NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse president Trump wil dat alle NAVO-landen stoppen met het kopen van olie uit Rusland. Ook wil hij dat de NAVO-landen als blok importheffingen van 50 tot 100 procent instellen op producten uit China. Als ze dat niet doen, zal hij geen zware sancties opleggen aan Rusland, schrijft Trump in een bericht op zijn eigen platform Truth Social.

De president zegt dat hij zijn eisen in een brief heeft neergelegd bij de NAVO-landen. In de praktijk verhoogt Trumps oproep de druk vooral op Hongarije, Turkije en Slowakije. Die landen onderhouden nauwe banden met Rusland en zijn grotendeels afhankelijk van de import van Russische olie.

Trump schrijft in zijn bericht verder dat de NAVO in zijn ogen "veel minder dan 100 procent" is toegewijd "aan winnen". Volgens hem verzwakt het blijven kopen van olie uit Rusland de onderhandelingspositie ten opzichte van de Russische president Poetin, in de pogingen een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

De heffingen aan het adres van China zullen volgens hem ook helpen om een einde te maken aan de oorlog. "China heeft een stevige controle over, en zelfs grip op, Rusland. Deze krachtige heffingen zullen daar een einde aan maken."

Sanctie-overleg

Begin deze week overlegde EU-gezant David O'Sullivan in Washington om eventuele nieuwe sancties tegen Rusland af te stemmen. Trump zei toen dat hij klaar was om naar "de tweede fase" van sancties over te gaan. Wat dat concreet betekende, zei hij niet.

Trumps minister van Financiën Bessent liet bij NBC News doorschemeren dat de VS ook extra heffingen wil opleggen aan landen die olie uit Rusland importeren. Bessent: "Als de VS en de EU meer sancties opleggen en met heffingen komen voor landen die olie uit Rusland kopen, zal de Russische economie instorten en zal dat Poetin naar de onderhandelingstafel brengen."

Vorige maand legde de VS al zo'n indirecte sanctie van 25 procent op aan India, dat veel Russische olie importeert. Daarmee steunt India de Russische oorlogseconomie, aldus Trump.

Geen vooruitgang in onderhandelingen

Krap een maand geleden sprak Trump met Poetin in Alaska over onder meer de oorlog in Oekraïne. Een paar dagen later ontmoette Trump de Oekraïense president Zelensky en Europese leiders in het Witte Huis. Maar die gesprekken hebben vooralsnog niet iets concreets opgeleverd.

Ook spraken Oekraïense en Russische delegaties dit jaar drie keer met elkaar in de Turkse stad Istanbul. Behalve deals over krijgsgevangenen leidden die gesprekken tot niets.

De landen staan ver uit elkaar als het gaat om bijvoorbeeld de toekomst van het Oekraïense grondgebied dat door Rusland is bezet en veiligheidsgaranties voor Oekraïne na de oorlog.

Het Kremlin liet gisteren nog weten dat de onderhandelingen over een einde aan de oorlog, die in 2022 begon met de Russische invasie, op dit moment op "pauze" staan.

In een huis in het oude dorpscentrum van Urk is een bijzondere vondst gedaan. Onder de vloer, op de plek waar vroeger een open haard stond, is een onderdeel van een oude walvisharpoen gevonden.

Jelle Kapitein vond het stuk ijzer. Dat het een uniek voorwerp is, was eerst nog niet duidelijk, vertelt hij bij Omroep Flevoland. "Ik dacht eerst dat het een pookstaaf was voor de haard."

Bewegende voorkant

Na onderzoek bleek het te gaan om een harpoen. En niet zomaar een: het stuk ijzer was onderdeel van een zogeheten 'Temple toggle harpoon', in de negentiende eeuw bedacht door de Amerikaanse smid en uitvinder Lewis Temple.

Zijn harpoen was uniek door de bewegende voorkant. Dat ontwerp werd snel opgepikt door walvisjagers en het verbeterde het succes van de jacht op de dieren.

"Als de prooi in zicht was, werd de harpoen in het prooidier geworpen", vertelt Leen Visser van Stichting Erfgoed Urk. Door aan de houten stok te trekken, klapt het bewegende deel open en komt het dier klem te zitten. "Heel effectief, want het kwam nooit los."

In tegenstelling tot andere harpoenen. "Het was wel een wrede manier om dieren zo te vangen. Maar ja, zo ging dat vroeger."

In de woning waar het voorwerp is gevonden, woonde vroeger waarschijnlijk een zeehondenjager die de harpoen gebruikte om die dieren te doden. Vroeger waren er veel zeehonden in de Zuiderzee. De vissers hadden daar last van, want ze beten netten kapot en gingen er met de visvangst vandoor. Daarom werd er ook op zeehonden gejaagd. "We hadden nooit tastbaar bewijs gevonden van die jacht", zegt Kapitein. Tot nu dus.

Hoe het Amerikaanse ontwerp in Urk terecht is gekomen, is nog niet helemaal duidelijk. Mogelijk kwam het via Gerrit Westerneng binnen, die bijna zestig jaar in Urk woonde en poolexpedities maakte naar Nova Zembla en Spitsbergen. Mogelijk kwam de harpoen door zijn reizen in Urk terecht.

De gevonden harpoen moet ooit kapot zijn gegaan, want er is slechts een onderdeel van over. Daarom heeft een Rotterdamse smid een werkende replica gemaakt. Die is te zien in een expositieruimte van Stichting Conservering Archeologische Vondsten Flevoland, in de voormalige timmerschuur van Hagedoorn. Daar is ook het originele onderdeel te bekijken.

Bij een anti-immigratieprotest in Londen zijn vandaag zo'n 110.000 mensen aanwezig geweest. Op sommige plaatsen kwam het tot confrontaties tussen de politie en betogers. Zeker 25 demonstranten zijn aangehouden.

In de hoofdstad had anti-islamactivist Stephen Yaxley-Lennon, beter bekend als Tommy Robinson, een demonstratie georganiseerd onder de noemer 'verenig het koninkrijk' ('unite the kingdom'). Het was een van de grootste radicaal-rechtse demonstraties die de laatste decennia in de hoofdstad zijn gehouden, meldt The Guardian.

Dit zijn beelden van de demonstratie en de veel kleinere tegendemonstratie:

In de stad werd ook een tegendemonstratie gehouden onder de naam 'sta op tegen racisme' ('stand up to racism'). Die demonstratie was kleiner met ongeveer 5000 betogers. De politie had meer dan duizend agenten ingezet om de grote anti-immigratiedemonstratie en de tegendemonstratie in goede banen te leiden.

