NOS Nieuws - Algemeen

De Oostenrijkse regering wil de wapenwet aanscherpen in de hoop schietpartijen, zoals die van vorige week op een school in Graz, in de toekomst te kunnen voorkomen.

Bondskanselier Stocker zei in een radio-interview met de publieke omroep dat de voorwaarden voor de aanschaf en het bezit van vuurwapens strenger moeten worden. Gedacht wordt aan een verhoging van de leeftijd die vergunninghouders moeten hebben en inperking van het soort wapens waarvoor een vergunning kan worden aangevraagd.

Bij een herdenking vandaag in het parlement zei Stocker dat ook wordt gekeken of scholen op psychologisch vlak meer kennis in huis zouden moeten hebben en of instanties makkelijker informatie kunnen delen over personen die mogelijk een gevaar voor de samenleving vormen.

Introvert persoon

Vorige week dinsdag schoot een 21-jarige oud-leerling van een middelbare school in Graz negen scholieren en een leraar dood en daarna ook zichzelf. Hij had een vergunning voor het bezit van de vuurwapens die hij bij zich had.

De politie omschreef de schutter als een introvert persoon en liefhebber van schietspelletjes die het contact met de buitenwereld voor een groot deel was kwijtgeraakt. Het motief voor zijn daad is nog onduidelijk.

De halvering van het eigen risico zorgt ervoor dat sommige kwetsbare groepen, zoals mensen met lage inkomens, er juist op achteruitgaan. Dat concludeert de Raad van State, die adviezen geeft over wetsvoorstellen.

Door de halvering van het eigen risico naar 165 euro, stijgt de zorgpremie tegelijkertijd met zo'n 200 euro per jaar. Dat bedrag wordt weer gecompenseerd met een lagere inkomstenbelasting. Maar voor gezonde mensen met een laag inkomen is die compensatie niet genoeg. Zij gaan er onderaan de streep juist op achteruit.

Ook arbeidsongeschikten zullen, als de halvering van het eigen risico doorgaat, minder geld in de portemonnee overhouden. Dat komt doordat in de plannen ook staat dat een specifieke tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten wordt afgeschaft.

Druk op zorg neemt toe

Het adviesorgaan ziet ook nog andere bezwaren. Zo zal waarschijnlijk vanaf 2030 het eigen risico toch weer meegaan stijgen met de inflatie. Daarnaast zullen mensen sneller een arts bezoeken, omdat ze minder ervoor hoeven te betalen. De druk op de zorg neemt daardoor toe.

De Raad van State adviseert het demissionaire kabinet dan ook om het wetsvoorstel niet in deze vorm in te dienen.

De verlaging van het eigen risico was een grote wens van de PVV. In het coalitieakkoord, dat de partij samen met VVD, NSC en BBB sloot, was het plan om het bedrag van 385 euro vanaf 2027 meer dan te halveren. Voormalig PVV-minister Agema (Volksgezondheid) stuurde het wetsvoorstel nog voor haar vertrek naar de Raad van State.

Inmiddels is de PVV uit de coalitie gestapt en is het zeer de vraag of het wetsvoorstel, dat ruim 4 miljard euro kost, doorgaat. Deze week debatteert de Tweede Kamer over de vraag welke onderwerpen controversieel verklaard moeten worden en deze kabinetsperiode dus niet meer worden behandeld.

Van Hijum: beeld klopt niet helemaal

Demissionair minister Van Hijum (NSC) hoopt dat de Kamer het voorstel niet controversieel verklaart. Hij benadrukt dat het voorstel voor het verlagen van het eigen risico er juist is gekomen om de toegang tot de zorg voor mensen te verbeteren.

Ook vindt hij het beeld dat er nu ontstaat dat de lagere inkomens er door achteruit gaan niet kloppen. De Raad van State neemt volgens van Hijum onvoldoende mee dat de zorgtoeslag ook omhoog gaat en het kabinet er een pakket met maatregelen voor lastenverlichting tegenover zet. Verder wijst hij erop dat het gevolgen kan hebben voor het zorgakkoord.

Bij het maken van afspraken over het toegankelijk houden van de zorg - het zorgakkoord - zou ook geld meekomen dat het kabinet opzij heeft gezet om de gevolgen van het verlagen van het eigen risico op te vangen. Mensen zoeken bij een lager eigen risico waarschijnlijk eerder of vaker de zorg op, waardoor de zorgkosten stijgen. Dat geld is dus verbonden met het sluiten van een zorgakkoord, aldus Van Hijum.

Als de Tweede Kamer wel door wil met het wetsvoorstel, moet NSC'er Daniëlle Jansen dat erdoorheen gaan loodsen. Zij is nu nog Kamerlid, maar is gisteren door haar partij naar voren geschoven als de nieuwe demissionaire minister van Volksgezondheid.

Onderzoekers hebben de tweede zwarte doos gevonden van het vliegtuig dat donderdag neerstortte in een woonwijk van de Indiase stad Ahmedabad. Bij de vliegramp kwamen zeker 270 mensen om het leven, onder wie 241 inzittenden van de Boeing 787-8. Het toestel kwam neer op een verblijf voor medisch personeel.

Een Boeing 787-8 beschikt over twee zwarte dozen. Die bevatten beide zowel een recorder die het geluid in de cockpit registreert als een recorder die onder meer de hoogte en snelheid van het toestel en de handelingen van de piloot vastlegt. Moderne Boeings hebben twee van die gecombineerde zwarte dozen om zo de kans te vergroten dat de opgeslagen gegevens een crash doorstaan.

De eerste zwarte doos was afgelopen vrijdag al veiliggesteld. De opgeslagen gegevens moeten helpen bij het onderzoek naar de oorzaak van de crash.

