NOS Nieuws - Algemeen

Bij een Oekraïense aanval in de Russische regio Koersk is het plaatsvervangend hoofd van de Russische mariniers gedood. Het ministerie van Defensie in Moskou zegt dat generaal Michail Goedkov gisteren sneuvelde bij gevechten langs de grens met Oekraïne.

De 42-jarige Goedkov was een van de hoogstgeplaatste officieren die in de door Rusland begonnen oorlog door Oekraïne is omgebracht. In totaal zijn er twaalf Russische generaals gesneuveld, meldt persbureau DPA.

Zijn dood werd als eerste gemeld door militaire bloggers, die zeiden dat Goedkov omkwam met tien andere militairen bij een aanval op hun commandocentrum in Korenevo. Die stad ligt zo'n 20 kilometer van de grens met Oekraïne.

Later zei de gouverneur van de regio rond Vladivostok in het uiterste oosten van Rusland, waar Goedkovs vroegere eenheid was gestationeerd, ook dat de generaal met anderen was omgekomen. Details gaf hij verder niet.

Het marinekorps dat Goedkov eerder leidde, werd al kort na het begin van de Russische invasie in Oekraïne ingezet. Nu was hij dus in Koersk, de grensregio die in augustus vorig jaar door Oekraïne werd binnengevallen. Rusland claimde eind april de volledige controle over Koersk, maar Oekraïne voert er nog altijd aanvallen uit.

Wetenschappers hebben voor het eerst de volledige set genen van een man die leefde in het oude Egypte in kaart gebracht. Daaruit blijkt onder meer dat de man deels afstamt van voorouders uit Mesopotamië.

Het suggereert volgens een team van Britse onderzoekers dat er een kruisbestuiving was tussen het oude Egypte en de beschavingen in Mesopotamië, wat nu grofweg het huidige Irak is. Archeologische vondsten hintten daar eerder al op.

De wetenschappers benadrukken wel dat het hier om het genoom van één enkel geval gaat, dus dat het nog te vroeg is om verstrekkende conclusies te trekken. Daarvoor zijn er meer van dit soort analyses nodig.

Pottenbakker

Het DNA van de man werd uit zijn tanden en kiezen gehaald, staat in het onderzoek dat gisteren werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Uit dat DNA blijkt dat ongeveer een vijfde afkomstig is van mensen uit het oosten van de zogenoemde Vruchtbare Halvemaan, het gebied waarin ook Mesopotamië lag.

De geanalyseerde Egyptenaar leefde tussen de 4500 en 4800 jaar geleden en was ongeveer 60 jaar oud toen hij stierf. Waarschijnlijk werkte hij als pottenbakker, zo concludeerden de wetenschappers op basis van kenmerken op zijn skelet, die suggereren dat hij vaak lang zat met zijn ledematen uitgestrekt.

Hij leefde in het Oude Rijk, een tijdsperiode in het oude Egypte waarin onder meer de wereldberoemde piramiden van Gizeh werden gebouwd. Zijn graf werd in 1902 ontdekt door archeologen in een afgesloten aardewerken kist in een grafheuvel in Nuwayrat, ruim 250 kilometer ten zuiden van Caïro.

Hij werd begraven voordat de Egyptenaren begonnen met het mummificeren van hun doden. Mogelijk hebben die omstandigheden ertoe geleid dat zijn DNA bewaard is gebleven.

Een van de hoofdonderzoekers, Pontus Skoglund, verbonden aan het Londense Francis Crick Institute, legt in een persbericht namelijk uit dat het een behoorlijke uitdaging is om überhaupt DNA van vele duizenden jaren oud in handen te krijgen. Daarnaast breekt DNA door de hoge temperaturen in Noord-Afrika sneller af dan op andere plekken in de wereld.

Ook is het vaak sowieso al lastig om DNA uit bijvoorbeeld mummies te halen, zegt hij: het mummificeren versnelt mogelijk het afbraakproces van DNA. Hij had wel het voordeel dat hij met zijn team kon putten uit de lessen van eerdere pogingen om het DNA van oude Egyptenaren in kaart te brengen. Die leidden alleen nog nooit tot het vastleggen van het volledige genoom.

"Maar nieuwe, krachtige technieken hebben ons de mogelijkheid gegeven om de grens te verleggen van wat technisch mogelijk is, zonder het DNA te vervuilen", zegt Skoglund. "Dat heeft nu het eerste genetische bewijs opgeleverd voor mogelijke verplaatsingen van mensen in Egypte in deze tijd."

'Spannend en belangrijk'

Een genetica-expert van de Harvard-universiteit, David Reich, noemt tegenover Nature de conclusies "ongelofelijk spannend en belangrijk". Hij was niet betrokken bij het onderzoek. "We hoopten hier altijd al op."

De Britse onderzoekers hopen samen met Egyptische collega's nu voort te borduren op hun studie, om zo "een breder beeld" te krijgen van migratie en afkomst in het oude Egypte.

Met een snelheid van ruim 200.000 kilometer per uur raast een object van buiten ons zonnestelsel op de zon af. Dat is bijzonder: pas twee keer eerder hebben astronomen zo'n 'zwervend' gevaarte waargenomen dat afkomstig is uit de interstellaire ruimte - de ruimte tussen de sterren.

Dinsdag stuitten sterrenkundigen met een telescoop in Chili voor het eerst op het object, meldt NASA. Ze signaleerden een onbekend hemellichaam met een vreemde koers die volgens hun berekeningen in de buurt van de aardbaan zal komen. De telescoop is een van de vijf telescopen van het wereldwijd opgezette ATLAS-systeem, dat objecten detecteert die een mogelijke bedreiging voor de aarde kunnen vormen.

Van 3I/ATLAS hebben we op aarde niets te vrezen, zegt NASA. De ruimterots zal onze planeet op meer dan 240 miljoen kilometer voorbij gaan, bijna twee keer de afstand tussen de aarde en de zon. Op 30 oktober zal het object de zon het dichtst naderen en net binnen de baan van Mars komen. Daarna zal 3I/ATLAS in een iets afgebogen baan het zonnestelsel weer verlaten.

"Dit ding gaat behoorlijk hard", zegt Paul Chodas, directeur van NASA's Center for Near Earth Object Studies tegen The New York Times. Het kosmische brok puin zal verder versnellen naarmate het dichter bij de zon komt.

Inmiddels is het traject van het object door meer dan honderd waarnemingen bevestigd en is het zeker dat het echt om een interstellaire rots gaat. Dat is pas twee keer eerder waargenomen. Oumuamua passeerde ons zonnestelsel in 2017 en 2I/Borisov kwam in 2019 voorbij.

Wel zijn dit soort objecten zeldzaam, weet ook sterrenkundige Lucas Ellerbroek. "Het zijn objecten die in een ver verleden waarschijnlijk in een ander zonnestelsel zijn ontstaan. Dat is bijzonder, want normaal blijven alle objecten, planeten, hun manen, planetoïden en kometen, in een baan om hun ster draaien."

Dat dat bij deze drie objecten niet is gebeurd, betekent dat ze ooit met een enorme vaart zijn weggeslingerd bij hun eigen ster en interstellair zij gaan rondzwerven. Om zo'n enorme snelheid mee te krijgen zijn ze wellicht heen en weer zijn geslingerd in een soort kosmisch biljart met andere rondvliegende rotsen. Daar kregen ze dan zo'n optater dat ze de interstellaire ruimte invlogen, ver weg van waar ze ontstonden.

