NOS Nieuws - Algemeen

In Amsterdam en Zaandam zijn acht mensen aangehouden die worden verdacht van witwassen, oplichting, valsheid in geschrifte en hypotheekfraude in de regio Amsterdam en de Zaanstreek.

De verdachten, in leeftijd van 27 tot 42 jaar, werken onder meer in de makelaardij, bij administratiekantoren of als hypotheekadviseur. De politie meldt dat de hoofdverdachte betrokken was bij het verstrekken van vervalste inkomensgegevens of fictieve dienstverbanden, om hypotheekaanvragen goedgekeurd te krijgen. Veel van zijn klanten zijn arbeidsmigranten.

Het Parool meldt dat de hoofdverdachte een 43-jarige makelaar uit Zaandam is die zich opwierp als vertrouwenspersoon van arbeidsmigranten die soms pas kort in het land waren en de taal niet spraken. Ze wilden in Nederland aan het werk als zelfstandige in bijvoorbeeld de schoonmaak, de taxibranche, glazenwasserij of de bouw.

Kunstmatig opgedreven prijs

Volgens de krant bleek uit politieverhoren in een eerder onderzoek naar hypotheekfraude dat klanten van de makelaar vaak geen idee hadden waarvoor ze zoal hadden getekend en welke schulden er boven hun hoofd hingen.

De politie wijst op de aanzienlijke schade die vastgoed- en hypotheekfraude veroorzaakt. Omdat hypotheekverstrekkers het inkomen van klanten niet altijd goed kunnen controleren, blijft er een prikkel om valse inkomensgegevens op te geven.

Dit leidt tot oneerlijke concurrentie in de woningmarkt doordat huizenprijzen kunstmatig worden opgedreven. Daarnaast kan dit het witwassen van crimineel geld vergemakkelijken. Bijvoorbeeld door vastgoed aan te kopen met zwart geld, de hypotheek af te lossen met dit geld en de woning later tegen een hogere prijs te verkopen.

Taxichauffeur

De politie meldt dat er jaarlijks voor miljarden euro's in Nederland wordt witgewassen. Door de opdrijving van huizenprijzen als gevolg van deze fraude, heeft dit niet alleen invloed op de woningmarkt, die al onder druk staat, maar loopt de overheid ook belastinginkomsten mis.

Om deze praktijken tegen te gaan, pleit de politie voor nauwere samenwerking met bijvoorbeeld hypotheekverstrekkers. Hiermee zegt de politie snel in te kunnen grijpen en fraude tegen te gaan. Een rechercheur betrokken bij de zaak zegt tegen Het Parool dat het "dweilen met de kraan open" is.

"We zouden hypotheekverstrekkers zoals banken moeten toestaan te toetsen of gegevens die zij krijgen, kloppen met die van de Belastingdienst. Los daarvan, moeten ze scherp blijven. Als een taxichauffeur een enorme omzet opgeeft, moet je de ogen niet sluiten. Notarissen moeten ook kritischer zijn."

Horloges en sieraden

Het bedrijfspand van de Zaandamse makelaar is gesloten, meldt Het Parool. De politie heeft vier locaties doorzocht. Daarbij zijn administratie, contant geld en waardevolle goederen, zoals horloges en sieraden, in beslag genomen. In één van de panden is een ploertendoder, een soort slagwapen gevonden. Alle verdachten en meerdere getuigen zijn weer voorlopig vrijgelaten.

Het onderzoek gaat door en meer aanhoudingen worden niet uitgesloten.

Wie deze week door zijn tijdlijn op Instagram of Facebook scrolt, zal waarschijnlijk geen politieke advertenties meer tegenkomen. Die zijn sinds maandag verboden. Maar in de laatste week dat het wel nog mocht gaven politieke partijen gezamenlijk meer dan 120.000 euro uit, zag de NOS.

Het verbod werd door moederbedrijf Meta ingevoerd in lijn met nieuwe Europese regelgeving die vrijdag inging.

Vooral GroenLinks-PvdA en de Partij voor de Dieren trokken vlak voor de deadline nog hun portemonnee. Zij betaalden respectievelijk 36.000 en 25.000 euro voor politieke reclame. "Dit was de laatste week dat het nog kon, dus daar hebben we gebruik van gemaakt", zegt een woordvoerder van GroenLinks-PvdA.

In de gehele laatste maand voor het verbod steekt Forum voor Democratie er met kop en schouders bovenuit. De partij betaalde in totaal ruim 80.000 euro voor advertenties, gevolgd door D66 met meer dan 60.000 euro. GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren en de SP volgden met zo'n 35.000 euro per partij.

De ene partij besteedt veel minder aan politieke advertenties op Instagram en Facebook dan andere:

Opvallend is dat de PVV sinds de val van het kabinet in juni nauwelijks iets uitgaf aan advertenties. Lijsttrekker Geert Wilders promootte één keer, voor nog geen 200 euro, zijn komst naar een demonstratie tegen een azc in Helmond. Hij heeft bij elkaar opgeteld ruim 900.000 volgers op Facebook en Instagram en heeft daardoor sowieso een groter bereik.

Micro-targeting

Politieke partijen proberen via advertenties groepen te bereiken waarvan ze denken dat er stemmen te halen vallen. Daarbij wordt privacygevoelige informatie gebruikt. Dat heet micro-targeting en is omstreden, omdat je kiezers zo onbewust kan beïnvloeden. Mede om die reden zijn in de laatste weken voor de verkiezingen politieke advertenties op sociale media verboden.

In aanloop naar dat verbod maakte aan aantal partijen er nog wel flink gebruik van. Zo richtte de BoerBurgerBeweging (BBB) zich op fans van de Zwarte Cross, André Hazes, Boer Zoekt Vrouw, paardrijden en katten. D66 koos dan weer voor podcastluisteraars, verpleegkundigen en starters op de woningmarkt. En GroenLinks-PvdA ging voor liefhebbers van lezen, goede doelen en musea.

"Wij denken dat buitenactiviteiten, volkse sporten en het Nederlandse lied passen bij mensen die de BBB als optie hebben om op te stemmen", zegt BBB-campagneleider Henk Vermeer. "Maar we kozen vaker niet voor microtargeten, omdat je er ook potentiële kiezers mee uitsluit."

Regio

Politieke advertenties van Denk richtten zich deels tot Arabisch- en Turks-sprekenden. "Wij vinden het belangrijk dat zoveel mogelijk Nederlanders weten dat er op 29 oktober verkiezingen zijn", zegt een woordvoerder van Denk. "Daarom doen wij dit primair en hoofdzakelijk in het Nederlands, en daarnaast ook in andere talen."

Politieke partijen kunnen hun advertenties ook richten aan mensen in bepaalde regio's. Zo zag het CDA vooral kiezerspotentieel in Overijssel, Gelderland, Brabant en Drenthe, richtte BBB zich ook op Friesland en probeerde de Fryske Nasjonale Partij juist kiezers in meer provincies aan zich te binden.

Partijleider in beeld

Ook valt op dat sommige politieke partijen duidelijk de partijleider in beeld brengen, zoals het CDA, terwijl andere partijen daar niet voor kiezen. Het CDA stak de laatste maand de helft van de advertentie-uitgaven in posts op het profiel van Henri Bontenbal zelf.

De VVD betaalde tot eind juni dit jaar vooral voor video's waarin partijleider Dilan Yesilgöz centraal staat, maar wisselde daarna vaker af met partijgenoten Vincent Karremans, Ruben Brekelmans en Eelco Heinen. Ook stond vanaf toen vooral het partijprogramma centraal. Wellicht niet geheel toevallig is in die tijd de beruchte rel met Douwe Bob begonnen. Die leidde tot zowel publiekelijke als interne kritiek op Yesilgöz.

Haagse rellen

De demonstraties en rellen op het Malieveld in Den Haag van vorige maand zorgden ook voor veel politieke advertenties; zeker zes partijen gaven er geld aan uit. Voor de VVD, FVD, JA21 en Bij1 ging dat slechts om een paar honderd euro. De BBB betaalde meer dan 1000 euro en D66 gaf bijna 10.000 euro uit aan vier advertenties over het onderwerp.

