Aggregator

Het ultieme popliedje bestaat 50 jaar: wat maakt Bohemian Rhapsody zo iconisch?

3 weeks 4 days ago

Een trip door de muziekgeschiedenis in 5 minuten en 55 seconden. Dat is misschien wel de meest accurate omschrijving van het bekendste nummer van rockband Queen: Bohemian Rhapsody. Vandaag viert het zijn 50-jarige bestaan, maar het uitbrengen van de plaat ging niet zonder slag of stoot.

Kijkers van de gelijknamige biografische film Bohemian Rhapsody uit 2018 zouden kunnen denken dat de platenbaas van Queen het nummer verschrikkelijk vond en daarom niet als single wilde uitbrengen. Maar de historische werkelijkheid is net wat anders. Het platenlabel was wel degelijk enthousiast, maar zag een probleem in de lengte.

Radiozenders draaiden doorgaans geen nummers die langer dan 3 minuten waren. Maar leadzanger Freddie Mercury, de schrijver van Bohemian Rhapsody, liet het er niet bij zitten. Hij trok met zijn singletje naar de bevriende en invloedrijke dj Kenny Everett, die het nummer veertien keer in een weekend op de radio draaide.

Die scène kon niet ontbreken in de film:

De critici waren niet meteen enthousiast, maar het grote publiek des te meer. Bohemian Rhapsody schoot eind 1975 naar nummer 1 in de Britse hitlijsten, waar het negen weken bovenaan bleef staan. In januari 1976 bereikte het ook in Nederland de hoogste positie in de Top 40.

Nu, vijftig jaar later, is Bohemian Rhapsody niet meer weg te denken. Er zijn talloze parodieën van gemaakt, de Amerikaanse rockband Green Day luidt elk optreden steevast in met het nummer als meezinger en geen Oudjaarsavond is compleet zonder Queen als afsluiter in de Top 2000 op NPO Radio 2.

Maar om het nummer écht te begrijpen, moet je wel wat moeite doen, weet Queen-liefhebber en muziekjournalist Jean-Paul Heck. Hij was 9 jaar toen de single en de iconische videoclip werden uitgebracht.

"Ik vond vooral die clip met die vier hoofden fascinerend. Maar van de muziek begreep ik eigenlijk heel weinig. Het zijn ook drie verschillende stukken aan elkaar geplakt, dus voor mij was daar toen weinig chocola van te maken. Pas later besefte ik hoe briljant het eigenlijk was."

Het grote succes is onder meer te verklaren door de diversiteit in stijlen, weet Rens de Hond, gitarist en zanger bij de Queen-tributeband Miracle. "Het was heel ongewoon om een nummer van bijna zes minuten op de radio te hebben, dat ook nog eens geen refrein heeft. Het is onconventioneel opgebouwd, heel atypisch."

Bohemian Rhapsody gaat van a capella ("Is this the real life?") naar een ballade-achtig stuk ("Mama, just killed a man"), om met de snerpende gitaarsolo van Brian May de luisteraar plotseling in een operazaal neer te zetten ("Galileo, Galileo"). Met een ode aan de hardrock komt het nummer tot een climax, om vervolgens weer terug te keren bij zachte pianotonen ("Nothing really matters to me").

'Nog nooit zo hard gelachen'

Met name het 'bezoekje' aan de opera is een stuk dat altijd gretig wordt meegezongen. "Er zijn allerlei lezingen over waar dat stuk over zou gaan", zegt Heck. Hij sprak er uitgebreid over met gitarist May en drummer Roger Taylor.

"Voor hen was het eigenlijk gewoon een grap toen ze in de studio zaten om al die koortjes op te nemen. Ze zeiden dat ze nog nooit zo hard hadden gelachen bij een opname. Het werd op een gegeven moment een soort gimmick, zo van: laten we er nog eens tien koortjes overheen gooien."

Later werd gespeculeerd dat het operastuk iets te maken had met het uit de kast komen van Freddie Mercury. "Maar ik geloof dat niet zo", zegt Heck. "Freddie was vooral altijd van de juiste woorden zoeken bij een liedje. Het moest gewoon lekker klinken. Ik denk eerlijk gezegd dat dat het is."

Voor tributebands is Bohemian Rhapsody nog altijd het hoogtepunt van de avond, zegt De Hond. "Je kunt er niet omheen. Wij proberen hem zelf zo lang mogelijk uit te stellen. Meestal spelen we 'm als allerlaatste. En voor mij als gitarist is het sowieso leuk, want er zit een meeslepende solo in en een hardrockgedeelte, dus ik kan helemaal losgaan."

Heck, die achter de drums zit in zijn eigen tributeband, Crazy Little Things, herkent dat. "We worden afgemaakt als we hem niet doen. En weet je: ik kan het nummer eigenlijk niet meer horen, maar het blijft een feest om het te spelen."