Weggeslingerde komeet

Voor sterrenkundigen en planeetonderzoekers is 3I/ATLAS een buitenkansje. Een zeldzame mogelijkheid om een object dat van een andere ster komt te bestuderen. De vorm, structuur en helderheid kunnen iets vertellen over wat de rots heeft meegemaakt. Mogelijk gaat het om een weggeslingerde komeet, een ijsrots die dicht bij de zon een staart kan krijgen.

Die gegevens kunnen wetenschappers dan weer vergelijken met objecten uit ons eigen zonnestelsel. "Kunnen we erachter komen wat het object heeft meegemaakt om helemaal hier te komen? Is het een asymmetrische rots, zoals veel planetoïden en kometen bij ons? Wat is de samenstelling? Uiteindelijk kan dat weer een stukje van de puzzel zijn van hoe planetenstelsels ontstaan", hoopt Ellerbroek.

Nadeel is wel dat deze soort interstellaire objecten zo hard gaan dat ze binnen een paar maanden het zonnestelsel weer verlaten en nooit meer terugkomen. Oumuamua en Borisov werden ook pas vrij laat ontdekt. 3I/ATLAS is al opgepikt maanden voordat die de zon bereikt. Dat is een voordeel volgens de Nederlandse astronoom.

"Dat geeft wetenschappers meer tijd om hem te bestuderen voordat hij weer voor altijd uit zicht is. En hopelijk worden er met nieuwe telescopen, zoals het onlangs geopende Vera Rubin Observatory in Chili, steeds meer van dit soort interstellaire ruimterotsen gevonden de komende jaren."

Uit bloedonderzoek van het RIVM bleek vandaag dat bijna iedereen in Nederland te veel PFAS in het bloed heeft. Het is opnieuw bewijs dat PFAS overal aanwezig zijn, en dus ook in ons lijf zitten.

Hoe erg is dat en wat kun je ertegen doen? Vijf vragen en antwoorden over PFAS en het RIVM-onderzoek.

Wat zijn PFAS?

PFAS zijn een groep van duizenden chemische stoffen die niet of nauwelijks afbreken in de natuur: de per- en polyfluoralkylstoffen. Ze hebben handige eigenschappen, omdat ze vuil- en waterafstotend en brandwerend zijn. Daarom zitten ze bijvoorbeeld in regenkleding, antiaanbakpannen en in cosmetica.

De chemicaliën komen in het milieu terecht doordat fabrieken ze lozen in het water of uitstoten in de lucht. Ook zitten ze in bijvoorbeeld blusschuim en smeermiddelen.

Hoe schadelijk zijn ze?

PFAS worden vanwege hun eigenschappen al decennia heel veel gebruikt. Inmiddels is duidelijk dat er ook een keerzijde is: ze tasten het immuunsysteem aan, waardoor mensen eerder ziek kunnen worden en vaccinaties minder goed werken. Ook kunnen ze invloed hebben op het cholesterol in het bloed en op de lever.

Bij langdurige blootstelling zijn sommige soorten kankerverwekkend. Tegelijk is van heel veel PFAS nog weinig bekend over de gezondheidseffecten, zegt het RIVM.

Bekijk ook deze PFAS-uitleg van NOS op 3 uit 2023:

Wat blijkt precies uit het onderzoek?

Bij de helft van de volwassenen is de hoeveelheid PFAS vijf of meer keer hoger dan de grenswaarde. Deze gezondheidskundige grenswaarde is de maximale hoeveelheid die iemand mag binnenkrijgen zonder dat het gevolgen heeft voor de gezondheid.

Het RIVM zegt erbij dat dit niet betekent dat iedereen hierdoor ziek wordt. "De hoeveelheid PFAS in bloed geeft geen verklaring voor ziekte in het verleden en kan niet voorspellen of iemand ziek wordt in de toekomst."

Het kan invloed hebben op je gezondheid, maar ook een heleboel andere factoren spelen daarbij een rol, zoals leefstijl, aanleg en onderliggende ziektes. "Wat de gevonden hoeveelheden in de bloedmonsters precies betekenen voor de gezondheid van de Nederlandse bevolking kan het RIVM nu niet zeggen."

Het hele onderzoek lees je hier.

Het bloed voor dit onderzoek komt uit 2016 en 2017. Waarom is er geen nieuw bloed gebruikt?

Toen het RIVM in 2023 het onderzoek begon, werd gezocht naar bruikbaar bloed dat voor andere onderzoeken was verzameld. Dat scheelt tijd en geld, zegt het instituut. Het RIVM onderstreept daarbij dat er ook bij bestaande monsters strenge eisen zijn waardoor het voorbereiden en meten veel tijd kosten.

Uiteindelijk bleek één zogenoemde biobank geschikt, uit een studie naar afweer tegen infectiezieken waarvoor landelijk bij zo'n 9400 mensen bloed was afgenomen. Van die monsters werden er 1500 geselecteerd die een representatief beeld gaven voor heel Nederland.

Het RIVM wil ook onderzoek doen naar bloed uit dit jaar. Daarvoor werkt het samen met bloedbank Sanquin, die donoren sinds mei uitnodigt om mee te doen. Het RIVM verwacht volgend jaar de resultaten te kunnen publiceren. Ook moet er dan een studie verschijnen naar PFAS in moedermelk.

Kan ik iets doen tegen PFAS in mijn bloed?

Volgens RIVM-onderzoeker Joke Herremans is het voor consumenten niet mogelijk om PFAS te vermijden, simpelweg omdat ze overal om ons heen te vinden zijn en zoals gezegd ook in eten en drinken zitten. Ook het Voedingscentrum erkent dat inname van PFAS niet te voorkomen is, maar geeft wel het advies om gevarieerd te eten. Daarmee neemt in zijn algemeenheid de kans af dat je te veel ongewenste stoffen binnenkrijgt.

Eerder dit jaar werd het eten van eieren van eigen kippen al afgeraden vanwege PFAS-vervuiling. Ook het geregeld eten van zelfgevangen zoetwatervis of schaaldieren kan leiden tot overschrijding van de grenswaarde.

Volgens Herremans is het vooral belangrijk dat PFAS wordt aangepakt bij de bron: de chemische fabrieken waar ze worden geproduceerd. Ze zegt dat het voorgestelde Europese verbod op PFAS kan helpen. "Sinds de stof PFOS in 2008 is verboden, zien we bij onderzoek in Frankrijk de hoeveelheid in het bloed al afnemen. Dat is een lichtpuntje."

In november werden PFAS aangemerkt als zeer zorgwekkende stoffen, waardoor alle bedrijven in Nederland die PFAS uitstoten per direct aan de slag moesten om die uitstoot flink terug te dringen. Ook wordt er gewerkt aan een Europees verbod.

Het gebruik van een stroomstootwapen of taser door de politie geeft weinig kans op ernstig letsel bij de persoon die wordt getaserd. Dat zeggen onderzoekers van onderzoeksinstituut Nivel en de onderzoeksgroep forensische geneeskunde van de GGD Amsterdam.

Van 'getaserden' die werden onderzocht door een forensisch arts in hun cel had 94 procent geen letsel of "gering letsel", zoals schaafwonden of lichte kneuzingen. De overige 6 procent had ernstig letsel, zoals botbreuken, of er moesten pijltjes van het wapen worden verwijderd.

In de periode van maart 2022 tot en met december 2024 liep achttien keer iemand zwaar lichamelijk letsel op bij een politieoptreden waarbij ook een taser betrokken was. Zes keer overleed iemand, maar in vijf gevallen had dat niet te maken met de inzet van de taser, concluderen de onderzoekers.

In één geval kan het stroomstootwapen volgens de onderzoekers in "geringe mate" een rol hebben gespeeld bij het overlijden. Hier droeg het wapen mogelijk bij aan een versnelling van de hartslag en/of verhoging van de bloeddruk.

