Vluchten onder vuur: evacuatie van Gaza-Stad verandert in strijd om overleven
De evacuatie van Gaza-Stad is al dagen aan de gang. Honderdduizenden Palestijnen proberen te ontkomen aan het Israëlische oorlogsgeweld, maar de routes naar het zuiden zijn levensgevaarlijk en de opvang daar is overvol. Ondertussen wordt de stad met bijna een miljoen inwoners in hoog tempo kapotgeschoten.
Sinds het evacuatiebevel van het Israëlische leger eerder deze week verlaten dagelijks duizenden gezinnen de stad. De twee door Israël aangewezen routes blijken nauwelijks begaanbaar. Op Salah al-Din Street schieten sluipschutters volgens getuigen op iedereen die zich verplaatst. Op de kustweg al-Rashid, waar talloze families in tenten bivakkeren, werd woensdag een flatgebouw getroffen bij een luchtaanval.
Het Israëlische leger zegt inmiddels bijna de helft van de stad in handen te hebben. Hele stadsdelen en vooral de hoogbouw zijn met de grond gelijk gemaakt. Toch weigeren veel bewoners te vertrekken. Of ze nu sterven door de bommen of de honger, het blijft hun stad, zo is de gedachte.
De al-Rashid kustweg met Gaza-Stad op de achtergrond
Defensieminister Katz rechtvaardigde de aanvallen op de hoogbouw in Gaza-Stad door deze "terreurtorens" te noemen, doelwitten die volgens hem onlosmakelijk met Hamas verbonden zijn. De verwoestingen hebben in minder dan een week meer dan 50.000 inwoners van de stad dakloos gemaakt, zegt een woordvoerder van de burgerbescherming tegen Al Jazeera.
'Oorlogsmisdaad'Volgens Marieke de Hoon, docent internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam, gaat het evacuatiebevel veel verder dan militaire noodzaak. "Gebied vrijmaken van een bevolking met of onder de dreiging van geweld, is een misdaad tegen de menselijkheid en een oorlogsmisdaad. Het kwalificeert als de ernstigste misdrijven die er bestaan."
"Het proberen te verslaan van Hamas is geen legitieme rechtvaardiging voor zo'n bevel. Hamas verslaan is sowieso geen haalbaar militair doel. Er is geen enkele legitimering voor dit geweld. Het enige dat Israël rechtmatig kan doen is stoppen met vechten en zorgen dat de Palestijnen weer veilig terug kunnen."
'Alles is Hamas'De Israëlische analist Ori Goldberg benadrukt dat de regering zich weinig aantrekt van internationale kritiek. "Ze geven niets om beschuldigingen van etnische zuivering. Zelfs de gijzelaars interesseren hen nauwelijks, in elk geval niet genoeg om hun dagelijks beleid te veranderen."
Volgens Goldberg ziet de Israëlische regering Gaza volledig als militair doelwit. "In de ogen van Katz heeft Hamas overal in de stad inlichtingenapparatuur geïnstalleerd. Eigenlijk is alles in Gaza Hamas."
Met auto's, paard en wagen of te voet trekken veel Gazanen naar het zuiden:
Hij wijst erop dat Israël dagelijks rond de honderd Palestijnen doodt. "Israël speelt een gevaarlijk spel met de internationale gemeenschap: hoelang mag dit doorgaan voordat iemand ingrijpt? Het enige wat Israël kan stoppen, zijn sancties."
Over de verwoesting van de torens in Gaza-Stad zegt Goldberg: "Er zit iets kinderlijks in die argumenten. Het gaat niet om tunnels. Het leger blaast die gebouwen op omdat ze het meest zichtbaar zijn in Gaza. Dit is geen proportioneel geweld, dit gaat om de volledige vernietiging van Gaza."
Nieuwe distributiepuntenOndertussen wijst Israël op nieuwe distributiepunten van de omstreden Gaza Humanitarian Foundation (GHF), opgericht met Amerikaanse steun. Twee grote locaties worden ingericht - een op de ruïnes van de stad Rafah, en een aan de kuststrook al-Mawasi. Daar moeten Palestijnen in een gecontroleerde omgeving noodrantsoenen kunnen ophalen.
De GHF-locaties worden bewaakt door Amerikaanse huurlingen van wie sommigen volgens een BBC-onderzoek lid zijn van een motorbende met sterke anti-islamitische sentimenten. Bij de GHF-uitgiftepunten zijn al honderden Palestijnen doodgeschoten die hoopten voedsel te krijgen.
Overvol tentenkampIn al-Mawasi bevinden zich uitgestrekte velden van geïmproviseerde tenten. In het overvolle gebied, dat door Israël is aangewezen als humanitaire zone, zijn water en medische zorg schaars. Mensen klagen over rooklucht, groeiende bergen afval en open rioolwater. Boven het gebied hangt het constante gebrom van Israëlische drones, een teken dat het nergens in Gaza veilig is.
Het ministerie van Volksgezondheid in Gaza meldt dat het aantal dodelijke slachtoffers van Israëlische aanvallen is gestegen tot 64.700, met 163.800 gewonden. In de afgelopen 24 uur werden meer dan 70 lichamen in ziekenhuizen binnengebracht.
Volgens De Hoon toont het evacuatiebevel voor Gaza-Stad, samen met de omvang van de aanvallen, dat Israël structureel burgerslachtoffers accepteert. "Dit past in het beeld dat Israël opzettelijk de Palestijnse bevolking uitroeit. Het spreekt het in ieder geval niet tegen."