Inmiddels zijn meer dan 90 lichamen van slachtoffers geïdentificeerd met DNA-onderzoek, zegt een arts van een ziekenhuis in Ahmedabad. Hij meldde verder dat 47 lichamen al zijn overgedragen aan hun familie.

Onderzoek

Het is nog totaal onduidelijk waardoor de vliegramp is veroorzaakt. Op beelden van de crash is te zien dat het vliegtuig kort na opstijgen er niet in slaagde hoogte te maken en onmiddellijk daarna crashte. Er is niet te zien dat het toestel door iets werd geraakt, er brand was aan boord of dat er een ontploffing was.

De enige overlevende van het ongeluk, een 40-jarige Brit, beschreef hoe het vliegtuig even in de lucht bleef hangen en dat toen "de lampjes groen en wit begonnen te knipperen en we plotseling het gebouw in vlogen en explodeerden".

Het onderzoek naar de crash wordt geleid door het Indiase Aircraft Accident Investigation Bureau (AAIB). Het krijgt hulp van teams uit de VS en het VK. Gisteren bezochten medewerkers van de Amerikaanse National Transportation Safety Board (NTSB) de plaats van de ongeluk. Indiase media meldden dat ook personeel van vliegtuigbouwer Boeing en de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA de crashsite hebben bekeken.

Er is een onderzoekscommissie ingesteld die vandaag voor het eerst bijeenkomt. Binnen drie maanden moet die commissie met een voorlopig rapport komen, meldt All India Radio. Daarin moeten ook voorstellen staan voor nieuwe operationele procedures om het risico op soortgelijke incidenten in de toekomst te beperken.

Andere Boeing teruggekeerd

Vanochtend was er een probleem met een andere Boeing 787-8 Dreamliner van Air India, liet de luchtvaartmaatschappij weten. Het toestel, opgestegen vanaf de luchthaven van Hongkong voor een vlucht naar new Delhi, keerde uit voorzorg terug naar datzelfde vliegveld.

De piloot van de Indiase luchtvaartmaatschappij vermoedde een technisch probleem, meldde een bron aan persbureau Reuters. De Boeing is veilig geland en wordt gecontroleerd.

Zo zag de crash er afgelopen week uit:

De politie van Amsterdam kreeg bij de ongeregeldheden rond de wedstrijd Ajax-Maccabi vorig jaar te maken met een "wezenlijk andere vorm van geweld" dan waarmee rekening was gehouden. In het onderzoek Tussen voorzien en onvoorzien: politie in een complexe werkelijkheid concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid dat de politie gedegen was voorbereid op onrust, maar dat die door sociale media een heel andere karakter kreeg dan agenten waren gewend.

"De politie had goede maatregelen genomen voor het normale patroon dat zich bij dit soort wedstrijden voordoet", meent hoofdinspecteur Peter Neuteboom. "Waar de politie niet op voorbereid was waren de 'flitsacties' die rond middernacht plaatsvonden en ongeveer anderhalf uur duurden."

Neuteboom doelt op de snelle, onvoorspelbare aanvallen van individuen en kleine groepjes op mensen die er volgens de belagers uitzagen als Maccabi-supporter of Joods. De politie had zich erop ingesteld grote groepen supporters en pro-Palestijnse betogers uiteen te moeten houden, maar moest in plaats daarvan ineens reageren op onvoorspelbare, korte uitbarstingen van geweld, waarbij de daders zich snel verplaatsten, te voet, op fatbikes en in taxi's.

Omschakelen

Volgens de inspectie had de politie even nodig om een nieuwe strategie te bedenken. De politiemacht van 1200 mensen, met drones, aanhoudingsteams, vier pelotons ME, drie groepen paarden en waterkannonen moest ineens omschakelen. In plaats van zich zoals gebruikelijk te richten op het oppakken van relschoppers, ging men over tot het beschermen van Maccabi-supporters.

"De politie is in staat geweest om zich te hergroeperen, de Maccabi-supporters bijeen te brengen, naar veilige plaatsen te dirigeren en vandaar naar hun hotels te brengen. Zo kon men de rust laten terugkeren in de stad."

Een terugblik op het geweld:

Volgens Neuteboom moeten de politiediensten uit de ongeregeldheden de les trekken om meer te anticiperen op onverwachte situaties, zeker omdat de situatie door sociale media snel kan escaleren. Men had zich vooraf al gerealiseerd dat het Ajax-duel tegen Maccabi "een wedstrijd was die in een multiculturele stad tot spanningen kon leiden", zeker door de spanningen rond de Gazaoorlog en met de herdenking van de Kristallnacht eerder die avond.

"Toch wordt ook hier zichtbaar dat informatie vooraf geen garantie biedt voor voorspelbaarheid", concludeert het rapport. Vooral door sociale media kreeg de avond een eigen dynamiek, waarin beschuldigingen en ophitsing enorm snel escaleerden. "Relatief kleine incidenten, zoals het weghalen van een Palestijnse vlag door Maccabi-supporters, worden binnen minuten gedeeld, geïnterpreteerd en uitvergroot."

Dat moment, van een avond eerder, wordt door de Inspectie als startpunt genoemd van de onrust. Hierna gingen taxichauffeurs, vaak van Arabische afkomst, verhaal halen en ontstond er geweld over en weer. Na de wedstrijd een dag later laaide die onrust weer op, juist op een moment dat de politie meende dat de grote mensenmenigtes succesvol in goede banen was geleid en men dacht aan afschalen.

Drones en digitaal gebiedsverbod?