Kans op letsel

Mensen tussen de 18 en 25 jaar hebben een hoger risico op letsel, blijkt verder uit het onderzoek. Dat kan komen doordat jongvolwassenen een relatief grote spiermassa hebben, wat kan leiden tot krachtigere spiersamentrekkingen. Ook zou het kunnen dat zij zich vaker bij hun aanhouding verzetten of proberen te vluchten.

Verwarde mensen of mensen die onder invloed zijn van drugs of alcohol hebben ook meer kans op letsel, schrijven de onderzoekers.

Het is voor het eerst dat er grootschalig, onafhankelijk onderzoek is gedaan naar de gezondheidsrisico's in de politiepraktijk. "Dit onderzoek geeft een realistisch beeld van de gezondheidseffecten, wat belangrijk is voor een zorgvuldige verantwoording naar de samenleving", zegt Nivel-onderzoeker Michel Dückers.

De politie is sinds 2022 uitgerust met stroomstootwapens. Er werden ruim 17.000 politiemensen voor opgeleid. Het gebruik van het wapen is omstreden. Zo pleitte Nationale ombudsman Van Zutphen in 2020 voor terughoudendheid en zorgvuldigheid bij het gebruik ervan door politieagenten.

Nazorg helpt

De onderzoekers spraken ook met mensen die getaserd zijn en naar het ziekenhuis zijn gestuurd. Zij zeiden dat het politieoptreden als ingrijpend werd ervaren, "zowel voor het leven van de geïnterviewden als hun psychische gesteldheid".

Ook werd aangegeven dat het ontbreken van nazorg gevoelens van angst, wantrouwen en onbegrip versterkt had. Mensen die wel nazorg kregen, waardeerden dit en konden de gebeurtenis beter verwerken.

Om de gezondheid van omwonenden van geitenboerderijen te beschermen, moet de overheid maatregelen nemen, staat in een rapport van de Gezondheidsraad. Er is "waarschijnlijk" een oorzakelijk verband tussen wonen in de buurt van geitenhouderijen en longontstekingen.

Dat longontstekingen vaker voorkomen bij omwonenden van geitenhouderijen is al veel langer bekend. Toch kon een oorzakelijk verband eerder niet worden aangetoond. Honderd procent zekerheid dat er een oorzakelijk verband is, is er nu ook nog niet.

Toch zegt Karien Stronks, voorzitter van de Gezondheidsraad, in gesprek met de pers dat er voldoende reden is om maatregelen te nemen. "Met grote zekerheid kunnen we zeggen dat de onderzoeken consistent in dezelfde richting wijzen."

Niet één specifieke ziekteverwekker

Dat het zo moeilijk is om een oorzakelijk verband aan te tonen, komt doordat er niet één specifieke ziekteverwekker is die longontstekingen veroorzaakt bij omwonenden van geitenboerderijen. Die longontstekingen worden veroorzaakt door een samenspel tussen heel veel verschillende factoren en mechanismen.

Dat betekent volgens de Gezondheidsraad niet dat overheden maar moeten afwachten tot een oorzakelijk verband honderd procent zeker is, zegt Stronks. "Overheden moeten nu maatregelen nemen om risico's voor de gezondheid van omwonenden te beperken."

Daarvoor kan gedacht worden aan een "breed palet aan maatregelen", van het informeren van omwonenden tot sluiting van geitenhouderijen. Ook het aanpassen van de manier van stallen uitmesten, zou een optie kunnen zijn. De onderzoekers zeggen niet welke maatregelen de overheid moet nemen.

Verder onderzoek

De Gezondheidsraad doet de komende maanden verder onderzoek, onder meer naar de effectiviteit van mogelijke maatregelen. Ook bekijken de onderzoekers of bepaalde groepen extra risico lopen. Stronks benadrukt dat de overheid wat haar betreft niet hoeft te wachten met maatregelen tot dat vervolgonderzoek klaar is.

Toch wil het demissionair kabinet eerst die resultaten afwachten. Demissionair minister Jansen van Volksgezondheid schrijft aan de Tweede Kamer dat voor het bepalen van een vervolgaanpak ook informatie uit dat volgende onderzoek nodig is. Ook boerenorganisatie LTO wil afwachten tot dat klaar is in december.

Bij bagageafhandelaar Skytanking op Eindhoven Airport heerst volgens de FNV een angstcultuur. Snelheid gaat boven alles, waardoor veel mensen uitvallen en de veiligheid onder druk staat.

Dat blijkt volgens vakbond FNV uit een enquête onder de medewerkers van Skytanking. 67 van de ongeveer honderd medewerkers vulden de enquête in.

"Het bedrijf heeft de reputatie dat het medewerkers uitknijpt als een citroen", zegt FNV-bestuurder Stijn Jansen bij Omroep Brabant. "Personeel werkt onder een hoge druk, waardoor het ziekteverzuim explodeert en een kleine groep nog meer werk moet doen."

"Medewerkers hebben weinig regelmaat in hun rooster", vervolgt de bestuurder. "En als zij aangeven dat iets niet goed gaat, worden ze uitgescholden door leidinggevenden of voelen zij zich niet gehoord."

Inladen en uitruimen

Skytanking verzorgt sinds april vorig jaar het passagiersproces voor Ryanair-vluchten op Eindhoven Airport. Daarmee is het bedrijf onder andere verantwoordelijk voor het inchecken van de bagage, het begeleiden van passagiers en het in- en uitladen van de bagage.

Vorig jaar augustus begon de Arbeidsinspectie een onderzoek naar het bedrijf, nadat bleek dat Skytanking de bagage niet op tijd kon laden en lossen door personeelstekort. Meerdere vluchten vertrokken toen zonder koffers.

Hoewel de Arbeidsinspectie het bedrijf officieel heeft gewaarschuwd, lijkt er niet veel te zijn veranderd. Zo zegt 41 procent van de ondervraagden in de huidige enquête dat "snelheid vaak tot altijd, voor veiligheid gaat".

FNV-bestuurder Jansen: "Dit is echt zorgwekkend, juist veiligheid zou op de eerste plaats moeten staan".

Slechter dan op Schiphol

Hij verwijst naar een onderzoek dat TNO een paar weken geleden hield op Schiphol. "We hebben nagenoeg dezelfde vragenlijst voorgelegd aan werknemers van SkyTanking en uit de resultaten blijkt dat de omstandigheden waaronder de werknemers moeten werken nog slechter zijn dan die op Schiphol", zegt Jansen.

FNV wil nu een minimumbezetting en meer zeggenschap van de werknemers over de roosters. Ook eist de vakbond dat de veiligheid op de werkvloer structureel verbeterd wordt.

In gesprek

Eindhoven Airport wil in gesprek met Skytanking. "De resultaten van het onderzoek zijn bij ons bekend", zegt woordvoerder Gijs Vrenken. "Als er zorgen zijn over de veiligheid op de luchthaven, waar wij eindverantwoordelijke voor zijn, dan gaan we daar graag met het bedrijf over in gesprek."

Skytanking heeft nog niet gereageerd op vragen.

Nederland gaat van 3,4 miljoen eenpersoonshuishoudens dit jaar tot mogelijk 5,1 in 2060. En van ruim 450.000 85-plussers dit jaar tot minimaal 1,1 miljoen in 2060. Het zijn enkele opvallende getallen uit de Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Daarin is gekeken naar vier scenario's, afhankelijk van de mate van economische groei en klimaattransitie. Volgens PBL-directeur Marko Hekkert geeft de verkenning "richting en houvast" aan beleidsmakers bij het maken van keuzes, zoals over de aanleg van woningen, infrastructuur en elektriciteitsnetwerken.