Partijen kozen daarbij voor uiteenlopende invalshoeken. Waar de BBB en FVD in hun advertenties de focus legden op de zorgen die de demonstranten hadden, greep de VVD de rellen aan om plannen voor het versterken van de politie te promoten.

D66 en Bij1 grepen de rellen aan om te focussen op overeenkomsten tussen mensen en "positieve krachten", in plaats van extremen en verdeling die volgens Bij1 door "Haagse politici" worden aangewakkerd. D66 betaalde bovendien voor een post waarin ze hun partijkantoor opknapten.

Organisch

Nu adverteren op sociale media is verboden, kunnen partijen nog slechts op niet-betaalde manieren stemmers via hun socialemediaprofielen bereiken. Het aantal volgers maakt daarbij uit.

In het aantal volgers zijn de verschillen tussen partijen groot. PVV-leider Geert Wilders heeft er verreweg het meest.

Geert Wilders wordt in aantal volgers gevolgd door FVD en BBB. GroenLinks-PvdA bungelt met vierduizend volgers in de onderste regio, mede doordat GroenLinks en PvdA in 2023 besloten samen door te gaan en de pagina dus nog niet heel oud is.

Het aantal meldingen bij de KNVB over racisme in het amateurvoetbal is maar een fractie van het daadwerkelijke aantal incidenten. Dat valt op te maken uit gesprekken die de NOS de afgelopen weken voerde met 36 jeugdspelers.

Gevraagd naar hun ervaringen het voorbije seizoen kwamen meer dan 140 incidenten omhoog waarin racisme een rol speelde. Hoofdverantwoordelijk daarvoor waren tegenspelers en toeschouwers. Enkele spelers waren zelfs wekelijks slachtoffers van racisme, en dat meerdere keren per wedstrijd. De KNVB spreekt in een reactie van "verschrikkelijke verhalen".

Trekken aan hoofddoekje

Soms waren het de ouders van teamgenoten of medespelers zelf die spraken over "die zwarte". Of die aan een 16-jarige Chinese Nederlander vroegen of hij weleens vleermuis of hond eet.

De meeste negatieve ervaringen komen van een meisjesteam van Elinkwijk uit Utrecht. Volgens de speelsters is dat vooral omdat sommigen van hen een hoofddoek dragen. Niet alleen worden deze meisjes daardoor veelvuldig uitgescholden; in één geval werden de moeders van het team bekogeld met plastic flesjes. Een meisje werd tijdens een wedstrijd aan haar hoofddoek getrokken.

Meldingsapp van de KNVB

Het gaat om opvallend veel signalen als je bedenkt dat de KNVB in hetzelfde seizoen 230 meldingen binnenkreeg van discriminatie, bij 800.000 wedstrijden en 67.000 voetbalteams in competitie. Daaronder vallen bij de KNVB ook onder meer homodiscriminatie en vrouwonvriendelijkheid.

De bond onderkent de 'ondermelding' van discriminatie al langer en probeert er iets aan te doen. Onder andere via een speciale app, die in het seizoen 2024/2025 veertig meldingen opleverde. Ook begon afgelopen voorjaar de anti-discriminatiecampagne 'Discriminatie=Kansloos'.

'Melden is zonde van de energie'

In geen van de voorbeelden die in de interviews naar boven kwamen, is melding gedaan bij de voetbalbond. Zelfs het eigen clubbestuur wordt over het algemeen niet op de hoogte gebracht. "Je komt niet op het idee", zegt een speler van Alexandria '66 uit Rotterdam. "Je wil zo snel mogelijk vergeten wat er is gezegd. In het uiterste geval vecht je het na afloop uit op de parkeerplaats, maar je gaat in elk geval niet klagen bij het bestuur."

"Als je er werk van gaat maken, wordt het er niet beter op", is de ervaring van een 18-jarige voetbalster van Elinkwijk. "Ik probeer überhaupt niets meer terug te zeggen. Je geeft alleen maar voeding aan het vooroordeel dat Turken en Marokkanen een 'agressief volk' zouden zijn." Een teamgenoot sluit zich bij haar aan: "Zonde van de energie, er is toch niets aan te doen."

Jeugdsecretaris Ankie Vermeer van Elinkwijk benaderde vorig seizoen wel een andere club toen er bij een wedstrijd van meisjes onder 11 jaar was geroepen dat zij "terug naar hun eigen land" moesten. "Het enige wat dat opleverde, was dat ik de bal kreeg teruggespeeld: het zouden juist onze meiden zijn geweest die zich schuldig hadden gemaakt aan racisme."

Contactsport

De incidenten in het voetbal staan niet op zich; alle melders vertellen dat zij ook in het dagelijks leven met discriminatie te maken hebben. Dat het in het voetbal vaker gebeurt, komt volgens hen door het feit dat het om een contactsport gaat die veel emotie kan oproepen.

Volgens bestuurslid Rob de Vries van Alexandria '66 uit Rotterdam komen bij zijn club racistische ervaringen vaak pas omhoog als iemand uit het veld is gestuurd en moet uitleggen waarom hij zo boos was geworden. "Dan pas hoor je opeens dat hij eerst is uitgescholden voor iets vreselijks. De scheidsrechter heeft dat dan niet gehoord." Martin Fluit van FC Abcoude heeft dezelfde ervaringen bij zijn club.

Real-speler als inspirator

Directe aanleiding voor de gesprekken met de 36 jeugdvoetballers, trainers en bestuursleden was een ernstig incident vorige maand in het betaalde voetbal. In Leeuwarden werd Willem II-aanvaller Samuel Bamba racistisch bejegend tijdens de uitwedstrijd van zijn nieuwe club tegen SC Cambuur (2-2). Aanhangers van de tegenstander maakten 'apengeluiden' bij zijn wissel.

De meeste jeugdspelers kennen dit voorbeeld niet, maar een aantal spreekt wel zijn bewondering uit voor de zwarte Braziliaanse voetballer Vinicius Júnior van Real Madrid. Die barstte vorig jaar tijdens een persconferentie in tranen uit toen hij vragen kreeg over racisme in het Spaanse voetbal. Vinicius geldt voor veel van deze jonge voetballers als een voorbeeld vanwege zijn strijd tegen racisme in de sport.

Reactie KNVB

"Dit zijn verschrikkelijke verhalen. Discriminatie of uitsluiting staan haaks op waar het voetbal voor staat: miljoenen uiteenlopende mensen samenbrengen. Het beschadigt mensen en het voetbal.

Dit bevestigt ons al eerder geuite vermoeden dat helaas niet alle incidenten worden gemeld. Met onze huidige campagne via onder andere reclameblokken op tv willen we de meldingsbereidheid vergroten, zodat wij actie kunnen ondernemen. Bruikbare meldingen worden of tuchtrechtelijk opgevolgd, of de KNVB neemt contact op met de betrokken vereniging. Melden kan onder meer via de app Discriminatiemelder."

Verantwoording

De NOS benaderde dertien multiculturele amateurclubs in het hele land met de vraag of wij met jeugdvoetballers konden praten. Drie werkten mee: Alexandria '66 uit Rotterdam, Elinkwijk uit Utrecht en FC Abcoude. De 36 spelers die wij persoonlijk spraken, waren allen 15 jaar of ouder. Daarnaast spraken wij met vier bestuursleden en drie trainers van de betreffende clubs.

Niet alle spelers die wij spraken, hebben een migratie-achtergrond of maakten persoonlijk racisme mee; sommigen hoorden vorig seizoen alleen discriminerende opmerkingen tegen anderen of hadden überhaupt niets te melden op dit vlak. Veel van de 140 gemelde incidenten konden we controleren aan de hand van andere bronnen, maar niet allemaal. Ook was niet altijd nauwkeurig te controleren wat de complete context was van het incident.