De politie moet van Neuteboom nadenken over hoe in de toekomst beter het hoofd kan worden geboden aan dergelijke onvoorspelbare situaties. De politie moet zich flexibeler opstellen met bijvoorbeeld snellere eenheden of digitale monitoring door drones, en juridische maatregelen overwegen als een digitaal gebiedsverbod, waarbij opruiers van sociale media worden geweerd.

"Kijk naar het buitenland of de literatuur naar wat mogelijk is om snel te reageren. Om de organisatie anders in te richten zodat je hier een passend antwoord op hebt."

De Inspectie keek ook naar de rol van de terrorismebestrijder NCTV. Daarover merkt het rapport op dat er beter moet worden gecommuniceerd dat die dienst zich niet bezighoudt met plaatselijke ordeproblemen, maar alleen kijkt naar de nationale terreurdreiging. Er was contact geweest met de gemeente Amsterdam over de risico's van de Maccabi-wedstrijd in combinatie met de Kristallnachtherdenking, maar volgens het rapport is "niet altijd even helder" wat de NCTV wel of niet meeneemt in de analyse.

Tweede rapport

Neuteboom neemt het tot slot nog op voor de politie en keurt het af dat er onmiddellijk na de rellen overhaast, emotioneel en ongefundeerd werd gereageerd. "Politici, bestuurders en media trokken direct conclusies, zonder zicht op wat zich precies had afgespeeld. Er werd gesproken over falend optreden, nalatigheid of juist over een onbegrijpelijke tolerantie", sluit hij het rapport af. "De gebeurtenissen laten zien hoe lastig het is om orde te handhaven in een samenleving waarin lokale spanningen worden gevoed door mondiale conflicten."

Later vandaag volgt nog een tweede rapport over het geweld, waarin het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement oordeelt over het handelen van de Amsterdamse driehoek van burgemeester, politie en OM.

Een fruitteler in Schoonrewoerd is een proef begonnen met zonnepanelen boven zijn perenbomen. De panelen moeten zijn fruit beschermen tegen extreem weer, terwijl ze ook stroom opwekken. "Als dit werkt, hebben we hier echt een innovatie te pakken."

Teler Jan Brouwer plukt aan wat blaadjes van zijn perenbomen. De Gieser Wildemannen - vaak gebruikt als stoofpeer - staan er mooi bij, zegt hij. Maar stiekem kijkt de fruitteler uit naar wat een groepje mannen boven de bomen aan het plaatsen is. Nu zijn het nog palen; dit najaar komen daar zonnepanelen op te liggen. "Een spannend project, dat wel. Al denk ik dat het goed gaat werken", zegt hij tegen RTV Utrecht.

De hedendaagse fruittelers krijgen nogal wat voor hun kiezen, vertelt Brouwer. Insectenplagen, watertekort, maar vooral: extremer weer dat de oogst kan verprutsen. Zes jaar geleden stonden Jan en zijn vrouw klaar voor 'de pluk', toen de hagel met bakken uit de lucht kwam. "In een minuut tijd kan alles kapot. In ons geval waren van het een op het andere moment miljoenen peren naar de knoppen", vertelt hij. "Echt ontzettend vervelend."

Minder zon

Door een fruitcollega uit het Zuid-Hollandse Papendrecht raakte de Schoonrewoerder geïnspireerd: zonnepanelen. Perenboeren experimenteren met hoe ze hun fruit beschermen, maar met dure zonnepanelen? Dat gebeurt dus bijna nergens. "Het is dubbel gebruik van landbouwgrond, dus hartstikke handig", vindt Jan.

En inderdaad: peren hebben zon nodig om te groeien. Houden zonnepanelen die zon dan niet tegen? "Deels wel, maar we hebben gekozen voor speciale lichtdoorlatende panelen." Minder zon is overigens niet erg, legt Brouwer uit. "Dat komt doordat de zonnekracht steeds intenser wordt. Kijk naar appels: als de zon dermate hard schijnt en de temperatuur van de appel boven de dertig graden komt, gaat hij verbranden." Met een knipoog: "We kunnen ze niet een voor een insmeren."

Brouwer geeft toe dat het gaat om een dure proef, want het kost bij elkaar bijna een miljoen euro. De gemeente Vijfheerenlanden, waar Schoonrewoerd onder valt, doet met subsidie jaarlijks een duit in het zakje. Een tiental dorpsgenoten heeft er volgens Brouwer ook in geïnvesteerd en zit met elkaar in een energiecoöperatie.

De teler hoopt dat de zonnepanelen dit najaar al hun werk kunnen doen. De duizenden panelen wekken dan de komende jaren - naar schatting - anderhalve megawatt op. "Genoeg om heel Schoonrewoerd van energie te voorzien", denkt Brouwer.

Hoewel hij niet denkt dat hij door de beschermlaag meer oogst gaat krijgen, hoopt hij wel dat hij minder peren verliest. "Het risico van een peer in de open lucht is tegenwoordig te groot. Als ik over hagel hoor bij het weerbericht, ga ik al een beetje stressen. Die angst heb ik straks hopelijk niet meer."

Piet Kamerman, die Lowietje speelde in Baantjer, is overleden op 99-jarige leeftijd. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt. Kamerman overleed 3 juni in Utrecht en werd afgelopen vrijdag gecremeerd.

Kamerman was decennialang actief in de acteerwereld. Hij speelde zelf, maar was ook schrijver en regisseur.

De acteur was vanaf de jaren 60 te zien in televisieseries en vanaf de jaren 80 in films. Hij werd bekend als Snoek in de televisieserie Laat maar zitten van eind jaren 80. Ook speelde hij in de film Loenatik: De Moevie uit 2002. Zijn rol als kastelein Lowietje in Baantjer vertolkte hij tussen 2001 en 2006.