"Regeringen hebben vaak moeite veel verder vooruit te kijken dan de lopende kabinetsperiode. Veel keuzes die worden gemaakt zijn echter voor veel langere tijd van invloed op de manier waarop we leven en de welvaart die we hebben", zegt Hekkert.

Dubbele vergrijzing

Dat er in 2060 meer dan een miljoen 85-plussers zijn, laat zien dat er een dubbele vergrijzing plaatsvindt: niet alleen vormen ouderen een groter deel van de bevolking, ook de gemiddelde leeftijd van de groep ouderen neemt toe. Dit zal leiden tot een nog grotere vraag naar zorg.

Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt fors toe doordat ouderen langer alleen blijven wonen en doordat studie- en arbeidsmigranten verhoudingsgewijs vaak alleenstaand zijn.

Dit hangt wel af van de hoogte van de economische groei. "Bij een hogere economische groei kunnen mensen zich het makkelijker veroorloven alleen te wonen en gaan jongeren eerder het huis uit dan bij een lagere economische groei", staat in het rapport.

De Nederlandse bevolking kan bij een hoge economische groei toenemen tot 21,9 miljoen mensen. De grootste bevolkingsgroei verwacht het planbureau in de Randstad en de provincies daaromheen. Daar zijn de meeste opleidingen en banen, en is de bevolking gemiddeld ook jonger, waardoor er meer geboorten en minder sterfgevallen zijn.

Meer elektriciteitsgebruik, minder energie-import

Vooral daar zullen dan ook meer woningen nodig zijn. "De verstedelijkingsopgave wordt complex, zeker in combinatie met de ruimtevraag voor opgaven als duurzame energie, circulaire economie en klimaatadaptie", aldus de onderzoekers. Het aandeel migranten neemt zowel bij hoge als bij lage economische groei toe.

In alle scenario's zullen de bouw- en zorgsector groeien, zet de overgang naar elektrisch rijden door, daalt het totale energieverbruik licht, neemt het elektriciteitsgebruik toe en wordt Nederland minder afhankelijk van energie-import.

Hittegolven en zeespiegelstijging

Bij een snelle klimaattransitie verwacht het PBL dat de risico's, kosten en opgaven voor klimaatadaptatie tot 2050 zullen toenemen en daarna 'niet nog veel hoger' zullen worden. Bij een vertraagde klimaattransitie blijven de risico's, kosten en opgaven ook na 2060 toenemen.

Het gaat dan om kosten die gemaakt moeten worden om Nederland te beschermen tegen zeespiegelstijging, hittegolven, natuurbranden en onregelmatige neerslag.

Verkeersdoden en fietsnetwerken

Auto's zullen vooral meer gebruikt worden buiten de steden, waar de bus in drie van de vier scenario's minder gebruikt gaat worden. In alle scenario's wordt rekening gehouden met meer verkeersdoden en ernstige verkeersgewonden. "Dat komt vooral door een combinatie van vergrijzing en een toename van het aantal fietsers."

In steden zal het door de sterke bevolkingsgroei drukker worden op straat. "Dat maakt een uitbreiding van het stedelijk verkeersbeleid logisch, zoals betaald parkeren, 30-kilometerzones en fietsnetwerken", zeggen de onderzoekers.

De Afsluitdijk is weer open, nadat hij vanochtend bijna anderhalf uur dicht was.

De storing aan de Noordbrug over de Stevinsluizen is nog niet verholpen, maar het verkeer kan nu over de Zuidbrug, meldt Omrop Fryslân.

Iets na 08.30 uur vanochtend ging de A7 over de Afsluitdijk helemaal dicht. Dat was voor de tweede keer in drie dagen. Dinsdag was de dijk ook al een uur dicht.

Net als dinsdag adviseerde Rijkswaterstaat vanochtend om te rijden via de A6 door de Flevopolder. Rond 10.00 uur lukte het om de Zuidbrug open te stellen zodat er weer gewoon verkeer over de belangrijke verkeersader kan.

Uit onderzoek blijkt volgens Rijkswaterstaat dat de storing van vandaag niets te maken heeft met die van dinsdag.

Dinsdag ging de brug niet meer goed open en dicht vanwege de warmte. Vandaag is een stuk brug afgebroken waar een sensor in zit, aldus Rijkswaterstaat. Zonder sensor kan de brug niet worden bestuurd.

Rijkswaterstaat zegt dat het verkeer tijdens de reparatie niet meer gehinderd wordt omdat altijd een brugdeel beschikbaar is.

Muziekmagnaat Sean 'Diddy' Combs mag de tijd tot de strafbepaling in zijn zedenzaak niet in vrijheid afwachten. De advocaten van Combs betoogden dat hij geen vluchtgevaar vormt, maar hun verzoek om hem voor een borgsom van 1 miljoen dollar vrij te laten is door de rechter afgewezen.

De rechter wees op Combs' gewelddadige verleden: "Tijdens het proces erkende de verdediging dat de verdachte gewelddadig was geweest in zijn persoonlijke relaties", zei hij.

Combs werd gisteren deels schuldig bevonden in de zaak tegen hem. De juryleden bepaalden dat hij personen liet vervoeren met het oog op prostitutie. 'Diddy' werd wel vrijgesproken van zwaardere aanklachten, zoals mensenhandel en afpersing.

Voor de prostitutie-aanklachten kan Combs nog altijd maximaal twintig jaar krijgen, maar verwacht wordt dat de straf lager wordt. De aanklagers zeiden dat hij ongeveer vier tot vijf jaar zou moeten krijgen, zijn advocaten betoogden dat een gevangenisstraf van ongeveer twee jaar passend zou zijn.

Omdat hij niet op borgtocht wordt vrijgelaten, is Combs weer teruggebracht naar de gevangenis in Brooklyn in New York, waar hij sinds september zit. De datum voor het vonnis, wanneer Combs zijn straf krijgt te horen, is voorlopig vastgesteld op 3 oktober. De tijd die hij in voorarrest heeft vastgezeten, wordt van de uiteindelijke straf afgetrokken.

Geen mensenhandel

Combs is dus niet schuldig bevonden aan de zwaardere aanklachten, zoals deelname aan een criminele organisatie en mensenhandel voor de seksindustrie. Was hij schuldig bevonden aan alle aanklachten, dan had hij levenslang kunnen krijgen.

Persbureau AP sprak een juridisch deskundige die verklaarde waarom de aanklachten van mensenhandel tegen Combs geen stand hielden.

De aanklagers betoogden dat Combs vrouwen controleerde door huizen en dure spullen voor ze te kopen. Volgens de deskundige is dat het tegenovergestelde van wat een mensenhandelaar doorgaans doet. Die pakken juist spullen en geld af.

Nu Combs schuldig is bevonden aan het vervoer van sekswerkers, kunnen bezittingen zoals zijn privéjet in beslag worden genomen als die gebruikt zijn voor het vervoeren van sekswerkers of klanten, meldt ABC News.

In 2022 miljardair

Ook zeggen deskundigen tegenover de Amerikaanse zender dat een terugkeer in de entertainmentindustrie moeilijk kan worden voor de rapmagnaat.

Dan gaat het om het boeken van locaties voor optredens en het sluiten van sponsorcontracten of zakelijke partnerschappen. Ook het binnenhalen van uitnodigingen voor prijsuitreikingen en het sluiten van platencontracten met nieuwe artiesten kan problemen opleveren, aldus de experts.