Fiscus grijpt in bij Concertgebouw om belastingvoordelen

3 weeks 4 days ago

Het Amsterdamse Concertgebouw heeft jarenlang wetten en regels omtrent belastingvoordelen voor goede doelen overtreden. Mogelijk zijn daardoor tientallen miljoenen euro's aan erfenissen en schenkingen van particulieren onterecht belastingvrij bij de muziekzaal beland, schijft het Financieele Dagblad.

Concertgebouw-directeur Simon Reinink bevestigt tegenover de NOS "dat de structuur niet heeft voldaan aan de letter van de wet". Maar van kwade opzet zou geen sprake zijn.

De structuur, die al sinds 2001 bestaat en waarover de Belastingdienst zich volgens het FD "uitgesproken kritisch" heeft uitgelaten, moet voor 1 januari 2026 compleet zijn omgebouwd en ontvlochten voor het behoud van de fiscale voordelen. "En dat gaan we doen", aldus Reinink.

Het Concertgebouw wordt al bijna anderhalve eeuw vrijwel volledig privaat gefinancierd. Het is - met de vele reclamespotjes op de radio met de stem van voormalig tv-presentator Paul Witteman - een van de meest succesvolle fondsenwervende organisaties van ons land. Mede dankzij de fiscale voordeeltjes is de laatste 25 jaar ongeveer 100 miljoen euro opgehaald. Het geld wordt onder meer gebruikt voor het onderhoud van het gebouw.

Anbi-status

Volgens het FD, dat vertrouwelijke stukken van Het Concertgebouw heeft ingezien, heeft de Belastingdienst problemen met de steunstichting die sinds 2001 geld inzamelt voor de vennootschap. Dit fonds heeft een zogenoemde anbi-status. Daardoor hoeft geen schenkbelasting te worden betaald en kunnen donateurs hun schenking aftrekken van hun belastbaar inkomen. Maar de uiteindelijke begunstigde is geen stichting met een goededoelenstatus, maar de in 1882 opgerichte Concertgebouw NV.

Volgens de Belastingdienst had het fonds in de bestaande structuur de gelden nooit belastingvrij naar de NV mogen sturen. Dat is wel gebeurd. Ook is er geen schenkbelasting betaald, die volgens het FD kan oplopen tot 40 procent. Om zeker te weten dat de regels voortaan volledig worden nageleefd, hebben directie, bestuurders en commissarissen besloten dat de structuur op de schop moet.

De vraag is of het Concertgebouw nu tientallen miljoenen euro's aan de fiscus moet terugbetalen. Directeur Reinink zegt daarover: "We hebben geen indicatie van de Belastingdienst gekregen dat dat gaat gebeuren."

'Te goeder trouw'

Opvallend is dat er een rits aan grote namen in het bestuur zaten en zitten. Zo is oud-Ahold-topman Dick Boer sinds 2017 voorzitter van de Concertgebouw NV. Jeroen van der Veer, voormalig Shell-topman, stapte deze maand op toen zijn tweede termijn als bestuursvoorzitter van de steunstichting erop zat. Op de vraag van het FD of er sprake is van bestuurlijke tekortkomingen, gaat Van der Veer niet in: "Ik ben weg. We hebben te goeder trouw gehandeld."

Hoe kan het dat de fiscale regels zijn overtreden met al die topbestuurders 'in huis'? "Interessante vraag", reageert Reinink. "Maar niemand van ons heeft zich die vraag gesteld of het allemaal juridisch het juiste was. De NV zit zo in ons DNA. Wij halen geld op voor een goed doel. Niets meer en niets minder. Niemand die hier voor- of nadeel van heeft."

Meldingen van vergiftiging door afslankmiddel verdubbeld: 'Overleg met arts'

3 weeks 4 days ago

Het aantal meldingen van vergiftigingen door afslankmedicatie is het afgelopen jaar bijna verdubbeld. Het AD vroeg hierover cijfers op bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Tot nu toe waren er dit jaar 105 meldingen van vergiftiging, tegen 55 meldingen in de eerste tien maanden van vorig jaar.

De meldingen gaan over afslankmedicatie als Ozempic en Saxenda. In een derde van de gevallen hadden de mensen het middel gebruikt zonder begeleiding van een arts. Ze kochten het bijvoorbeeld online of kregen het van anderen.

Het aantal meldingen is het topje van de ijsberg, denken experts. Onder hen is toxicoloog Antoinette van Riel van het NVIC. "Het gaat om mensen die al zodanige klachten hebben dat ze hulp van een arts hebben gevraagd. En die arts meldt dat dan weer bij ons", licht Van Riel toe aan de NOS. "Dus dat is een kleine groep. Er zijn waarschijnlijk veel meer mensen die klachten krijgen, maar die nog niet zo ziek zijn dat ze naar een arts gaan."