'Jonger voelen'

Recent, in 2020, was Kamerman nog de hoofdpersoon in de documentaire Het late leven over ouderdom. Filmmaker Jaap van den Beukel zei hier destijds over tegen het Eindhovens Dagblad dat hij iemand wilde volgen "die oud is, nog wel goed bij zijn hoofd en alleen woont".

Zelf had Kamerman ook niet het idee dat hij al 94 was. "Je voelt je gewoon jonger dan je bent."

Immigratiedienst ICE moet zich van president Trump vooral gaan richten op grote steden waar Democraten de leiding hebben. Met een bericht op Truth Social beveelt hij de politiediensten zich met name te richten op New York, Chicago en Los Angeles, "waar miljoenen en miljoenen illegale buitenlanders wonen". Trump zegt op die manier ook de macht van de Democraten te kunnen inperken.

Het bevel komt na een week van grotendeels vreedzame protesten tegen het migratiebeleid in Los Angeles, waarbij Trump de ongebruikelijke stap zette om de Nationale Garde tegen de zin van het staatsbestuur in te zetten tegen de betogers. Trump stuurde ook mariniers naar de regio om overheidsgebouwen te beschermen.

Trump schrijft dat "ECHTE Amerikanen elke dag staan te juichen" om zijn verscherpte immigratiebeleid, waarbij hij van 650 uitzettingen per dag naar 3000 wil gaan. De Democraten gebruiken volgens hem illegale immigranten "om hun achterban uit te breiden, vals te spelen bij verkiezingen, de verzorgingsstaat op te blazen en hardwerkende Amerikaanse burgers te beroven van hun werk en uitkeringen". Overigens blijkt uit kiescijfers dat illegale migranten - die niet mogen stemmen - haast nooit het risico nemen om dat wel te doen.

In het schrikbeeld dat Trump van zijn politieke tegenstanders schetst, zijn door de Democraten "onze ooit idyllische stadjes veranderd in een derdewerelddystopie". "Er is iets mis met ze. Daarom geloven ze in open grenzen, iedereen transgender en mannen in vrouwensporten". Het is volgens Trump tijd om de "door misdaad geteisterde, dodelijke binnensteden" aan te pakken.

Landbouw en horeca ontzien

De aankondiging komt enkele dagen nadat Trump moest toegeven dat de strenge immigratiemaatregelen ongewenste economische bijeffecten hebben. Zo klaagden de hotelsector en boerenbedrijven dat werknemers niet meer komen opdagen uit angst dat ze op hun werk worden opgepakt.

Beide sectoren zijn afhankelijk van de goedkope arbeid die migranten leveren. Zo kwam de sinaasappel- en aardbeienoogst in de staat Californië in gevaar door gebrek aan arbeidskrachten.

"Door ons agressieve beleid verdwijnen prima werknemers met een lange staat van dienst, die bijna onmogelijk te vervangen zijn", erkende Trump. Om met een sneer naar zijn voorganger te vervolgen: "Vaak solliciteren de criminelen die ons land binnenkwamen door het HEEL stompzinnige opengrenzenbeleid van Biden. Dat is niet okay, we moeten onze boeren beschermen."

'Klaar die klus'

Hoewel Trump het in zijn bericht niet expliciet toegaf, stuurde ICE diezelfde dag nog het bevel rond voorlopig af te zien van onderzoeken in de landbouw, de vleesverwerkende industrie en de horeca. Daarmee keert Trump deels terug naar het beleid dat onder Biden gold, om illegale immigranten niet doelbewust op hun werk proberen op te sporen.

Trump bleef wel bij zijn beleidswijziging om iedereen die illegaal in het land verblijft zonder genade aan te pakken. Eerder konden buitenlanders nog zonder papieren vaak ongestoord in VS blijven als ze niet in aanraking kwamen met justitie. Trump koos ervoor de jacht te openen op iedereen zonder verblijfstatus, ook als dat betekent dat bijvoorbeeld gezinsleden mét zo'n status een familielid kwijtraken,

In zijn bericht vandaag onderstreept Trump nog altijd te gaan voor "het heel belangrijke doel van het allergrootste massadeportatieprogramma uit de geschiedenis". Hij schrijft dat ICE daarvoor zijn niet-aflatende steun krijgt, samen met de FBI, drugsdienst DEA, wapeninstantie ATF en "de Patriotten bij het Pentagon en Buitenlandse Zaken". "Hup, KLAAR DIE KLUS!"

Steeds meer dertigjarigen wonen nog bij hun ouders. Ook wonen mensen van 30 jaar minder vaak samen met een partner, en hebben ze minder vaak een kind of een koopwoning.

Dat blijkt uit analyses van cijfers over de periode 2011-2021 door het CBS in samenwerking met het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI). In 2011 was 91 procent van de dertigjarigen uitwonend, in 2021 was dat gedaald naar 89 procent.

Vooral dertigjarigen zonder vast werk zijn minder vaak gesetteld. Bij deze groep daalde het aandeel met een woning van 31 naar 20 procent, het aandeel dat samenwoonde van 46 naar 37 procent en het aandeel met een kind van 42 naar 35 procent.

Vooral daling woningbezit

In 2011 had 62 procent van alle dertigjarigen een woning, tien jaar later was dat 51 procent. Van dertigjarigen zonder vast werk of zonder hbo- of wo-opleiding had minder dan de helft in 2021 een eigen huis.

Dertigjarigen die alleen wonen, hebben het minst vaak een eigen woning. Bij alleenwonende dertigjarigen zonder hbo- of wo-opleiding daalde het woningbezit van 16 naar 9 procent.