Sean 'Diddy' Combs werd extreem rijk met zijn platenlabel Bad Boy Records en andere succesvolle investeringen als een kledinglijn en sterkedrankmerken. In 2022 werd zijn vermogen geschat op 1 miljard dollar. Toen de eerste beschuldigingen tegen Diddy bekend werden gemaakt, begon zijn zakenimperium af te brokkelen.

Burgemeester Renze Bergsma van Coevorden heeft een noodverordening uitgevaardigd voor de wijk Tuindorp. In de wijk in Coevorden was het een aantal avonden onrustig. Meermalen werd door tientallen mensen brand gesticht. Een deel van de bewoners is tegen de komst van een groep minderjarige statushouders.

"De bewoners hebben zorgen geuit over de leefbaarheid en veiligheid in Tuindorp", laat de gemeente Coevorden weten aan RTV Drenthe. "Dit in combinatie met de opvolgende incidenten heeft de burgemeester doen besluiten om per direct een preventieve noodverordening in te laten gaan."

De problemen in de wijk ontstonden na de aankondiging dat er een groep vluchtelingen met een verblijfsvergunning in vijf rijtjeswoningen zou worden gehuisvest. Volgens de gemeente gaat het om veertien meisjes in de leeftijd van 15 tot 18 jaar, maar een aantal wijkbewoners gelooft dat niet en zegt dat er ook "getraumatiseerde jongens" komen.

Burgemeester Bergsma spreekt dat tegen. "We snappen dat er zorgen zijn rondom asiel en wonen, maar deze meiden verdienen een veilige en fijne woonplek", zei hij begin deze week.

Woningnood

De bewoners vrezen voor hun veiligheid en wijzen op de woningnood. "Er zitten hier gezinnen waar opa's en oma's samen met hun kinderen en kleinkinderen in een huis zitten. Sommigen wachten al jaren op een woning", aldus een bewoonster. "Ons is verteld dat Tuindorp een dorp is waar iedereen kan blijven wonen. Nou, dat is dus niet zo."

Er verrezen protestborden in en bij de buurt. De ruiten van een aantal schakelwoningen werden tot tweemaal toe ingegooid en zondagavond stak een groep van zo'n 80 demonstranten een aanhanger met hout op een kruising in brand. De gemeente hing camera's op, maar die werden gesaboteerd. Ook werd de afgelopen avonden meermaals brand gesticht door tienallen protesterende wijkbewoners. De brandweer kwam niet om te blussen.

Gebiedsverbod

Hoewel de burgemeester zegt "positief' terug te kijken op gesprekken die hij na de eerste relletjes met een aantal bewoners heeft gehad, voert hij toch een noodverordening in. Hij zegt dat in de wijk sprake is van ernstige wanordelijkheden en dat de openbare orde wordt verstoord en bedreigd.

Volgens Bergsma is sprake van "een zeer ernstige situatie". Het is nu verboden om vuur te stoken op openbare plekken. Ook legt de politie een gebiedsverbod op aan iedereen van wie wordt vermoed dat die de openbare orde gaat verstoren. Het is verboden om in het aangewezen gebied een voorwerp te hebben dat als wapen gebruikt kan worden, zoals vuurwerk, molotovcocktails, explosieven, glaswerk, straatstenen, stokken of kettingen.

Alle mensen in Nederland hebben PFAS in hun bloed, zegt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Bovendien heeft bijna iedereen er te veel van en overschrijden de hoeveelheden de zogenoemde gezondheidskundige grenswaarde, blijkt uit onderzoek naar 1500 bloedmonsters uit 2016 en 2017. Boven die grenswaarde zijn effecten op het immuunsysteem niet uit te sluiten, zegt het RIVM.

Al jaren is duidelijk dat Nederlanders te veel PFAS binnenkrijgen via met name het eten en ook een beetje door het drinkwater. Nu is voor het eerst landelijk onderzoek gedaan naar de hoeveelheid PFAS in het bloed.

PFAS zijn een groep van duizenden chemische stoffen die niet afbreken in de natuur: de per- en polyfluoralkylstoffen. Ze tasten het immuunsysteem aan en bij langdurige blootstelling zijn sommige soorten kankerverwekkend. De chemicaliën komen in het milieu terecht doordat fabrieken ze lozen of uitstoten. Ook zitten ze in bijvoorbeeld blusschuim en smeermiddelen.

Niet meteen ziek

Hoewel iedereen dus PFAS in het bloed heeft, maakt het voor de soort PFAS wel uit waar iemand woont. Bij inwoners van de regio Dordrecht, waar de fabriek van Chemours tientallen jaren PFOA uitstootte, werd die PFAS-variant meer gevonden dan gemiddeld in Nederland. En rond de Westerschelde, waarin chemieconcern 3M in het Belgische Zwijndrecht via de Schelde jaarlijks duizenden kilo's pfas loosde, was de hoeveelheid van de variant PFOS hoger.

Het RIVM haast zich erbij te zeggen dat de uitkomsten van het bloedonderzoek niet betekenen dat iedereen ziek wordt door PFAS. "De effecten zijn afhankelijk van de hoeveelheid PFAS, de duur van de blootstelling en iemands persoonlijke gezondheidssituatie. Wat de gevonden hoeveelheden in de bloedmonsters precies betekenen voor de gezondheid van de Nederlandse bevolking kan het RIVM nu niet zeggen."

Lichtpuntje

Omdat PFAS overal om ons heen voorkomen, is het voor mensen vrijwel onmogelijk om ze niet binnen te krijgen, zegt RIVM-onderzoeker Joke Herremans. "Dat kan eigenlijk alleen als bedrijven ervoor zorgen dat er minder stoffen in het milieu terechtkomen."

Nederland heeft met nog vier Europese landen het initiatief genomen om PFAS overal in Europa te verbieden. Dat kan volgens Herremans op termijn helpen. "Sinds de stof PFOS in 2008 is verboden, zien we bij onderzoek in Frankrijk de hoeveelheid in het bloed al afnemen. Dat is een lichtpuntje."

Herremans doet met haar collega's vervolgonderzoek naar bloedmonsters van dit jaar. "We hopen daarin ook terug te vinden dat dat gehalte afneemt."

Er is geen relatie tussen siliconen borstimplantaten en gezondheidsklachten die horen bij Breast Implant Illness. Dat blijkt uit onderzoek van het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis onder vrouwen die borstkanker hebben gehad.

Het onderzoek ging niet over lekkende borstimplantaten. Daarvan is bekend dat die wel problemen veroorzaken.

Breast Implant Illness (BII) is een term die wordt gebruikt voor klachten die een deel van de vrouwen ervaart na het plaatsen van siliconen implantaten. Het gaat om onder meer vermoeidheid, spier- en gewrichtspijn, hoofdpijn, haaruitval en somberheid. Voor de klachten, die vaak na langere tijd ontstaan, bestaat nog geen medische verklaring.

In Nederland wordt geschat dat 200.000 vrouwen tussen de 20 en 70 jaar borstimplantaten hebben. Een kwart van hen kreeg deze na een borstamputatie vanwege borstkanker of omdat er een erfelijke aanleg voor borstkanker was.

Even vaak klachten

Het Antoni van Leeuwenhoek, een in kanker gespecialiseerd ziekenhuis en onderzoeksinstituut, vroeg vrouwen die behandeld zijn voor borstkanker of zij klachten ervaren die vaak worden genoemd bij BII.

Van de ruim 10.000 vrouwen vulden iets meer dan 6000 de vragenlijst in. Hieruit blijkt volgens de onderzoekers dat vrouwen die een borstsparende operatie of een borstamputatie zonder implantaat ondergingen even vaak klachten ervoeren als vrouwen met een siliconen implantaat. 20 procent van de vrouwen in beide groepen gaf aan vier of meer ernstige klachten te ervaren.

