones werd tot twee keer toe de omgeving tevergeefs afgezocht. Daarna werd een val met een dode rat als lokaas geplaatst. Als dat niet zou werken, moest de vijver maar worden leeggepompt, kondigde de gemeente aan. Een omwonende legde als grap een opblaasexemplaar bij de afzetting.

Elders opgenomen

Vanmorgen hebben IT-experts het videomateriaal nader bestudeerd, dat niet openbaar is gemaakt. Zij wisten volgens de gemeente omgevingsdetails in beeld te brengen die eerder niet te zien waren. "Daardoor werd duidelijk dat de video onmogelijk bij dit regenbekken kon zijn gemaakt."

Geconfronteerd met het bewijs tegen hem gaf de jongeman de valse melding toe. Wat zijn motief was, zegt een woordvoerder niet. De gemeente overweegt gerechtelijke stappen tegen de man.

Burgemeester Kater staat nog achter het besluit een zoektocht te beginnen en het vijvertje af te grendelen. "Veiligheid en dierenwelzijn staan voorop." Hij dankt alle hulpdiensten voor hun inzet.

Poema, leeuw of krokodil?

Het is zeker niet de eerste keer dat de melding van een wild dier op een onverwachte plaats niet waar blijkt te zijn. In Nederland werd in 2005 bijvoorbeeld een poema op de Veluwe gemeld. Wekenlang werd ernaar gespeurd, maar de conclusie luidde uiteindelijk dat het waarschijnlijk "een kat van buitengewoon formaat" was geweest.

In 2023 hielden beelden van een mogelijke leeuw Berlijn in zijn greep. Inwoners werd aangeraden binnen te blijven, grappenmakers deden er een schepje bovenop met brulgeluiden, maar uiteindelijk zou het hier om een wildzwijn zijn gegaan.

Zelfs gisteren nog werd de Duitse hoofdstad melding gemaakt van een exotisch roofdier, maar een krokodil die in een buurtvijver dreef bleek een plastic nepper.

In Antwerpen heeft een man in een bus iemand doodgestoken. Twee anderen in de bus van vervoerder De Lijn raakten gewond toen ze wilden ingrijpen. De Belgische politie denkt dat dader en slachtoffer elkaar niet kenden en gaat uit van een willekeurige aanval.

De vermoedelijke dader is bij de bus opgepakt door de politie. De arrestatie is door omstanders gefilmd. Het onderzoek loopt nog en de politie is nog bezig met het horen van getuigen en het bekijken van camerabeelden.

Dit zijn beelden van de arrestatie:

"Om 14.30 uur vond een mesaanval plaats op een bus, ter hoogte van de Ernest Claesstraat", zegt politiewoordvoerder Kim Bastiaens bij verschillende Belgische media.

"De twee gewonden zijn de buschauffeur, die verkeert in shock, en een passagier die tussenbeide wilde komen. Het slachtoffer is een oudere man, waarvan we momenteel geen verdere gegevens hebben. Momenteel gaat de politie uit van een willekeurige mesaanval."

WhatsApp krijgt advertenties in de app. In het tabblad met updates zullen niet langer alleen berichten van eigen contacten te zien zijn, maar ook reclames van bedrijven en organisaties. De advertenties zullen niet tussen de chatberichten verschijnen.

Wanneer de eerste advertenties precies in Nederland te zien zullen zijn, is onduidelijk. Een woordvoerder van Meta, het bedrijf achter WhatsApp, geeft geen specifieke datum op na vragen hierover van de NOS. De zegsman zegt alleen dat de advertenties de komende tijd wereldwijd zichtbaar zullen worden.

Reclame tussen statusupdates

In het tabblad met updates kunnen gebruikers foto's en berichten toevoegen die 24 uur zichtbaar zijn. Dit heet een WhatsApp-status. De functie is te vergelijken met de die van verhalen (stories) op Facebook en Instagram. Deze twee sociale media zijn ook eigendom van het Amerikaanse techbedrijf Meta.

