Zoals verwacht heeft een meerderheid van het Franse parlement ingestemd met het wegsturen van premier Bayrou. Hierdoor is hij nu gedwongen om zijn ontslag in te dienen bij president Macron. Het leidt ertoe dat de politieke crisis in het land aanhoudt.
Macron heeft aangekondigd binnen enkele dagen de nieuwe premier te benoemen. Dat wordt de vijfde premier in twee jaar.
De aanleiding voor het wegsturen van Bayrou zijn de harde bezuinigingen die hij in juli aankondigde. Bayrou wil bijna 44 miljard euro besparen en bijna alle ministeries worden daardoor geraakt. Alleen op defensie wil hij niet bezuinigen.
Het Franse begrotingstekort is met ruim 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) het hoogste van de eurozone. In de Europese Unie is afgesproken dat een land maximaal een begrotingstekort van 3 procent mag hebben. Ook wat betreft de hoogte van de staatsschuld prijkt Frankrijk hoog op de ranglijst: alleen Italië en Griekenland hebben een hogere schuld.
Een groot begrotingstekort leidt tot verschillende problemen, benoemen deskundigen. Hierdoor moet Frankrijk namelijk steeds meer rente betalen voor de afgesloten leningen. De rentelasten voor de Franse overheid zijn de afgelopen vijf jaar verdubbeld.
Dagenlang overleg
Omdat Bayrou en zijn regering geen meerderheid hebben in het parlement moest hij steun zoeken bij oppositiepartijen. Dagenlang voerde Bayrou crisisoverleg met alle politieke partijen. Vorige week donderdag liet de oppositie weten van plan te zijn hem naar huis te sturen. Bayrou had zelf om de vertrouwensstemming gevraagd.
De stemming ging over het beleid van de premier en de noodzaak om de overheidsfinanciën op orde te krijgen.
Bekijk hier het moment waarop de uitslag van de stemming werd voorgelezen:
Voorafgaand aan de stemming probeerde de 74-jarige premier nog in een 40 minuten durend betoog zijn tegenstanders te overtuigen van de noodzaak van de bezuinigingen. Als Frankrijk niets doet aan de staatsschuld, kan het land niets meer lenen, waarschuwde hij. "U heeft de macht om de regering omver te werpen, maar u heeft niet de macht om de waarheid uit te wissen", aldus Bayrou.
Nadat de parlementsleden gesproken hadden, nam de premier nogmaals het woord. Daarin leek hij er al van overtuigd dat hij weggestemd zou worden. Hij bedankte zijn collega's en sprak over negen maanden van "diepe blijdschap".
Bayrou is de tweede premier in negen maanden die gedwongen moet opstappen. In december vorig jaar werd premier Barnier eveneens door de oppositie naar huis gestuurd. Hij wilde een begrotingsvoorstel doordrukken zonder goedkeuring van het parlement.
Nieuwe premier of verkiezingen
Macron kan nu een nieuwe premier benoemen of nieuwe parlementsverkiezingen uitschrijven. Sommige oppositiepartijen willen dat de Franse president zelf ook vertrekt.
Na de uitslag van de Europese verkiezingen vorig jaar, waarbij de radicaal-rechtse partij van Le Pen won, schreef Macron direct nieuwe parlementsverkiezingen uit. De president hoopte dat men uit als tegenreactie voor zijn coalitie zou kiezen. Dat pakte anders uit: de linkse alliantie Nouveau Front Populaire won.
De uitslag leidde tot het aftreden van de toenmalige premier Attal, een partijgenoot van Macron.
Frank Renout, correspondent Frankrijk:
"Het vormen van een regering is inmiddels uitgegroeid tot een flink hoofdpijndossier voor president Macron. Want telkens als er een regering is, wordt die weer weggestemd door de gezamenlijke oppositie.
Dat begon vorig jaar, toen Macron vervroegde verkiezingen uitschreef. Na de stemming bleek dat niet één partij de meerderheid kreeg. Er ontstonden drie machtsblokken: links, centrum en radicaal-rechts. En die zijn het over maar weinig zaken eens.
Boven op de verdeeldheid speelt ook dat de partijen nauwelijks concessies willen doen of compromissen willen sluiten. En daardoor is samenwerking en coalitievorming uitgesloten.
Het organiseren van nieuwe parlementsverkiezingen, om die patstelling te doorbreken, zou een oplossing kunnen zijn. Maar volgens alle peilingen zou de rechts-radicale partij van Marine Le Pen dan de grootste worden, en dat wil president Macron voorkomen."
Onder de Franse bevolking is het vertrouwen in president Macron inmidddels verder gedaald. Slechts 15 procent van de respondenten in een opiniepeiling voor de krant Le Figaro zei nog vertrouwen te hebben in Macron. In juli lag dat percentage nog 6 procentpunt hoger.
Het vertrouwen in Bayrou zakte sinds juli van 16 naar 14 procent. Echt hoog was het vertrouwen overigens al niet in de premier. Kort na zijn aantreden was het vertrouwen in Bayrou het hoogst: 25 procent van de respondenten zei toen volledig te vertrouwen op Bayrou om "de problemen in Frankrijk" oplossen.
In deze video van Nieuwsuur uiten Fransen hun zorgen over de politieke en economische chaos in hun land:
Woensdag willen demonstranten het hele land platleggen onder de leus "blokkeer alles" uit protest tegen de bezuinigingen van Bayrou. De oproepen voor dit protest begonnen op sociale media en het is nog onduidelijk wie er precies achter zitten.