Spoedeisende hulp

Gebruikers van de medicijnen belanden door misselijkheid en braken soms ook op de spoedeisende hulp. "Wat daarbij soms niet helpt, is als ze te veel hebben ingenomen", zegt Van Riel. "Wellicht denken ze dan sneller af te vallen, maar daarmee nemen bijwerkingen toe. Sommigen braken meer dan een dag."

Een lange tijd braken kan gevaarlijk zijn, omdat iemand niet eet en weinig drinken binnenhoudt. Dat kan leiden tot bijvoorbeeld uitdroging. Andere mogelijke bijwerkingen bij verkeerd gebruik zijn leverontstekingen, nierfalen en oogproblemen. "Het is daarom belangrijk dat mensen dit soort middelen in overleg met een arts gebruiken", zegt Van Riel. "Het is niet voor niets medicatie."

De toxicoloog benadrukt dat dit soort afslankmiddelen bedoeld is voor mensen met obesitas en diabetes. Voor deze groep is het bewezen dat de medicatie nuttig is.

Birgit en Jeroen vielen flink af dankzij de medicijnen:

In een reactie aan het AD zegt Ozempic- en Saxenda-maker Novo Nordisk dat het medicijn alleen in overleg met een arts mag worden gebruikt. Het is nooit een "snelle oplossing", aldus het Deense bedrijf. Door de afslankmiddelen voelen mensen zich langer verzadigd en eten ze minder.

Deze zomer waarschuwde het Voedingscentrum ook dat afslankmiddelen een laatste redmiddel moeten zijn. Ze worden nu te snel gezien als een eenvoudige manier om af te vallen. De oorzaken van te dik worden, zoals ongezond eten en weinig beweging, dreigen daarmee niet serieus genomen te worden, vindt het Voedingscentrum.

De meeste meldingen bij het NVIC gingen over de injecteerbare varianten, de zogenoemde GLP-1 agonisten. Die bootsen een hormoon na dat van nature in ons lichaam voorkomt. Meer weten? Bekijk dan deze explainer van NOS op 3:

Demissionair minister Bruijn van Volksgezondheid noemt de cijfers zorgwekkend en vindt het "zeer onverstandig" om de betreffende middelen online te kopen. "Dit zijn geneesmiddelen die niet voor niets op recept verkrijgbaar zijn", zegt hij. "Het zijn zware medicijnen, de dosering let nauw en er kunnen vervelende bijwerkingen zijn. Voor het gebruik van dergelijke medicijnen moet je altijd bij de huisarts zijn."

Vier aanhoudingen voor bekladding NOS-gebouw bij XR-demonstratie

3 weeks 4 days ago

De politie heeft vier mensen aangehouden voor bekladding van het NOS-gebouw, eind vorige maand bij een demonstratie op het Media Park in Hilversum. Het gaat om twee mannen uit Eindhoven en twee vrouwen uit Utrecht.

De vier, variërend in leeftijd van 21 tot 36 jaar, werden vorige week vrijdag aangehouden en na verhoor weer vrijgelaten. Op een later moment moeten ze voor de rechter verschijnen, meldt de politie.

Bij de demonstratie van Extinction Rebellion op zaterdag 27 september werd het gebouw van de NOS met verf beklad. De NOS had ook aangifte gedaan van de bekladdingen, die met moeilijk verwijderbare verf waren aangebracht.

Burgemeester Van den Top van Hilversum uitte ook kritiek na afloop van de demonstratie: "Ik betreur dat Extinction Rebellion het demonstratierecht heeft gebruikt om vernielingen te plegen. Demonstreren is een groot recht, maar altijd binnen de grenzen van de wet en met respect voor de vrijheid van anderen", zei hij.

Parkeergarage centrum Leiden nog langer dicht door onveilige constructie

3 weeks 4 days ago

Een parkeergarage in het centrum van Leiden heeft dusdanig veel schade in de betonconstructie, dat het gebouw moet worden gerenoveerd. Dat gaat volgens de gemeente zeker tot de zomer van volgend jaar duren.

De Haarlemmerstraatgarage werd in juli gesloten nadat was gebleken dat de ingang was aangetast door roest. Bij onderzoek dat de gemeente vervolgens instelde, is nog meer schade gevonden, vertelt wethouder Yvonne van Delft (Vastgoed) bij streekomroep Centraal+. "In de hellingbanen is er schade aan het staal, op veel plekken is het asfalt te dik en in de wanden is scheurvorming gevonden."

Dus blijft de garage voorlopig dicht. De gemeente zoekt uit wat de renovatie kost en gaat vervolgens op zoek naar een aannemer.

De aanstaande renovatie zal waarschijnlijk gevolgen hebben voor de supermarkt onder de parkeergarage. "We verwachten dat de winkel tijdens de werkzaamheden een tijd dicht moet. Daarover gaan we in gesprek met de eigenaar", aldus Van Delft.

