NOS Nieuws - Algemeen

Buschauffeurs in de regio Twente mogen maandag niet staken. Dat heeft de rechtbank Midden-Nederland bepaald in een kort geding dat vervoersbedrijf Arriva had aangespannen tegen vakbond FNV.

Hoe de rechter tot de uitspraak is gekomen, is nog onduidelijk. Omdat het vanwege de benodigde haast gaat om een zogeheten kop-staartvonnis, ontvangen beide partijen pas volgende week een uitgewerkte versie van het vonnis.

Onvrede

Werknemers van streekvervoerder Arriva in Twente zijn niet te spreken over de hoge werkdruk. Omdat overleg over andere rij- en rusttijden geen concrete resultaten opleverde, riep FNV de buschauffeurs op om maandag voor 24 uur het werk neer te leggen.

De vakbond had al in februari gedreigd met stakingen, maar toen beloofde Arriva om de roosters van chauffeurs aan te passen. Volgens de vakbond is dat na twee maanden nog altijd niet volledig gebeurd.

De onvrede bij de chauffeurs ontstond eind vorig jaar toen Arriva het busvervoer overnam van Keolis. Volgens de bonden werden oude werkafspraken tussen de chauffeurs en Keolis over rij- en rusttijden niet volledig overgenomen. De rusttijden, die buiten de cao vielen, werden door Arriva volledig geschrapt. Hierdoor is volgens de FNV het ziekteverzuim enorm toegenomen, naar ongeveer 30 procent.

FNV: 'Balen'

FNV zegt te balen van de uitspraak. "Werknemers zitten in een benarde positie en rijden rond met zeer ongezonde werkroosters. Er is meerdere keren beloofd door de werkgever om de situatie te verbeteren. Maar het wordt telkens uitgesteld", stelt vakbondsbestuurder Marijn van der Gaag.

De vakbond zegt nu in gesprek te gaan met de buschauffeurs over andere maatregelen. "We zullen ons aan de uitspraak van de rechter houden en maandag niet gaan staken."

Arriva: 'Blik vooruit'

"We zijn blij met deze uitspraak", laat Arriva weten in een reactie aan de NOS. "Vooral omdat onze reizigers nu niet geconfronteerd worden met deze staking. Vanaf nu kunnen we met de blik vooruit zo snel mogelijk verder toewerken naar een passend dienstenpakket voor na de zomervakantie."

De vervoerder zegt te hopen dat met de uitspraak "rust op de werkvloer komt".

De hoogste baas van de Amerikaanse luchtmacht, Frank Kendall, heeft succesvol een vlucht gemaakt in een F-16 die door kunstmatige intelligentie (AI) werd bestuurd.

Kendall vloog gisteren in een aangepaste F-16 die zelfstandig kan vliegen. Het nieuws werd pas na afloop gedeeld om de vlucht niet in gevaar te brengen.

Vorig jaar maakte het Pentagon bekend dat sinds enige tijd tests werden gedaan met het vliegtuig, dat de naam Vista (Variable Stability In-flight Simulator Test Aircraft) heeft gekregen. Bij testvluchten voerde AI op hoge snelheid defensieve en offensieve manoeuvres uit tegen andere, door mensen gevlogen F-16's. Aan boord van het AI-toestel waren wel twee piloten die konden ingrijpen als dat nodig was.

Gevechten

Het gebruik van AI gaat verder dan de automatische piloot die al jaren gebruikt wordt in de burger- en militaire luchtvaart. Die kan functies overnemen, zoals naar geprogrammeerde plekken vliegen of in bepaalde gevallen een vliegtuig aan de grond zetten. Maar de Vista kan zonder ingrijpen van piloten in gevechtssituaties vliegen.

Persbureau AP was bij de test aanwezig. Die werd gehouden boven Edwards Air Force Base, een luchtmachtbasis in de Mojave-woestijn in de staat Californië. Volgens het persbureau voerde het toestel met Kendall erin ongeveer een uur lang manoeuvres uit met snelheden van meer dan 880 kilometer per uur.

Daarbij werd ook een door piloten gevlogen F-16 ingezet. Volgens AP raceten en draaiden de toestellen binnen een straal van 300 meter om elkaar heen "in een poging om hun tegenstander in kwetsbare posities te dwingen".