"Ons onderzoek laat zien dat er geen relatie is tussen deze klachten en de siliconen borstimplantaten", zegt arts-onderzoeker Jonathan Spoor. "Het spreekt voor zich dat vrouwen, met of zonder siliconen borstimplantaten, die gezondheidsklachten ervaren op erkenning en begrip van hun zorgverlener moeten kunnen rekenen en dat mogelijk onderliggende oorzaken onderzocht moeten worden."

Waardoor de klachten wel veroorzaakt worden is niet bekend. Volgens de onderzoekers zijn het veelvoorkomende algemene klachten die ook voorkomen bij vrouwen die geen borstkanker hebben, of bij vrouwen zonder siliconen borstimplantaten.

Siliconenpoli blijft belangrijk

Een speciale siliconenpoli zoals het Amsterdam UMC heeft blijft belangrijk, volgens onderzoeksleider en epidemioloog Floor van Leeuwen: "Er zijn veel vrouwen met klachten die zich zorgen maken over hun siliconen implantaten. Dat zijn vrouwen met een borstvergroting en vrouwen met borstkanker. Het is belangrijk dat vrouwen met klachten door een arts gezien worden. Voor sommige klachten kunnen andere medische verklaringen zijn. Dat kunnen ze daar uitsluiten."

De onderzoekers hopen dat de resultaten van de studie geruststellende informatie zijn voor zowel vrouwen die een implantaat hebben als voor vrouwen die nog mogen kiezen voor een reconstructie.

Bij een felle brand na een explosie vannacht in Papendrecht, is een woning volledig in de as gelegd. 17 andere woningen moesten worden ontruimd. Twee kinderen raakten gewond toen ze de brand ontvluchtten.

Even voor half drie vannacht ontplofte een explosief bij een woning aan de Vincent van Goghlaan. Een gezin met vier kinderen was thuis en moest in allerijl vluchtten. Daarbij raakten twee kinderen gewond.

"Een van de kinderen is naar het ziekenhuis gebracht vanwege het inademen van rook", laat een politiewoordvoerder weten bij Rijnmond. "Een ander kind raakte lichtgewond toen het naar buiten wilde vluchten. Dat beeld past bij de stress die zo'n explosie veroorzaakt."

Voor- en achtergevel

De woning brandde in korte tijd uit. "Van het pand staan eigenlijk alleen nog de voor- en achtergevel overeind", aldus een woordvoerder van de veiligheidsregio eerder.

De brandweer zette alles op alles om te voorkomen dat de brand oversloeg op andere woningen. Zowel het huizenblok waar de brand was uitgebroken als het blok daarnaast werd ontruimd. De veertig bewoners zijn elders opgevangen.

Kort voor zes uur had de brandweer het vuur onder controle. Toen bleek ook dat in totaal drie woningen onbewoonbaar zijn geraakt.

Verkeerde bedoelingen

Volgens de politiewoordvoerder is er voldoende informatie om aan te nemen dat iemand "met verkeerde bedoelingen" de explosie en brand heeft veroorzaakt. "We weten dat een persoon iets naar binnen heeft gegooid wat de explosie heeft veroorzaakt."

Of de politie al een verdachte op het spoor is of een idee heeft over het motief is niet bekendgemaakt.

Juist vandaag maakte de politie bekend dat het aantal aanslagen met explosieven opnieuw is toegenomen.

Goedemorgen! De Tweede Kamer stemt vandaag na lang praten over twee nieuwe asielwetten. En in Frankrijk is de ploegenpresentatie van de Tour de France.

Eerst het weer: Zon en wolken wisselen elkaar af. Het wordt een stuk koeler dan de afgelopen dagen met 21 tot 25 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het aantal aanslagen met explosieven in Nederland is in het eerste halfjaar van 2025 toegenomen, zegt de politie. In de eerste zes maanden van dit jaar zijn er 678 aanslagen en aanslagpogingen geweest. Vorig jaar waren er na een half jaar 644 aanslagen en aanslagpogingen.

De verdachten zijn veelal minderjarig en worden vaak benaderd via sociale media zoals Telegram of Snapchat. Jos van der Stap, programmamanager high impact crime, denkt dat een landelijk vuurwerkverbod zal helpen om het aantal aanslagen met explosieven te verminderen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Voor de kust van Zeeland is een bultrug gezien. De walvis sprong verschillende keren uit het water. Bultruggen laten zich niet vaak zien voor de Nederlandse kust. Vorig jaar strandde een jonge bultrug op Terschelling.

Mooie donderdag!

Onverwacht scherpte de Tweede Kamer dinsdag een asielwetsvoorstel aan, door in te stemmen met een aanpassing die illegaal verblijf van vreemdelingen in Nederland strafbaar stelt. Daarmee staat een plan dat ruim tien jaar geleden al eens sneuvelde weer vol in de aandacht. Vijf vragen over de strafbaarstelling van illegaliteit.

Wat staat er precies in het wijzigingsvoorstel?

Met het zogeheten amendement voor strafbaarstelling van illegaliteit wordt de Vreemdelingenwet 2000 en de Algemene wet bestuursrecht aangepast, waarbij er een celstraf van maximaal een half jaar wordt gezet op het illegaal verblijven in Nederland.

PVV-Kamerlid Marina Vondeling, de indiener van het aangenomen amendement, schrijft in haar toelichting dat in de praktijk blijkt dat "een groot deel van de vertrekplichtige vreemdelingen Nederland niet verlaat, maar in de illegaliteit verdwijnt". Volgens haar leidt dat tot "veel overlast, criminaliteit en kosten" en dat kan "niet zonder gevolgen" blijven.

In de laatste zin van haar toelichting schrijft Vondeling dat "personen of organisaties die illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen helpen onder te duiken" volgens het amendement ook strafbaar zijn.

Maar iemand die illegaal in Nederland verblijft, loopt toch al het risico om opgepakt te worden?

Dat klopt: op basis van de zogenoemde terugkeerrichtlijn, waarin de EU-landen afspraken hebben gemaakt over het uitzetten van illegalen, is het al mogelijk om iemand in vreemdelingendetentie te plaatsen als hij of zij niet binnen een bepaalde termijn het land heeft verlaten.

Maar volgens PVV'er Vondeling wordt het onaantrekkelijker om illegaal in Nederland te verblijven als dit ook strafbaar is. Verder ontstaat er volgens haar zo "een noodzakelijke stok achter de deur" om illegalen te motiveren Nederland te verlaten.

Asieladvocaat Marq Wijngaarden is kritisch op het amendement. Hij legt uit dat in de huidige wetgeving al veel is geregeld, van het vastzetten van illegalen tot het straffen voor hulp bieden bij illegaal verblijf als daar voordeel uit wordt gehaald. "Dit doet dus niet zoveel, het is eigenlijk best zinloos", zegt hij.

Hij verwacht in de praktijk vooral veel nadelige neveneffecten, zoals vertraging van uitzetprocedures en extra kosten en rompslomp voor bijvoorbeeld het OM, de politie en gevangenissen. "Het schiet daarom ook totaal zijn doel voorbij", zegt Wijngaarden.

Verder vreest hij dat illegalen nog meer onder de radar zullen gaan leven dan ze nu al doen. "En dat betekent dat een slachtoffer van uitbuiting straks misschien niet meer naar de politie stapt, een slachtoffer van een misdrijf geen aangifte doet of iemand geen beroep meer doet op medische zorg, ook al heeft hij die wel nodig."

Mag illegaliteit zomaar strafbaar worden gesteld onder EU-regels?