Op verschillende plaatsen in de stad waren er confrontaties tussen de politie en demonstranten van 'unite the kingdom'. De demonstranten wilden gebieden binnendringen die hen en tegendemonstranten uit elkaar moesten houden. Volgens de politie moest er geweld worden gebruikt om een confrontatie tussen de groepen te voorkomen.

De politie werd ook door 'unite the kingdom'-demonstraten bekogeld. 26 agenten liepen verwondingen op.

Correspondent Verenigd Koninkrijk Fleur Launspach

"De demonstratie van vandaag is veel groter dan verwacht. De afgelopen tijd zijn er wel vaker anti-immigratieprotesten geweest bij asielopvanglocaties, maar op deze schaal is het al lange tijd niet meer voorgekomen.

Tommy Robinson haakt in op verschillende spanningen: de commotie in de VS rond Charlie Kirk, de onrust in Groot-Brittannië over hoe snel de regering ingrijpt bij opruiende rechtse uitspraken, en het bredere sentiment van onvrede over immigratie. Samen heeft dat geleid tot een grote opkomst.

Robinson was vorig jaar ook de extreemrechtse stem die de landelijke rellen in de zomer verder aanwakkerde. Hij wordt regelmatig gearresteerd en zat vorig jaar nog een tijd vast. Nu riep hij op tot vreedzaam protest.

Op X schreef hij: 'Neem je glimlach, je vlaggen en je luide stem mee. Geen maskers, geen alcohol of geweld. De politiek en de media staan te popelen om ons te laten mislukken. Geef ze niets waarmee ze ons kunnen tegenhouden.'"

"Vandaag ontbrandt een vonk van een culturele revolutie", sprak Robinson de menigte toe vanaf een podium. Hij richtte zich in zijn toespraak tot de regering en in het bijzonder tot Labour. "Zij hebben ons 20 jaar de mond gesnoerd met labels. Racisten, islamofoben, extreemrechts. Deze labels werken niet meer", zei Robinson.

"We zijn er klaar mee om onze gemeenschappen te zien afbrokkelen door open grenzen en ongecontroleerde massa-immigratie. Onze vrouwen en dochters zijn bang om op straat te lopen", aldus Robinson.

Musk: 'Regeringswisseling nodig in VK'

Ook techmiljardair Elon Musk sprak de demonstranten via een videoverbinding toe. Musk richtte zich in het bijzonder tot "mensen die zich normaal gesproken niet met politiek bezighouden". Hij zei onder andere dat een "regeringswisseling" nodig is in het Verenigd Koninkrijk. "Het parlement moet worden ontbonden en nieuwe verkiezingen moeten worden gehouden."

In relatie tot de dood van de Amerikaanse politiek activist Charlie Kirk zei Musk dat "links de partij van de dood is". Robinson bedankte Musk voor "zijn strijd voor de vrijheid van meningsuiting".

'Racistische demonstraties'

Bij de tegendemonstranten sloten zich onder anderen enkele parlementsleden aan, onder wie Zarah Sultana en Diane Abbott van Labour. "Het is een gevaarlijke leugen om te verkondigen dat mannen van kleur een bedreiging zijn voor vrouwen", zei Abbott tegen SkyNews. De regering moet de mensen veilig houden, ging Abbott verder. "Deze demonstraties zijn racistische demonstraties. Laat dat duidelijk zijn."

De politie heeft iemand aangehouden in verband met de onrust in Beverwijk en omstreken. Het is een 20-jarige man uit Heemskerk. Hij wordt verdacht van het verspreiden van valse informatie en opruiing.

De man is gisteravond aangehouden. De politie wil niet zeggen wat voor berichten de man heeft geplaatst omdat het onderzoek nog gaande is. Meer aanhoudingen "op korte termijn" worden niet uitgesloten, staat in een politieverklaring.

Ook laat de politie weten dat er gisteren geen nieuwe incidenten meer zijn geweest. Berichten over mogelijke escalaties die rondgingen op sociale media zijn nagelopen, en nergens was iets aan de hand. "Het was veilig op straat", benadrukt de politie.

Er is extra gesurveilleerd. De politie heeft een aantal mensen gefouilleerd in het gebied dat als veiligheidsrisicogebied was aangewezen, en enkele voertuigen zijn gecontroleerd. Ook bij die controles is niets gevonden.

Stop verspreiden van berichten

Veel berichten die rondgaan op sociale media zijn nep, concludeert de politie, die oproept om te stoppen met het verspreiden ervan. "Het opzettelijk verspreiden van valse informatie die kan leiden tot onrust is strafbaar."

Daarnaast doet de politie een beroep op ouders, omdat ze merkten dat er mensen naar Beverwijk of Heemskerk kwamen om te kijken of er wat te beleven was. Ouders wordt gevraagd om hun kind zich niet te laten bemoeien met de onrust, op straat of online.

Bart van Kampen, de grondlegger van koopjesmarkt Beverwijkse Bazaar, is overleden. Hij was 81 jaar.

Van Kampen werd in 1944 geboren in Noordwijkerhout. Hij richtte een makelaarskantoor op in Schagen, dat in korte tijd uitgroeide tot marktleider in de regio. Toch trok Van Kampen op 37-jarige leeftijd de stekker eruit. Hij was in Amerika op een vlooienmarkt geweest en vond dat zo leuk dat hij dat er een wilde beginnen in Nederland.

Zo geschiedde: de Zwarte Markt in Beverwijk trok op de openingsdag op 13 september 1980, precies 45 jaar geleden, zo'n 14.000 bezoekers. De koopjesmarkt werd later bekend onder de naam Beverwijkse Bazaar. De eerste vier jaar mocht de markt alleen op zaterdag open, daarna ook op zondag.

Inmiddels is de Bazaar een van de grootste overdekte markten van Europa. Er zijn zo'n 700 winkels, 300 kramen en bijna 70 eetgelegenheden. De markt is nog steeds elk weekend geopend. Wekelijks komen er nog zo'n 40.000 koopjesjagers naar Beverwijk, schrijft NH.

Bevlogen grondlegger

De laatste jaren ging de gezondheid van Van Kampen achteruit. Het Bazaar-team is aangeslagen door zijn overlijden, schrijft NH. "Als visionair ondernemer en bevlogen grondlegger van de Bazaar heeft Bart een onuitwisbare indruk achtergelaten."

Het team roemt zijn ondernemerschap, doorzettingsvermogen en creativiteit. Daarmee heeft hij een "unieke ontmoetingsplaats" gecreëerd, waar "generaties bezoekers, ondernemers en medewerkers elkaar vinden".

Oppositiepartij SP wil na de Tweede Kamerverkiezingen meeregeren in een kabinet met in ieder geval GroenLinks-PvdA en het CDA. SP-leider Dijk pleit op het verkiezingscongres in Utrecht voor een "sociale coalitie", een "kabinet van gemeenschapsdenkers". "En dat is een kabinet van de SP tot en met het CDA." Ook denkt Dijk aan partijen als D66.

De SP, die nu met vijf zetels in de oppositie zit, denkt in de kabinetsformatie een cruciale rol te kunnen spelen. De socialisten zien een lichte stijging in de peilingen en hopen op tien zetels. "Dan worden wij dé sleutelpartij", aldus Dijk op het congres, dat is omgedoopt tot het "Festival voor Gelijkheid" en plaatsvindt in een tent in het Utrechtse Griftpark.

In de laatste Peilingwijzer staat de SP tussen de vijf en zeven zetels. De Peilingwijzer wordt berekend op basis van zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag.

SP'ers op het congres vinden het tijd dat hun partij gaat meeregeren en leggen uit waarom:

De SP heeft in haar 52-jarige bestaan wel in verschillende gemeente- en provinciebesturen gezeten en heeft daar nog steeds bestuursverantwoordelijkheid. Maar van regeringsverantwoordelijkheid in Den Haag is het nooit gekomen. De partij is van oudsher een socialistische actiepartij, die zich met vrijwilligers in wijken inzet voor bijvoorbeeld armoedebestrijding, betere woonomstandigheden en het behoud van buurtvoorzieningen.

Daarnaast pleit de partij voor meer overheidsingrijpen om de zorg, het openbaar vervoer en energie betaalbaarder te maken, en is zij tegen marktwerking. De SP pleit al sinds jaar en dag voor een andere verdeling van de welvaart, waarbij welvarende Nederlanders meer belasting moeten betalen. De partij is, in tegenstelling tot veel andere partijen in de Tweede Kamer, tegen de verhoging van de defensie-uitgaven naar 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp).

Neergaande lijn

Ook de nieuwe 39-jarige SP-leider Dijk, afkomstig uit Groningen, draagt dit traditionele SP-DNA. Nog geen twee jaar geleden volgde hij Lilian Marijnissen op, die er in haar bijna zes jaar durende leiderschap niet in slaagde de neergaande lijn van de SP te keren.

Onder Dijks leiding blijft de nadruk liggen op de genoemde kenmerkende SP-standpunten. Het verkiezingsprogramma heet ook "Supersociaal!", en in de speech van de partijleider kwam het woord "sociaal" zeker twintig keer voor. Dijk noemt het "niet normaal" dat "kinderen in auto's en garageboxen slapen", "1 op de 5 gezinnen last heeft van kou, tocht en schimmel" en "20.000 ouderen op een wachtlijst voor het verpleeghuis staan." Het levert hem in het Utrechtse park luid applaus op.

Samen

Voor Dijk zijn het zijn eerste Tweede Kamerverkiezingen. Ondanks zijn uitgesproken SP-profiel denkt hij dat de partij klaar is voor regeringsdeelname. In zijn speech vraagt hij nadrukkelijk aan GL-PvdA-leider Timmermans en CDA-leider Bontenbal om samen een kabinet te vormen, zeker zonder de PVV en de "knetterrechtse" VVD.

Dijk zegt dat regeren noodzakelijk is om zijn "supersociale" plannen ook uit te kunnen voeren. Hij vreest voor de komst van een middenkabinet, met zijn verfoeide VVD.

Hij ziet overeenkomsten met partijen als GroenLinks-PvdA en het CDA op het gebied van wonen, migratie, het versterken van de economie, de zorg en een andere inkomensverdeling. "Laten we samen om tafel gaan voor dit sociale alternatief."

In een interview na zijn speech erkent Dijk dat er nog grote verschillen zijn met de twee genoemde partijen. Timmermans en Bontenbal willen wél miljarden euro's extra aan defensie uitgeven. Over defensie zullen we, zegt Dijk, inderdaad nog een "robbertje moeten vechten". Op de vraag of de SP bereid is om te bezuinigen op de zorg, zoals het CDA wil, geeft Dijk nog geen antwoord. "Eerst de verkiezingsuitslag afwachten en hoe groter we worden, hoe meer we van ons verkiezingsprogramma mogelijk kunnen maken."

Dijk hoopt met Timmermans en Bontenbal op korte termijn een kopje koffie te kunnen drinken om te praten over hun overeenkomsten en zijn gedroomde "sociale coalitie".

Rusland zegt opnieuw terreinwinst te hebben geboekt in de regio Dnipropetrovsk, maar van een doorbraak lijkt geen sprake.

Volgens staatspersbureau Tass hebben militairen het dorp Novomykolajivka in handen. Eind vorige maand gaf het Oekraïense leger voor het eerst toe dat Rusland was doorgedrongen tot in de regio Dnipropetrovsk.

Zelensky ontkent dat de Russen veel terrein winnen, hoewel hij vandaag niet specifiek sprak over Novomykolajivka. Hij stelt alleen dat Oekraïne "actief Russische activiteiten in het gebied afslaat".

Tunnels

Ondertussen gaan de aanvallen van Rusland op andere plekken ook door. In de regio Charkiv, in het oosten van Oekraïne, verhevigen de gevechten bij de stad Koepjansk. Volgens Deepstate zijn Russische soldaten erin geslaagd door middel van tunnels in kleine groepjes de stad binnen te komen.

Daarnaast meldt Rusland lanceer- en opslaglocaties voor langeafstandsdrones vernietigd te hebben en de afgelopen dag 340 drones uit de lucht te hebben geschoten. Deze claims kunnen niet onafhankelijk bevestigd worden, ook omdat Oekraïne zelden reageert op deze berichten.

Olieopslagplaats

Aan de andere kant meldt de Oekraïense geheime dienst aan de Kyiv Independent gisteren een grote olieopslagplaats te hebben geraakt in de stad Primorsk, in het westen van Rusland. De stad is een van de belangrijkste havens om olie in te laten voor de zogenoemde Russische schaduwvloot.

Dat zijn verouderde tankers die onder valse vlag olie exporteren om de westerse handelsboycot te omzeilen. Volgens de Oekraïense geheime dienst is de haven tijdelijk niet meer in gebruik, maar ook dat is lastig te verifiëren.

Ook zegt Zelensky dat het Russische offenief in de buurt van de stad Soemy, in het noordoosten van Oekraïne volledig is afgeslagen.

Appelpop, het grootste gratis festival van Nederland bestaat al meer dan dertig jaar. Maar dat er nog dertig volgen is zeker geen vanzelfsprekendheid. "Appelpop hangt aan een zijden draadje", zegt voorzitter Kees van Keulen, die voor komende editie een list heeft bedacht.

Het festival, dat plaatsvindt in Tiel, hoopt door een extra steuntje in de rug van het publiek te kunnen blijven bestaan. "We hebben veel jaren met een goede buffer kunnen draaien, maar de kosten sinds covid zijn enorm gestegen en het geld moet ergens vandaan komen", legt Van Keulen uit. Zijn oproep aan bezoekers: koop méér bier, fris en friet.

Uitbreiding

Opmerkelijk genoeg breidt Appelpop dit jaar wel uit. Er zijn extra podia, meer artiesten, en het terrein heeft een make-over gekregen. Dat lijkt tegenstrijdig, maar is volgens Van Keulen niet zonder reden. "Op die manier proberen we mensen langer op het terrein te houden", legt de organisator uit. En als het publiek langer blijft hangen zal er ook meer geconsumeerd worden, is de hoop van het festival.

Dat Appelpop überhaupt nog in deze vorm georganiseerd kan worden, is volgens voorzitter Kees van Keulen te danken aan drie belangrijke steunpilaren. De eerste is een leger aan vrijwilligers, zo'n 750 man dit jaar, die zich belangeloos inzetten om het festival tot leven te brengen. Ook sponsoren zijn een belangrijke steunpilaar voor Appelpop, die door samenwerkingen een hoop financiële dekking geven.

Het publiek is dit jaar misschien wel de belangrijkste steunpilaar: met hun aanwezigheid en portemonnee houden zij het festival draaiende. Appelpop moedigt het publiek dan ook aan volop eten en drinken op het festivalterrein aan te schaffen. Op social media valt te lezen: "Let op! Jouw bestedingen aan de bar zorgen ervoor dat we volgend jaar ook weer een knallend festival kunnen organiseren. Zonder jou geen festival!".

De financiële moeilijkheden van Appelpop staan niet op zichzelf: festivals in heel Nederland hebben moeite de losse eindjes aan elkaar te knopen. "Dat heeft allemaal te maken met hogere kosten", legt directeur Berend Schans van Branchevereniging Nederlandse Poppodia en Festivals uit.

"Over de hele linie geldt dat de financiële druk heel hoog is. En als je niet zeker weet dat je uitkomt, zijn er heel veel organisatoren die wel tien keer nadenken voordat ze het risico aangaan". Het staat volgens Schans als een paal boven water: zeker gratis festivals hebben het niet makkelijk.

Bierprijs

Kostenstijging is niets nieuws voor de sector, maar het valt Schans op dat nu op alle fronten de prijzen stijgen. "Vergunningen, toeristenbelasting, de inkoop van bier. Alles wordt duurder".

Ook op Appelpop is de bierprijs gestegen: waar je vorig jaar 3,99 euro betaalde voor een biertje, tel je dit jaar 4,20 euro neer. Toch hoopt Kees van Keulen dat men bereid is wat extra uit te geven op het terrein. "Van 8 jaar tot 88 jaar, iedereen kan naar binnen. Je hoeft geen geld te hebben om te komen kijken, maar we hopen dat mensen een tientje of het liefst twintig euro extra hebben om uit te geven."

De toekomst van Appelpop ligt dit jaar dus in de handen van het publiek. Al heeft Berend Schans van de branchevereniging nog wel een tip met een knipoog voor de organisatie: "Veel zoute pinda's uitdelen!"

IJsstadion Thialf heeft het afgelopen jaar geen verlies gedraaid. Dat komt mede door de zogeheten energiehub, die de energierekening van het stadion wat drukt.

Op het terrein van Thialf staan sinds begin 2024 twee grote batterijen. Die zijn gekoppeld aan de 5000 zonnepanelen op het dak van het stadion. Met speciale software kan het systeem stroom inkopen en opslaan in de batterij wanneer de prijs laag is. De zonnepanelen op het dak kunnen worden gebruikt om de batterij op te laden.

Omdat bij een hoge prijs voor stroom het systeem juist energie teruglevert aan het net, zorgt dat voor een lagere energierekening voor Thialf. Mede daardoor maakte het ijsstadion het afgelopen jaar geen verlies. "Als we die batterijen niet hadden gehad, was het ons sowieso niet gelukt", zegt directeur Minne Dolstra tegen Omrop Fryslân.

De energierekening van het ijsstadion is een van de grootste kostenposten, zegt Dolstra. Dat zorgt al jaren voor financiële problemen, zeker vanwege de stijgende elektriciteitsprijzen. In totaal verbruikt Thialf jaarlijks zo'n zeven miljoen kilowattuur. Ter vergelijking: een gemiddeld huishouden verbruikt jaarlijks zo'n 2400 kilowattuur elektriciteit.

In 2016 legde het stadion duizenden zonnepanelen op het dak, om de hoge energiekosten wat te drukken. Na vier jaar moesten die uit, omdat het pand niet meer verzekerd kon worden tegen brand. Het materiaal dat was gebruikt werd gezien als ontstekingsbron in de hoogste risicoklasse. Thialf paste de installatie aan naar alle voorwaarden en de panelen mochten in 2023 weer aan.

Investering

Dat kon dankzij een geldsom van het kabinet. In 2022 kreeg het ijsstadion ruim twee miljoen euro om te investeren in een duurzame oplossing om energiekosten te verlagen. Dat bedrag kwam toen bovenop een eerder toegezegde 1 miljoen.

En nu zijn de stroomkosten "beheersbaar", aldus Dolstra. "Daardoor staan we er weer redelijk voor. Anders was de continuïteit van Thialf in gevaar gekomen."

Toch is Thialf er nog "niet helemaal", zegt hij. "De kosten voor energiebelasting, netbeheer en transportkosten lopen op. We moeten inventief blijven om dat voor te blijven."

Grootuitstoters van broeikasgassen hoeven in de VS waarschijnlijk niet langer te rapporteren over hun uitstoot. Nu moeten de ongeveer 8000 grote bedrijven, waaronder energiecentrales en staal- en kunstmestfabrieken, nog bijhouden en melden hoeveel CO2 zij uitstoten. De Amerikaanse milieudienst EPA stelt voor om een streep te zetten door die regels.

De duizenden bedrijven zijn samen goed voor zo'n 85 tot 90 procent van de uitstoot van broeikasgassen door Amerika, en hebben daarmee dus een flinke hand in de wereldwijde uitstoot. Sinds de invoering van de rapportageverplichtingen in 2009 is de uitstoot van Amerikaanse industrie met zo'n 20 procent afgenomen, met name doordat kolencentrales zijn gesloten.

Deskundigen wijzen erop dat de Amerikaanse overheid de zware industrie verantwoordelijk houdt voor zijn uitstoot door de data bij te houden. Met het schrappen van de verplichtingen gaat een belangrijk instrument om dat te doen verloren, vrezen ze. Als mensen niet weten hoeveel broeikasgassen bedrijven uitstoten, kunnen ze ook niet teruggefloten worden, is het idee.

'Bureaucratische rompslomp'

Het door president Trump aangestelde hoofd van de milieudienst, Lee Zeldin, is het daar bepaald niet mee eens. Hij noemt de regelgeving belastend en spreekt van "bureaucratische rompslomp die niets doet om de luchtkwaliteit te verbeteren".

"Het kost Amerikaanse bedrijven en de industrie miljarden dollars, waardoor de kosten van levensonderhoud stijgen, de welvaart van ons land in gevaar komt en Amerikaanse gemeenschappen worden geschaad", zegt Zeldin. Door nu een einde te maken aan het rapportageprogramma zegt hij "de energiedominantie te ontketenen die de Amerikaanse droom mogelijk maakt".

Hoe zat het ook alweer met CO2 en de opwarming van de aarde?

Het schrappen van de rapportageregels, dat naar verwachting in de loop van volgend jaar definitief is, komt niet als een verrassing. Het is volledig in lijn met de koers van de huidige Amerikaanse regering. Klimaatbeleid is president Trump een doorn in het oog en beloofde vergaande versoepelingen van dat beleid waren een belangrijk deel van zijn verkiezingscampagne.

Satellieten uitzetten of vernietigen

Zeldin zelf beloofde eerder "een dolk door het hart te drijven" van wat hij noemt "de klimaatreligie". Hij stelde toen ter discussie dat broeikasgassenuitstoot de volksgezondheid en welvaart bedreigen. Die vaststelling, die in de wetenschap breed wordt onderschreven, ligt aan de basis van vrijwel al het Amerikaanse klimaatbeleid.

De rapportageverplichtingen voor de uitstoot van methaan, dat zo'n 80 keer meer opwarming veroorzaakt dan CO2, vervallen overigens niet met het voorstel van de EPA. Wetgeving die in 2022 onder oud-president Biden werd opgesteld houdt die verplichting in stand.

Met de zogenoemde 'Big Beautiful Bill' hebben de Republikeinen die rapportageplicht voor methaan wel op de lange baan geschoven. Pas vanaf 2034 moeten olie- en gasbedrijven verplicht bijhouden hoeveel methaan ze uitstoten.

Ook andere instrumenten om de broeikasgassenuitstoot te monitoren staan onder druk in de VS. De Amerikaanse regering wil dat ruimtevaartorganisatie NASA twee satellieten uitschakelt, of zelfs vernietigt, die vanuit de ruimte meten hoeveel broeikasgassen er in de atmosfeer zitten. Een Europees alternatief heeft nog jaren nodig om vergelijkbare data te kunnen leveren.

De schedel die dinsdag bij Epe is gevonden, blijkt van een das te zijn en niet van een hond die wordt vermist na een aanval door een wolf. Dat meldt de Schaapskudde Epe-Heerde, van wie de vermiste bordercollie is.

Vorige week woensdag raakte de hond, Daisy, vermist na de aanval. De bordercollie wist zich los te maken en vluchtte, schrijft Omroep Gelderland. Sindsdien is ze vermist. En werd een grote zoekactie gestart.

Dinsdag bracht een hobbyfotograaf een schedel naar de kudde. Na een eerste analyse werd aangenomen dat het om een hond ging. De eigenaren reageerden aangeslagen. Het vermoeden was toen dat Daisy dood was, maar nu blijkt uit verder onderzoek dat de schedel van een das is.

'Hoop en rouw'

Onder meer een dierenarts uit Vaassen en ecologen van de provincie Gelderland stelden vast dat de schedel niet van een hond, maar van een das afkomstig is. "We worden heen en weer geslingerd tussen hoop en rouw", schrijft Schaapskudde Epe-Heerde.

Zoekacties door Hondenzoekgroep 't Harde hebben tot nu toe geen enkel spoor van Daisy opgeleverd, ondanks inzet van speurhonden, drones en warmtecamera's. Toch wordt er nog dagelijks gezocht. Bewoners wordt gevraagd hun schuurtjes, tuinen en bosjes te controleren. Wie Daisy ziet, wordt verzocht haar niet zelf te benaderen, maar de zoekgroep te bellen.

Protest

Eerder deze week was er nog een protest bij het gemeentehuis in Epe. Daar voerden hondenbaasjes actie. Ze willen dat de gemeente meer doet tegen de wolf.

"Honden kunnen niet los in de tuin lopen", zegt een van de aanwezigen. "Het is levensgevaarlijk." Mensen hadden onder andere bordjes bij zich met daarop 'Rust zacht Daisy'.

Martha Hoogland, bedrijfsleider bij een industriële spuiterij in Zaandam, was naarstig op zoek naar personeel. "Het belangrijkste is motivatie. De rest leren we ze hier wel." Sinds kort heeft ze twee asielzoekers in dienst.

"Nederlands is de voertaal op de werkvloer en ik was eerst wel bang voor een taalbarrière", zegt Hoogland. Maar hoewel de twee nieuwe werknemers pas ongeveer een jaar in Nederland zijn, spreken ze al een aardig woordje Nederlands. Als een van hen iets niet begrijpt, vinden ze wel een weg met Engels en Arabisch. "Het gaat heel erg goed eigenlijk."

Het verhaal van het poedercoatingbedrijf staat niet op zichzelf. Steeds vaker vinden asielzoekers werk. In het eerste half jaar van 2023 werden er ruim 700 werkvergunningen verstrekt; in diezelfde periode dit jaar zijn dat er zo'n 9500, blijkt uit cijfers van uitkeringsinstantie UWV.

Deel van de verklaring is dat werkgevers en asielzoekers elkaar steeds beter weten te vinden. Het UWV, het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn eerder dit jaar een proef begonnen om bewoners van asielzoekerscentra aan werkgevers te koppelen. Om personeelstekorten aan te pakken, maar ook om de integratie te versnellen.

Naast taalbarrières hebben asielzoekers en werkgevers te maken met onzekerheid over de lengte van een asielprocedure en eventuele overplaatsing naar een andere opvanglocatie. Het idee van de proef is dat de gevolgen van die onzekerheid verkleind kunnen worden of zelfs worden weggenomen.

Een van de belemmeringen is eind 2023 al weggenomen. Tot die tijd mochten asielzoekers zes maanden na het indienen van een asielaanvraag bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) aan het werk, voor maximaal 24 weken per jaar. Maar de Raad van State zette daar een streep door, omdat die regel in strijd is met de Europese Opvangrichtlijn. Sindsdien mogen asielzoekers het hele jaar door werken.

Dit kan met een zogenoemde tewerkstellingsvergunning. Een werkgever vraagt een dergelijke vergunning aan voor een werknemer die van buiten de Europees Economische Ruimte komt. Sinds de uitspraak van de hoogste bestuursrechter is de vergunning veel vaker verleend.

In plaats van een arbeidsmigrant

Met name in Amsterdam en omgeving komen asielzoekers vaker aan een baan. Zij gaan doorgaans aan de slag in de horeca, de schoonmaak of via een uitzendbureau, bijvoorbeeld in de landbouw of in een distributiecentrum.

Een goede ontwikkeling, vindt Jaco Dagevos, onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). "Doordat asielzoekers het hele jaar door mogen werken is het voor werkgevers aantrekkelijker om hen aan te nemen. In plaats van arbeidsmigranten naar Nederland halen, kiezen werkgevers nu misschien makkelijker voor een asielzoeker."

Dit sluit aan op de aanbevelingen van een onderzoek over arbeidsmigratie, dat in juli verscheen. Hierin adviseren verschillende ministeries om het talent van asielzoekers die al in Nederland zijn beter te benutten om zo het aantal arbeidsmigranten terug te dringen. De opstellers waarschuwen dat het toenemende aantal arbeidsmigranten de druk op de toch al krappe woningmarkt en andere sociale voorzieningen verhoogt.

Onzekerheid en werkgeluk

De grootste winst vormt wat Dagevos betreft de mentale gezondheid van asielzoekers. "Jarenlang in een asielzoekerscentrum wachten is uitzichtloos. Door te werken leer je ook alvast de Nederlandse taal en cultuur kennen. Dat helpt bij het integreren als je eenmaal statushouder bent."

Asielzoeker Mohamad Mowakket vindt afleiding in het coatingwerk. Hij maakt zich geregeld zorgen over zijn familie die nog steeds in Syrië is. "Als ik aan hen denk dan drukken de angst en onzekerheid zwaar op mijn borst." Voordat hij hierheen vluchtte, had hij zijn eigen verffabriek. "Ik voel me thuis in de spuiterij."

Zijn collega Adeel Haider studeerde computerwetenschappen en werkte als bruidsfotograaf in Pakistan. Maar tien maanden geleden vluchtte hij naar Nederland. Hij stapte naar het UWV, omdat hij wilde werken. Zo werd hij gekoppeld aan het poedercoatingbedrijf. "Van mijn collega's leer ik coatingvaardigheden en de Nederlandse taal."

Beide mannen aan het werk bij de spuiterij:

De toekomst van Haider en Mowakket is onzeker. Ze zijn nog in afwachting van de beoordeling van hun asielaanvraag. Maar dat is voor Hoogland geen reden om geen asielzoekers aan te nemen. "Zekerheden heb je nooit. Ieder personeelslid kan een andere baan zoeken en vertrekken."

Arbeidsmigrant en asielzoeker: wat is het verschil?

Migratie is een brede term die wordt gebruikt wanneer een persoon naar een andere plek verhuist. Iemand die in het buitenland gaat werken, wordt een arbeidsmigrant genoemd. Buitenlandse werknemers met hogere inkomens worden ook wel expats of kennismigrant genoemd.

Een asielzoeker is iemand die een land ontvlucht omdat die persoon het daar niet meer als veilig ervaart. Dit kan bijvoorbeeld om een politieke reden zijn, door natuurgeweld of vanwege een oorlog die woedt. Een asielzoeker kan in Nederland bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) asiel aanvragen. Wanneer die persoon wordt erkend als vluchteling krijgt diegene een verblijfsvergunning. Dan spreken we van een statushouder.

Goedemorgen! Vandaag komt de Amerikaanse minister Rubio aan in Israël en zijn op Open Monumentendag duizenden monumenten in heel Nederland gratis te bezoeken.

Eerst het weer: vanochtend kan het aan de kust regenen. Op andere plekken is het droog met een mix van wolken en zon. Het wordt maximaal rond de 17 graden. Vanmiddag trekken ook in het binnenland buien over, soms met onweer, hagel en windstoten. Voorlopig blijft het wisselvallig met dagelijks buien.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Erika Kirk, de vrouw van de vermoorde conservatieve activist Charlie Kirk, wil het werk van haar echtgenoot voortzetten. "Je hebt geen idee wat je hebt losgemaakt", zei ze in haar eerste toespraak sinds haar man afgelopen woensdag werd doodgeschoten op een universiteit in Utah. Kirks podcast en zijn 'campustour' - een tour langs verschillende universiteiten om in debat te gaan met studenten - zullen doorgaan, maakte ze bekend.

Via een livestream op het YouTube-kanaal van haar man, dat ruim 4,4 miljoen abonnees heeft, sprak ze het land toe. Ze richtte zich een aantal keer direct tot de schutter. "De roep van deze weduwe zal over de wereld echoën als een strijdkreet."

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Vitesse heeft het eerste duel sinds het terugkrijgen van de proflicentie verloren van Jong AZ. In Wijdewormer was de ploeg kansloos en verloor met 4-0.

Ondanks de nederlaag straalt de interim-directeur: 'Dit is goud':

Fijne zaterdag!

Erika Kirk, de vrouw van de vermoorde conservatieve activist Charlie Kirk, wil het werk van haar echtgenoot voortzetten. "Je hebt geen idee wat je hebt losgemaakt", zei ze in haar eerste toespraak sinds haar man afgelopen woensdag werd doodgeschoten op een universiteit in Utah. Kirks podcast en zijn 'campustour' - een tour langs verschillende universiteiten om in debat te gaan met studenten - zullen doorgaan, maakte ze bekend.

Via een livestream op het YouTube-kanaal van haar man, dat ruim 4,4 miljoen abonnees heeft, sprak ze het land toe. Ze richtte zich een aantal keer direct tot de schutter. "De roep van deze weduwe zal over de wereld echoën als een strijdkreet."

Ze noemde het haar missie om ervoor te zorgen dat niemand ooit de naam van haar echtgenoot zal vergeten. "De beweging die mijn man heeft opgebouwd zal niet sterven." Ook moedigde ze jongeren aan om zich aan te sluiten bij Turning Point USA, de organisatie van haar man, om zijn boodschap te verspreiden.

Trump bedankt

Erika Kirk, zelf podcastpresentatrice en voormalig Miss Arizona, bedankte de politiediensten "die onophoudelijk hebben gewerkt om de moordenaar van mijn man te arresteren". Ook bedankte ze de Amerikaanse president Trump en vicepresident Vance voor hun steun. Tijdens de toespraak vocht ze zichtbaar tegen tranen.

Erika Kirk was vaak aanwezig bij lezingen van haar man. Samen zijn de Kirks ouders van twee kinderen.

'Verdachte radicaliseerde snel'

Charlie Kirk propageerde conservatieve waarden op internet en campussen van hogescholen en universiteiten onder de vlag van zijn Turning Point USA-beweging. Hij was een belangrijke bondgenoot en vertrouweling van president Trump.

Het was Trump die Kirks overlijden als eerste meldde. Ook maakte de Amerikaanse president gistermiddag live op televisie bekend dat de vermoedelijke dader was opgepakt.

De verdachte is de 22-jarige Tyler Robinson uit Utah. Volgens de gouverneur van die staat, Spencer Cox, is de dader "in een vrij korte tijd geradicaliseerd". Verder gaf hij geen details. Amerikaanse media schrijven op basis van anonieme bronnen dat Robinson tot dusver weigert te spreken tegenover rechercheurs.

Politieke moord

Over het motief is nog veel onduidelijk, al spreken de Amerikaanse autoriteiten van een politieke moord. Familieleden van de verdachte hebben tegen de politie gezegd dat hij de laatste jaren meer belangstelling toonde voor politiek. Ook had hij zich meermaals zeer negatief uitgelaten over de denkbeelden van Charlie Kirk.

De verdachte had teksten geschreven op zijn kogelhulzen, werd gisteren bekendgemaakt. "Hé fascist, vangen", was onder meer te lezen. Op een andere huls stonden woorden van het bekende antifascistische lied Bella Ciao gegraveerd.

In het zuidwesten van Frankrijk is een 53-jarige oud-militair opgepakt die thuis 180 zelfgemaakte explosieven had liggen. Volgens de officier van justitie heeft hij bekend dat hij de explosieven zelf heeft geknutseld en is hij vaag over zijn motief.

De politie deed eerder deze week een inval in het huis van de man in Barsac, een dorpje ten zuidoosten van Bordeaux. De explosievenopruimingsdienst vond explosieven "in verschillende soorten en maten", 11.000 euro aan cash en meerdere vuurwapens.

Ook lag er in de woning zo'n twintig kilo kaliumnitraat. Dat kan worden gebruikt om explosieven mee te maken.

Eerder veroordeeld

De man is de afgelopen dagen verhoord, maar wil weinig zeggen over waarom hij de explosieven heeft gemaakt. Aan het onderzoek werken onder meer agenten mee die zich bezighouden met de bestrijding van terrorisme.

De verdachte is twee keer eerder veroordeeld. Een keer voor het weigeren mee te werken met de politie en een keer voor mishandeling.

In Schotland heeft een echtpaar eindelijk antwoord op de vraag wie toch die mysterieuze man op hun bruiloft was. Michelle en John Wylie trouwden vier jaar geleden, omringd door vrienden en familie, in een hotel aan de Schotse kust. Maar toen ze de trouwfoto's kregen, zagen ze een onbekende lange man in een donker pak die verbaasd om zich heen keek.

Ze vroegen het familieleden, vrienden en personeel van de trouwlocatie, maar niemand kon hen vertellen wie de mysterieuze man was. Tot een presentator van de BBC zich met de zaak ging bemoeien.

Die plaatste een oproep en wist de man uiteindelijk te vinden. Het bleek te gaan om Andrew Hillhouse. Hij zou die dag te gast zijn op een bruiloft een aantal kilometer verderop. Toen hij Michelle naar het altaar zag lopen, besefte hij pas dat hij bij het verkeerde koppel naar binnen was gegaan.

"Iedereen draaide zich om naar de bruid en zodra ik haar zag, dacht ik: oh nee!", zegt Hillhouse tegen de BBC. Omdat hij tijdens de dienst niet weg wilde lopen, besloot hij maar te blijven zitten. "Ik zat daar maar en dacht: alsjeblieft, laat dit afgelopen zijn."

Facebook-vrienden

Toen de dienst was afgelopen en de trouwfoto's waren genomen, belde Hillhouse zijn partner. Die bleek de verkeerde locatie te hebben doorgestuurd.

Het getrouwde koppel is blij dat het raadsel eindelijk is opgelost. "We vroegen ons af of hij een gestoorde stalker was", zegt Michelle Wylie. "We kunnen niet geloven dat we na bijna vier jaar eindelijk weten wie hij is." Michelle is nu Facebook-vrienden met Hillhouse. De twee hebben elkaar in het echt ontmoet "om de toevallige band te versterken".

In de Amerikaanse staat Montana is de vernietiging van een kleine kilo meth uitgelopen op een fiasco. De FBI probeerde de drugs te vernietigen in de verbrandingsoven van een dierenasiel in de stad Billings, maar door een fout waaide de rookwolk het gebouw binnen.

Veertien mensen werden in het ziekenhuis gecontroleerd. Sommigen voelden zich misselijk. De honden en katten werden geëvacueerd naar andere dierenasiels of een tijdelijk gezin.

Omdat de luchtdruk in het dierenasiel lager was dan buiten, werd de rook het gebouw ingezogen. Meestal is er een ventilator beschikbaar om de rook vervolgens weg te blazen, maar die was volgens de autoriteiten niet voorhanden.

Asiel dicht

De verbrandingsoven in het asiel wordt normaliter gebruikt om dode dieren te cremeren. Eens in de zoveel maanden gebruikt de politie of FBI de oven om in beslag genomen drugs te vernietigen.

Het asiel blijft dicht tot duidelijk is of er binnen nog schadelijke stoffen aanwezig zijn.

De kredietstatus van Frankrijk wordt verlaagd van AA- naar A+. Dat is het oordeel van een van de grootste kredietbeoordelaars, Fitch. Dat is een trede lager. Fitch is het eerste ratingbureau dat zijn oordeel over de kredietwaardigheid van de Franse staat publiceert sinds de politieke crisis in het land.

Door de lagere beoordeling kan het lenen van geld voor de Franse overheid duurder worden. Overheden kunnen staatsobligaties uitgeven om zo geld te lenen voor grote investeringen of andere uitgaven. Dit worden ook wel schuldpapieren genoemd. Landen met een hoge staatsschuld en een lage kredietwaardigheid betalen een hogere rente. Zij zijn dus duurder uit als ze geld lenen.

De rentelasten voor de Franse overheid zijn de afgelopen vijf jaar verdubbeld. Het Franse begrotingstekort is met 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) het hoogste binnen de eurozone en ruim boven de EU-norm van 3 procent. Ook de staatsschuld van Frankrijk is hoog; alleen Italië en Griekenland hebben een hogere schuld.

Hoge risico's, hoge rente

Ratingbureaus zoals Fitch beoordelen hoe groot het risico is dat kredietverstrekkers hun geld dat zij hebben uitgeleend aan landen of bedrijven terugkrijgen en ook op tijd. Zij baseren deze voorspelling op onder andere de hoogte van de schulden en op de manier waarop de schuldenlast wordt verminderd.