Tussen die persoonlijke updates van vrienden, familie en andere contacten zullen binnenkort dus ook advertenties verschijnen. Dat zat er al jaren aan te komen; een WhatsApp-topman zei in 2018 al dat het sociale medium reclame aan zijn app wilde toevoegen.

In 2018 werd het statustabblad dagelijks door 450 miljoen mensen gebruikt. Inmiddels zijn dat er drie keer zoveel: volgens Meta gebruiken elke dag 1,5 miljard mensen wereldwijd het tabblad.

"We zijn ervan overtuigd dat het updatestabblad de juiste plek is" voor advertenties, zegt Meta. "Als je WhatsApp alleen gebruikt om te chatten met vrienden en geliefden, verandert er dus helemaal niets aan je belevenis."

Andere belofte

In 2014 werd WhatsApp onderdeel van Meta, dat toen nog Facebook heette. Het bedrijf betaalde daar bijna 22 miljard dollar voor (omgerekend bijna 19 miljard euro). In die periode dacht Facebook geld te gaan verdienen - en dus dat bedrag terug te verdienen - door aan gebruikers bijna een euro per jaar te vragen. Maar in 2016 liet Facebook dat los: WhatsApp zou gratis blijven.

WhatsApp beloofde toen dat het bedrijf geen advertenties zou gaan tonen. Het zou een app blijven om contact te hebben met vrienden en familie "zonder dat je advertenties (...) of spam krijgt".

Inhoud van chats niet gebruikt

Advertenties in het updatestabblad kunnen niet gebaseerd zijn op de inhoud van je chatgesprekken. Die is namelijk afgeschermd voor anderen. Alleen de deelnemers aan gesprekken kunnen de chats lezen. Zelfs WhatsApp of eigenaar Meta kan niet meelezen.

In plaats daarvan zullen de advertenties gebaseerd zijn op "beperkte informatie", zegt WhatsApp. Het bedrijf noemt je land of taal. Dat is voor bedrijven belangrijk, omdat Nederlandse bedrijven hun reclames daarmee bijvoorbeeld alleen in Nederland of aan Nederlanders kunnen laten zien.

Advertenties kunnen ook gebaseerd zijn op de kanalen die je volgt. Deze functie zit ook in het updatestabblad. Als je bijvoorbeeld een aantal voetbalclubs volgt, weten adverteerders dat je interesse hebt in voetbal. Die informatie kunnen zij gebruiken om bijvoorbeeld reclame aan voetbalfans te laten zien.

Meta zegt dat het bedrijf zelf nooit telefoonnummers met adverteerders zal delen of zal verkopen.

Het demissionaire kabinet wil meer Syriërs terugsturen naar Syrië, omdat het daar na de val van het Assad-regime veiliger zou zijn. Maar in het ambtsbericht waarop dit politieke besluit wordt gebaseerd, staat juist dat de situatie heel onzeker is. Hoe zit dat?

In deze podcast bladeren we samen met Henrike Schurink, asieladvocaat bij Van Schie advocaten, door het 164 pagina's lange ambtsbericht dat het ministerie van Buitenlandse Zaken onlangs openbaar maakte. Wat staat daar precies in over de veiligheidssituatie in Syrië? En hoe komt het dat de conclusies die eraan worden verbonden zo verschillen?

Volgens demissionair minister Van Weel kan de asielaanvraag van veel meer Syriërs worden afgewezen, maar hulporganisaties en asieladvocaten zeggen dat het te snel gaat en ook waarschijnlijk tot veel nieuwe rechtszaken gaat leiden. "De minister lijkt vooral voor de bühne te spreken", aldus Schurink.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De aangekondigde treinstaking gaat morgen definitief door. Spoorvakbond VVMC en FNV Spoor willen niet verder praten met de NS. Dat melden de twee aan de NOS. In de regio's Oost en Noordwest zal het werk vanaf 04.00 uur stilgelegd worden. Het gaat in het westen om het gebied in en rond Amsterdam, Haarlem en Alkmaar; in het oosten om de regio rond Nijmegen, Arnhem, Enschede, Hengelo en Zutphen.