Bekijk hier beelden van vier maanden geleden van het toestel dat zelfstandig vliegt (met twee piloten aan boord om te kunnen ingrijpen):

Na het landen stapte de luchtmachtbaas volgens het persbureau grijnzend uit. Hij zei dat hij tijdens de vlucht genoeg had gezien om het nog in ontwikkeling zijnde AI-systeem te vertrouwen om beslissingen te nemen over het lanceren van wapens tijdens gevechten.

Kendall is een uitgesproken voorstander van het gebruik van AI in het leger. Hij kondigde vorige maand al aan dat hij een vlucht wilde maken in een F-16 die met AI gevechtsmanoeuvres uitvoerde. "Het is een veiligheidsrisico om het niet in te zetten. We moeten het op dit moment wel hebben", zei hij gisteren nadat het toestel weer was geland.

Leven en dood

Tegenstanders wijzen vooral op de risico's van gebruik van AI. Zo stelt het Internationale Rode Kruis dat het belangrijkste argument tegen gebruik is "dat er wijdverbreide en ernstige zorgen bestaan over het overlaten van beslissingen over leven en dood aan sensoren en software".

Volgens het Rode Kruis hebben mensen "morele keuzevrijheid die hun beslissingen en acties stuurt, zelfs in conflicten waarin beslissingen om te doden enigszins genormaliseerd zijn". Het gebruik van autonome wapens is "een onmiddellijke reden tot zorg die om een urgent antwoord vraagt van de internationale politiek", zegt de hulporganisatie.

Uitschakelen

Vorig jaar waarschuwde een Amerikaanse expert voor onvoorziene omstandigheden bij gebruik van kunstmatige intelligentie op het slagveld. Hij stelde als gedachte-experiment dat het zou kunnen dat een AI-drone er om de eindoverwinning te halen voor kiest om aarzelende opdrachtgevers uit te schakelen.

Desondanks zet de Amerikaanse luchtmacht groots in op het gebruik van kunstmatige intelligentie voor oorlogsvoering. Kendall verwacht dat de toestellen lichter en goedkoper kunnen zijn dan de huidige dure bemande gevechtsvliegtuigen en stelt dat niet meegaan met de ontwikkeling van AI-oorlogsvoering achteruitgang betekent. "We moeten blijven rennen en we moeten snel rennen", stelt hij.

De luchtmacht wil een door AI gedreven vloot hebben van meer dan duizend onbemande gevechtstoestellen. De eerste moeten in 2028 in gebruik zijn.

'China loopt achter'

Volgens de ontwikkelaars van Vista is er geen enkel ander land ter wereld met een gevechtsvliegtuig dat op dergelijke wijze van AI gebruikmaakt.

De software leert van miljoenen vluchten die in simulators gemaakt zijn, past die kennis dan toe in de lucht en na de vlucht wordt die kennis vervolgens weer door kunstmatige intelligentie verwerkt om er meer van te leren. Volgens de ontwikkelaars heeft een land als China bijvoorbeeld wel al simulatoren met AI, maar is er geen indicatie dat dat land al tests uitvoert buiten de simulator.

Oekraïense militairen verzamelen gebruikte traangasgranaten om te bewijzen dat Rusland chemische wapens inzet. Militairen aan het front zeggen dat de wapens al sinds het begin van de oorlog worden gebruikt, maar dat Rusland ze de afgelopen maanden steeds meer inzet. Het Oekraïense leger heeft aan de NOS twee granaten laten zien die onlangs zouden zijn meegenomen uit de loopgraven.

Soldaat Dmytro (24) zegt aan het front in de Donbas al twee keer te zijn bestookt met dit soort traangasgranaten. De eerste keer was volgens hem laat in de avond eind februari toen ze schuilden in een loopgraaf. "We hoorden een granaat vallen, maar in plaats van een explosie daarna bleef het stil", zegt Dmytro. Kort daarna roken ze het gas, en zette zijn eenheid snel een gasmasker op. Maar Dmytro ademde wel een keer in. Hij werd direct kortademig, moest hoesten, zijn ogen gingen tranen en delen van zijn lichaam die niet beschermd waren met kleding, waaronder zijn gezicht, gingen branden.