Goedemorgen! Er gebeurt vandaag veel in en rond de Rotterdamse haven. Er is een kort geding over de staking van sjorders, en activisten hebben een blokkade van de haven aangekondigd.

Vandaag is het overwegend bewolkt. Lokaal is de bewolking dik genoeg voor een spatje regen of motregen. Bij een meest zwakke wind loopt de temperatuur op naar 16 tot 17 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De politie heeft vanavond vijf mensen aangehouden die ervan worden verdacht betrokken te zijn bij de ontvoering van een 49-jarige vrouw uit Hoofddorp. De vrouw zelf is nog altijd spoorloos, meldt de politie.

Het gaat om twee 37-jarige mannen uit Almere en drie mannen van 17, 20 en 24 jaar oud uit Rotterdam. Wat hun rol zou zijn is niet bekendgemaakt.

De vrouw uit Hoofddorp vertrok woensdag in een zwarte auto naar haar werk in Beverwijk, maar kwam daar nooit aan. Haar auto werd later gevonden in een wijk in Nieuw-Vennep, niet ver van Hoofddorp.

De politie gaat ervan uit dat de vrouw is ontvoerd. Er is een groot onderzoek gestart. Vanochtend deelde de politie een foto van haar. Ook roept de politie mensen uit de omgeving op relevante beelden van bijvoorbeeld deurbelcamera's te delen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De 19-jarige Ruben Vermeule uit Zeeland deed een bijzondere vondst voor de kust van Callantsoog. Hij spotte de ringnek slijmvis, een vissoort die nooit eerder in Nederland werd aangetroffen. Het is een vis die normaal gesproken vooral in de warmere wateren van Zuid-Europa zwemt.

Vermeule is fanatiek duiker en maakt op sociale media een videoserie waarin hij alle vissoorten in Nederland in beeld wil brengen. Een nieuwe soort ontdekken, dat had hij niet verwacht. "Toen ik 'm zag zwemmen vermoedde ik al dat er iets niet klopte. Ik pakte meteen mijn camera en heb gelukkig beelden kunnen maken, want hij was binnen tien seconden weer weg."

Een foto van de vis:

Fijne dag!

De politie heeft vannacht in Zoetermeer een agressieve hond doodgeschoten. Het dier had zijn baasjes aangevallen, meldt de politie.

De man en vrouw raakten gewond door de agressieve hond. Zij zijn naar het ziekenhuis gebracht, waar ze worden behandeld aan hun verwondingen.

De hond is in de tuin door een agent doodgeschoten. Volgens een persfotograaf ter plekke werden hierbij meerdere schoten gelost.

Vanwege het incident was een deel van de straat afgezet. Rond 03.00 uur meldde de politie dat de situatie weer veilig was.

In Mexico zijn zeker 27 mensen om het leven gekomen door noodweer. Op verschillende plekken in het land zijn overstromingen en aardverschuivingen ontstaan door aanhoudende regen.

In de centrale deelstaat Hidalgo zijn zestien mensen om het leven gekomen door aardverschuivingen. Zeker duizend huizen, 59 ziekenhuizen en klinieken en ruim 300 scholen hebben schade opgelopen. Zeventien van de 84 gemeenten zitten zonder stroom.

In de aangrenzende deelstaat Puebla vielen zeker vijf doden en worden nog elf mensen vermist. Vijftien mensen, onder wie enkele kinderen, zitten vast op daken. In Querétaro werd een zesjarig kind bedolven onder een rots en modder bij een aardverschuiving.

In het oosten van het land, in de deelstraat Veracruz, trad de rivier Cazones buiten haar oevers, waardoor de stad Poza Rica te maken kreeg met hoogwater. Ook hier wachten mensen op daken en in bomen om gered te worden.

Volgens de gouverneur van de deelstaat is 35 procent van de 190.000 inwoners van Poza Rica getroffen door het water. Honderden mensen zijn opgevangen op noodlocaties.

Naar verwachting houdt de regen in Mexico nog een paar dagen aan. Het regenseizoen in Mexico duurt nog tot begin november.

De politie heeft vijf mensen aangehouden die ervan worden verdacht betrokken te zijn bij de ontvoering van een 49-jarige vrouw uit Hoofddorp. De vrouw zelf is nog altijd spoorloos, meldt de politie.

Het gaat om twee 37-jarige mannen uit Almere en drie mannen van 17, 20 en 24 jaar oud uit Rotterdam. De politie heeft niet bekendgemaakt wat hun rol bij de vermissing zou zijn.

De vrouw uit Hoofddorp vertrok afgelopen woensdag in een zwarte auto naar haar werk in Beverwijk, maar kwam daar nooit aan. Haar auto werd later gevonden in een wijk in Nieuw-Vennep, niet ver van Hoofddorp.

De politie gaat ervan uit dat de vrouw is ontvoerd. Er is een groot onderzoek gestart. Gisteren deelde de politie een foto van haar. Ook roept de politie mensen uit de omgeving op relevante beelden van bijvoorbeeld deurbelcamera's te delen.

De Amerikaanse first lady Melania Trump heeft de terugkeer aangekondigd van enkele Oekraïense kinderen die tijdens de oorlog in Oekraïne van hun families waren gescheiden en naar Rusland waren meegenomen. Acht kinderen zijn de afgelopen 24 uur herenigd met hun families, zei ze op een persconferentie in het Witte Huis.

Melania Trump vertelde dat ze haar man in augustus een brief had meegegeven naar zijn ontmoeting met de Russische president Poetin in Alaska. In die brief, die president Trump persoonlijk aan Poetin zou hebben overhandigd, riep ze op tot vrede en bescherming van kinderen. Ze deed een beroep op de verantwoordelijkheid van de Russische president om hun onschuld te beschermen.

Directe lijn

Poetin stuurde haar een brief terug, zei ze op de persconferentie. Daarin liet hij volgens haar zien "dat hij bereid was om direct met mij te communiceren en hij deelde details over de Oekraïense kinderen in Rusland. Sindsdien hebben we een directe lijn om het te hebben over het welbevinden van deze kinderen".

"De afgelopen drie maanden hebben beide partijen deelgenomen aan verschillende geheime bijeenkomsten en telefoongesprekken, allemaal in goed vertrouwen", zei ze. "We hebben afgesproken om met elkaar samen te werken ten behoeve van alle mensen die bij deze oorlog betrokken zijn."

Een van haar vertegenwoordigers werkte direct samen met Poetins team om de veilige hereniging met de kinderen te garanderen, liet ze weten. Volgens de first lady is er nog steeds contact en zijn er plannen om nog meer Oekraïense kinderen met hun ouders te herenigen.

Arrestatiebevel

Tegen Poetin is door het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag een arrestatiebevel uitgevaardigd vanwege Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne. Het ICC noemt de deportatie van kinderen uit Oekraïne naar Rusland daarbij als hoofdreden. Onafhankelijke onderzoekers stelden vast dat minstens 6000 kinderen daarheen zijn gebracht.

De Franse president Macron heeft Sébastien Lecornu opnieuw benoemd tot premier van Frankrijk. Dat meldt het Élysée, het presidentieel paleis. Eerder deze week had Lecornu zelf nog zijn ontslag ingediend, nog geen maand na zijn benoeming.

Lecornu heeft opnieuw de taak gekregen een nieuw kabinet te vormen, zo staat in de verklaring van Macron. "Ik aanvaard uit plichtsgevoel de opdracht om tegen het einde van het jaar een begroting rond te krijgen", reageerde Lecornu op X. "Er moet een einde komen aan deze politieke crisis en aan deze instabiliteit, die Frankrijk en zijn belangen in een slecht daglicht zet."

Frankrijk verkeert al enige tijd in een politieke crisis. Sinds het aantreden van president Macron in 2017 zijn al zeven premiers de revue gepasseerd. Zijn regering heeft nu een minderheid in het parlement, nadat hij vorige zomer onverwacht vervroegde parlementsverkiezingen had uitgeschreven.