NS is met de vakbonden in een conflict over een nieuwe cao beland. Daardoor werd in de afgelopen twee weken drie keer gestaakt. Afgelopen vrijdag kwam NS met een verbeterd loonaanbod, maar dat vinden de twee vakbonden te laag.

Loonbod

Nu wordt morgen dus voor de vierde keer in korte tijd het treinverkeer platgelegd. NS-topman Wouter Koolmees vindt het onverantwoordelijk dat er opnieuw gestaakt wordt. Hij waarschuwde vanmorgen voor interne polarisatie en verlies voor de spoorwegen.

Het laatste loonbod van de NS is 3,25 procent voor dit jaar en 2,75 procent voor volgend jaar. Dat is niet acceptabel voor VVMC en FNV. De bonden willen een stijging van ruim 6 procent.

Ze spraken vandaag nog wel even met NS, maar FNV-onderhandelaar Henri Janssen noemt dit een "teleurstellend overleg". NS-topman Wouter Koolmees vindt het jammer dat het overleg geklapt is. "Wij wilden graag aan tafel om tot een goede cao te komen voor onze collega's, maar onderhandelen kun je niet in je eentje."

Twee andere vakbonden steunen de staking morgen niet. Dat gaat om CNV en VHS. Zij wilden juist op dinsdag opnieuw aan tafel met de NS om verder te onderhandelen.

Treinkaartjes

Met het gesprek vandaag wilde NS deze staking voorkomen. NS-baas Wouter Koolmees erkent dat er nog een gat zit tussen het loonaanbod en de looneis, maar zegt dat er geen ruimte is voor hogere lonen.

"De NS draait al vijf jaar op rij verlies sinds corona." Volgens de topman kampt NS met een forse schuld in de afgelopen jaren. Hogere lonen zorgen voor duurdere treinkaartjes, zegt Koolmees.

NS verwacht niet dat de overheid zal bijspringen als de kosten voor loon verder oplopen. "Zowel op bus, tram als trein: er wordt vooral bezuinigd op het OV de komende jaren. Ik geloof niet dat de oplossing uit Den Haag komt."

Polarisatie

Koolmees maakte vanmorgen excuses aan de treinreiziger voor de stakingen. "Ik vind het waardeloos dat onze reizigers hier nu weer de dupe van worden." Reizigers kunnen kosten die ze maken voor alternatief vervoer declareren bij de NS. Dat gaat om maximaal 25 euro per dag.

Koolmees zegt zich zorgen te maken over interne spanningen bij NS. "De stakingen zorgen voor tegenstellingen binnen de organisatie." Volgens de topman leggen de stakingen een grote druk op het kantoorpersoneel dat steeds moet zorgen dat de dienstregelingen worden aangepast.

De gemeente Amsterdam had in de nacht vol geweld tegen Maccabi-supporters beter kunnen communiceren over wat er gebeurde. In het rapport Onder druk concludeert het instituut voor veiligheids- en crisismanagement COT dat burgemeester, politie en OM weinig hadden kunnen doen om het geweld te voorkomen, maar 's nachts een vacuüm lieten ontstaan waarin geruchten, ophitsing en desinformatie tierden.

Het rapport concludeert dat er ongeveer anderhalf uur sprake was van grof geweld, waarin belagers mensen die ze aanzagen voor Maccabi-supporter, Israëlisch of Joods te lijf gingen. Hoewel elke melding die de politie na 01.30 uur kreeg vals alarm bleek, leek er ook daarna op sociale media nog altijd sprake van grootschalig antisemitisch geweld, met berichten over gijzelingen, Jodenjacht en pogroms.

"In de nacht is zeer terughoudend tot niks gecommuniceerd, dit was een weloverwogen besluit", stelt het rapport. Dat was omdat gemeente nog te weinig informatie had over wat er was gebeurd en niet wilde bijdragen aan onjuiste beeldvorming. De onderzoekers raden aan dan toch iets te communiceren. "Communiceer een duidelijk handelingsperspectief (wat kunt u doen?) en blijf ook in de nachtelijke uren uitleggen wat er gebeurt, wat de politie en de gemeente doen, en waarom."