Andere garages

In eerste instantie werd tijdens een inspectie eind juni schade ontdekt aan een inrijhelling. Het strooizout dat via autobanden wordt meegenomen, had de betonwapening (het staal in het beton) aangetast.

De garage had plek voor 283 auto's. Abonnementshouders kunnen van andere parkeergarages in de stad gebruikmaken zolang het onderzoek duurt. Volgens het college hebben die voldoende ruimte.

Waarschuwing aan truckers na spoorbotsing Meteren: 'Rijd door de slagbomen'

3 weeks 4 days ago

Chauffeurs van zware voertuigen die vast komen te staan op een spoorwegovergang moeten doorrijden, ook als dat ten koste gaat van een slagboom. Dat zeggen spoorbeheerder ProRail en brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland na het ongeluk tussen een intercity en een vrachtwagen, gisteren op een overweg in Meteren.

Op beelden van het ongeluk is te zien hoe een vrachtwagen, geladen met peren, het spoor wil oversteken. De chauffeur slaagt daar niet in en rijdt achteruit. Vervolgens rijdt de chauffeur weer naar voren en stopt vlak voor de slagbomen, waardoor de vrachtwagen klem komt te zitten.

Als de trein nadert, probeert de chauffeur nog te reageren, maar het is dan al te laat:

De trein ramt hard het achterste deel van de truck. Door de botsing raakt de vrachtwagen zwaar beschadigd en vijf mensen lopen verwondingen op. Het is niet duidelijk waarom de chauffeur aan het steken was. Over de toestand van de gewonden is niets bekend.

Ook de schade aan het spoor is groot. "Het had nog veel erger kunnen zijn", zegt een omwonende van de spoorwegovergang. "De trein is in het spoor gebleven. Anders was-ie misschien wel gelanceerd."

Mensenleven in gevaar

De beelden van het ongeluk zijn bewust openbaar gemaakt om te voorkomen dat zoiets nog een keer gebeurt, zegt een woordvoerder van ProRail. "Met name tegen chauffeurs van grote voertuigen zeggen we: wees alert als je de weg op gaat. Mocht je stil komen te staan, probeer dan eerst de slagbomen eruit te rijden. Die zijn gemaakt om af te breken."

Normaal gesproken is het devies om niet door of om de slagbomen heen te rijden, maar in een gevaarlijke situatie moet dat juist wél. "Breng jezelf uit levensgevaar", aldus de woordvoerder. "Liever schade aan een slagboom dan een gewonde of erger." Het advies geldt voor chauffeurs van grote voertuigen zoals vrachtwagens, bussen en beroepschauffeurs op landbouwvoertuigen.

Nog altijd geen treinen

Als machinisten iets op de overweg zien staan, is het volgens een woordvoerder van de NS belangrijk dat zij zichzelf zo snel mogelijk in veiligheid brengen. "Dat betekent twee dingen: de noodrem indrukken als daar nog tijd voor is, en direct de cabine verlaten om een veilige plek op te zoeken."

Het komt nog regelmatig voor dat reizigers de nooddeur van de machinistencabine blokkeren, bijvoorbeeld met koffers, zegt de woordvoerder. "Houd die deur vrij; dat kan levens redden. De cabine is bij een aanrijding de minst veilige plek."

Vanwege de werkzaamheden aan het spoor is er nog altijd geen treinverkeer tussen Geldermalsen en Den Bosch mogelijk. De stremming geldt zeker nog voor vandaag en morgen, maar mogelijk gaat dat nog langer duren.

Wachten op verkiezingsuitslag: ogen gericht op Venray en briefstemmen

3 weeks 4 days ago

Ook op dag twee na de verkiezingen is nog niet duidelijk welke partij de grootste is geworden. In een historisch spannende tweestrijd tussen D66 en de PVV zijn nog steeds niet alle stemmen geteld. Het verschil tussen de twee partijen is slechts 15.155 in het voordeel van D66.

Eén gemeente moet de definitieve uitslag nog bekendmaken en staat daarom vol in de aandacht: Venray. Naar verwachting komt de Noord-Limburgse gemeente vandaag met de uitslag.

Door een brand in het stemlokaal tijdens het telproces ontstond er vertraging. De burgemeester van Venray schat dat er ruim 24.000 stemmen zijn uitgebracht in zijn gemeente. Vanochtend zullen de laatste controleprocedures worden afgerond, waarna de gemeente de uitslag kan doorgeven.

Briefstemmers

Ook is het nog wachten op de uitslag van de briefstemmers uit het buitenland. Daarvan is bekend dat 135.000 mensen een stembiljet hebben aangevraagd. Naar verwachting hebben zo'n 90.000 mensen daadwerkelijk ook hun stem uitgebracht en opgestuurd naar Nederland.