Gisteren beschuldigde de VS Rusland ervan structureel chemische wapens te gebruiken. Het Russische leger zou onder meer het giftige chloorpicrine inzetten, een zwaar soort traangas waardoor slachtoffers moeite krijgen met ademen en branderige ogen kunnen krijgen. Washington leverde hiervoor geen bewijs. In de verklaring zei de VS ook dat Rusland regulier traangas gebruikt. Hoewel traangas wereldwijd veel wordt gebruikt door politie tijdens demonstraties, is het volgens het Verdrag chemische wapens verboden om het in te zetten in oorlogssituaties.

Kapitein Kyrylo is als specialist in nucleaire, biologische en chemische wapens ook gestationeerd aan het front. Hij laat twee granaten zien. Een ervan is een ongebruikte traangasgranaat nog uit de Sovjet-tijd, volgens hem 'een trofee' die is meegenomen uit de loopgraven. De ander is een nieuwere granaat geproduceerd in 2023. Hij heeft volgens Kyrylo een Oekraïense frontsoldaat het leven gekost. "Hij ademde het gas in en bleek een allergische reactie te hebben", zegt de officier.

Standaardpraktijk

Het gebruik van deze granaten is geen uitzondering, maar volgens Kyrylo standaardpraktijk van Rusland geworden. "Ze hebben er veel van", zegt hij. De herkomst van de granaten is niet onafhankelijk te verifiëren door de NOS. Maar dat Rusland dit soort wapens inzet, daar waarschuwen deskundigen al langer voor. Eerder in de oorlog waren er beschuldigingen dat ook Oekraïne ze gebruikt, al zijn er daarvoor geen harde bewijzen. "Daar heb ik nog nooit van gehoord", bezweert Kyrylo.

Kyrylo vertelt over de granaten die zijn gevonden:

Op video's die op Russische Telegramkanalen worden gedeeld, is te zien hoe de granaten met drones boven Oekraïense posities worden ingezet. Militairen die in de loopgraven of in bunkers schuilen, worden ermee naar buiten gejaagd waardoor ze kwetsbaar zijn en gedood kunnen worden. Het maakt de situatie aan het front voor Oekraïne aanzienlijk moeilijker, weet Kyrylo. "Daarom besteden we steeds meer tijd aan beschermende maatregelen, zoals het dragen van gasmaskers."

'Mag gewoon niet'

Anneleen van der Meer, docent oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden, zegt dat de Oekraïense aantijgingen passen in een patroon. "We horen dit sinds het begin van de oorlog, en de afgelopen maanden zien we het aantal beschuldigingen toenemen." Volgens de deskundige zijn de soorten gas in de Russische granaten zwaarder dan het traangas dat in Nederland wordt ingezet.

"Afgesproken is dat dit soort middelen verboden zijn op het slagveld", zegt Van der Meer. "Dan maakt het niet uit of het een licht chemisch wapen is of iets heel zwaars. Of het een chloorgas is of een zenuwgas, het mag gewoon niet." Een officieel onderzoek van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens is er nog niet. Het Kremlin ontkent dat Rusland chemische wapens inzet.

Soldaat Dmytro zegt dat hij sinds de aanval stottert - al kan hij niet uitsluiten dat dit ook komt door een hersenschudding - en dat zijn conditie zwak is. Hij hoopt verder hersteld te zijn voor zijn huwelijk over een maand. "Ik wens het niemand toe om zo'n chemische aanval mee te maken. Maar ik vecht door, omdat ik het kan."

Een Mozambikaan met een klein marktstalletje in het township Soweto is bang voor de Zuid-Afrikanen in gele hesjes. Ze lopen door zijn wijk, vragen naar zijn verblijfsvergunning en nemen zonder te betalen chips en popcorn uit zijn kraampje mee. "Ik kan alleen maar mijn mond houden, weerstand bieden is te gevaarlijk."

De burgers in de gele hesjes maken deel uit van 'Operatie Dudula'. Dudula betekent terugdringen: het terugdringen van migranten. Op verschillende plekken in Zuid-Afrika hebben burgers zich onder die naam verenigd en patrouilleren ze door de straten van hun buurt.