Contrasterend beeld

De gemeente had zo bijvoorbeeld het veiligheidsgevoel kunnen vergroten, denken de analisten. Tot diep in de nacht kreeg de politie telefoontjes van verontruste Maccabi-fans die vreesden een taxi te nemen of niet hun hotel uit durfden, en familieleden uit het buitenland die bang waren dat er supporters gegijzeld waren. Die meldingen stonden in contrast met het beeld dat de politie op dat moment had, dat de rust aan het terugkeren was in de stad.

Nieuwsuur maakte met betrokkenen in december deze terugblik op de nacht:

In de uren na de geweldsuitbarsting communiceerde de gemeente twee keer met het publiek: de politie gaf om 01.40 uur een standaardupdate over de politie-inzet rond de voetbalwedstrijd van de avond ervoor, om 09.00 verstuurde de gemeente een statement van 254 woorden. Het antisemitisch gedrag van die nacht "gaat alle grenzen te buiten en is op geen enkele manier te verdedigen", schreef de gemeente, maar voor verdere vragen moest een persconferentie 3,5 uur later worden afgewacht, want alles "wordt nu in kaart gebracht".

In de tussentijd groeide wereldwijd de ontzetting. Geert Wilders betuigde in het Engels zijn schaamte over de Jodenjacht, premier Netanyahu beloofde evacuatievluchten te sturen om landgenoten te ontzetten en premier Schoof reageerde met afschuw. "De situatie in Amsterdam bracht een dynamiek op gang", vat het rapport samen, "waarin verschillende berichten, ook in de dagen ná het geweld, het onveiligheidsgevoel voedden. Het omgevingsbeeld bestaat altijd uit een mix van feitelijke informatie en fictie (zoals oude beelden, geruchten, etc.)."

Gevaar van gehaast reageren

In een reactie aan de gemeenteraad schrijft burgemeester Halsema dat ze juist vanwege het gebrek aan zekerheid lang stil bleef. Verkeerde informatie kan juist bijdragen aan onrust en onzekerheid, was daarbij de gedachte. "Het verzamelen en wegen van de feiten dient altijd aan communicatie met de bevolking vooraf te gaan, zeker als er veel geruchten en politieke misinformatie zijn."

Daar zijn de onderzoekers het niet helemaal mee eens. "Communiceren zonder daarbij in te gaan op geruchten die leven, maar erkennen dat deze er zijn en onderdeel zijn van onderzoek brengt rust en kan ervoor zorgen dat onjuiste berichtgeving en duiding een minder grote impact heeft."

Ze adviseren gemeentes voor dit soort situaties minder "informatiegestuurd" te werken en juist meer uit te gaan van risicobeperking. De driehoek van burgemeester, politie en OM moet zich niet te veel blindstaren op informatie waaruit blijkt dat risico's wel meevallen, maar juist actief nadenken welke onverwachte risico's wel ineens kunnen ontstaan.

Ze wijzen erop dat dat deels ook al gebeurde: hoewel er geen zorgen waren over confrontaties tussen fans van Ajax en Maccabi, gold het duel in het licht van de mondiale spanningen wel als een risicowedstrijd.

Halsema herkent het beeld dat het COT schetst en zegt de aanbevelingen over te zullen nemen. Toch zegt ze nog te waken "dat de illusie van risico-uitsluiting ontstaat" in haar brief aan de gemeenteraad. "Dit kan tot de verwachting leiden dat misdaad en wanordelijkheden kunnen worden voorkomen. Dit is niet realistisch en zal door geen enkel gezag kunnen worden waargemaakt."

De burgemeester schrijft dat het geweld op velen indruk heeft gemaakt, onder Joodse Amsterdammers die wakker werden met berichten over Jodenjacht tot moslims waar al snel met de vinger naar werd gewezen. "De gebeurtenissen hebben hun sporen achtergelaten in de stad en tot angst, woede en verdriet geleid."