De uitslag van de briefstemmers komt waarschijnlijk op zijn vroegst maandagavond. Een dag later komen alle lijsttrekkers bij elkaar om een verkenner aan te wijzen. Oorspronkelijk stond die bijeenkomst vandaag op het programma, maar omdat de uitslag van de verkiezingen nog onduidelijk is, heeft Kamervoorzitter Bosma het overleg uitgesteld. Na die bijeenkomst zal er pas serieus naar een mogelijke formatie gekeken worden.

Twee jaar geleden

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van twee jaar geleden werd de PVV in Venray de grootste. De partij van Geert Wilders kreeg toen 5805 stemmen meer dan het D66 van Rob Jetten.

Onder de briefstemmers werd twee jaar geleden GroenLinks-PvdA de grootste. D66 kreeg toen 2863 stemmen meer dan de PVV.

Bekijk hier de uitslag van de verkiezingen:

Opnieuw minder leden voor vakbonden, maar wel meer jongeren en vrouwen lid

3 weeks 4 days ago

Het aantal vakbondsleden is verder afgenomen, al is de daling kleiner dan eerder. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Eind maart waren ruim 1,4 miljoen mensen lid van een vakbond. Het zijn er 15.000 minder dan in 2023 en het is het laagste niveau sinds 1962.

Onder 45-minners en vrouwen is een tegengestelde beweging te zien. Onder die groepen neemt het aantal vakbondsleden voor het eerst in jaren toe. Er zijn nu ruim 422.000 vakbondsleden jonger dan 45. Dat is een groei van 47.000 vergeleken met 2023.

Ook het aantal vrouwelijke vakbondsleden stijgt voor het eerst sinds 2017. Er zijn nu 558.000 vrouwelijke vakbondsleden, bijna 9000 meer dan in 2023. Het aantal mannelijke vakbondsleden blijft afnemen. Nu zijn dat er 868.000, 24.000 minder dan twee jaar eerder.

Te duur

Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden van het CBS en onderzoeksinstituut TNO blijkt dat oudere werknemers kritischer zijn over vakbonden dan jongere werknemers.

Niet-leden van 45 jaar en ouder zeggen vaker dat vakbonden weinig invloed hebben. Ook vinden ze het lidmaatschap te duur en zijn ze van mening dat vakbonden de belangen van werknemers niet goed behartigen.

'Hoop voor de toekomst'

Vakbond CNV zegt in een reactie op de CBS-cijfers dat er bij die bond geen sprake is van een daling. Volgens voorzitter Piet Fortuin is de instroom voor het eerst in jaren hoger dan de uitstroom.

"De groei komt met name door de instroom van jonge leden: onder de 25-44 jaar groeien we met duizenden leden", zegt Fortuin. "Ook onder de 25 jaar is de instroom hoger dan voorgaande jaren." De uitstroom komt voornamelijk voor rekening van leden die met pensioen gaan.

Ook Dick Koerselman, interim-voorzitter van FNV, is tevreden. "De afgelopen decennia zagen we dat de vakbond leden verloor, maar sinds drie jaar is dat nog maar nauwelijks het geval. We zien de grootste instroom bij de werkenden van 25 tot 35 jaar. Een nieuwe generatie leden sluit zich aan bij de vakbond. Dit geeft iedereen goede hoop voor de toekomst."

Weer Russische en Oekraïense aanvallen: Russische pijpleiding geraakt

3 weeks 4 days ago

Opnieuw zijn er afgelopen nacht Russische en Oekraïense aanvallen geweest. Zo heeft Rusland afgelopen nacht 130 Oekraïense drones neergehaald, meldt staatspersbureau RIA.

In de stad Orjol, in het westen van Rusland, raakten drones volgens de lokale autoriteiten een pijpleiding bij een lokale elektriciteitscentrale. Daardoor hebben inwoners van de stad en omliggende districten minder toegang tot warm water en kunnen ze hun huis minder verwarmen, zegt de regionale gouverneur.

Ook zou er een droneaanval boven de stad Jaroslavl, ongeveer 250 kilometer ten noordoosten van Moskou, zijn afgeslagen. Er zijn geen slachtoffers gemeld.

Gewonden in Oekraïense

Tegelijk melden Oekraïense hulpdiensten elf gewonden in de stad Soemy door een Russische aanval. Onder de gewonden zijn vier kinderen. De regio Soemy grenst aan Rusland en wordt voortdurend aangevallen.

Nu zouden een flatgebouw, andere woningen en infrastructuur zijn bestookt. Een lokale gouverneur zegt dat Rusland een spoorwegstation heeft geraakt. Daarbij raakten een aantal wagons en gebouwen beschadigd. Ook was er een aanval op Dnipro en twee gemeenten in het district Synelnykove, 75 kilometer ten noorden van Zaporizja.

700 projectielen in Oekraïne

Gisteren waren er nog grote aanvallen van Rusland op de Oekraïense energiesector. Daarbij werden twee mensen gedood en raakten vijftien mensen gewond. President Zelensky meldde gisteren dat Rusland ruim 700 projectielen had afgevuurd.