Kritische reacties

Het was de bedoeling dat met Lecornu de rust weder zou keren, maar dat gebeurde niet. Lecornu volgde ex-premier Bayrou vorige maand op, die na negen maanden door het parlement werd weggestuurd omdat hij onvoldoende steun kreeg voor zijn voorgestelde miljardenbezuinigingen.

Lecornu was nog geen maand bezig en had net de ministersposten opnieuw toebedeeld toen hij opstapte. Partijen waren ontevreden over de invulling van de posten, er kwam veel kritiek vanuit het parlement en er hing een motie van wantrouwen in de lucht.

Of het Lecornu nu wel gaat lukken de crisis af te wenden, valt nog te bezien. Verschillende partijen reageren nu al kritisch op zijn nieuwe aantreden. Jordan Bardella, van de radicaal-rechtse partij Rassemblement National, reageert dat zijn partij een nieuwe regering-Lecornu zal wegstemmen.

Begroting

De voornaamste taak van Lecornu was om de parlementsbegroting rond te krijgen. In een toespraak bij zijn ontslag zei hij dat hij daarvoor compromissen wilde sluiten, maar dat de partijen met wie hij samenwerkte die compromissen niet zagen zitten.

Na zijn ontslag vroeg president Macron aan Lecornu om een laatste poging te wagen de politieke crisis op te lossen, zodat nieuwe verkiezingen uit zouden blijven. Hiervoor voerde Lecornu woensdag gesprekken met partijleiders, in de hoop toch een begroting rond te krijgen.

De gesprekken waren volgens Lecornu positief. Woensdag zei hij dat de partijen bereid waren tot het sluiten van een overeenkomst.

De nu opnieuw benoemde premier ziet de hervorming van het Franse pensioenstelsel als de grootste uitdaging. Veel partijen willen dat de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd wordt teruggedraaid, maar volgens Lecornu zou dat alleen in 2027 al 3 miljard euro gaan kosten.

Onjuiste informatie op cv

Bij zijn aantreden in september was er ook andere kritiek op Lecornu. De politicus had jarenlang onjuiste informatie op zijn cv staan. Zo zei hij een masterdiploma in de rechten te hebben behaald aan een universiteit in Parijs, terwijl hij er slechts een jaar had gestudeerd en de opleiding niet afrondde.

De Nationale Garde is begonnen met patrouilleren in Memphis, in de Amerikaanse staat Tennessee. De militairen worden begeleid door de lokale politie, schrijven Amerikaanse media.

De komst van de gardisten is onderdeel van een plan van de Amerikaanse president Trump, die zo misdaad zegt te willen aanpakken en protesten tegen zijn immigratiebeleid de kop in wil drukken. De inzet van de Nationale Garde in steden met een Democratisch bestuur wordt momenteel in federale rechtbanken aangevochten.

Het is nog niet duidelijk hoeveel gardisten er in Memphis zijn en hoeveel troepen er op korte termijn bij zullen komen. De Democratische burgemeester van de stad heeft gezegd dat hij nooit om de Nationale Garde heeft gevraagd, maar de Republikeinse gouverneur van Tennessee ging akkoord met de inzet van ordetroepen.

Verkeer regelen

Nadien zei burgemeester Young dat hij wil dat gardisten zich richten op het bestrijden van geweldsmisdrijven in de stad en niet op intimidatie van burgers. "We willen er zeker van zijn dat de federale inzet in Memphis en die vanuit de staat maar één doel heeft: het verheffen van onze gemeenschap en het bespoedigen van een veiligere, betere toekomst", aldus Young. In Memphis is het al jaren relatief onveilig.

De lokale korpschef van de politie zei te hopen dat de militairen het verkeer gaan regelen, aanwezig zullen zijn in winkelgebieden en vooral geen "checkpoints" zullen oprichten. Gardisten zullen ongewapend zijn en mogen geen mensen arresteren, tenzij de politie hen dat vraagt, benadrukte de gouverneur eerder.

'Onnodig en illegaal'

In Chicago mag de Nationale Garde voorlopig de straat niet meer op, oordeelde een federale rechter gisteren. Volgens de rechter is er onvoldoende bewijs dat er in de staat Illinois, waarin Chicago ligt, gevaar dreigt van een opstand tegen het immigratiebeleid van Trump.

Een president mag volgens een Amerikaanse wet uit 1807 alleen militairen naar een staat sturen als een opstand daar niet gestopt kan worden door de staat zelf, of als het bestuur van de staat de federale wetten niet in acht neemt. Het Democratische bestuur van Illinois en dat van Chicago noemden de komst van de Nationale Garde eerder al onnodig en illegaal.

De gardisten mogen van de rechter in ieder geval tot en met 23 oktober niet meer worden ingezet in de stad. Het is nog niet bekend wat de 500 troepen, die op een legerbasis ten zuidwesten van Chicago verblijven, tot die tijd zullen doen. De regering van president Trump gaat in hoger beroep tegen de uitspraak.

Portland

Ook in Portland in de staat Oregon zijn er op dit moment geen gardisten op straat. Een door Trump aangestelde federale rechter verbood vorige week zaterdag de inzet van troepen uit de staat zelf. Maandag blokkeerde ze ook Trumps manier om dat bevel te omzeilen; de president was van plan om gardisten uit Californië naar Portland te sturen. Het ging om troepen die eerder in Los Angeles waren ingezet.

Volgens Trump zijn de betogingen in Portland tegen het immigratiebeleid uit de hand gelopen. Hij noemde de stad eerder "verscheurd door oorlog". Het lokale bestuur benadrukt dat daar helemaal geen sprake van is; inwoners van de stad maken de claims van de president op sociale media belachelijk.

In onder meer deze steden wil Trump de Nationale Garde op straat hebben:

Wethouder Shalandra Hitipeuw van de gemeente Vijfheerenlanden is onlangs in gesprek gegaan met een man die haar met de dood bedreigde. De 39-jarige man moest vandaag voor de rechter verschijnen.

De man schreef onder meer op Facebook dat de wethouder publiekelijk moest worden opgehangen. Hij schreef dat in aanloop naar een bewonersbijeenkomst over een nieuwe asielopvang in Vianen, dat in de gemeente Vijfheerenlanden ligt. De man werd aangehouden wegens opruiing en bedreiging.

De bedreigingen maakten indruk, zegt Hitipeuw tegen RTV Utrecht. "Het heeft niet alleen impact op mij, maar ook op mijn familie. Het geeft een heel onrustig gevoel. Je weet niet waar iemand toe in staat is. Zeker in deze tijd."

'Echt berouw'

De wethouder wilde daarom met haar bedreiger in gesprek. "Zolang diegene voor mij geen gezicht heeft, kan het iedereen zijn die mij iets kan aandoen."

Het gesprek heeft ze als zeer positief ervaren. "Het was een heel nette meneer die vanaf moment één echt berouw toonde. Hij keek me recht in de ogen en zei: 'Weet dat ik je nooit wat zou aandoen'. Dat gaf rust."

Ook de 39-jarige man waardeerde het gesprek. "Ik was blij dat ik haar in de ogen kon kijken en kon melden: dit was niet de bedoeling, ik ben geen slecht persoon. We hebben elkaar de hand geschud en zijn samen naar buiten gelopen."

'Niet te zware straf'

Hitipeuw vroeg de rechtbank na het gesprek om de man een "niet te zware" straf op te leggen. De man heeft een jong kind en er is nog een kind op komst. De rechtbank vindt het goed dat de man zijn verantwoordelijkheid heeft genomen en in gesprek is gegaan met de wethouder. Hij is veroordeeld tot een taakstraf van 40 uur.

De wethouder vindt die straf terecht, maar pleit vooral voor verandering. "Laten we bij moeilijke onderwerpen alsjeblieft met elkaar het gesprek aangaan", benadrukt ze.

De Amerikaanse president Trump dreigt China met nieuwe forse importheffingen op producten uit dat land. Verder liet Trump weten geen zin meer te hebben in een ontmoeting later deze maand met de Chinese leider Xi.