Ja, en in meerdere EU-landen is illegaal verblijf al strafbaar, zoals in Frankrijk, Duitsland en België. Wel verschilt het per land hoe streng er wordt gehandhaafd en of ook humanitaire hulp aan illegalen strafbaar is, zoals nu in Nederland op tafel ligt. Er ontstaat vanuit die landen geen eenduidig beeld of het strafbaar maken van illegaliteit ook daadwerkelijk heeft geleid tot bijvoorbeeld het terugdringen van criminaliteit of overlast.

Als het huidige amendement ook daadwerkelijk wetgeving wordt, is Nederland in één klap een van de strengste EU-landen als het gaat om strafbaarstelling van illegaliteit, zegt asieladvocaat Wijngaarden.

"Eigenlijk wordt hulpverlening dan strafbaar", zegt hij. Als voorbeelden voor zaken die straks mogelijk strafbaar zijn, noemt hij het bieden van kerkasiel, het regelen van daklozenopvang of onderdak bieden aan slachtoffers van mensenhandel.

Hulporganisaties zijn dan ook bezorgd over de mogelijke gevolgen van het amendement. Het Rode Kruis vreest "dat de positie van deze mensen, van jong tot oud, nog verder verslechtert".

Volgens Vluchtelingenwerk is de strafbaarstelling allesbehalve een oplossing voor de asielproblematiek. "We weten uit verschillende onderzoeken dat dit niet bijdraagt aan een effectiever terugkeerbeleid, maar vooral een symbolische en stigmatiserende maatregel is", aldus de organisatie.

Hoe is de strafbaarstelling weer op de agenda van de Kamer gekomen?

Eigenlijk is het onderwerp nooit van die agenda verdwenen. Al in de eerste twee kabinetten-Rutte werden er pogingen gedaan illegaliteit strafbaar te stellen. In kabinet-Rutte I, met gedoogsteun van de PVV, schreef toenmalig asielminister Leers (CDA) hier plannen voor, die door de kabinetsval in 2012 nooit concreet werden.

Vervolgens keerde de strafbaarstelling terug in het regeerakkoord dat de VVD en de PvdA in 2012 sloten voor kabinet-Rutte II. Maar vanwege een breed gedeelde onvrede hierover binnen de PvdA schrapten de partijen het plan in 2014. In de jaren daarna bleven de PVV en ook de VVD pleiten voor het strafbaar stellen van illegaal verblijf. De partijen hadden dit ook opgenomen in hun verkiezingsprogramma's in 2023.

Hoe wordt er gereageerd op het aangenomen amendement?

Het strafbaar maken van illegaliteit raakt aan de grondbeginselen van partijen en leidt dus tot flink wat verdeeldheid. Zo liet het CDA, dat een cruciale rol speelt bij het doorvoeren van de asielwetten, vandaag weten niet in te stemmen met het plan. Volgens CDA-leider Henri Bontenbal schuurt het amendement met "onze principes en onze waarden". Hij noemde het strafbaar maken van hulp aan illegalen "een straf op medemenselijkheid".

PVV-leider Wilders sprak na het aannemen van het amendement op X juist van een "historisch" moment en zei dat zijn partij vandaag nu wel zal instemmen met de twee asielwetsvoorstellen: de eerste is de asielnoodmaatregelenwet, waarmee illegaal verblijf strafbaar wordt. De andere wet regelt het tweestatusstelsel, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen oorlogsvluchtelingen en mensen die vanwege hun geloof of geaardheid worden vervolgd. Later vandaag stemt de Tweede Kamer over de wetsvoorstellen.

Het blijft hoogstwaarschijnlijk tot de laatste stem in de Tweede en Eerste Kamer spannend of illegaliteit ook écht strafbaar wordt in Nederland. Niet voor niets verdeelt het plan al ruim tien jaar de politiek.

Met de hakken over de sloot stemde de Senaat dinsdag in met Trumps zogenoemde 'Big Beautiful Bill'. Op dit moment is het woord aan het Huis van Afgevaardigden. Ook daar lopen Congresleden niet over van enthousiasme. Of de stemming vandaag wordt afgerond, is nog onduidelijk.

Voor en achter de schermen doet president Trump alles om twijfelaars te overtuigen toch vooral voor te stemmen.

"Ik kom daar wel dichterbij in de buurt, ja", zegt Tim Burchett, gevraagd naar of de president hem heeft overtuigd. Zoals meer conservatieve Congresleden maakt Burchett zich zorgen over de staatsschuld, die door deze wet in tien jaar tijd op zou lopen met zo'n 3,3 biljoen dollar.

Samen met anderen was hij uitgenodigd op het Witte Huis, waar Trump de druk op twijfelende Republikeinse Congresleden verder opvoerde. Elke stem telt: net als in de Senaat is de Republikeinse meerderheid in het Huis krap. Slechts drie tegenstemmers kan Trump zich veroorloven, in de poging om zijn belangrijkste verkiezingsbeloften in wetgeving te gieten.

Sociale vangnetten

Zo zijn tientallen miljarden dollars gereserveerd voor Trumps immigratieagenda: uitbreiding van de muur bij de grens met Mexico bijvoorbeeld, met nieuwe deportatiecentra. Belastingvoordelen uit Trumps eerste termijn worden permanent gemaakt. "En Trump stelt belastingverlagingen voor op mensen die overuren draaien, ook op fooien", weet Glenn Grothman, een Republikeins Congreslid uit Wisconsin. "Deze wet moet erdoor komen."

Toch vinden niet alle Republikeinen de wet zo beautiful, ook omdat hard gesneden zal worden in sociale vangnetten. Bij zorgverzekeringen als Medicaid worden grote bedragen weggehaald. Miljoenen mensen verliezen daarmee toegang tot zorg. Ook wordt er geschrapt in de uitgifte van voedselbonnen voor armere Amerikanen.

Voor de meer gematigde Republikeinen is het daarmee schipperen. Loyaliteit tonen aan Trump en instemmen met een wet die voor hun achterban grote gevolgen kan hebben. Of toch tegen 'hun' president ingaan, hopende dat minder vermogende kiezers toegang houden tot basisvoorzieningen.

"Het gaat erom dat we doen wat juist is", zegt Burchett. "Onze peilingen zitten in het slop omdat we niet doen wat we hebben beloofd. President Trump stijgt juist omdat hij wél doet wat hij heeft beloofd."

Dat strookt niet met de werkelijkheid. In een recente peiling van Reuters/Ipsos gaf 42 procent van de Amerikanen aan de president te steunen, lager dan de 47 procent eind januari. Zijn 'Big Beautiful Bill' is weinig populair: een meerderheid van de Amerikanen is tegen. In een peiling van de conservatieve nieuwszender Fox zei 59 procent van de ondervraagden het wetsvoorstel niet te steunen.

Veel zijn het er niet, maar in afwachting van de stemming spreekt een handvol tegenstanders zijn afschuw uit in de straten rond het Capitool. "Toch wat ontmoedigend", zegt Mark over het beperkte aantal demonstranten. Hij importeert kattenspeeltjes uit China en trok met zijn gitaar vanuit New Mexico naar de hoofdstad om in actie te komen. Terwijl Congresleden naar het Huis snellen bezingt hij de 'Big Bastard's Beautiful Bill', in een ballade. "Misschien dat het ze even aan het denken zet."

"We zijn een vrij arme staat", vervolgt hij. "Het schrappen van de voedselbonnen maakt dat een groot aantal kinderen onvoldoende te eten zal hebben." Grofweg een kwart van de kinderen in New Mexico groeit op in armoede. "15 ziekenhuizen moeten vrezen voor hun voortbestaan met de bezuinigingen op Medicaid en Medicare." De National Rural Health Association schat dat zo'n 400 ziekenhuizen op omvallen staan.