Een Nederlands echtpaar dat op weg was naar hun tweede huisje in Frankrijk, is vermist geraakt. De familie maakt zich grote zorgen. "Elk spoor loopt dood", zegt kleindochter Emily Corbeth.

Het gaat om de 83-jarige Paul en 80-jarige Gerda Klapper uit Alphen aan den Rijn. Het stel was vier dagen geleden uit Alphen aan den Rijn vertrokken naar hun vakantieadres in Planchez, een dorp ten noordoosten van Lyon. Onderweg zijn ze verdwenen.

Volgens Corbeth zijn er sinds hun vertrek dingen gebeurd die de familie zorgen baren. "Ze vragen altijd of de buren hun auto op hun oprit willen zetten, zeker nadat er twee jaar geleden in hun huis in Alphen is ingebroken", vertelt ze aan Omroep West. "Ook vragen ze dan om af en toe om het huis te lopen en de planten water te geven. Dat hebben ze dit keer allemaal niet gedaan."

Niet afgerekend

De familie weet dat het echtpaar onderweg was naar Frankrijk, want ze hebben mensen gesproken die ze nog bij een pizzeria in de buurt van het Belgische Charleroi gezien hebben. "Die mannen beschreven mijn grootouders, dat oma had verteld hoelang ze getrouwd waren en dat ze aan haar knie geopereerd was", zegt Corbeth.

Het stel is daar donderdagavond rond 19.20 uur vertrokken. En daarbij gebeurde iets wat Corbeth extra bezorgd maakt: "Opa was vergeten af te rekenen. Het maakt voor ons steeds meer duidelijk dat de reis heel verward is verlopen."

Tolwegen

De Belgische politie heeft volgens Corbeth ook aangegeven dat de route die haar grootouders door België hebben genomen eruitziet alsof ze de weg kwijt waren. Maar vanaf daar ontbreekt elk spoor en heeft de familie al dagen niets meer van het echtpaar vernomen. Ook staat de telefoon uit.

Verder heeft de grootvader diabetes en meet hij zijn bloedwaarden altijd via zijn telefoon. Ook dat is al dagen niet meer gebeurd en zijn medicatie ligt nog thuis in Alphen aan den Rijn, aldus de kleindochter.

Daarnaast vindt Corbeth het vreemd dat haar grootouders dit keer een andere route hebben genomen. "Mijn opa en oma zijn zuinige mensen. Ze rijden altijd via de B-wegen door Frankrijk om de tolwegen te vermijden", zegt zij. "Nu is er een transactie gedaan bij een tolpoort in Orange, een plaats zuidelijker dan het huisje en op de weg naar Marseille." De familie probeert nu beelden van de tolpoortjes te krijgen om te zien of het wel het echtpaar was die daar in de auto zat. "74 euro voor tol, dat doen ze nooit", zegt Corbeth.

Zelf zoeken

De Nederlandse politie laat weten bekend te zijn met de vermissing en is ook op zoek naar het echtpaar. "We doen volop onderzoek en werken daarbij ook samen met de Franse politie", zegt een woordvoerder tegen de regionale omroep. Mensen die iets gezien hebben of andere informatie hebben, wordt gevraagd zich te melden. "Alle tips zijn welkom", aldus de woordvoerder.

Corbeth zegt dat haar familie sinds dit weekend in Frankrijk zoekt naar aanwijzingen waar het echtpaar kan zijn. Hotels op de route worden bezocht en de familie is ook bij het vakantiehuisje zelf gaan kijken. Daar was volgens Corbeth nog niemand geweest.

"We zijn radeloos. Als we ze vandaag niet vinden, dan ga ook ik en mijn drie zussen naar Frankrijk om te zoeken", zegt Corbeth. "We moeten ze vinden, maar het is zoeken naar een speld in een hooiberg."