Oudere vaders

Gisteren bleek al uit cijfers van het CBS dat mannen steeds ouder zijn als ze hun eerste kind krijgen. De 77.000 mannen die vorig jaar voor het eerst vader werden, waren gemiddeld 32,9 jaar oud. In 2014 was de gemiddelde leeftijd van nieuwe vaders 32,5 jaar.

De meeste nieuwe vaders zijn dertigers: bijna twee derde was tussen de 30 en 40 jaar oud toen hun eerste kind geboren werd. Een kwart was jonger dan 30 jaar.

Goedemorgen! De grootste spoorvakbond VVMC gaat in gesprek met de NS in aanloop naar de aangekondigde staking morgen en op verschillende plekken in het land start de Avond4daagse.

Eerst het weer: In een groot deel van het land is het vandaag vrij zonnig, alleen in het noorden en oosten zijn er soms meer stapelwolken. Mogelijk valt daar rond het middaguur een lokale bui. Het wordt 20 graden op de eilanden tot 24 in het zuidoosten.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De politie in de Verenigde Staten heeft de man opgepakt die verdacht wordt van de moordaanslagen op twee Democratische politici uit de staat Minnesota. Dat meldt persbureau AP op basis van politiebronnen.

De man doodde zaterdag een parlementariër, Melissa Hortman, voor haar woning. Ook haar echtgenoot werd doodgeschoten. Een andere parlementariër, John Hoffman, werd ook beschoten en raakte zwaargewond.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In Den Haag kwamen tienduizenden mensen bijeen om opnieuw een symbolische rode lijn te trekken tegen het kabinetsbeleid rond Israël. Volgens de organisatie waren er zo'n 150.000 mensen in de stad. De demonstranten willen met het protest de druk op het kabinet opvoeren om maatregelen te eisen tegen Israël:

Fijne dag!

De Britse geheime dienst MI6 krijgt voor het eerst in de geschiedenis een vrouw als hoogste baas. Blaise Metreweli (47) staat nu nog aan het hoofd van de innovatieafdeling van de inlichtingendienst en volgt deze herfst Richard Moore op, die na vijf jaar afzwaait.

MI6 houdt zich bezig met het verkrijgen van inlichtingen in het buitenland. Als technologiehoofd wordt Metreweli op dit moment nog 'Q' genoemd binnen de organisatie. Straks krijgt ze de titel 'C'.

"Ik voel me trots en vereerd dat ik gevraagd ben de dienst te leiden", zegt Metreweli, die sinds 1999 voor de geheime dienst werkt. Ze heeft een groot gedeelte van haar carrière gewerkt in het Midden-Oosten en Europa en studeerde antropologie aan de Universiteit van Cambridge.

Historische benoeming

Premier Keir Starmer noemt Metreweli's benoeming bij het 116 jaar oude instituut "historisch". "Het Verenigd Koninkrijk wordt geconfronteerd met bedreigingen van ongekende omvang - of het nu gaat om agressors die hun spionageschepen naar onze zeeën sturen of hackers met geraffineerde cyberaanvallen die onze publieke diensten proberen te ontregelen."

De afzwaaiende Moore zegt verheugd te zijn met de "historische benoeming" van Metreweli. Hij noemt haar een zeer ervaren inlichtingenofficier en een van de belangrijkste denkers op het gebied van technologie.

In haar nieuwe functie moet Metreweli verantwoording afleggen aan minister Lammy van Buitenlandse Zaken. Hij roemt haar "schat aan ervaring" en noemt haar de ideale kandidaat om MI6 in de toekomst te leiden.

James Bond

De benoeming van Metreweli komt dertig jaar nadat een van de beroemdste inlichtingendiensten ter wereld op het grote doek al een vrouw aan het hoofd kreeg.

De Britse actrice Judi Dench vertolkte vanaf 1995 'M' in James Bond, zoals de baas van de inlichtingendienst in de boeken van Ian Fleming genoemd wordt. Skyfall was de laatste film waarin ze de baas van de fictieve geheim agent James Bond speelde.

Bij een recyclingbedrijf in Westdorpe (Zeeland) heeft gisteravond een brand gewoed in een grote berg afval. Inmiddels is de brand onder controle, maar het nablussen kan volgens Omroep Zeeland nog even duren.

De brand brak rond 22.00 uur uit in een berg met restafval. De brandweer heeft kunnen voorkomen dat de brand zou overslaan naar een naastgelegen loods. Met een kraan werd de afvalhoop uit elkaar gehaald om het blussen te vergemakkelijken.

Rond middernacht meldde de brandweer dat de brand grotendeels geblust was. Volgens de veiligheidsregio zijn er geen gevaarlijke stoffen gemeten. Daarnaast stond er weinig wind, waardoor de rook voornamelijk omhoog ging. Wel werd bewoners die last hadden van de rook gevraagd hun ramen en deuren te sluiten.

De politie in de Verenigde Staten heeft de man opgepakt die verdacht wordt van de aanslagen op twee Democratische politici uit de staat Minnesota.

De man doodde zaterdag een parlementariër, Melissa Hortman, voor haar woning. Ook haar echtgenoot werd beschoten, hij overleed later aan zijn verwondingen. Zo'n tien kilometer verderop werden een andere parlementariër, John Hoffman, en zijn vrouw thuis beschoten. Zij raakten gewond.

De verdachte, de 57-jarige Vance Boelter, had zich verkleed als agent, droeg een cowboyhoed en zou rondgereden hebben in een voertuig dat was aangepast om op een politieauto te lijken. Na zijn daden sloeg hij op de vlucht.