Deze mensen kwamen gisteren in Zaporizja terug bij hun appartement na de aanval:

Inmiddels is ook meer bekend over waarom de Verenigde Staten vorige week de geplande ontmoeting met president Poetin in Hongarije hebben afgelast. De Financial Times schrijft op basis van verschillende bronnen dat dat gebeurde nadat Rusland een memo had gestuurd aan Washington. Daarin werd vastgehouden aan harde eisen voor de beëindiging van de oorlog met Oekraïne.

Rusland eiste volgens de krant onder meer territoriale concessies, een flinke vermindering van de Oekraïense strijdkrachten en de garantie dat Oekraïne nooit NAVO-lid wordt.

Vervolgens belden de ministers Lavrov en Rubio van Buitenlandse Zaken over de kwestie. Daarna trok Rubio zijn conclusies en vertelde hij president Trump dat Moskou niet wilde onderhandelen, schrijft de Financial Times. Trump zou de Russen nog steeds willen ontmoeten als hij denkt dat er vooruitgang kan worden geboekt.

Uniek verdrag in Australië versterkt positie inheemse bevolking

3 weeks 4 days ago

Voor het eerst is in Australië een verdrag gesloten tussen een deelstaatregering en de lokale inheemse bevolking. In de deelstaat Victoria, waar Melbourne ligt, werd het onder luid applaus en tranen aangenomen in het parlement.

"Dit verdrag geeft de Aboriginal-gemeenschap de macht om het beleid dat hun leven beïnvloedt mede vorm te geven", zei deelstaatpremier Jacinta Allan. "Zo bouwen we een eerlijker en sterker Victoria voor iedereen."

Het lokale verdrag komt twee jaar nadat een landelijk referendum over een stem voor de inheemse bevolking in de grondwet was mislukt. Dat ging over een grondwetswijziging om de Aboriginal- en Straat Torres-bevolking te erkennen als de oorspronkelijke bewoners van het land, en een rol voor hen te verankeren in de grondwet. Bijna 60 procent van de Australische bevolking stemde tegen.

Ondanks de grote teleurstelling hierover bij de inheemse inwoners is op lokaal niveau doorgewerkt aan initiatieven om hun meer invloed te geven. "Always was, always will be Aboriginal land" is een gevleugelde uitdrukking in Australië, die benadrukt dat de inheemse bevolking nooit formeel haar soevereiniteit heeft opgegeven. Ruim tien jaar lang is er gewerkt aan de invulling van het verdrag in Victoria.

Opgejaagd, vergiftigd en vermoord

Het doel is het verkleinen van de kloof tussen de inheemse bevolking en andere Australiërs. Zo'n 3,8 procent van de Australiërs is van Aboriginal- of Straat Torres-afkomst. Deze bevolkingsgroep doet het op alle vlakken, zoals gezondheid, onderwijs, werk en inkomen, veel slechter dan de overige inwoners. Zo leven inheemse Australiërs gemiddeld negen jaar korter, zelfdoding komt ruim twee keer zo vaak voor en de groep is oververtegenwoordigd in gevangenissen.

Dat heeft grotendeels te maken met het Australische bloedige, koloniale verleden, dat nog steeds doorwerkt. In 1788 werd Australië ingelijfd als strafkolonie door de Britse kroon. De inheemse bevolking werd opgejaagd, vergiftigd en vermoord. Tot aan de jaren 70 van de vorige eeuw was een 'Wit Australië'-beleid van kracht en werden inheemse kinderen stelselmatig weggehaald bij hun ouders.

Jarenlang zijn de gruwelijkheden die de oorspronkelijke bevolking heeft meegemaakt tijdens en na de kolonisatie onder het tapijt geschoven. Ook nu nog hebben Aboriginals te maken met achterstelling en racisme.

Genocide

Onderdeel van het verdrag is het voortzetten van het werk van de Yoorrook-commissie, die de afgelopen jaren aan waarheidsvinding deed. Die commissie (Yoorrook betekent "waarheid" in de Wemba Wemba-taal) stelt onder meer dat sinds de kolonisatie van Victoria binnen twintig jaar ruim driekwart van de inheemse bevolking werd gedood. De snoeiharde conclusie: er is een genocide gepleegd op de inheemse bevolking.

Daarnaast wordt een democratisch gekozen orgaan in het leven geroepen dat opkomt voor de belangen van de inheemse bevolking. De Gellung Warl-commissie, genoemd naar de uitdrukking voor "speerpunt" in de inheemse Gunaikurnai-taal, wordt voortaan geraadpleegd over wetten en beleid die van invloed zijn op de Aboriginal- en Straat Torres-bevolking. Het is nog onduidelijk wat het prijskaartje is van de uitwerking van het verdrag. Geschat wordt dat de nieuwe commissies tientallen miljoenen dollars per jaar gaan kosten.