De moeder van het zwaar mishandelde pleegmeisje uit Vlaardingen stelt twee jeugdzorginstanties aansprakelijk. Het kind raakte door toedoen van haar pleegouders zwaargewond, waardoor ze de rest van haar leven afhankelijk is van intensieve zorg.

Volgens advocaat Frank Hamers is er niet naar de moeder geluisterd en is haar de kans ontnomen ooit weer een gezin te vormen met haar twee kinderen. "Haar recht op familieleven is haar ontnomen. Zoals het er nu naar uitziet, zal die hereniging niet meer plaatsvinden", zegt Hamers, die de moeder en het halfzusje van het pleegmeisje bijstaat. Het halfzusje verbleef korter bij dezelfde pleegouders en zou ook zijn mishandeld.

Over de hoogte van een eventuele schadevergoeding wil Hamers geen uitlatingen doen. Hij zegt wel te kijken of hij ook individuele hulpverleners aansprakelijk kan stellen.

Tekortgeschoten

Begin dit jaar concludeerden de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid dat de William Schrikker Stichting en pleegzorgorganisatie Enver ernstig tekort zijn geschoten in de hulp aan het meisje. Ze werd vorig jaar mei zwaargewond opgenomen in het ziekenhuis. Ze had hersenletsel en botbreuken en lag een tijd in coma.

Een week na de ziekenhuisopname werden haar pleegouders aangehouden. Zij worden onder meer verdacht van poging tot doodslag en zware mishandeling. Hoewel het meisje zwaargewond is, kan ze inmiddels stapjes zetten en is ze op haar manier in staat te communiceren met anderen.

Verzekeraar

Dat de twee jeugdzorginstanties nu aansprakelijk zijn gesteld, betekent dat ze een brief van advocaat Hamers hebben ontvangen. De William Schrikker Stichting en pleegzorgorganisatie Enver hebben een aansprakelijkheidsverzekering en zijn verplicht om de brief naar de verzekeraar te sturen.

De verzekeraar besluit uiteindelijk of het de aansprakelijkheid erkent of afwijst. Indien de verzekeraar de aansprakelijkheid erkent, volgen er gesprekken over de schade. De William Schrikker Stichting en Enver willen tegenover de NOS niet inhoudelijk reageren.

Rechtszaak

Sinds september vorig jaar zijn er meerdere pro-formazittingen geweest in de zaak tegen de pleegouders van het mishandelde pleegmeisje. In het najaar wordt de zaak inhoudelijk behandeld.

Pleegouders Daisy W. en John van den B. worden ook verdacht van het mishandelen van drie andere pleegkinderen. Het gaat om het halfzusje van het pleegmeisje uit Vlaardingen en twee Syrische broertjes die eerder in het pleeggezin verbleven. Zij waren hun land ontvlucht vanwege de oorlog.

De Oostenrijkse regering wil de wapenwet aanscherpen in de hoop schietpartijen, zoals die van vorige week op een school in Graz, in de toekomst te kunnen voorkomen.

Bondskanselier Stocker zei in een radio-interview met de publieke omroep dat de voorwaarden voor de aanschaf en het bezit van vuurwapens strenger moeten worden. Gedacht wordt aan een verhoging van de leeftijd die vergunninghouders moeten hebben en inperking van het soort wapens waarvoor een vergunning kan worden aangevraagd.

Bij een herdenking vandaag in het parlement zei Stocker dat ook wordt gekeken of scholen op psychologisch vlak meer kennis in huis zouden moeten hebben en of instanties makkelijker informatie kunnen delen over personen die mogelijk een gevaar voor de samenleving vormen.

Introvert persoon

Vorige week dinsdag schoot een 21-jarige oud-leerling van een middelbare school in Graz negen scholieren en een leraar dood en daarna ook zichzelf. Hij had een vergunning voor het bezit van de vuurwapens die hij bij zich had.

De politie omschreef de schutter als een introvert persoon en liefhebber van schietspelletjes die het contact met de buitenwereld voor een groot deel was kwijtgeraakt. Het motief voor zijn daad is nog onduidelijk.