Op zijn berichtplatform Truth Social zegt Trump dat vanaf 1 november voor goederen uit China een extra importheffing van 100 procent geldt. Ook komen er exportbeperkingen op "kritieke software".

Later noemde Trump tijdens een bijeenkomst in het Witte Huis ook Boeing-onderdelen als optie voor verdere exportbeperkingen. "We hebben veel dingen, en een groot ding zijn vliegtuigen. Zij hebben veel vliegtuigen van Boeing, en ze hebben onderdelen en dergelijke nodig."

Op de beurzen werd direct met schrik gereageerd op deze nieuwste escalatie. De Amerikaanse Dow Jones-index sloot vanavond bijna 2 procent in de min, de Nasdaq eindigde zelfs 3,6 procent in het rood. De Amsterdamse AEX-index sloot vanmiddag na het nieuws over Trump 1,9 procent lager.

Zeldzame aardmetalen

De boze Trump reageerde op de eerder deze week aangekondigde nieuwe Chinese exportcontroles op zeldzame aardmetalen, die onmisbaar zijn voor veel technologische toepassingen. Hiermee heeft China een zwaar drukmiddel, want het land produceert 90 procent van 's werelds zeldzame aardmetalen.

"Ik wilde afspreken met Xi in Zuid-Korea, maar daar lijkt geen reden meer voor te zijn", schrijft Trump. "China zou op geen enkele manier de wereld op deze manier 'gevangen' mogen houden, maar dat lijkt al een hele poos hun plan te zijn."

De Chinese leider en Trump zouden elkaar ontmoeten in Zuid-Korea op de top van APEC, het economisch samenwerkingsverband van landen rond de Grote Oceaan. Ze zouden daar onder andere praten over het handelsconflict dat dit jaar oplaaide toen de VS en China elkaar met steeds hogere importheffingen bestookten.

Hogere havengelden

China kondigde vandaag ook hogere haventarieven aan voor Amerikaanse schepen. Vanaf dinsdag geldt een extra heffing voor schepen die in het bezit zijn van Amerikaanse bedrijven en in de VS zijn gemaakt, kondigde het ministerie van Transport in Peking aan.

Amerikaanse schepen moeten per ton 400 yuan (48,50 euro) betalen per reis naar China. De heffing stijgt in april naar 640 yuan. Een woordvoerder van het ministerie noemt dit een "legitieme maatregel om de rechtmatige belangen van Chinese scheepvaartbedrijven te waarborgen".

Escalatie handelsoorlog

De Amerikaanse president ontketende dit voorjaar een handelsoorlog door bijna alle landen importheffingen op te leggen. Vooral China kreeg te maken met zware heffingen: op alle goederen die geïmporteerd werden uit China, moest 145 procent belasting betaald worden.

China besloot hierop Amerikaanse spullen met 125 procent te belasten. In mei van dit jaar bereikten China en de VS een akkoord voor negentig dagen, waarbij de Amerikaanse heffingen werden teruggebracht tot 30 procent. De Chinese importtarieven daalden naar 10 procent.

In de gemeente Sittard-Geleen zijn ruim 2000 stempassen niet bezorgd. Volgens de gemeente en PostNL is één postbezorger daarvoor verantwoordelijk. De betreffende postbode is op non-actief gezet.

Meerdere inwoners hadden zich gemeld bij de gemeente omdat zij nog geen stempas hadden ontvangen. Daarna begon een onderzoek. Daaruit bleek dat het bij de bezorging mis was gegaan.

De stempassen hadden tussen 23 en 27 september moeten worden bezorgd door een postbode van PostNL. "Daar is iets fout gegaan, kwamen we achter", zegt een woordvoerder van de gemeente tegen L1 Nieuws. "Uit nader onderzoek bleek dat het om 2000 stempassen ging."

Waarom de stempassen niet zijn bezorgd, willen de woordvoerders niet zeggen. Het is niet bekend of de betrokken postbode wordt ontslagen.

Ongeldig verklaard

Inmiddels zijn nieuwe stempassen verstuurd naar de inwoners van de verschillende wijken. Vóór woensdag 15 oktober moet iedereen de vervangende stempas in huis hebben. De eerdere stempassen zijn ongeldig verklaard. "Zo is er ook geen mogelijkheid op fraude", aldus de gemeente.

De Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op woensdag 29 oktober.

Bij een grote explosie in een munitiefabriek in de Amerikaanse staat Tennessee zijn meerdere mensen omgekomen. Dat schrijven Amerikaanse media, waaronder persbureau AP. Volgens lokale autoriteiten worden er nog zeker achttien mensen vermist. De sheriff van Humphrey's County, Chris Davis, vreest dat zij allemaal zijn omgekomen.

AP schrijft dat hulpdiensten het terrein van Accurate Energetic Systems in eerste instantie niet konden betreden vanwege explosies en brand. De munitiefabriek ligt ongeveer 100 kilometer ten zuidwesten van de stad Nashville, bij het stadje Bucksnort.

Op beelden is te zien hoe een gebouw bijna compleet is ingestort. Ook zijn voertuigen dicht bij het gebouw flink beschadigd. In de fabriek werden ook explosieven voor militaire doeleinden geproduceerd en getest.

De ravage op het terrein van de munitiefabriek is groot:

Persbureau AP heeft mensen gesproken die de knal nog op kilometers afstand van de munitiefabriek konden horen en voelen.

Tijdens een persconferentie zei de sheriff Davis dat het onderzoek dagen kan gaan duren. "Onze gedachten zijn bij de families van de overledenen en vermisten."

PVV-leider Wilders schort zijn campagne-activiteiten op omdat hij doelwit was van een Belgische terreurcel. Die had het ook gemunt op de Belgische premier Bart De Wever en de Antwerpse burgemeester Els van Doesburg.

Wilders schrijft op X dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) aan hem heeft bevestigd dat hij door de gearresteerde verdachten van de verijdelde aanslag op De Wever ook is genoemd als doelwit. "De NCTV verwacht geen 'restdreiging', maar ik heb hier zelf een slecht gevoel bij en dus schort ik al mijn campagneactiviteiten voorlopig op."

Demissionair premier Schoof noemt "elke bedreiging volstrekt onacceptabel" en vindt het "buitengewoon ernstig dat Wilders zich genoodzaakt voelt zijn campagne tijdelijk stil te leggen". Demissionair minister Van Oosten van Justitie en Veiligheid, waar de NCTV onder valt, zegt te beseffen dat de berichten Wilders "erg aangrijpen en dat dit bij hem een sterk gevoel van onveiligheid veroorzaakt".

Van Oosten voegt daaraan toe dat hij de NCTV heeft verzocht "alles te doen wat nodig is om de heer Wilders in de gelegenheid te stellen om zijn werk te kunnen hervatten, zodra hij dit zelf wenst". De NCTV doet verder geen mededelingen over "individuele gevallen en beveiliging van personen".

RTL Nieuws meldt dat Wilders ook niet bij het lijsttrekkersdebat van zondag zal zijn. RTL heeft geopperd het debat via een videoverbinding te doen, maar die optie is afgevallen, zegt de zender.

Verkiezingsdebat

Een journalist van de Belgische omroep VTM Nieuws maakte eerder vandaag melding van de dreiging van de terreurcel. Het was voor Wilders reden om op het laatste moment niet mee te doen aan het NOS-verkiezingsdebat op NPO Radio 1. Hij schreef dat werd uitgezocht of het bericht van VTM klopt. "Tot ik dat weet ga ik nergens heen", gaf hij aan.

Er is nog gekeken of Wilders via de telefoon of via een zender gedeeltelijk kon meedoen aan het debat met de andere lijsttrekkers, maar daar zag hij van af. De andere lijstrekkers wensten Wilders en zijn campagneteam veel sterkte.

"Dit is niet de eerste keer dat mij dit in 21 jaar bedreiging en beveiliging overkomt, maar iedere keer opnieuw schrik ik er enorm van", schreef Wilders in zijn bericht na het debat.

'Jihadistisch geïnspireerd'

Het Belgische Openbaar Ministerie zei gisteravond op een persconferentie dat er "aanwijzingen zijn dat het de bedoeling was om een jihadistisch geïnspireerde terroristische aanslag te plegen die gericht was op politici".

Gisteren pakte de Belgische politie drie mannen uit Antwerpen op van 18, 23 en 24 jaar oud. Alle drie zijn ze Belg, de jongste en de oudste zouden van Marokkaanse afkomst zijn, de 23-jarige van Tsjetsjeense afkomst. Een van hen werd kort daarop in vrijheid gesteld.

De man van 23 en de man van 18 zijn vandaag voorgeleid aan de onderzoeksrechter. Die heeft besloten dat ze langer vast blijven zitten.

Tienduizenden aangiften verdwijnen jaarlijks in de prullenbak omdat de politie er geen tijd voor heeft, bleek vandaag uit onderzoek van de NOS en Pointer. Door een tekort aan rechercheurs moet de politie steeds meer zaken terzijde schuiven.

Drie gedupeerden die recentelijk aangifte hebben gedaan, vertellen wat het met hen doet dat de politie geen tijd had voor hun zaak.

Studente Sasja Mertens deed in december aangifte van mishandeling, nadat ze op station Uitgeest werd aangevallen door een verwarde vrouw die op het spoor stond.

"Ik ging met haar in gesprek om te helpen, tot haar vriend kwam aanlopen en iets naar haar riep. De vrouw viel hem toen aan en richtte zich daarna opeens tegen mij. Ze begon te schelden, trok aan mijn haren, stompte met haar vuist in mijn gezicht en gaf mij daarna nog een karatetrap in het gezicht."

De politie kwam ter plaatse en noteerde wat er was gebeurd. "Dit heb ik uitgelegd met mijn hand vol doekjes met bloed. Een agente vertelde dat ik online aangifte kon doen." De agressieve vrouw bleek een bekende van de politie en werd niet aangehouden, vermoedelijk omdat ze te erg onder invloed was.

Tekort aan personeel

Diezelfde avond kroop Mertens achter haar laptop. Toen bleek dat toch aangifte op het bureau nodig was, in Heerhugowaard, een kleine 20 kilometer verderop. Ze kon pas een week later terecht.

Na de aangifte bleef het stil. In de maanden die volgden, belde Mertens meerdere keren om te horen hoe het ermee stond. Steeds bleek er nog geen onderzoek ingesteld, ook al waren er getuigen en hingen er camera's op het station. "Toen ik in juli weer belde, kreeg ik te horen dat de zaak in mei al was afgewezen door een tekort aan personeel."

Niet serieus genomen

Zelf heeft ze nooit meer iets gehoord van de politie of het OM. "Ik vind het kwalijk dat er zo makkelijk mee wordt omgegaan. Je voelt je niet serieus genomen."

Terwijl de gevolgen van de mishandeling voor Mertens wel degelijk groot waren: "Ik heb een langdurige hersenschudding gehad, kon een tijd niet werken en geen stage meer lopen. Ik moest naar de fysiotherapeut en ben onder behandeling geweest van een neuroloog."

De boodschap dat het zo belangrijk is om altijd aangifte te doen, gelooft ze niet meer. "Ik weet niet of ik zin en energie heb om het een volgende keer weer te doen."

Ondernemer Arjo van Oostenbrugge deed in juli aangifte van winkeldiefstal bij zijn slijterij in Bennekom. Op camerabeelden zag hij hoe een man en vrouw tien dure flessen drank inlaadden zonder te betalen. De schade bedroeg 800 euro.

"Ik heb direct online aangifte gedaan. Door eerdere ervaringen had ik er niet al te veel vertrouwen in dat de politie actie zou ondernemen. Ik heb de beelden daarom ook meteen op Facebook gezet."

Dat leverde snel waardevolle informatie over de winkeldieven op. "Binnen een half uur wist ik hoe ze heetten en waar ze woonden."

'Haal mijn flessen terug'

De winkelier gaf de namen en adressen door aan de politie. "De zaak leek me eenvoudig op te lossen: stap in de auto en haal mijn flessen terug."

Dat gebeurde niet. Een paar dagen later kwam de wijkagent langs om een aanvullende verklaring op te nemen. Van Oostenbrugge had het gevoel dat de wijkagent hem vooral rustig moest houden. "Je denkt: ik ga wel voor eigen rechter spelen, ik haal mijn spullen zelf wel terug. Maar dat is niet verstandig."

De wijkagent kon niet vertellen hoe hij zijn geld terug kon krijgen. "Dat is waar het mij om gaat. Ik ben een hardwerkende, jonge ondernemer en 800 euro is voor mij heel veel geld."

Machteloos

Na twee weken kreeg Van Oostenbrugge een brief "waarin stond dat ze hier geen tijd en mankracht voor hebben. Het was niet belangrijk genoeg".

Het voelt onrechtvaardig, zegt de slijter, dat zelfs een kant-en-klare zaak met beelden en persoonsgegevens niet wordt opgepakt. "Je voelt je echt machteloos. Niemand doet iets voor je, je bent je geld gewoon kwijt."

Student Marcus (achternaam bekend bij de redactie) deed in december vorig jaar aangifte van een gewelddadige straatroof.

"Ik ben 's nachts in Amersfoort, na het uitgaan, mishandeld en beroofd door twee jongens. Ze vroegen of ik wilde vechten, maar ik liep zonder iets te zeggen door. Vervolgens werd ik aangevallen."

Marcus werd meermalen hard tegen zijn hoofd geslagen en getrapt. Daarna moest hij zijn telefoon afgeven.

Te druk voor aangifte

Op het station waarschuwde hij de politie. De agenten raadden hem aan de volgende ochtend aangifte te doen. "Toen kreeg ik te horen dat ik over tien dagen terechtkon, omdat het te druk was om de aangifte eerder op te nemen."

Pas na aandringen lukte het om dezelfde dag een afspraak te krijgen. Snel handelen was essentieel: "Camerabeelden worden vaak na 48 tot 72 uur gewist."

Op het bureau kreeg hij een politiemedewerker tegenover zich die voor het eerst een aangifte opnam. Het liep allesbehalve soepel. "Ik ben daarna netjes gebeld door Slachtofferhulp, maar van de politie heb ik niets meer gehoord."

Onderzoek dezelfde dag gesloten

De gevolgen van de mishandeling waren groot. Een half jaar had hij veel last van een hersenschudding. Zijn stageplek moest hij daardoor na anderhalve maand opgeven en er ging een streep door een reis van een paar maanden naar Azië.

Online kon hij zien dat de politie het onderzoek een maand na zijn aangifte opende, om het diezelfde dag weer te sluiten. "Als verklaring stond er een algemene tekst bij."

Marcus heeft het gevoel dat een tekort aan personeel weleens de werkelijke reden kan zijn dat zijn zaak nooit serieus is bekeken. "Als slachtoffer vond ik dit enorm teleurstellend en frustrerend. Zeker omdat ik later, via een voormalig politieagent uit de regio, hoorde dat dit soort zaken al jarenlang zo behandeld wordt."

Reactie politie:

"Wij betreuren het dat sommige zaken niet de noodzakelijke prioriteit hebben gekregen. Ook was de communicatie naar slachtoffers niet altijd duidelijk. We halen hier leerpunten uit zodat processen kunnen worden verbeterd."

De politie benadrukt dat er verschillende maatregelen worden genomen om de negatieve effecten van personeelstekorten te beperken. "Zo proberen wij zoveel mogelijk recht te doen aan de belangen van slachtoffers en de samenleving."

Een bijzondere vondst voor de kust van Callantsoog eind vorige maand. Daar ontdekte de 19-jarige Ruben Vermeule uit Zeeland per toeval een vissoort die nooit eerder in Nederland werd aangetroffen: de ringnek slijmvis, oftewel de Parablennius pilicornis. Een vis die vooral in de warmere wateren van Zuid-Europa zwemt.

Vermeule is fanatiek duiker en maakt op sociale media een videoserie waarin hij alle vissoorten in Nederland in beeld wil brengen. In de Noordzee had hij nog niet gedoken, dus toen een volger hem daartoe uitnodigde was Vermeule zeer enthousiast. "Er zwemmen daar zo veel soorten die ik hier in Zeeland niet vind. Ik kan er veel afleveringen mee vullen."

Maar een nieuwe soort ontdekken, dat had hij niet verwacht. "Toen ik 'm zag zwemmen vermoedde ik al dat er iets niet klopte. Ik pakte meteen mijn camera en heb gelukkig beelden kunnen maken, want hij was binnen tien seconden weer weg."

Eerst dacht Vermeule dat het misschien de kameleongrondel zou kunnen zijn, een exotische vis die in 2024 in Nederland werd ontdekt. Maar dat zat hem toch niet lekker. "Toen ik de beelden terugkeek, herkende ik de vis uit Lanzarote, waar ik veel heb gedoken."

Vermeule liet de beelden zien aan natuurbeschermingsorganisatie RAVON. Die maakte de vondst vandaag officieel bekend. Door de opwarming van de aarde en daarmee ook het zeewater ziet RAVON vaker dat dit soort vissen zich naar het noorden verplaatst. En omdat er in de Noordzee ook meer windparken en kunstmatige riffen worden aangelegd, is er meer harde ondergrond voor dit soort vissen, waar ze zich in thuis voelen.

Of dit specifieke visje de winter overleeft is onzeker. Volgens onderzoekers van RAVON is deze soort vooral gewend om in warm water te leven.

De online serie van Vermeule heeft veel fans en zijn enthousiasme is aanstekelijk. Hij wordt dan ook vaak vergeleken met bioloog en tv-persoonlijkheid Freek Vonk. "Ik ben natuurlijk mezelf, maar als mensen me met hem vergelijken is dat natuurlijk een eer. Ik heb enorm veel respect voor Freek."

Het doel van de serie is dus om alle vissoorten van Nederland in beeld te brengen, 180 in totaal. Een flinke klus. "Ik zit nu op ongeveer 20 en moet er dus nog 160. Het wordt wel steeds moeilijker naarmate ik er meer tegenkom."

De lijsttrekkers van bijna alle partijen in de Tweede Kamer gingen vanmiddag bij de NOS op NPO Radio 1 met elkaar in debat.

Er ontbraken er twee. Een omdat hij niet in debat wilde met Forum voor Democratie over klimaat. Dat was Laurens Dassen van Volt. En een omdat hij doelwit kon zijn geweest van de Belgische terreurcel die ook verantwoordelijk wordt gehouden voor de verijdelde aanslag op de Belgische premier Bart De Wever.

Er is nog gekeken of PVV-leider Geert Wilders via de telefoon of via een zender gedeeltelijk kon meedoen, maar dat vond hij geen goed idee.

Dat de afwezigheid van Wilders onverwacht was en op het allerlaatste moment bekend werd, blijkt uit onderstaande foto. Het papiertje met zijn naam lag al op de stoel waar hij zou plaatsnemen in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag.

De afwezigheid van Wilders kwam op verschillende momenten tijdens de uitzending aan de orde. Zijn collega-lijsttrekkers, je kunt ze ook concurrenten noemen, wensten hem en zijn team veel sterkte. Zij spraken hun zorgen uit over het effect hiervan op het democratische proces, waar een verkiezingsdebat onderdeel van uitmaakt.

"Zo zie je waar terreurdreiging toe leidt", zei Timmermans. "We hadden de verschillen willen laten zien tussen ons en de heer Wilders en die mogelijkheid hebben we nu dus niet."

Dat bleek ook uit het debat over het thema asiel tussen Frans Timmermans (GL-PvdA) en Mirjam Bikker (CU) waar ook Wilders voor was ingedeeld. "Het draagvlak kalft af als we het asielbeleid niet strenger maken", zei Bikker. "En daar hoort ook een enkeltje 'Nederland uit' bij, dat gebeurt te weinig." Timmermans: "Ik kan het alleen maar met u eens zijn. Jongeren die de meeste overlast geven en geen recht hebben op asiel moeten worden teruggestuurd. Als Spanje het kan, waarom wij niet?"

Bezemkast

Vanzelfsprekend ging het ook over het tekort aan woningen. Jimmy Dijk (SP) vond het onbestaanbaar dat "sommigen meerdere daken en anderen geen dak" hebben. Hij wil terug naar volkshuisvesting "uit de jaren zestig, zeventig en tachtig". "Dat klinkt me allemaal een beetje communistisch in de oren", reageerde Caroline van der Plas (BBB).

Rob Jetten (D66) vond het op zijn beurt ongehoord dat "varkens wel een dak boven hun hoofd hebben en studenten nog geen bezemkast kunnen krijgen".

Dat het verwijt van D66 weer richting de boeren gaat vindt Van der Plas niet leuk:

Een groot deel van de discussies tussen de lijsttrekkers ging over de overheidsfinanciën en de CPB-doorrekeningen van vandaag. De meeste partijen willen meer investeren in defensie, maar hoe zij dat willen betalen kan onderling nogal verschillen.

Stoffer (SGP) verweet GL-PvdA dat de partij na 2030 geen extra financiering voor defensie heeft geregeld. Andere partijen doen dat tot 2035.

Eddy van Hijum (NSC) zei dat JA21 "met een kettingzaag door de toeslagen heen gaat". Joost Eerdmans (JA21) ontkende dat de Nederlandse kiezer daardoor wordt getroffen. Voor allerlei verschillende toeslagen komt één huishoudtoeslag terug. Ook gaan de btw en inkomstenbelasting omlaag.

Het CDA legt de rekening te veel bij werkende gezinnen door bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek af te bouwen en de btw op boodschappen te verhogen, zei Dilan Yesilgöz (VVD).

"Vrijheid is niet gratis", reageerde Henri Bontenbal (CDA). "En u moet er ook wel bij vertellen dat we dertig jaar over de afbouw van de hypotheekrenteaftrek willen doen." Volgens Bontenbal stijgt de armoede "nergens zo snel als bij VVD". Het CDA zorgt volgens Yesilgöz voor een groter begrotingstekort. "Schuld doorschuiven, daar zou de VVD niet voor kiezen."

In dit debat was Esther Ouwehand (PvdD) een beetje een vreemde eend in de bijt, dus probeerde ze van onderwerp te veranderen:

Jimmy Dijk van de SP ging het debat over klimaat aan met Lidewij de Vos (FVD). Die wil investeren in thoriumcentrales, kerncentrales en daarnaast het Groningse gas uit de grond halen.

Dijk reageerde: "Thoriumcentrales proberen ze al vanaf de jaren zestig. En van het geld voor een kerncentrale kun je tien keer alle huizen in Nederland isoleren en oneindig veel zonnepanelen kopen."

De Vos: "Een kerncentrale verdient zichzelf terug. China en de VS doen niet mee met al het klimaatbeleid dus we zijn onze eigen economie aan het opofferen." Dijk noemt het onmenselijk dat FVD de gasputten weer wil openen ondanks alle ellende van de Groningers. Volgens De Vos kunnen met de miljarden die het gas oplevert alle Groningers ruimschoots en snel gecompenseerd worden.

Door de afwezigheid van Wilders werd Bontenbal in zijn eentje geïnterviewd over stikstof. Van der Plas maakte daar buiten de microfoon bezwaar tegen. Achteraf wist de woordvoerder van Bontenbal een aanvaring te voorkomen door tussen hen in te gaan staan:

Stephan van Baarle (Denk) was het met BBB eens dat Nederland arbeidsmigranten nodig heeft. "Ze vervullen arbeidsplaatsen waar wij geen mensen voor hebben", zegt hij. Maar dan moeten wel de malafide uitzendbureaus harder worden aangepakt.

Van Hijum (NSC) wist hier als oud-minister van Sociale Zaken alles van. Vooral dat dat een erg taai dossier is. De miljoen arbeidsmigranten in Nederland zorgen volgens hem voor grote leefbaarheidsproblemen en verloedering.

Van Hijum: "Nederland is net als een plofkip, verslaafd aan laagbetaalde arbeid." Hij vindt dat er een einde moet komen aan de vleesindustrie, die draait op goedkope arbeid.

Het eerstvolgende grote televisiedebat is zondagavond bij RTL met Wilders, Timmermans, Bontenbal en Yesilgöz. In de loop van de avond heeft RTL Nieuws bekend gemaakt dat Wilders ook daarbij niet aanwezig zal zijn. RTL heeft geopperd het debat via een videoverbinding te doen, maar die optie is afgevallen, zegt de zender.

Israël en Hamas staan voor pijnlijke keuzes nu de grootste gevangenenruil in jaren steeds meer vorm krijgt. In ruil voor 48 Israëlische gijzelaars in Gaza heeft de regering van premier Netanyahu ingestemd met de vrijlating van honderden Palestijnen die vastzitten in Israël, onder wie 250 die tot levenslang zijn veroordeeld.

De namenlijst van deze zogenaamde 'veiligheidsgevangenen' is door Israël vanmiddag openbaar gemaakt. Het opstellen van die lijst was een gevoelig proces. Achter elke naam schuilt aan zowel de Israëlische als Palestijnse kant een beladen verhaal van politieke druk, rouw en vergelding.

Families ingelicht

Sinds vanochtend zijn in Israël families van slachtoffers van aanslagen persoonlijk geïnformeerd dat de daders zullen worden vrijgelaten. Dat gebeurt via verschillende instanties onder coördinatie van het Israëlische ministerie van Defensie.

Aan Palestijnse zijde benadrukt de Palestijnse gevangenenorganisatie ASRA dat er nog geen akkoord is over de lijst. Volgens de organisatie zijn de namen die op sociale media circuleren "vals en verspreid door de Israëlische bezetting om druk uit te oefenen op de onderhandelingen".

Palestijnse journalist Nour Odeh van Al Jazeera zegt dat Israël de opstelling van de volledige lijst "bewust vaag" houdt, "enerzijds om de Israëlische coalitie bijeen te houden, en anderzijds om ruimte te laten voor achterkamergesprekken die nog steeds gaande zijn om de details bij te schaven".

250 levenslang veroordeelden

Het akkoord, dat in de nacht van donderdag op vrijdag door de Israëlische regering werd goedgekeurd, zou voorzien in de vrijlating van zo'n 2000 gevangenen, inclusief de 250 Palestijnen die levenslang vastzitten wegens dodelijke aanslagen. De overige 1700 zijn inwoners van Gaza die sinds oktober 2023 zijn opgepakt maar niet worden verdacht van deelname aan de Hamas-aanval. Onder hen zijn 22 minderjarigen.

Van de 250 'veiligheidsgevangenen' die worden vrijgelaten, zullen er vijftien terugkeren naar Oost-Jeruzalem en honderd naar de Westelijke Jordaanoever. De overige 135 gevangenen worden vrijgelaten in Gaza of uitgewezen naar derde landen. Turkije en Qatar hebben volgens Israëlische media aangeboden een groot deel van hen op te vangen.

'Omstreden namen van lijst gehaald'

De bekendste Palestijnse gevangenen, vaak aangeduid als de "vier azen", zijn van de lijst geschrapt. Het gaat om figuren die binnen Palestijnse kringen worden gezien als symbolen van verzet, zoals Fatah-leider Marwan Barghouti en Hamas-commandant Ahmad Saadat. Ook anderen met beruchte dossiers, zoals Hakim Awad, veroordeeld voor de moord op vijf leden van de Israëlische familie Fogel in 2011, blijven vastzitten.

Volgens Qatarese media zouden bemiddelaars uit Qatar proberen Barghouti opnieuw in de deal op te laten nemen, omdat zijn vrijlating als essentieel wordt gezien voor de geloofwaardigheid van het akkoord.

Toch bevat de lijst ook veroordeelden die verantwoordelijk worden gehouden voor dodelijke aanslagen in de jaren negentig en begin 2000 tijdens de Tweede Intifada, de Palestijnse opstand. Onder hen Iyad Abu al-Rub van Islamitische Jihad, en Muhammad Zakarneh, een Fatah-lid dat een aanval plande waarbij taxichauffeur werd gedood.

Terugkeer van gijzelaars

Volgens de afspraken zullen binnen 72 uur na de start van de wapenstilstand, dus vóór dinsdag, alle 48 gijzelaars worden overgedragen. Het zou gaan om twintig gijzelaars die nog in leven zijn en de lichamen van 28 omgekomen gijzelaars. Israël verwacht dat Hamas niet alle stoffelijke resten meteen kan lokaliseren. Sommige doden zouden begraven liggen op plekken waar het Israëlische leger nog aanwezig is.

Voor elke omgekomen Israëliër zal Israël de lichamen van vijftien Palestijnen teruggeven. Volgens het Jerusalem Legal Aid and Human Rights Center houdt Israël de lichamen vast van minstens 730 Palestijnen, sommigen al tientallen jaren, als onderhandelingsmiddel in dit soort deals.

Internationale rol

In Turkije wordt inmiddels een internationale taskforce opgezet die toezicht moet houden op het staakt-het-vuren, de humanitaire hulp en het terugvinden van vermiste lichamen in Gaza.

Hoewel de wapenstilstand inmiddels van kracht is, blijft het onduidelijk wanneer de vrijlatingen precies beginnen. Egyptische diplomatieke bronnen spreken van een implementatieplan waarbij zondag de overdrachten zouden starten.

Voorlopig overheerst opluchting, maar ook spanning, aan beide kanten. Terwijl Israëlische families hopen hun geliefden terug te zien, wachten Palestijnen in onzekerheid af welke familieleden worden vrijgelaten.

Basgitarist en zanger John Lodge van de Britse band The Moody Blues is overleden. Zijn familie heeft dat bekendgemaakt. In hun verklaring staat dat de 82-jarige Lodge "plotseling en onverwacht" overleed.

De in Birmingham geboren Lodge is te horen op een aantal van de meest beluisterde nummers van de band, zoals Nights in White Satin, Question en Isn't Life Strange.

Kijk en luister hier naar Nights in White Satin:

Lodge leerde zichzelf basgitaar spelen en speelde in enkele bands voor hij toetrad tot The Moody Blues. Die band werd opgericht in 1964. The Beatles vierden grote successen in en buiten Engeland en in Birmingham begonnen zanger Ray Thomas en toetsenist Mike Pinder een nieuwe band; The Moody Blues 5, later M&B5 en uiteindelijk The Moody Blues.

Twee jaar later trad Lodge toe tot band, samen met zanger Justin Hayward. Met de komst van de nieuwe leden veranderde ook de muziekstijl van The Moody Blues van r&b naar symfonische rock.

Days of Future Passed

Het eerste album in de nieuwe bezetting, Days of Future Passed (1967), wordt gezien als een van de eerste en een van de meest geslaagde albums waarop rock en klassieke muziek worden gecombineerd. Op het album speelde een heel orkest mee. Het leverde twee grote hits op: Nights in White Satin en Tuesday Afternoon.

Op de albums daarna werd een meer psychedelische richting ingeslagen en werd het orkest vervangen door de mellotron, een elektromechanisch keyboard. Dit instrument werd een vast element in de band en droeg bij aan de kenmerkende 'Moody Blues-sound'. Opvallend is dat op die latere albums de tracks in elkaar overlopen, iets heel nieuws in die tijd.

In Melancholy Man is het effect van de mellotron goed te horen:

John Lodge maakte diverse solo-uitstapjes, maar bleef altijd bij de band tot die werd opgeheven. Dat gebeurde in 2018, toen The Moody Blues werden opgenomen in de Rock and Roll Hall of Fame. Bij die gelegenheid trad de band nog eenmaal op. Daarna gingen de leden met pensioen.