Verzoening

Het is voor de Aboriginal- en Straat Torres-bevolking van groot belang dat de waarheid over het koloniale verleden van Australië boven tafel komt. In het verdrag is ook een afspraak gemaakt over het lesmateriaal op scholen in de deelstaat. Een nieuw curriculum moet kinderen meer inzicht geven in deze zwarte geschiedenis.

Steeds meer deelstaten in Australië zijn bezig met een verzoeningsproces met de inheemse bevolking. Zo is in Zuid-Australië een speciale commissie aangesteld die de 'stem' is van de lokale inheemse bevolking. In Victoria gaat de deelstaatregering ook nog formele excuses aanbieden aan de oorspronkelijke bewoners.

Jill Gallagher, directeur van de lokale gezondheidsraad, zei tegen de publieke omroep ABC dat ze hoopt dat het een voorbeeld zal zijn voor meer verdragen in andere delen van het land. "We kunnen de rest van Australië laten zien dat dit niet iets is om bang van te zijn. Sterker nog, dit brengt ons juist dichter bij elkaar."

Het verdrag treedt in december in werking. De lokale oppositie is fel tegenstander en heeft beloofd het meteen te schrappen als zij aan de macht komt. Eind 2026 zijn er lokale deelstaatverkiezingen in Victoria.

EU kijkt met interesse naar koers die Nederland zal inslaan: volgen andere landen?

3 weeks 4 days ago

Officiële reacties uit Brussel zijn er niet, daarvoor is de verkiezingsuitslag nog te onzeker. Maar de Europese Commissie volgt de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland met grote belangstelling.

Op het bureau van Commissievoorzitter Von der Leyen belandde gisteren een rapport met een eerste analyse van de Nederlandse verkiezingen. De Commissie volgt verkiezingen in alle lidstaten op de voet, maar die van Nederland worden met extra aandacht bestudeerd, zeggen betrokkenen.

Nederland wordt gezien als de kanarie in de kolenmijn - een teken dat er iets mis is - als het gaat om de opkomst van radicaal-rechtse partijen. PVV-leider Wilders liep in Europa voorop met zijn grote overwinning bij de verkiezingen van 2023. De regeringsdeelname van de radicaal-rechtse PVV, die een uitgesproken EU-kritische koers volgt, leidde tot een rol aan de zijlijn voor Nederland in Brussel.

Koerswijziging

In de analyse die Von der Leyen te lezen krijgt, zal ook een inschatting staan van de koers die een nieuwe Nederlandse regering de komende jaren gaat voeren. Met een motorblok van de drie pro-Europese partijen D66, VVD en CDA, zou Nederland weer een rol van betekenis kunnen opeisen. Maar veel hangt af van de vraag of GroenLinks-PvdA of JA21 zich bij dat motorblok gaat aansluiten.

JA21 is de partij die tegen gemeenschappelijke Europese leningen is, weten ze hier in Brussel. De motie-Eerdmans van maart dit jaar, droeg de regering op niet in te stemmen met het plan om met geleend geld de EU-landen te helpen met het financieren van defensie-investeringen.

Deelname van GroenLinks-PvdA aan de andere kant, zou een heel andere invloed hebben op de koers van een Nederlands kabinet. Die partij staat wel open voor gemeenschappelijke investeringen in defensie, een Europees migratiebeleid en Europese uitbreiding. Allemaal discussies waar een toekomstig kabinet in Brussel over mee zal moeten beslissen.

Betrokkenen bij de Europese Commissie geven aan dat het hoe dan ook een groot verschil zal maken als Nederland weer een stabiel kabinet krijgt dat geleid wordt door een premier met een politieke kleur, na het 'experiment' met de partijloze Dick Schoof.

EU-ambities Jetten

D66-leider Jetten "deinsde er niet voor terug om rechtstreeks met PVV-leider Geert Wilders in de clinch te gaan", schrijft de Belgische VRT. De positief ingestoken verkiezingsslogan van Jetten is opgevallen. Zowel de Britse krant The Guardian als de Amerikaanse nieuwssite Politico schrijft erover. "It is possible." Het kan wél. Vergelijkbaar met Obama's "Yes we can!", merken beide media op.

Jetten gaf de dag voor de verkiezingen een interview aan Politico waarin hij zijn Europese ambities duidelijk maakte: "Ik wil dat Nederland weer een invloedrijke rol krijgt in Europa." Nederland moet stoppen met eerst altijd 'nee' zeggen en juist positief staan tegenover het samendoen van dingen in Europa, zei Jetten.