Andere demonstranten maken zich zorgen over het verdwijnen van belastingvoordelen op onder meer wind- en zonne-energie. "We hebben geen nieuwe pijpleidingen of boorputten nodig", stelt Craig Auster van de League of Conservation Voters. "Dat is traag en duur, energierekeningen schieten door het dak. We moeten juist volop investeren in duurzame energie. Dat is schoon, goedkoop en toekomstbestendig en er zijn veel banen mee gemoeid."

'Geweldige gesprekken'

"Terwijl miljardairs een belastingverlaging krijgen, gaan veel werkenden veel meer betalen", zegt Anna Aurilio van Economic Security Project Action, een centrumlinkse lobbyclub. "De belasting voor Amerikanen die minder dan 51.000 dollar verdienen gaat omhoog." Republikein Grothman wuift dat resoluut weg. "Geloof de leugens van de Democraten niet", roept hij. "We willen hard werken juist aanmoedigen."

Trump stelde, via Truth Social, vertrouwen te hebben in de stemming. "We hebben de hele dag GEWELDIGE gesprekken gevoerd, en de Republikeinse meerderheid in het Huis is VERENIGD", schreef hij. "Kom op Republikeinen, en iedereen daarbuiten: MAKE AMERICA GREAT AGAIN!" Trump zei te verwachten dat er snel gestemd gaat worden, al is dat nog onzeker.

Het aantal mensen dat vergiftigingsverschijnselen heeft gekregen door verkeerd gebruik van afslankmedicijnen neemt toe. Dat schrijft de Volkskrant op basis van cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Vorig jaar ontving het NVIC 75 meldingen van zorgverleners over vergiftigingsverschijnselen. De meeste mensen hadden last van buikpijn, misselijkheid en braken. Een jaar eerder ging het om 41 meldingen.

Vorig jaar kregen zo'n 120.000 mensen een afslankmedicijn voorgeschreven. Het gaat dus om een relatief kleine groep mensen die te maken kreeg met vergiftigingsverschijnselen. Toch maken artsen zich zorgen, omdat ze denken dat lang niet alle gevallen gemeld worden.

Diabetesmedicijn

In een deel van de gevallen, bij 29 mensen, ging het om mensen die zonder recept met de afslankmiddelen waren begonnen. In de meeste gevallen ging het om semaglutide. Die stof verlaagt het bloedsuiker en is onder de merknamen Ozempic, Rybelsus en Wegovy geregistreerd. Semaglutide werd ontwikkeld als middel voor mensen met diabetes type 2, maar bleek ook effectief bij overgewicht.

Een te hoge dosis van de afslankmedicatie kan vergiftigingsverschijnselen veroorzaken. Hierdoor belandden meerdere mensen op de spoedeisende hulp met bijvoorbeeld uitdrogingsverschijnselen. Andere gevolgen van een te hoge dosis waardoor mensen afvallen is dat ze veel braken, een vitaminetekort krijgen of te veel spierweefsel verliezen.

Het aantal aanslagen met explosieven in Nederland is in het eerste halfjaar van 2025 toegenomen, zegt de politie. In de eerste zes maanden van dit jaar zijn er 678 aanslagen en aanslagpogingen geweest. In dezelfde periode vorig jaar ging het om 644 aanslagen en aanslagpogingen. Het gaat om aanslagen met zwaar vuurwerk, zoals cobra's.

Vaak wordt er ook brandbare vloeistof bij gebruikt, vertelt Jos van der Stap. "Dan heb je een levensgevaarlijke situatie." Van der Stap houdt zich als programmamanager high impact crime bij politie bezig met de aanpak van explosies. In 2024 zijn er 1543 aanslagen en aanslagpogingen gedaan. Of dat cijfer dit jaar wordt overtroffen, kan de politie niet zeggen. De verwachting is wel dat het aantal zal toenemen in het najaar. "Wanneer het donker wordt, stijgt het aantal vaak."

Minderjarigen

Tot nu toe zijn dit jaar 163 verdachten aangehouden in verband met dit soort aanslagen. Volgens Van der Stap zijn de verdachten veelal minderjarig. "Het zijn vaak jongens die al in aanraking zijn geweest met de politie en ook al strafbare feiten hebben gepleegd. Het zijn beïnvloedbare en impulsieve jongens", zegt hij. "Ze willen er graag bij horen en zijn over te halen voor een beetje geld."

Ze worden vaak benaderd via sociale media zoals Telegram of Snapchat. De mensen die de jongens benaderen komen soms uit het criminele circuit. "Ze hebben nog iets te vereffenen, of willen wraak nemen." Het kunnen ook mensen zijn die op persoonlijk of zakelijk niveau een conflict hebben met iemand. "Iemand moet nog iets betalen, en wil niet betalen."

Ook afgelopen nacht was er een aanslag met een explosief in Schiedam:

Het is een complex probleem, zegt Van der Stap. Er worden volgens hem veel aanhoudingen gedaan en geprobeerd het illegale vuurwerk op te sporen. Dat alleen zal het probleem niet oplossen. Zodra iemand wordt opgepakt, wordt een ander benaderd om de klus te klaren. Daarom wordt er nu ook veel ingezet op preventie, zoals de campagne "Alleen jij bepaalt wie je bent". Daarbij spreken coaches met jongeren op school over explosieven en hun ervaringen.

Volgens Van der Stap is het ook belangrijk dat minderjarige daders na hun straf begeleid worden, zodat ze niet opnieuw in de fout gaan. "Er zijn een aantal steden waarin een re-integratieofficier onder de burgemeester deze jongens onder de hoede neemt", zegt hij. "Dan proberen ze om regelmaat te krijgen in schulden, wonen en werk."

Vuurwerkverbod

Ondanks dat er illegaal vuurwerk wordt gebruikt bij de aanslagen, zal een landelijk vuurwerkverbod helpen het aantal aanslagen met explosieven te verminderen, stelt Van der Stap. Afgelopen week heeft de Eerste Kamer ingestemd met een landelijk verbod op het afsteken van vuurwerk door consumenten.

"We denken dat er dan makkelijker te handhaven is. Er zijn veel mensen die het illegale vuurwerk ook als gewoon vuurwerk zien. De beschikbaarheid is groot, mensen voeren dat het land in om illegaal te verkopen. Met een verbod mag het nergens aanwezig zijn", zegt Van der Stap.

Het zal niet van de een op de andere dag helpen. "Op een gegeven moment gaat het wel werken. Je hoopt alleen sneller vooruitgang te boeken met dit soort zaken", aldus Van der Stap.

Bij een bootongeluk voor de kust van het Indonesische eiland Bali zijn zeker vier mensen overleden en worden 32 anderen vermist.

Volgens de reddingsdienst zijn tot nu toe 29 mensen gered. Het schip zonk ongeveer een half uur na vertrek uit de haven van Ketapang, in de provincie Oost-Java.

Een overlevende vertelt over het moment dat de veerboot zonk:

Het schip had 65 opvarenden. Met negen boten wordt gezocht naar overlevenden in het onstuimige water.

Het schip was onderweg naar de haven van Gilimanuk. Aan boord waren behalve de opvarenden ook 22 voertuigen.

Veerbootongelukken komen vaker voor in Indonesië. Het land bestaat uit meer dan 17.000 eilanden, waardoor veerboten vaak worden gebruikt als vervoersmiddel tussen de eilanden.

Eerder dit jaar overleefde een Nederlandse opvarende een tocht naar het eiland Nusa Penida. De kleine boot kapseisde, waardoor de passagiers in het water belandden. Een van de andere opvarenden kwam vast te zitten onder de boot en overleed.