Sindsdien was er een grote klopjacht op hem gaande. Afgelopen dag werd er een auto gevonden op zo'n 80 kilometer van de stad Minneapolis. De auto stond bij een landweg en had de deuren nog open. Ook werd er een cowboyhoed in de buurt van het voertuig gevonden.

Boelter werd uiteindelijk zondagavond (lokale tijd) opgepakt in Minnesota. Hij wordt verdacht van twee moorden en twee pogingen tot moord.

Het is nog onduidelijk waarom Boelter de politici aanviel. Vrienden en oud-collega's beschrijven hem als een strenggelovige, conservatieve christen. In een eerder gevonden voertuig werd een lijst aangetroffen met zo'n zeventig mogelijke doelwitten, onder wie voorstanders van abortusrechten en abortusklinieken.

De Franse president Macron heeft een solidariteitsbezoek gebracht aan Groenland. Hij is daarmee de eerste buitenlandse leider die het eiland in het Noordpoolgebied bezoekt sinds de Amerikaanse president Trump expliciet dreigt het te zullen annexeren. "Ik denk niet dat dat is hoe bondgenoten met elkaar omgaan", zei Macron bij aankomst in hoofdstad Nuuk.

Hij zei naar Groenland te zijn gekomen om te laten zien dat Frankrijk en de Europese Unie solidair zijn met het eiland. "Het is belangrijk dat Denemarken en de Europeanen zich inzetten voor dit gebied, dat zeer grote strategische belangen met zich meebrengt en waarvan de territoriale integriteit gerespecteerd moet worden."

Macron kwam naar Nuuk op uitnodiging van de premiers van Groenland en Denemarken. Groenland is een voormalige Deense kolonie, maar heeft sinds 1979 enige autonomie. Sinds 2009 kan het land via een referendum de onafhankelijkheid uitroepen. Bij de verkiezingen in maart kozen eilanders voor een geleidelijke weg naar zelfstandigheid.

Niet te koop

Trump heeft al langer zijn zinnen gezet op Groenland. Tijdens zijn eerste termijn als president gaf hij aan het eiland te willen kopen. Denemarken gaf aan geen belangstelling te hebben. Dit tot frustratie van Trump, die meteen een streep zette door een staatsbezoek aan Denemarken. Na zijn herverkiezing eind vorig jaar stofte Trump zijn koopplan af.

"Vanwege de nationale veiligheid en vrijheid in de wereld vindt de VS het bezit van en de controle over Groenland absoluut noodzakelijk", zei Trump eind vorig jaar. Kort erna zei hij militair ingrijpen niet uit te sluiten om het eiland in Amerikaanse handen te krijgen. Tot irritatie van veel Groenlanders en Denen bracht vicepresident Vance vervolgens een bliksembezoek aan Groenland.

De Groenlandse premier Nielsen, die dit voorjaar na de verkiezingen aantrad, zei vandaag desgevraagd dat hij "niet bezorgd" is dat Macrons bezoek bij Trump in het verkeerde keelgat zal schieten. Het bezoek moet volgens hem worden gezien als een manier "om Groenland verder te ontwikkelen". Eerder benadrukte Nielsen dat Trump Groenland niet zal "krijgen".

Macron bezocht naast hoofdstad Nuuk een door de EU gefinancierde waterkrachtcentrale en een gletsjer. Op de vraag of de Franse president een expliciete boodschap voor de Verenigde Staten had, zei een adviseur van Macron tegen verslaggevers dat "de reis op zichzelf al een signaal is", zonder Trump bij naam te noemen.

De Nederlandse kapitein Mark van Rennes van het activistenschip Madleen zal naar verwachting maandag door de Israëlische autoriteiten naar de grens met Jordanië worden gebracht. Dat bevestigt zijn familie aan de NOS. Hij en twee Franse activisten zullen dan vermoedelijk worden overgedragen aan Nederlandse en Franse medewerkers van de ambassades in Jordanië.

"Vanaf dan zijn ze uit Israëlische hechtenis", zegt Van Rennes' zus Katja. Ze verwacht niet dat haar broer morgen al naar huis zal vliegen, maar hoopt wel dat dat snel zal gebeuren. "We vieren het pas als we weten dat hij daadwerkelijk de grens over is."

Van Rennes zou eigenlijk vrijdag naar huis vliegen vanaf het vliegveld in Tel Aviv. Maar na de luchtaanvallen van Israël op Iran in de nacht van donderdag op vrijdag ging het Israëlische luchtruim voor onbepaalde tijd dicht. De activisten werden daarom vrijdagochtend van het vliegveld teruggebracht naar een Israëlische gevangenis.

De Nederlander vertrok op 1 juni samen met elf andere activisten vanaf de Siciliaanse kust richting Gaza. Aan boord waren ook de 22-jarige Zweedse activist Greta Thunberg en de Frans-Palestijnse Europarlementariër Rima Hassan. De groep wilde hulpgoederen, zoals babyvoeding en rijst, naar Gaza brengen.

Aandacht voor Gaza

Het zeilschip werd vorige week maandag op internationale wateren tegengehouden door het Israëlische leger voordat het schip de kust van Gaza kon bereiken. Thunberg en een aantal andere activisten werden in de loop van vorige week al door Israël het land uitgezet.

Volgens zus Katja heeft de bemanning van de Madleen met de zeilactie de situatie in Gaza breder onder de aandacht weten te brengen. "De demonstratie in Den Haag vandaag laat zien hoeveel mensen geschokt zijn over Israëls verschrikkelijke acties in Gaza", zegt ze.

Ze was zelf ook aanwezig bij de protestmars door de stad, waar volgens de organisatie 150.000 mensen demonstreerden tegen het kabinetsbeleid rond Israël. Katja benadrukt dat het werk niet klaar is als haar broer en de andere activisten thuis zijn. "Nu is het aan onze regering om verandering te brengen."

Voormalig directeur van het Rijksmuseum in Amsterdam, Henk van Os, is zaterdagavond op 87-jarige leeftijd overleden. Dat laat zijn familie weten aan persbureau ANP. Van Os overleed in zijn woonplaats Amsterdam.

De kunsthistoricus was van 1989 tot 1996 directeur van het Rijksmuseum en werkte als hoogleraar kunst en samenleving aan de Universiteit van Amsterdam. Het grote publiek kende hem voornamelijk van de kunst-tv-programma's Beeldenstorm en Museumschatten. Hij had zichzelf gespecialiseerd in Italiaanse middeleeuwse kunst.

In 2016 nam hij afscheid van het hoogleraarschap, en dat raakte hem. "Binnenkort zijn er geen studenten meer voor mij. Daarmee verdwijnt een groot deel van de dynamiek uit mijn leven", zei hij destijds tegen Nieuwsuur. Het lesgeven aan studenten hield hem naar eigen zeggen jong.

Laagdrempelig

Van Os zag het als zijn plicht om kunst laagdrempelig te benaderen. "Toen ik in 1989 directeur werd bij het Rijksmuseum, was maar 15 procent van de bezoekers Nederlands, en bij mijn vertrek in 1996 was dat 55 procent. We hebben erop ingezet om het beleid totaal te veranderen."

In 2006 ontving hij een koninklijke onderscheiding: de eremedaille van Kunst en Wetenschap, voor zijn nationale en internationale verdiensten op kunsthistorisch terrein.

Van Os had volgens zijn familie in de laatste weken van zijn leven musea en kerken bezocht. Hij nam vrienden en ook kleinkinderen mee naar kunstwerken waar hij hen graag over wilde vertellen, aldus de familie. "Met wat je kunt beleven aan kunst in Nederland zijn we rijker dan ooit", zei Van Os in 2016 tegen Nieuwsuur.

Rusland heeft voor de tweede keer in twee dagen tijd 1200 gesneuvelde Oekraïense militairen overgedragen aan Oekraïne. Dat meldt de Oekraïense minister van Defensie Oemerov aan persbureau Reuters.

Het is volgens Kyiv een van de grootste groepen Oekraïense oorlogsslachtoffers die is teruggekeerd sinds de Russische invasie in februari 2022. Russische staatsmedia melden dat Oekraïne geen Russische lichamen heeft vrijgegeven.

In totaal zou Rusland de afgelopen maand meer dan 4800 lichamen aan Oekraïne hebben overgedragen. Het uitwisselen van krijgsgevangenen en gesneuvelde militairen is onderdeel van de afspraken die beide landen vorige maand maakten in Istanbul.

Volgens die afspraken moeten Kyiv en Moskou 6000 lichamen, plus zieke, zwaargewonde en jonge krijgsgevangenen uitwisselen. Het is onduidelijk of en hoeveel gesneuvelde Russische militairen Oekraïne heeft overgedragen. Rusland heeft tot nu toe gemeld dat in totaal 27 Russische militairen zijn teruggekeerd.

Identificatie

De Oekraïense minister Oemerov zegt dat nu een "belangrijke en verantwoordelijke fase" aanbreekt waarin de lichamen zullen worden geïdentifceerd. "Het is complex en gevoelig werk dat elk gezin de kans geeft op antwoorden", aldus de minister.

Tot nu toe hebben Rusland en Oekraïne sinds de afspraken in Turkije in elk geval drie keer krijgsgevangenen uitgewisseld. De landen hebben niet bekendgemaakt hoeveel gevangenen daarbij betrokken waren.

De hitte van vrijdag en zaterdag was van korte duur en de overgang naar het weer van vandaag ging slechts met een enkele stevige onweersbui gepaard. Vandaag was de opmaat voor een prima zomerweek.

De luchtdruk blijft de komende week hoog; depressies trekken met een grote boog om onze omgeving heen. Dat betekent ook dat we voorlopig geen neerslag hoeven te verwachten. Het weerbeeld is vrij zonnig, hoewel er vooral in het binnenland ook wel stapelwolken voorkomen.

Onzekerheden

Wat de temperaturen betreft is er niet al te veel variatie. In de nacht liggen de minima zo rond de 12 graden, wat voor de nachtrust best lekker is. Overdag kunnen de jassen wel uit, meer echt heet is het ook weer niet.

In het binnenland kan het best een keer 25 graden worden, maar tropische temperaturen zijn pas in het komende weekeinde weer een mogelijkheid. Maar de onzekerheden zijn op die termijn nog erg groot.

"Dit verlies raakt ons als Urker gemeenschap in het hart." Dat zegt burgemeester Jaspers Faijer van Urk in een reactie op het eenzijdige auto-ongeluk in de kop van de Noordoostpolder afgelopen nacht. Daarbij kwamen twee tieners om het leven. Drie andere inzittenden raakten zwaargewond.

Het ongeluk gebeurde op de Noordermeerweg tussen Rutten en Lemmer, vlak bij de grens tussen Flevoland en Friesland. De auto raakte rond 01.30 uur van de weg en kwam in het water terecht. Alle vijf de inzittenden waren 18 of 19 jaar oud en afkomstig uit Urk.

Uit beide provincies kwamen hulpdiensten naar de plek van het ongeval. Ook twee traumahelikopters rukten uit, schrijft Omroep Flevoland.