Voor de liberalen in de EU zou de komst van premier Jetten een groot cadeau zijn. Van de regeringsleiders en staatshoofden die naar Europese toppen komen, is het overgrote deel nu christendemocraat. Slechts een paar van hen horen tot de liberale familie, de premiers van Estland en Slovenië bijvoorbeeld. En de Franse president Macron, die onder grote druk staat in zijn eigen land. Voor hen is een liberale premier erbij daarom zeer welkom.

Strategie afstemmen

Voorafgaand aan de toppen organiseren alle politieke families zogenoemde 'voortoppen'. Daarbij stemmen de verschillende leiders van EU-landen alvast hun belangrijkste ideeën op elkaar af. Zo sprak VVD'er Rutte toen hij nog premier was de strategie door met Macron.

Omdat de huidige demissionair premier Schoof geen lid is van een politieke partij kreeg hij nooit een uitnodiging voor deze bijeenkomsten - een van de oorzaken waardoor de invloed van Nederland binnen de EU de afgelopen tijd 'verschrompelde'.

Een nieuw kabinet zou een groot deel van die verloren invloed relatief makkelijk kunnen terugwinnen. Nederland is als vijfde economie van de EU altijd een speler om rekening mee te houden en ook het Nederlandse ambtenarenapparaat in Brussel wordt geroemd.

Zolang nog niet duidelijk is wat voor kabinet Nederland krijgt, is lastig in te schatten welke koers in Brussel zal worden ingezet. Maar de richting is al snel pro-Europeser dan toen het huidige demissionaire kabinet begon, met eurosceptische partijen als de PVV, NSC en de BBB.

Wekdienst 31/10: Venray komt als laatste gemeente met verkiezingsuitslag • NK Afstanden in Thialf

3 weeks 4 days ago

Goedemorgen! In Nederland moet alleen de gemeente Venray nog met de verkiezingsuitslag komen. En in Heerenveen beginnen de NK Afstanden.

Eerst het weer: In het westen vandaag de meeste bewolking. Daar valt soms een beetje regen. In het oosten een waterig zonnetje voordat het ook hier bewolkt raakt.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Voor de bouw en exploitatie van een windmolenpark in de Noordzee heeft geen enkel bedrijf zich aangemeld. Dat schrijft demissionair minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei in een Kamerbrief over de inmiddels gesloten aanbesteding.

Ze wijst erop dat de markt voor windenergie op zee afgelopen tijd sterk is veranderd. Sinds 2018 werd geen subsidie vanuit de overheid meer toegekend aan bedrijven, volgens Hermans is dat wel weer nodig. Dat komt doordat de kosten voor de bouw van windmolenparken sterk zijn gestegen terwijl de industrie langzamer verduurzaamt dan verwacht. Investeerders durven daardoor het risico niet te nemen.

Hermans benadrukt in haar brief dat windenergie op zee "ondanks deze tegenvaller" noodzakelijk blijft voor Nederland. Nederland moet energieonafhankelijker worden en voldoende groene energie hebben voor verduurzaming, schrijft de demissionair minister.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Tot het laatste moment waren er bij de Tweede Kamerverkiezingen veel zwevende kiezers. In grote delen van het land is heel anders gestemd dan bij de verkiezingen twee jaar geleden.

Dat is in deze video goed te zien:

Fijne dag!

Melissa eist 44 levens in Jamaica en Haïti

3 weeks 4 days ago

De orkaan Melissa heeft in Jamaica negentien levens geëist, melden de autoriteiten van het eiland. In Haïti vielen zeker 25 doden, vooral door overstromingen.

In Jamaica kwamen door de orkaan honderdduizenden mensen zonder stroom te zitten. Veel daken zijn van gebouwen geblazen en overal ligt puin. Het leger is ingezet om te helpen.

Melissa kwam dinsdag aan land in Jamaica, als een orkaan van de zwaarste categorie 5. Het was voor zover bekend de zwaarste orkaan in de geschiedenis die het eiland direct trof.

In Jamaica zijn meer dan 130 wegen onbegaanbaar door omgevallen bomen en puin. Het leger probeert die zo snel mogelijk weer vrij te maken voor hulpdiensten. Ook een Amerikaans reddingsteam is afgereisd naar Jamaica. De havenstad Black River, in het zuidwesten, is zwaar getroffen. Premier Andrew Holness noemde het Jamaica's "ground zero".

Haïti werd niet vol getroffen maar door de langzaam wegtrekkende orkaan regende het dagenlang hevig. In de plaats Petit-Goave trad een rivier buiten zijn oevers, wat leidde tot veel slachtoffers.

Ook het oosten van Cuba kreeg met Melissa te maken. Meer dan 700.000 mensen werden geëvacueerd. De schade is er groot, maar voor zover bekend zijn er geen doden gevallen.

Melissa, onderweg naar Bermuda, is inmiddels in kracht afgenomen. De financiële schade in het Caribisch gebied wordt geschat op zo'n vijftig miljard dollar.

Verwoestingen en doden op Haïti, Jamaica en Cuba door orkaan Melissa: