NOS Nieuws - Algemeen

Bij een aardbeving in het oosten van Afghanistan zijn volgens het Taliban-regime zeker 800 mensen om het leven gekomen en 2800 gewond geraakt. De aantallen slachtoffers liepen de afgelopen uren snel op.

Dat heeft onder meer te maken met de ontoegankelijkheid van dit bergachtige gebied. De hulporganisatie Rode Halve Maan is daar aanwezig. "De medewerkers geven aan dat het nu heel moeilijk is een volledig beeld van de situatie te krijgen", zegt Nicole van Batenburg van het Nederlandse Rode Kruis, de zusterorganisatie van de Rode Halve Maan.

Volgens haar heeft het redden van zoveel mogelijk mensen nu prioriteit. "De huisjes daar zijn vaak van leem gebouwd, niet heel stevig. Het was ook al nacht. Dus er is een grote kans dat heel veel mensen thuis waren op het moment dat die aardbeving plaatsvond. De schade is enorm."

Dit zijn de eerste beelden uit het rampgebied:

De aardbeving 8 kilometer onder het aardoppervlakte vond zondagavond om 23.47 uur lokale tijd plaats en had een kracht van 6,0. De beving was vooral te voelen in de oostelijke provincies Kunar en Nangahar, die aan de grens met Pakistan liggen.

De provincie Kunar lijkt het zwaarst getroffen, volgens het Taliban-regime zijn daar verreweg de meeste doden gevallen. Ook in de hoofdstad Kabul, zo'n 100 kilometer naar het westen, en in Pakistan is de beving gevoeld.

Het epicentrum van de aardbeving lag ten oosten van de hoofdstad Kabul:

Van Batenburg wijst erop dat er in het gebied ook veel Afghanen verblijven die recent Pakistan zijn uitgezet. "Het is een druk gebied met mensen die op zoek zijn naar een nieuwe plek om te wonen. Dus mensen wonen bijvoorbeeld ook in tentenkampen. Die zullen misschien ook wel geraakt zijn."

Ze heeft de indruk dat de samenwerking van de Rode Halve Maan met het Taliban-regime goed verloopt. Het regime heeft de bevolking opgeroepen om de getroffen families aan onderdak, voedsel en kleding te helpen.

Aardbevingen komen regelmatig voor in Afghanistan. De dodelijkste beving in jaren was die in 2023. Toen kwamen volgens de Taliban 4000 mensen om het leven bij een aardbeving van 6,3. De Verenigde Naties hielden het op een lager aantal van 1500 mensen.

De kracht van grote aardbevingen wordt aangeduid met een getal - en dat is niet de schaal van Richter:

Bij een grote drugsvangst in de haven van Antwerpen zijn in de nacht van zaterdag op zondag zeven Nederlanders en drie Belgen gearresteerd, meldt de Belgische justitie zondag.

De drugs waren uitgeladen uit een schip dat via een niet genoemd Afrikaans land naar Antwerpen was gekomen. De politie volgde daarna het drugstransport op afstand naar een loods in de regio Zelzate, dicht bij de Nederlandse grens bij Zeeland, meldt HLN. Daar werden de verdachten gearresteerd. In totaal werd 1200 kilo cocaïne in beslag genomen.

14-jarige verdachte

De arrestaties volgden na onderzoek van de Antwerpse politie, de scheepvaartpolitie en de Directie van de speciale eenheden (DSU), een speciale interventie-eenheid van de federale politie. Over de verdachten is verder niets bekendgemaakt, behalve dat de jongste een Belg van 14 jaar oud is.

De haven van Antwerpen is een populaire plek voor zogenoemde 'uithalers'. Dit zijn vaak minderjarige jongens die door zware criminelen worden ingezet om drugs uit containers te halen die in de haven zijn binnengekomen. De eerste vijf maanden van dit jaar zijn er 140 uithalers opgepakt in de haven van Antwerpen. De helft van hen is afkomstig uit Nederland, onder wie twintig minderjarigen.

Net als bij plofkraken gebruiken zware criminelen deze jongeren om voor hen het werk op te knappen. Ze zijn relatief goedkoop in te huren. Vooral voor meerderjarigen is de straf in België echter zwaar als ze worden gepakt: gemiddeld volgt een celstraf van 40 maanden.

Tienduizenden mensen gingen vandaag de straat op in Australische steden voor de zogenaamde 'March for Australia'-protesten. De demonstranten protesteren tegen "de massa-immigratie".

De Australische regering heeft de demonstraties veroordeeld. "Wij steunen geen mars die haat verspreidt en onze gemeenschap verdeelt", zei milieuminister Murray Watt tegen Sky News Australia.

"Zondag zullen Australiërs doen waar mainstream politici nooit het lef voor hadden: een einde maken aan massa-immigratie", schreef de organisatie van de marsen vooraf op X. De groep zegt zich zorgen te maken over de Australische cultuur, baanzekerheid, woningnood en criminaliteit.

Australische vlag

Onder andere in Melbourne, Perth en Sydney gingen demonstranten en tegendemonstranten de straat op. In Sydney waren er zo'n 8.000 betogers en in Melbourne 5.000. Vele March for Australiabetogers droegen de Australische vlag om hun schouders.

De politie van de staat Western Australia schat dat er daar 10.000 mensen op de been waren in verschillende steden, waaronder Perth. In de staat South Australia waren het er 15.000, schrijft SBS News.

Migranten in Australië

In 2024 migreerden 667.000 migranten naar Australië, een daling van 10 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Dat meldt het Australische statistiekenbureau ABS.

"Historisch gezien migreren er meer mensen naar Australië dan dat ze vertrekken", schrijft ABS. Dit kwam tijdelijk tot stilstand tijdens de pandemie. In de vijf jaar voor de pandemie kwamen er gemiddeld 515.000 migranten per jaar naar Australië.

Het ABS houdt niet specifiek het aantal asielzoekers en vluchtelingen in Australië bij maar volgens de non-profitorganisatie Refugee Council of Australia kregen 20.000 mensen een humanitaire of vluchtelingenvisum.

Het grootste gedeelte van de migranten bestaat uit internationale studenten met een tijdelijke verblijfsvergunning. De meesten komen uit het Verenigd Koninkrijk. Australië heeft 27 miljoen inwoners.

"We haten migranten niet. Ik ben zelf een migrant. Mijn familie kwam hier 100 jaar geleden heen uit Italië", zegt een van de March for Australiabetogers in Melbourne tegen 9 News Australia.

"Ik houd van migratie. Ik kom ook uit een migrantenfamilie. Het punt is: hoeveel migranten haal je het land in en waar breng je ze onder?", zei een ander.

Extreemrechtse groepen

Er was vrees dat de demonstraties gekaapt zouden worden door extreemrechtse groeperingen. In Melbourne werd de organisatie overvallen door leden van de extreemrechtse groep National Socialist Network (NSN). Leden hiervan liepen, gekleed in het zwart, vooraan mee met de mars. Australische media noemen het de grootste neonazigroepering in het land.

"Ja, we zijn racisten. We zijn trots op wie wij zijn als witte mannen. Wij hebben dit land opgebouwd", zei prominent lid Jack Eltis tegen 9 News. NSN-leider Thomas Sewell sprak de menigte in Melbourne toe, schrijft WAtoday. Dit terwijl de organisatie van de protestmarsen in het verleden alle connecties met Sewell en NSN ontkende.

Minister Watt noemt het veelzeggend dat de demonstraties worden georganiseerd of gepromoot door "neonazigroepen". "Het laat zien dat deze protesten draaien om haat en verdeling", zei hij tegen Sky News Australia.

Tegendemonstranten

Op meerdere plekken gingen ook tegendemonstranten de straat op. "Nazitroep van onze straten", riep een tegendemonstrant in Perth. In Sydney organiseerde de actiegroep Refugee Action een tegendemonstratie. "Onze actie getuigt van de woede en walging over de extreemrechtse agenda van March for Australia", zei de groep tegen persbureau Reuters.

Er was veel politie op de been. In sommige steden zoals Canberra en Brisbane liepen de demonstraties uit op rellen tussen de March for Australiabetogers en tegendemonstranten, meldt The Age. In Melbourne braken gevechten uit tussen March for Australia-demonstranten en Pro Palestina-activisten, die gelijktijdig een demonstratie hielden.

In Melbourne zette de ME traangas in. Er zijn zes mensen opgepakt voor onder andere geweld tegen politie, poging tot beroven, geweld en verzet tegen politie. Ook zijn twee politieagenten gewond geraakt. In Adelaide zijn drie mensen opgepakt.

"Er is geen plaats voor geweld, racisme en intimidatie", zei oppositieleider Sussan Ley. "Strenge grenzen houden ons veilig, maar geven ons ook de kans om meelevend te zijn tegenover diegenen op de vlucht voor conflicten. Dat is het Australische verhaal. Het is van ons allemaal."

Europese landen werken aan "tamelijk nauwkeurige plannen" voor een mogelijke militaire inzet in Oekraïne als onderdeel van veiligheidsgaranties voor na de oorlog. Dat zegt Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een interview met de Financial Times.

Volgens haar hebben de plannen de volledige steun van de Verenigde Staten, en heeft president Trump de Europese leiders er meermalen van verzekerd dat er een Amerikaanse "achtervang" zal zijn.

Von der Leyen sprak met de Britse krant op een tour door Oost-Europese landen. De krant weet ook te melden dat de leiders die deze maand met president Zelensky in het Witte Huis waren, donderdag bijeenkomen in Parijs.

President Macron heeft daar de Duitse bondskanselier Merz, de Britse premier Starmer, Von der Leyen en NAVO-secretaris-generaal Rutte uitgenodigd om te praten over de verdere uitwerking van de plannen. De Franse regering heeft dat nog niet bevestigd.

'Het krijgt nu werkelijk vorm'

Von der Leyen gaf niet al te veel details over de plannen van de Coalition of the Willing, zoals de landen die actief steun willen geven aan Oekraïne worden genoemd. Wel zei ze dat er "een duidelijke road map" is naar mogelijke militaire inzet voor Oekraïne. Ze verzekerde dat er een zeer groot gevoel van urgentie is. "Het gaat vooruit, het krijgt nu werkelijk vorm."

Verder zei ze dat de Oekraïense strijdkrachten zelf de kern van de afschrikkingsmacht moeten vormen. De Europese Commissie is op zoek naar nieuwe fondsen om het Oekraïense leger te steunen, en onder meer goede salarissen en de aanschaf van modern militair materieel mogelijk te maken.

Oekraïne wil concrete veiligheidsgaranties van Westerse landen als voorwaarde voor een vredesakkoord met Rusland. Daarbij zouden ook grondtroepen horen. De Russische president Poetin heeft elke gedachte aan de inzet van NAVO-troepen bij de verdediging van Oekraïne categorisch afgewezen.

Het is in Duitsland op stranden, aan meren of bepaalde stadsparken een normaal gezicht: naaktheid. Het mag vrijwel overal, maar er zijn ook speciale naaktgebieden, soms beheerd door een lokale vereniging. Maar de populariteit neemt af, vooral onder jongeren, en geregeld komt het tot botsingen tussen geklede en ongeklede recreanten.

Op het strand van Warnemünde, aan de Oostzee, is daar iets op bedacht. Sinds dit jaar geldt een strikte scheiding tussen het naakt- en textielstrand. Naturisme is niet meer toegestaan op het badkledingstrand, en op het naaktstrand geldt de verplichting om uit de kleren te gaan.

Manuela Fernandez bezoekt met drie bekenden het naaktstrand. Op deze ietwat winderige zomerdag is het vrij rustig, dus de strandwacht hoeft niet in actie te komen om geklede badgasten terecht te wijzen. Fernandez is fervent naturist: "Het is zo'n heerlijk gevoel, de wind en zon op je lichaam." De ultieme vrijheid, vindt ze.

Medebezoeker Maik Johannsen vindt naaktbaden vooral heel ontspannen. "Je bent meteen droog, terwijl een zwembroek eindeloos lang nat blijft. Als ik op naturismevakantie ga, heb ik genoeg aan een kleine tas met weinig kleren."

Beiden omarmen de verplichting om hier in Adamskostuum te recreëren. "Het is goed om een beschermde plek voor de naakten te hebben. Dat maakt het makkelijker om naturisme eens uit te proberen", zegt Fernandez.

Johannsen heeft zelf nooit problemen gehad met zwembroek- en badpakgangers, maar merkt wel dat zij soms even het naaktstrand oplopen. "Dan krijg je het gevoel dat ze even willen gluren." Een stiekeme foto of video is dan zo gemaakt, is de vrees.

Populair in DDR

Op het textielstrand blijkt nog niet iedereen op de hoogte van de nieuwe regels. "Het klinkt goed, dan stoort niemand zich aan elkaar", zegt een vader van twee kinderen. Een Oostenrijkse toerist vindt het naakt wel prima: "Het hoort bij de Oostzee. Ik erger me daar niet aan."

"Als gezin voel je je soms niet echt comfortabel op het strand als er naakten om je heen zijn", zegt de dertiger Eva. "We kennen het helaas uit de DDR, dat mensen zich nogal weinig verhullend opstellen, maar ik houd er niet zo van."

De Freikörperkultur (letterlijk: vrije lichaamscultuur, afgekort: FKK) is diepgeworteld in de Duitse strandcultuur. Al in de 19e eeuw kwam deze levensstijl op, als reactie op de dichtbevolkte, vervuilde steden. Recreëren zoals 'God je geschapen heeft', één met de natuur, werd gezien als gezond en de ultieme vorm van vrijheid.

De nazi's legden beperkingen op aan dit 'immorele' gedrag, maar na de Tweede Wereldoorlog nam FKK een vlucht. Vooral in het communistische Oost-Duitsland werd het naaktbaden razend populair. Een veelgehoorde verklaring is dat het DDR-burgers individuele vrijheid gaf in een streng gecontroleerde samenleving.

Nog altijd is naaktrecreatie vooral in het oosten veelvoorkomend, maar de populariteit is afgenomen. Het ledenaantal van de federale FKK-vereniging is in een kwart eeuw bijna gehalveerd tot 34.000 mensen. "Maar het aantal mensen dat wel eens naakt recreëert is vele malen hoger", voegt Manuela Fernandez toe.

Vooral jongeren houden hun genitaliën graag bedekt. Naakt gaan gaat gepaard met onzekerheid over het lichaam. Ook is het niet meer zo veilig als vroeger, zegt Fernandez, doordat smartphones alomtegenwoordig zijn. "Dat is echt een probleem. Als ik hier met mijn kinderen ben en ik zie iemand met een telefoon, dan zeg ik daar wat van. Je wil niet dat foto's op het internet belanden."

Zij hoopt dat meer mensen de FKK eens uitproberen. "Begin thuis, drink eens naakt een kop koffie in de keuken. Daarna in de tuin en ga vervolgens eens met wat bekenden naar een naaktstrand", adviseert ze. "Het is gewoon heerlijk!"

In Jemen hebben Houthi's invallen gedaan bij kantoren van organisaties van de Verenigde Naties. De invallen waren in de hoofdstad Sanaa bij onder meer Unicef en het wereldvoedselprogramma WFP.

De Houthi's zeggen dat ze zeker elf medewerkers hebben "gearresteerd". Zowel WFP als Unicef meldt dat er met meerdere medewerkers nog geen contact is gelegd. VN-chef Guterres bevestigt dat zeker elf mensen mee zijn genomen. Hij veroordeelt "het met geweld binnengaan van het World Food Program-kantoor en de pogingen om andere VN-kantoren in Sanaa binnen te dingen".

Sanaa is in handen van de Houthi's in het door burgeroorlog verscheurde Jemen. De afgelopen tijd heeft de terreurgroep vaker invallen gedaan bij hulporganisaties, waaronder organisaties van de VN. Volgens informatie van de VN zaten in maart 23 medewerkers vast in Jemen. De Houthi's verdenken de organisaties ervan dat ze spioneren voor de Verenigde Staten.

Israëlische luchtaanvallen

De invallen volgen na Israëlische luchtaanvallen op Sanaa, afgelopen donderdag. Daarbij werden de premier en enkele ministers van de Houthi's gedood. Ook raakten meerdere ministers en andere functionarissen gewond.

De Houthi's, gesteund door Iran, voeren ook al bijna twee jaar lang raket- en drone-aanvallen uit op Israël. Ze doen dat naar eigen zeggen uit solidariteit met de Palestijnen in de Gazastrook. Een tijd lang waren ook internationale schepen in de Rode Zee doelwit.

Een 66-jarige man in Rotterdam is gisteravond in zijn woning doodgebeten door twee honden. De politie heeft de twee dieren afgemaakt in de tuin. Het fatale bijtincident leidt tot hevige reacties en een nieuwe oproep aan de politiek om door te zetten met plannen voor landelijke maatregelen.

"Het is zoals altijd afschuwelijk als dit gebeurt", zegt Daphne Groenendijk, directeur van de Koninklijke Hondenbescherming (KHB). Jaarlijks komt naar schatting gemiddeld één persoon om het leven door hondenbeten, vertelt ze. "Doorgaans is het een kind, maar hier was het slachtoffer een volwassen man. Dat is uitzonderlijk."

De politie heeft weinig details gegeven over wat er in het huis aan de Nieuwe Hamelstraat is gebeurd. Agenten zouden vergeefs hebben geprobeerd de Rotterdammer te redden. Om wat voor honden het gaat is niet bekendgemaakt. Aangenomen wordt dat het American Bullies XL zijn.

'Mensen reageren hier emotioneel op'

Groenendijk prijst de terughoudendheid van de politie. "Voordat allerlei dingen naar buiten worden gebracht moet eerst een goed beeld worden gevormd. Mensen gaan hier enorm emotioneel op reageren." Een blik op de reacties op de Facebookpagina van de NOS onderschrijft dat.

Bijtende honden lijken een groeiend probleem in Nederland. Het is inmiddels bedrijfsongeval nummer één onder pakketbezorgers. Een week geleden werd in Haarlem een hond doodgeschoten die agenten aanviel en gisteravond was het fatale voorval in Rotterdam.

Plastisch chirurgen trekken aan de bel

Zolang er nog geen landelijk meldpunt is voor hondenbeten blijft het gissen naar de omvang van het probleem. Plastisch chirurgen trokken er twee jaar geleden over aan de bel. Ze registreerden honderd ernstige bijtaanvallen in anderhalf jaar tijd, waarbij het slachtoffer moest worden geopereerd. Het betrof vooral jonge kinderen.

"Ik weet niet zeker of het toeneemt, maar het is wel zeker dat het niet afneemt", zegt Nick Brinkman van de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie. De NVPC heeft de registratie van ernstige bijtaanvallen niet voortgezet.

"Ik werk in twee grote ziekenhuizen en ik zie elke week wel iemand die is gebeten", vertelt Brinkman. Het letsel varieert van huidwonden tot de gedwongen amputatie van een vinger neus of oor.

Cijfers over dodelijke bijtincidenten

Tussen 2010 en 2019 zijn er vijf mensen in Nederland om het leven gekomen doordat ze werden aangevallen door een hond. Dat schreef Veiligheid NL destijds in een rapport. Een recenter overzicht is niet beschikbaar.

In de periode 1982-2007 werden 29 dodelijke bijtincidenten geregistreerd. Dat meldt de door de overheid gesteunde website minderhondenbeten.nl op basis van onderzoek van de Wageningen University & Research en TNS-NIPO.

Jaarlijks worden zo'n 150.000 incidenten van mensen die zijn gebeten door honden geregistreerd, zo was de conclusie van onderzoekers bijna twintig jaar geleden. Aangezien er sindsdien enkele honderdduizenden honden zijn bijgekomen in Nederland denkt Groenendijk dat er ook meer incidenten zijn.

De KHB spoort aan tot de invoering van een verplichte cursus voor iedereen die een hond koopt. Ook hoopt Groenendijk dat er een landelijk registratiepunt komt voor hondenbeten. Regionaal zijn er al wel een aantal van dat soort centra. Gemeenten kunnen eigenaren van honden in bepaalde situaties ook verplichten hun dier een muilkorf te laten dragen.

Maatregelen

De Vereniging voor Plastische Chirurgie pleit voor een landelijk fok- en houdverbod van bepaalde hondenrassen. Dat is ook een van de maatregelen waar de overheid aan werkt. Daarnaast zitten een landelijke muilkorf- of aanlijnplicht en de oprichting van een landelijk meldpunt voor bijtincidenten in de pijpleiding.

Eind vorig jaar schatte staatssecretaris Rummenie dat zo'n meldpunt eind 2025 operationeel kon zijn. Maar het lijkt er volgens KHB-directeur Groenendijk niet op dat dit zal worden gehaald. Ze ziet een patroon dat voorstellen voor maatregelen blijven liggen. Dat er voor de derde keer in vijf jaar tijd een nieuwe kabinet moet komen, helpt daarbij niet mee.

"Het kost natuurlijk veel tijd om dit soort wetgeving te regelen en ik heb er begrip voor dat er andere prioriteiten zijn, maar je zou hopen dat er meer vaart achter zit", zegt Groenendijk. Dat er nu weer een man is doodgebeten in Rotterdam benadrukt volgens haar de noodzaak.

In Polen start vandaag een nieuwe missie voor Nederlandse militairen. Zij besturen gevechtsvliegtuigen die het luchtruim moeten bewaken boven Oost-Europa, zodat militair materieel veilig naar Oekraïne kan. Voor elke militair die wordt uitgezonden, zijn er thuis ook achterblijvers.

Oud-militair Ron Knoops kan erover meepraten. "Je zit in een gebied, je hebt je werkzaamheden daar en bent met een heel grote groep bezig de boel te stabiliseren", vertelt hij over de keren dat hij werd uitgezonden naar Bosnië en Afghanistan.

"Dat ging goed, maar je gezinsleven is hier en jij zit daar. Je zou willen helpen, maar dat kan niet." Knoops kreeg er soms een machteloos gevoel van. In zo'n situatie heb je gewoon wat hulp nodig, herinnert hij zich.

Majoor Robert-Jan ter Haar, hoofd thuisfrontzaken bij de landmacht, en zijn team van negentig vrijwilligers zijn er "heel druk" mee. Ze houden contact met familieleden van uitgezonden militairen, helpen als er problemen zijn en bereiden ze voor op de missie van hun partner, kind of ouder.

Op dit moment heeft defensie ongeveer 800 mensen uitgezonden naar het buitenland. De verwachting is dat dat in de toekomst steeds vaker zal gebeuren nu de dreigingen vanuit het oosten toenemen.

De tijd van passief afwachten tot achtergebleven familieleden van zich laten horen, is voorbij. Het thuisfront is heilig bij defensie. Majoor Ter Haar en zijn team merken de laatste tijd dat juist missies dicht bij huis onrust opleveren bij familieleden van uitgezonden defensiepersoneel. De oorlog in Oekraïne maakt dat "het thuisfront van met name de eenheden die in het oosten van Europa actief zijn, wat meer bezorgd zijn".

Dat horen Ter Haar en medewerkers van die familieleden zelf. "We bellen ze op om een praatje te maken over hoe het gaat", zegt de majoor. Ook is er een Facebookgroep waar achterblijvers met elkaar kunnen praten. "Als er zorgen zijn, nemen we contact op om ze te helpen."

Zo mogen familieleden gebruikmaken van hulpverleners die werken bij defensie, zoals bedrijfsmaatschappelijk werkers, geestelijk verzorgers en psychologen. Dat gaat van hulp voor psychische problemen tot lastige pubers, weet voorzitter Jean Debie van defensievakbond VBM. Doordat de hulpverleners bij defensie in dienst zijn, hoeft een familielid niet eerst lang op een wachtlijst te staan en kan diegene direct hulp krijgen.

Jaren nadat oud-militair Ron Knoops was uitgezonden, is nu zijn vrouw Karin aan de beurt. Een maand geleden vertrok ze naar Litouwen voor haar eerste missie. Hij ziet dat er inmiddels veel is veranderd. "Het wordt gelukkig steeds beter heb ik gemerkt nu mijn eigen vrouw op uitzending is."

Hulp bij een kapotte koelkast

"De lijntjes zijn allemaal korter geworden", ziet Knoops als hij de huidige thuisfrontzorg vergelijkt met de tijd dat hij zelf werd uitgezonden. Ook ligt de drempel lager om hulp in te schakelen van defensie. "Dat vind ik wel mooi om te zien."

Zo heeft de krijgsmacht een telefoonnummer waar het thuisfront dag en nacht naartoe mag bellen, ook bij praktische problemen, zegt majoor Ter Haar. "Een koelkast die defect is, een meterkast waar een stop is doorgeslagen, terwijl de man die altijd herstelt. Dan gaan ze bij wijze van spreken met een cameraatje op de telefoon meekijken, en dan zeggen ze van: je moet dat schakelaartje omhoog doen of die stop erin draaien."

Focus op missie

"Dat gaat heel ver", zegt Ter Haar. Toch is het volgens hem noodzakelijk. "Omdat het moreel van de militair gewoon heel belangrijk is. Die heeft het nodig om zijn hoofd vrij te hebben om zijn werk te kunnen doen en dat lukt alleen maar als het thuis goed gaat."

Defensie wil koste wat kost voorkomen dat militairen uitvallen op het werk. "Militairen met kopzorgen over thuis functioneren minder goed", legt de majoor uit. "Het gevolg daarvan was dat we ze uit de missie moesten halen."

Doordat defensie meer in het thuisfront is gaan investeren, kunnen problemen worden opgelost en blijven militairen aan het werk.

De zomer van 2025 eindigt in Nederland in de top-5 van warmste zomers ooit gemeten. De gemiddelde temperatuur in juni, juli en augustus was 18,5 graden, ruim een graad meer dan de gemiddelde zomertemperatuur over de afgelopen dertig jaar. Alleen de zomers van 2003, 2018 en 2022 waren warmer.

Eigenlijk eindigt de zomer pas op 22 september, als de zon de evenaar oversteekt naar het zuidelijk halfrond. Maar voor meteorologen eindigt de zomer al vandaag. Morgen, op 1 september, begint de meteorologische herfst.

Het opvallendste aan deze zomer was dat het niet wekenlang zinderend warm was, maar vooral dat er nauwelijks koele zomerdagen tussen zaten. Dat heeft volgens het KNMI uiteindelijk tot de top-5-notering van deze zomer geleid.

Weinig koele dagen

In De Bilt waren er acht tropische dagen, waarop het 30 graden of warmer werd. Gemiddeld zijn dat er vijf. Ook het aantal zomerse dagen, met meer dan 25 graden, was met 29 hoger dan het gemiddelde, dat 22 is.

Echt opvallend wordt het pas als je kijkt naar het aantal zomerdagen waarop de 20 graden niet werd gehaald. Gewoonlijk gebeurt dat in een Nederlandse zomer op 28 van de 92 dagen. Koel zomerweer is in Nederland dus heel normaal.

Maar dit jaar niet. Op slechts 14 dagen werd de 20 graden niet gehaald. Negen van die koele dagen vielen in de eerste tien dagen van juni. Sinds 11 juni is de temperatuur in De Bilt dus maar vijf keer onder de 20 graden gebleven en dat is behoorlijk bijzonder.

Deze zomer was ook meer dan gemiddeld zonnig. Slechts vijf van de afgelopen 125 zomers waren zonniger dan die van dit jaar. De zon scheen landelijk gemiddeld ongeveer 755 uur, tegen 640 uur gemiddeld. Dat is dus bijna 20 procent meer zon dan anders.

Droogte

Ook haalde 2025 de top-10 van droogste zomers ooit gemeten. Er viel landelijk gemiddeld 155 millimeter regen, ruim 30 procent minder dan gemiddeld.

Er waren regionaal wel grote verschillen. In het noordoosten was het zelfs natter dan normaal. Vooral in het westen, zuidwesten en zuiden was het heel droog. Op het weerstation van Eindhoven viel zelfs maar 100 millimeter regen.

Die verschillen zie je ook terug op deze kaart, van het neerslagtekort nu:

Voor natuur en landbouw wordt vaak gekeken naar het neerslagtekort. Dat was dit jaar 265 millimeter, tegen 100 millimeter gemiddeld. Daarmee hadden we voor de natuur en de landbouw een droogte die gemiddeld maar eens in de twintig jaar voorkomt.

Opwarming

De zomer van dit jaar, met twee hittegolven, past in het beeld van de opwarming van het klimaat in ons land. Door het verbranden van fossiele brandstoffen wordt het warmer. Neerslagpatronen worden grilliger. Dit jaar was de zomer weliswaar droog, maar er waren lokaal heel grote verschillen. En de droogte van dit jaar biedt geen enkele garantie voor toekomstige zomers.

Noorwegen gaat minstens vijf Britse fregatten kopen om de eigen marine te versterken. Met de deal is ruim 11 miljard euro gemoeid. Ook gaan de landen in het licht van de Russische dreiging nauwer samenwerken bij de verdediging van de Noord-Atlantische Oceaan en de Noorse Zee.

Volgens de Noorse premier Støre heeft Noorwegen de fregatten nodig omdat het land te maken heeft met de "ernstigste veiligheidssituatie sinds de Tweede Wereldoorlog". De Britse fregatten zijn gespecialiseerd in het detecteren en vernietigen van onderzeeboten. Ook kunnen ze helpen met de luchtverdediging.

Russische onderzeeërs

Als lid van de NAVO houdt Noorwegen toezicht op de Noord-Atlantische Oceaan en de Noorse Zee. In het gebied van twee miljoen vierkante kilometer zijn ook vaak Russische onderzeeërs aanwezig. De basis van die Russische vloot ligt op het Kola-schiereiland, waar Rusland grenst aan het uiterste noorden van Noorwegen. De nieuwe Noorse fregatten zullen als een van de belangrijkste taken hebben om deze Russische onderzeeërs te monitoren.

"Onze marines zullen het voortouw nemen binnen de NAVO", zegt de Britse minister Healey van Defensie. "Met deze deal worden er meer oorlogsschepen van wereldklasse ingezet om Russische onderzeeboten op te sporen en onze infrastructuur en veiligheid te beschermen."

Sinds de Russische invasie in Oekraïne heeft Noorwegen het defensiebudget flink verhoogd. Per hoofd van de bevolking geeft van alle NAVO-landen alleen de VS meer uit aan defensie.

"Genoeg is genoeg, genoeg is genoeg!", klinkt het luid door de straten van Utrecht. Duizenden mensen lopen vanmiddag mee in een mars door het centrum om zich uit te spreken tegen femicide.

Boven de menigte zijn overal kartonnen bordjes te zien, sommige gemaakt van pizzadozen. Met dikke stift zijn er teksten op geschreven als: "Stop killing us", "Ik ben geen ding", "Voor elke vrouw die niet meer thuiskwam", "Go to therapy", "Not all men, but always a man" en "Blijf met je klauwen af van vrouwen".

De mars is een reactie op de moord op de 17-jarige Lisa uit Abcoude. Zij werd vorige week vermoord in Duivendrecht toen ze vanuit het centrum van Amsterdam naar huis fietste. Het nieuws heeft deelnemers aan de mars in Utrecht aan het denken gezet. Het probleem bestaat al heel lang en er moet nu écht wat veranderen, vinden zij allemaal.

Tweelingzussen Lisette en Suzanna Hakemulder (17)

Lisette: "Ik sta hier vanwege de moord op Lisa. Sindsdien vind ik het een stuk enger om alleen te fietsen. Ik woon in Leusden en fiets regelmatig vanuit Amersfoort naar huis. Dat vond ik altijd wel lekker, maar nu niet meer. Ik doe het nog wel, maar ga eerder naar huis, of fiets samen met vriendinnen. Gisteravond zijn we heel Amersfoort doorgefietst om iedereen thuis te brengen."

Suzanna: "Ook overdag word je soms nageroepen. Ik klem vaak sleutels in mijn vuist, iedereen kent die truc. We weten al heel lang dat dit een probleem is. Tijdens mijn moeders en oma's jeugd was dit ook al zo."

Lisette: "Ik vind het erg dat er een meisje van 17 vermoord moet worden voordat er actie komt. En het maakt me boos dat Geert Wilders vervolgens benadrukt dat de dader iemand uit een asielzoekerscentrum was. De moord mag niet misbruikt worden. Bij de mars vandaag zijn veel vrouwen. Ik vind dat er onder mannen nog meer aandacht voor mag komen."

Suzanna: "Ik hoop dat volgende generaties er geen last meer van hebben. Dat vrouwen er niet constant rekening mee hoeven te houden."

Krijn de Graaff (71)

"Ik heb eerder meegelopen met de mars tegen seksueel geweld, maar het stopt niet. Dat je je als vrouw niet vrij kan bewegen, dat je altijd om je heen moet kijken of je wel veilig bent: dat lijkt me verschrikkelijk.

Ik belde vroeger altijd met mijn dochter als zij 's avonds laat over straat ging. En dat is al bijna twintig jaar geleden. In die tijd is er niets veranderd. Dat is diep triest.

Mannen zou ik willen oproepen: 'Wees je bewust wat jouw positie is.' Ondertussen houdt dit mannen ook in een greep. Ik voel me heel aanwezig en ongemakkelijk als ik een vrouw in het donker passeer. Wat moet je doen? Je gaat geen gesprek aanknopen, want dan denkt die vrouw: wat moet die man van mij?

Het is goed om te beseffen dat 'nee' echt 'nee' is. Ook een voorzichtige 'nee' is een 'nee'. Niet iedereen is altijd in staat om hard te roepen."

Caroline Smit (36) en Judith Algra (36)

Judith: "Ik ben hier omdat ik een taboe wil doorbreken: we moeten niet meer aan een vrouw vragen waarom zij in een situatie is beland, maar aan een man vragen waarom hij zijn handen niet thuis kon houden."

Caroline: "Ik ben al langer met dit onderwerp bezig. Ik voer bijvoorbeeld met mijn mannelijke vrienden het gesprek over wat consent is. Maar nu hebben we te maken met een heftige piek. De politiek kan het probleem niet meer verstoppen."

Judith: "Er zijn vandaag meer mannen dan ik had verwacht, dat heeft me positief verrast. Dit probleem vraagt om een cultuurverandering en daar hebben we ook de mannen voor nodig."

Caroline: "Ik vind het echt mooi dat er kinderen meelopen, ook jongens. Dat is zo belangrijk voor de volgende generaties."

Minne Bussemaker (24)

"Ik wil vandaag awareness verspreiden over femicide. Mannen leggen heel makkelijk de schuld bij andere mannen, maar je moet ook naar jezelf durven kijken.

Ik zie bij mezelf ook patronen van masculiniteit, kleine dingen. Ik kan bijvoorbeeld onzeker zijn of ik wel mannelijk genoeg ben. Het idee dat een je een stoere man moet zijn die dingen fikst, is breed verspreid. Ik wil mannen pushen om naar zichzelf te kijken."

De Prinses Margriettunnel in de A7 tussen Sneek en Joure gaat morgenochtend weer helemaal open. Toch kan het verkeer niet ongehinderd doorrijden, want tussen Joure en de tunnel beginnen juist morgen omvangrijke wegwerkzaamheden.

De afsluiting van de Prinses Margriettunnel onder het gelijknamige kanaal heeft bijna drie jaar geduurd. Dat is minder lang dan gedacht, meldt Omrop Fryslân. Door "gunstige weersomstandigheden en de goede inzet van de medewerkers" kan de tunnel volgens Rijkswaterstaat eerder open. Eerst was de verwachting dat het werk pas eind dit jaar klaar zou zijn.

December 2022 moest de Prinses Margriettunnel plotseling dicht, omdat een van de tunnelsegmenten omhoogkwam door de druk van het grondwater. Daardoor scheurde ook de rubberen afdichting van de segmenten.

Roest

Uit onderzoek bleek later dat er bij de aanleg van de tunnel in de jaren zeventig te weinig staal is gebruikt. Ook was de kwaliteit van het materiaal niet goed genoeg. Daardoor ontstond roest, ging de verankering van de tunnelbodem op een aantal plekken kapot en kwam de grond onder de tunnel omhoog.

Juni 2023 begon Rijkswaterstaat met de aanleg van een nieuwe fundering. Daarna werd de weg zelf opnieuw aangelegd. Het verkeer kon al die tijd wel door de tunnel, maar slechts over een beperkt aantal rijstroken en met een beperkte snelheid.

Asfalt vervangen

Vanaf morgenochtend 06.00 uur is de Prinses Margriettunnel weer open. Tussen Joure en de tunnel gaat de A7 tegelijkertijd ook deels dicht vanwege groot onderhoud. Tot 25 november is er op dat stuk snelweg slechts een beperkt aantal rijstroken beschikbaar. Rijkswaterstaat vervangt in beide richtingen het asfalt. Ook zijn werkzaamheden gepland aan viaducten, vangrails, bermen en verzorgingsplaatsen.

Het is geen toeval dat het groot onderhoud meteen na de heropening van de tunnel begint, laat Rijkswaterstaat weten. Het werk moet nu echt gebeuren. "Deze werkzaamheden stonden al enkele jaren geleden gepland", aldus RWS. "Maar door de problemen met de tunnel moest dit werk worden uitgesteld."

Bij een verkeersongeluk midden in Geleen zijn vanmiddag drie mensen om het leven gekomen. Het gaat om een 15-jarig meisje, een 19-jarige man en een 24-jarige man. Het meisje en de 24-jarige man kwamen uit Geleen, het derde slachtoffer kwam uit Buchten.

Het ongeluk vond rond 13.15 uur plaats op de Professor van Krevelenstraat. Daar kwamen een scooter en een motor met elkaar in botsing, meldt L1 Nieuws. Op de motor zaten twee mensen.

Twee mensen overleden direct aan hun verwondingen. Het derde slachtoffer werd gereanimeerd, maar vergeefs.

Waardoor de scooter en motor met elkaar in botsing kwamen, is nog niet duidelijk. Omwonenden vertellen aan L1 Nieuws dat de motorrijder met een bijrijder met hoge snelheid in een groep met scooterrijders reed. De bestuurder van de motor zou de macht over het stuur zijn verloren.

In Utrecht hebben vanmiddag duizenden meegedaan aan een mars tegen femicide. Zij liepen na een klaterend applaus in een lange stoet van de Mariaplaats naar het Domplein.

Meest gehoorde slogan was 'heho, heho; femicide has to go'. Veel mensen die meeliepen waren zichtbaar geëmotioneerd en hadden bloemen bij zich, meldt RTV Utrecht.

De mars was een initiatief van Tilda Klumpenaar uit Amersfoort. "Ik las zoals veel mensen het nieuws over de dood van Lisa uit Abcoude", zegt Klumpenaar. "Ik ben zelf moeder van twee dochters, dus dan ga je nadenken over hun veiligheid en die van jezelf."

Tijdens de mars maakten Klumpenaar en andere deelnemers duidelijk waarom ze meelopen:

Klumpenaar vindt het belangrijk dat er meer aandacht komt voor vrouwen die zich onveilig voelen. Ze richt zich vooral op mannen.

"Mannen zeggen te vaak: wat deed die vrouw daar dan 's avonds laat in haar eentje? Daar moeten we van af. Je kan een vrouw niet de schuld geven van het feit dat ze is aangerand", aldus Klumpenaar. "Die discussie moet echt eens afgelopen zijn."

De initiatiefneemster wilde zich van tevoren niet vastleggen op het aantal deelnemers aan de mars. Omdat het Domplein, waar 7000 mensen kunnen staan, helemaal volliep, moeten het er duizenden zijn geweest. De politie schat het aantal deelnemers op "meer dan 3500".

Fietstochten

De afgelopen nacht waren er op minimaal 19 plaatsen fietstochten waarmee aandacht werd gevraagd voor de veiligheid van vrouwen. Onder meer in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Coevorden, Eindhoven en Groningen fietsten soms meer dan duizend mensen tegelijk door de stad. Vaak fietsten ook kinderen mee.

"De fietstocht leidt langs routes waar iedereen zich veilig zou moeten voelen, maar meisjes en vrouwen zijn altijd op hun hoede", stelde Dolle Mina vooraf. "Dolle Mina eist dat de verantwoordelijkheid niet langer bij meisjes en vrouwen wordt neergelegd, maar daar waar die hoort: bij ons allemaal."

Eerder deze maand en ook gisteren waren er marsen tegen femicide in Rotterdam.

Half miljoen

Initiatiefneemster Danique de Jong heeft inmiddels meer dan een half miljoen euro opgehaald met haar actie 'Wij eisen de nacht op'. Met dat geld wil zij op digitale schermen op stations en in de steden de boodschap laten zien dat vrouwen 24 uur per dag veilig over straat moeten kunnen.

De politie heeft een 61-jarige man uit de gemeente Lochem opgepakt voor het dreigen met brandstichting bij het partijkantoor van de BoerBurgerBeweging BBB in Colmschate bij Deventer.

Het is de man die gisteren in De Telegaaf de voorman van de dierenrechtenactiegroep Animal Liberation Front (ALF) werd genoemd. Over de BBB zei hij tegen de krant: "Die beschermen boeren en jagers. Caroline van der Plas doen we niks, maar dat kantoor van die partij komt aan de beurt. De fik erin."

De man zou ook een dierentransporteur daar vlakbij hebben bedreigd. "Die kan ons verwachten. We komen eraan, reken daarop. Maar ik heb al te veel gezegd."

Aangifte

"Dit is op geen enkele manier te tolereren", zei Van der Plas gisteren op de ledenvergadering van de BBB. "Ik wil dat deze man vandaag wordt opgepakt." De partij heeft aangifte gedaan.

Volgens de politie wordt de man verhoord. Daarna beslist het Openbare Ministerie hoe het verder gaat.

De politie heeft vijf Arnhemmers opgepakt voor het gooien van vuurwerk tijdens de voetbalwedstrijd RKC Waalwijk-Almere City, gisteravond. De wedstrijd werd korte tijd stilgelegd, maar wel uitgespeeld.

Drie Arnhemmers werden direct na het incident aangehouden in Waalwijk. In hun auto werd vuurwerk gevonden. Twee anderen werden even later buiten Waalwijk opgepakt. Ook zij hadden vuurwerk bij zich, meldt Omroep Brabant.

Het incident in Waalwijk volgt op een soortgelijk incident vrijdagavond. Toen werd de voetbalwedstrijd Jong PSV-Jong AZ in Eindhoven tot twee keer toe onderbroken omdat er vuurwerk op het veld werd gegooid.

'Dit is pas het begin'

Supporters van Vitesse eisten die actie op. Zij plaatsten op sociale media spandoeken met de boodschap "KNVB dit is pas het begin" en "Wij geen voetbal, jullie geen voetbal, KNVB maffia".

PSV gaat aangifte doen tegen de mensen die het vuurwerk gooiden, liet de club dit weekeinde weten.

Proflicentie

Veel supporters van Vitesse zijn boos omdat hun club dit seizoen niet meer in het betaald voetbal mag uitkomen. De KNVB trok de proflicentie in omdat jarenlang sprake zou zijn geweest van financiële misstanden.

Vitesse stapte naar de rechtbank, maar die oordeelde op 8 augustus dat de voetbalbond de proflicentie van Vitesse terecht had ingetrokken. Daarmee leek het doek te vallen voor de profclub uit Arnhem.

Maar Vitesse werkt aan een toekomst in het betaald voetbal en ging in hoger beroep tegen het oordeel van de rechtbank. Dat beroep dient morgen bij het Gerechtshof in Arnhem. Supporters roepen elkaar op om daar naartoe te komen.

Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) wint geen water meer uit de Maas. Het water is zodanig vervuild met een bestrijdingsmiddel uit de tuinbouw dat het niet als drinkwater kan worden gebruikt.

De inname van het water ligt inmiddels ruim vier weken stil, laat Joyce Nelissen van de waterleidingmaatschappij weten bij L1 Nieuws. De drinkwatervoorziening loopt geen gevaar, omdat er nu (diep) grondwater wordt gebruikt.

Het is niet de eerste keer dat WML de inname van drinkwater uit de Maas stillegt wegens vervuiling. In 2022 gebeurde dat zelfs twee keer langdurig. En net als toen is vervuiling over de grens de oorzaak.

Dit keer gaat het om het middel propamocarb, een bestrijdingsmiddel tegen schimmel dat veel in de tuinbouw wordt gebruikt.

Bij Luik

De vervuiling werd aanvankelijk vastgesteld bij metingen op het punt waar de Maas vanuit België Nederland binnen stroomt. Vervolgens deed hydroloog Peter van Diepenbeek zeven metingen in de buurt van Luik.

"Onze verwachting is dat de lozing daar tussen sluis Flemalle en Outremeuse moet hebben plaatsgevonden", concludeert hij. Beide punten liggen net iets ten zuidwesten van het centrum van Luik.

"Deze situatie onderstreept het belang van betere bescherming van onze drinkwaterbronnen", zegt Nelissen van WML. "De kwaliteit van die bronnen staat steeds meer onder druk. Het vraagt grote inspanningen en investeringen om drinkwater van hoge kwaliteit te blijven leveren. Soms is het water zelfs tijdelijk onbruikbaar, zoals nu met de Maas."

Droge zomer

De vervuiling is al ruim een maand een probleem. "Normaal gesproken zou zo'n vervuiling met propamocarb binnen een aantal dagen verdwijnen. Het verdunt en verdwijnt stroomafwaarts", aldus hydroloog Van Diepenbeek. "Door de droge zomer staat er nu weinig water in de Maas, waardoor de stroomsnelheid extreem laag is.

Normaal gesproken stroomt er 100 tot 150 kubieke meter water per seconde door de Maas, bij de overstromingen zelfs 3300 kuub per seconde. Nu is dat nog maar 8 kubieke meter per seconde. "Daardoor blijft de vervuiling hangen."

"Door de klimaatverandering moeten we er rekening mee houden dat dit scenario vaker voorkomt", zegt de hydroloog. "Daar moeten we bij toekomstige lozingsvergunningen veel beter rekening mee gaan houden."

Bronbescherming

Dat is mede de reden dat WML samen met de koepel van drinkwaterbedrijven RIWA Maas (opnieuw) pleit voor betere internationale afspraken over bronbescherming.

Zelfs een overzicht van wat er langs de Maas gebeurt in Frankrijk en België ontbreekt tot nu toe. "Wat mij nogal verbaast, is dat er geen overzicht is met alle bedrijven die zowel direct als indirect via de riolering afvalwater lozen", zei directeur Maarten van der Ploeg van RIWA Mass vorig jaar september. "Zonder zo'n overzicht weet je dus eigenlijk ook niet precies wat er gebeurt."

Ondanks het wegvallen van de Maas als waterbron, blijft de drinkwatervoorziening op peil. WML haalt ongeveer een kwart van het water dat bestemd is voor drinkwater uit oppervlaktewater, de rest komt uit grondwater. Voor nu kan WML nog even gebruikmaken van Maaswater dat voor de vervuiling is opgeslagen in speciale bekkens.

Het Literatuurmuseum in Praag heeft originele manuscripten teruggevonden van Jaroslav Haseks De lotgevallen van de brave soldaat Švejk. De komische anti-oorlogsroman is nog altijd een van de bekendste werken in het Tsjechisch en wereldwijd populair.

Het boek schetst in korte kolderieke scènes de diensttijd van de Tsjechische schlemiel Josef Švejk. Die kijkt als veteraan terug op de tijd dat hij zich vrijwillig aanmeldde om in de Eerste Wereldoorlog te dienen in het Oostenrijks-Hongaarse leger.

Hasek publiceerde tussen 1920 en zijn dood in 1923 vier van de zes geplande delen. Doordat Hasek aan tuberculose overleed, bleef het boek onvoltooid en werd het laatste deel door journalist Karel Vanek afgerond.

Verkeerde map

De nu teruggevonden fragmenten zijn enkele stukken van delen 2 en 4 en het hele deel 3. Van het eerste deel had het museum het originele exemplaar al.

De documenten werden teruggevonden in het archief van Haseks uitgever Adolf Hysek. Doordat ze honderd jaar geleden waren terechtgekomen in een map waar Vanek op stond, waren archivarissen er al die tijd van uitgegaan dat het niet om werk van de geestelijke vader zelf ging.

Bij het indexeren van het archief ontdekte het museum dat die aanname fout was. "Het was duidelijk dat dit iets heel bijzonders was", zegt directeur Stehlik tegen de Tsjechische pers. "Zeg maar een kruising tussen een zeldzaamheid, een ontdekking en een wonder."

Hasek was zijn satire ooit begonnen met een absurdistische ingeving: wat als een soldaat tijdens een keuring zou volharden in zijn wens te dienen? Experts moesten hem dan wel als krankzinnig afkeuren, was Haseks sardonische conclusie.

In Svejk fileert hij zo feilloos de kleinzerige absurditeiten van de militaire discipline. Svejk belandt geregeld achter de tralies omdat hij bevelen te letterlijk opvolgt of met zijn boerenverstand fijne nuances mist. "Svejk ging met een blij gemoed het leger in", begint Hasek zijn avonturen. "Hij had altijd een glimlach op de lippen, was vriendelijk in zijn gedrag en kwam misschien wel daardoor continu in het cachot terecht."

De ironische belevenissen sloegen aan in Tsjechië en ver daarbuiten. Samen met de werken van Franz Kafka geldt het nog altijd als het meest vertaalde werk uit dat land. Eerder dit jaar verscheen nog een editie in het Nederlands. Het boek werd ook meermaals verfilmd, zoals het West-Duitse Der brave Soldat Schwejk uit 1960 met Heinz Rühmann.

Het museum is van plan de nu teruggevonden papieren te herstellen en digitaal beschikbaar te maken. Ook worden de documenten binnenkort kort tentoongesteld.

Ruimtesonde Juice van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA is vanochtend de planeet Venus gepasseerd. De zwaartekracht van Venus moet hem snelheid geven voor een reis die de sonde uiteindelijk naar de manen van Jupiter moet brengen. Astronomen hopen erachter te komen of op de manen van Jupiter leven kan zijn ontstaan.

Het was even onduidelijk of Juice op tijd klaar zou zijn voor het passeren van Venus. Op 16 juli ging de communicatie verloren door een softwarefout, meldde ESA vorige week.

Dat kwam slecht uit. De apparatuur aan boord is bedoeld om onder de ijskoude omstandigheden bij Jupiter (-145 graden) te functioneren. Om beschadiging te voorkomen, moest de hittebestendige antenne voor het bereiken van het gloeiendhete Venus (465 graden) in de juiste positie worden gebracht.

Na zes mislukte pogingen lukte het vorige week alsnog om het contact met de sonde te herstellen. Juice bleek in uitstekende conditie te zijn, alle systemen aan boord deden het nog.

Juice werd in 2023 met een Ariane-raket in de ruimte gebracht. Om de Jupiter-manen Europa, Ganymedes en Callisto te bereiken, zijn vier 'zwaartekrachtslingers' nodig, drie van de planeet aarde en een van Venus.

In augustus vorig jaar was de eerste passage van aarde. Na Venus vandaag passeert Juice nog twee keer de aarde voordat hij in januari 2029 koers zet naar Jupiter. Daar komt hij in 2031 aan.

De belangrijkste bestemming is de maan Ganymedes, waar hij tientallen keren dicht langs zal vliegen om daar in 2035 te pletter te slaan.

Doorn zet zich schrap nu al het verkeer dat normaal over de dijk tussen Amerongen en Wijk bij Duurstede rijdt, moet omrijden dwars door het toch al drukke dorp. De Rijn- en Lekdijk is de komende anderhalf jaar dicht. Het waterschap gaat hem versterken.

Het waterschap ziet de omleidingsroute via Doorn als enige oplossing. "Het slechte nieuws is: daar ontkomen we niet aan", aldus heemraad Els Ottterman bij RTV Utrecht. "We weten niet hoe het anders moet."

"Dat wordt een drama", reageert dorpsbewoner Hendrik van Beuningen (73). "In de spits staat het nu al vanaf Langbroek stil. Dat gaat nog veel erger worden, want straks moet iedereen hier overheen." De gemeente en het waterschap houden rekening met vertragingen tot drie kwartier.

Natte voeten

De Rijn- en Lekdijk is een karakteristieke rivierdijk die vooral in de zomer druk is met motorrijders, fietsers en wandelaars. Maar de dijk, die pakweg een miljoen Nederlanders tegen natte voeten beschermt, is hoognodig aan een opknapbeurt en versterking toe.

"Door klimaatverandering hebben wij vaker te maken met heel laag water of heel hoog water", legt Otterman uit.

In de ondergrond van de dijk worden nu aan de binnenkant waterdichte wanden aangebracht. Daarbij wordt de bestaande ondergrond gemixt met water en cement. Een innovatieve techniek, volgens het waterschap, die het mogelijk een dijk te versterken zonder deze te verhogen of verbreden. Ook hoeven geen zware metalen damwanden te worden geslagen.

Grote machines

Voor deze nieuwe techniek zijn grote machines nodig. Vanwege de veiligheid is het volgens Otterman daarom noodzakelijk de dijk over de elf kilometer tussen Amerongen en Wijk bij Duurstede af te sluiten.

De dijkbewoners mogen met hun auto wel de dijk op. Maar als zij willen fietsen of wandelen moeten ze eerst worden opgehaald met een pendelbus die speciaal is opgezet voor bewoners en bestemmingsverkeer.

"Wat een geneuzel", zegt dijkbewoner Helma de Graauw in Amerongen. "Kinderen op de dijk die met elkaar willen spelen moeten nu anderhalf jaar met de auto worden gebracht."

Binnendoorweggetjes

Fietsers en wandelaars kunnen via een van de vele binnendoorweggetjes van en naar Amerongen en Wijk bij Duurstede. Maar net als de dijk zelf worden ook die weggetjes worden door middel van slagbomen afgesloten voor al het andere verkeer.

Ook motoren moeten dus via Doorn omrijden. Dat vindt een aantal bewoners dan weer goed nieuws. "De dijk is nu net de TT van Assen", zegt Thijs Hogenesch (51) in Amerongen. "We hebben straks anderhalf jaar lang rust."