'Geen woorden'

In een reactie schrijft de burgemeester diep geraakt te zijn. "Mijn gedachten zijn bij de slachtoffers, hun families, vrienden en iedereen die door dit vreselijke ongeval geraakt is."

Jaspers Faijer schrijft dat de jongeren abrupt uit het leven zijn gerukt. "Velen van ons voelen het verdriet en de onmacht die deze gebeurtenis met zich meebrengt. Er zijn geen woorden die dit leed kunnen verzachten."

In het centrum van Den Haag hebben tienduizenden mensen een nieuw Rode Lijn-protest gehouden tegen het kabinetsbeleid rond Israël. Over hoeveel mensen er precies waren lopen de schattingen uiteen. De organisatie sprak van 150.000 mensen; verslaggevers ter plekke schatten dat er zeker 100.000 mensen naar het Malieveld waren gekomen.

Aan het begin van de middag waren veel mensen onderweg naar Den Haag. De NS meldde dat de treinen naar de stad erg vol waren en dat niet iedereen mee kon. Op station Utrecht Centraal was het erg druk op het perron waar de trein naar Den Haag vertrok en ook in de stationshal van Den Haag Centraal waren massa's mensen. De sfeer was volgens NS goed.

De in het rood geklede demonstranten trokken in een symbolische rode lijn van het Malieveld naar het Vredespaleis. Het protest was georganiseerd door onder andere Oxfam Novib, Pax, Amnesty International, Save the Children en Artsen zonder Grenzen. Volgens Oxfam Novib hadden zich zo'n 35.000 mensen aangemeld.

Beelden van het protest in Den Haag:

"De daden van Israël in de Gazastrook gaan alle perken te buiten", zei een demonstrant op het Malieveld tegen de NOS. "We moeten in Nederland de regering aansporen om een rode lijn te trekken. De filmpjes zijn niet meer te verdragen."

Een andere demonstrant vertelde dat ze weer deelneemt aan het Rode Lijn-protest omdat de oorlog in Gaza "alleen maar erger wordt". "Er is een genocide aan het plaatsvinden en ik kan daar gewoon niet naar kijken en daar met mijn belastinggeld aan bijdragen."

De hulp- en mensenrechtenorganisaties eisen, samen met de demonstranten die meeliepen, een fundamentele koerswijziging van het demissionaire kabinet met stevige sancties voor Israël. Ze vinden de stappen die het inmiddels demissionaire kabinet heeft genomen niet genoeg.

"Je ziet voorzichtige stapjes", zegt directeur Dagmar Oudshoorn van Amnesty International Nederland. "Zo heeft minister Veldkamp aan de Europese Unie gevraagd om te kijken naar het associatieakkoord met Israël. Maar dat is niet genoeg."

Volgens Oudshoorn kan Nederland meer doen. "Een wapenembargo is nodig, de handel verbieden met illegale nederzettingen in bezet gebied. De stappen zijn nu te klein."

De grote opkomst in Den Haag zegt volgens de directeur van Amnesty veel over hoe Nederlanders naar de oorlog in Gaza kijken. Volgens haar vragen mensen zich af waarom er niet wordt gehandeld. "Waarom zijn juist in dit conflict regeringen terughoudend?"

Schoof uitgenodigd

De organisaties hadden demissionair premier Schoof gevraagd om vandaag te spreken op het Malieveld, maar zeggen daarop geen reactie te hebben ontvangen. Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst heeft Schoof de organisatie van tevoren laten weten dat hij niet aanwezig zou zijn.

"We zien jullie en we horen jullie", reageerde Schoof eind van de middag op X. "Ons doel is uiteindelijk hetzelfde: om zo snel mogelijk een einde te maken aan het leed in Gaza."

Ook in andere landen zijn Rode Lijn-protesten georganiseerd. In Brussel gebeurde dat eveneens vandaag. Daar kwamen volgens de organisatoren 110.000 mensen op af. Gisteren was er een Rode Lijn-demonstratie in Montreal in Canada. Stockholm volgt op 17 juni en Kopenhagen een dag later.

Ook in Brussel gingen betogers vandaag de straat op:

Op het openluchttheaterfestival Oerol op Terschelling hebben mensen een rode lijn op het strand gevormd. Onder bezoekers, makers en eilanders leefde de wens om op die manier mee te doen aan het protest in Den Haag, aldus de festivalorganisatie. "Deze rode lijn is een oproep aan onze overheid om het geweld en genocide te laten stoppen."

Volgens Omrop Fryslân namen op Terschelling tussen de 3000 en 4000 mensen gekleed in het rood deel aan het protest.

'Grootste demonstratie in 20 jaar'

Het is de tweede keer dat het protest in Den Haag is gehouden. Op 18 mei liepen volgens de organisatoren ruim 100.000 mensen mee in de mars, waarmee het volgens hen de grootste demonstratie van de afgelopen 20 jaar was.

In 2004 waren er op en rond het Museumplein in Amsterdam meer mensen op de been bij een demonstratie georganiseerd door de vakbonden tegen het beleid van het toenmalige kabinet-Balkenende II.

In de zoektocht naar een vermiste man in het water in het Noord-Brabantse Stevensbeek is een lichaam gevonden. Dat meldt de politie.

De hulpdiensten werden zaterdag rond 22.00 uur gewaarschuwd dat een man in het water aan de Radioweg niet meer boven was gekomen. Er werd een zoekactie opgezet, maar die werd rond middernacht gestaakt.

Vandaag werd onder meer met een sonarboot en helikopter verder gezocht, schrijft Omroep Brabant. Tegen het middaguur maakte de politie bekend een lichaam te hebben gevonden. Het slachtoffer moet nog geïdentificeerd worden.