Hoe groter de kans dat er wordt terugbetaald, hoe lager de rente. Daarvoor geven de bureaus een rapportcijfer. Een triple AAA-status is de hoogste beoordeling. Dan is het risico voor investeerders om geld te verliezen het kleinst. Voor landen die hun financiën dus goed op orde hebben is het makkelijker om geld te lenen. Zij hebben op de geldmarkten een hogere kredietwaardigheid.

Maar Frankrijk kampt al een hele poos met een begrotingstekort en sinds enkele dagen verkeert het land ook nog eens in een diepe politieke crisis. Zo werd dinsdag de vijfde premier in minder dan twee jaar tijd benoemd.

Dit gebeurde nadat de vorige premier werd afgezet. Die wilde een miljardenbezuiniging doorvoeren om het hoge begrotingstekort terug te dringen. Maar toen hij daar geen steun voor kreeg, verloor hij een vertrouwensstemming.

Op Belgische terrassen mag vanaf 1 januari 2027 niet meer worden gerookt. Dat heeft de Belgische regering besloten. Ook vapen en speciale rookruimtes zijn dan niet langer toegestaan.

Minister Vandenbroucke van Volksgezondheid wil het aantal rokers verder terugdringen en ook het vapen aanpakken, laat hij weten. Wie wordt betrapt op roken op of rond een terras kan vanaf 2027 een boete krijgen.

Ook horecaondernemers lopen risico. Als die niet duidelijk aangeven dat roken op het terras niet meer mag of het zelfs oogluikend toestaan, kunnen ook zij een boete krijgen. Dat kan al gebeuren bij het neerzetten van asbakken, zegt de minister.

Het verbod betekent ook het einde voor shishabars bij de zuiderburen. Daar mag nu in een speciale rookruimte nog worden gerookt. Bij tijdelijke evenementen zoals kermissen, festivals, kerstmarkten en braderieën krijgen gemeentes wel de mogelijkheid af te wijken van het verbod, omdat, zegt Vandenbroucke, "de handhaving en controle dan niet vanzelfsprekend zijn".

België is niet het eerste land in Europa met strenge regels voor roken op terrassen. In Zweden geldt al een verbod, en ook in sommige Italiaanse steden als Milaan mag het niet. Andere landen zoals Spanje hebben wetgeving in voorbereiding en ook zijn er verschillen: soms geldt het verbod alleen voor overdekte terrassen. In Nederland geldt geen rookverbod op buitenterrassen.

'Donkere dag'

Het aantal rokers in België daalt al jaren en steeds minder mensen beginnen eraan. Uit cijfers van gezondheidsinstituut Sciensano blijkt dat 12,8 procent van de Belgen iedere dag rookt. In 2018 was dat 15,4 procent, en in 2004 nog 24 procent. Het gebruik van de e-sigaret is juist gestegen van 4 procent in 2018 tot 6 procent nu. Vooral onder jongeren neemt het vapen toe.

"Elk uur sterven in ons land bijna twee mensen aan de gevolgen van roken", benadrukt Vandenbroucke. "Met deze maatregelen voorkomen we dat kinderen en volwassenen ongewild schadelijke sigarettenrook moeten inademen en zorgen we ervoor dat mensen niet in de verleiding worden gebracht om een sigaret op te steken. Zien roken, doet roken."

Opstap naar tabak

Vapen is volgens hem geen onschuldig alternatief. "Het is vaak een opstap naar of aanvulling op tabaksgebruik, zeker bij jongeren", aldus de minister.

Brancheorganisatie Horeca Vlaanderen is het niet eens met het nieuwe verbod, meldt omroep VRT. De organisatie spreekt van "een donkere dag voor keuzevrijheid" en vindt dat ondernemers zelf moeten kunnen kiezen of er mag worden gerookt op hun terras.

Voorman Matthias De Caluwe van de brancheorganisatie wil steun zoeken in het parlement tegen de maatregelen en "sluit geen stappen uit". Aan welke stappen hij denkt, zegt hij niet.

In een seniorencomplex in Millingen aan de Rijn is vanochtend de door de bewoners geliefde biljarttafel weggehaald. Volgens de woningcorporatie vanwege aangescherpte veiligheidsregels. Bewoners reageren zeer teleurgesteld. "Als het biljart weg is, is alles weg."

De biljarttafel zorgt iedere dinsdag- en donderdagmiddag voor veel vermaak en vreugde, vindt bewoner Jan van Lier. Hij kocht de tafel jaren geleden zodat de mannelijke bewoners ook iets te doen zouden hebben, terwijl de vrouwen aan tafel koffiedrinken.

Dit voorjaar kregen de bewoners een brief van woningcorporatie Waardwonen, waarin werd aangekondigd dat het biljart weg moet. De tafel zou de vluchtroute blokkeren. Ook de koffietafel moet het veld ruimen, schrijft Omroep Gelderland.

Bewoner Van Lier begrijpt daar niets van. Hij wijst op de meters ruimte rondom de biljarttafels. Zijn vrouw Riki valt hem bij: "Wij kunnen hier omheen dansen. Die tafels staan niemand in de weg, ook niet als er brand zou zijn."

Brandwerende coating

Wethouder Ten Westeneind van de gemeente Berg en Dal is het niet eens met het besluit van de woningcorporatie. Zijn moeder woont ook in seniorencomplex De Symphonie. Hij zocht contact met hoogleraar Ira Helsloot van de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Volgens Helsloot, gespecialiseerd in veiligheidsbeleid, zouden alternatieve veiligheidsmaatregelen ook afdoende moeten zijn. Zo zou er een brandwerende coating op de biljarttafels kunnen worden aangebracht.

De woningcorporatie wil daar niets van weten. "De gemeente heeft een oplossing aangedragen, maar die is nooit juridisch of door de brandweer getoetst", zegt woordvoerder Pauline Grol. "Wij hebben dat wel laten doen en daaruit blijkt dat een vluchtroute volgens de wet vrij moet blijven."

Omdat de bestuurder van de corporatie persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld bij brand, blijft de woningcorporatie bij haar besluit dat de tafels weg moeten.

Aangekaart in Den Haag

Wethouder Ten Westeneind laat het er voorlopig niet bij zitten. Hij heeft de kwestie inmiddels aangekaart in Den Haag, waar hij in contact staat met de Adviescommissie Toepassing en Gelijkwaardigheid Bouwvoorschriften. Met behulp van de adviescommissie hoopt hij alternatieve maatregelen te vinden die de brandveiligheid in het gebouw kunnen garanderen. Met behoud van biljart- en koffietafel.