"We willen zorgen voor veiligheid in onze wijk," vertelt de 34-jarige werkloze moeder Tshidi, die voorop loopt. "We zijn het zat dat oma's in onze wijk worden beroofd." Het is een groep van zo'n tien man, die op deze dag door de straten trekt.

Bekijk in de video hieronder hoe 'Operatie Dudula' te werk gaat:

Ze houden mensen staande, fouilleren hen, en vragen naar verblijfsvergunningen. Ze presenteren zich als bezorgde burgers die anti-misdaad zijn, maar gaan vooral langs bij de kleine winkeltjes in de townships, met eigenaars uit onder meer Mozambique, Ethiopië en Malawi. Dudula begon in Soweto, maar opereert nu in verschillende delen van het land.

Vreemdelingenhaat

De leden van de beweging hebben dezelfde visie: ze geven migranten de schuld van het afpakken van banen en huizen en van criminaliteit. Behalve een beweging is het sinds een jaar een politieke partij, die wil meedoen met de verkiezingen eind mei omdat "de regering illegale migratie niet serieus neemt".

Maar ze zijn onlangs uitgesloten door de kiescommissie, niet vanwege hun boodschap, maar omdat ze hun kandidatenlijst niet op tijd hebben ingediend. Hun aanhangers blijven de retoriek verkondigen.

Vreemdelingenhaat sluimert altijd aan de oppervlakte, vooral in de armere wijken van het land, en met Dudula hebben degenen die ontevreden zijn een manier om zich te verenigen. Maar ook andere groepen en politici hebben het in aanloop naar de verkiezingen op migranten gemunt.

Oud-president Jacob Zuma, die weer kandidaat is met zijn partij MK, kwam met een TikTok-video waarin hij zegt dat er geen misdaad was in Zuid-Afrika voordat er buitenlanders kwamen. En een andere partij, The Patriotic Alliance, stond begin dit jaar aan de grens met Zimbabwe en vertelde trots dat ze bezig waren met een push-back van migranten.

"Politici en burgers zoeken een zondebok voor Zuid-Afrika's grootste problemen: armoede, werkeloosheid en ongelijkheid," zegt Anthony Kaziboni van de Universiteit van Johannesburg, die onderzoek doet naar vreemdeligenhaat. "Cijfers laten zien dat migranten juist minder vaak misdaden begaan dan Zuid-Afrikanen", zegt hij. "En dat ze een positieve bijdrage leveren aan de economie, maar politici denken zo punten te scoren, dat zien we over de hele wereld."

Hoeveel leden Dudula heeft is onduidelijk, maar in het verleden was er ergens maar een klein vlammetje nodig en explodeerde dat in xenofobisch geweld. De anti-buitenlander-retoriek is gevaarlijk, zegt Kaziboni, vooral in Zuid-Afrika.

"We hebben al verschillende keren gezien dat haatspraak leidt tot golven van aanvallen op buitenlanders waarbij vele doden zijn gevallen. Het is belangrijk voor politici en mensen met autoriteit om goed te letten op wat ze zeggen en hoe burgers het oppakken."

De huidige president Ramaphosa heeft gezegd dat de acties van Dudula illegaal zijn. Hij is bang dat dit soort onwettige acties uit de hand kunnen lopen en gewelddadig kunnen worden.

Intimidatie

De burgers in Soweto patrouilleren onverstoorbaar door. Ze zeggen soms zelfs de politie te bellen als ze iemand staande houden.

Operatie Dudula wordt ook beschuldigd van geweld. "Wij doen daar niet aan mee," zegt Tshidi terwijl ze voor de winkel van een man uit Somalië staat. "Tenzij een migrant boos wordt en we onszelf moeten verdedigen."

De leden zeggen dat de voormalige leider van Dudula, die een voorwaardelijke celstraf kreeg omdat hij een woonhuis overhoop had gehaald bij een actie, geweld promootte, maar dat ze nu een andere club zijn.

"Maar zelfs het vragen naar iemands papieren is intimidatie en mag niet," zegt onderzoeker Kaziboni. De Mozambikaanse stalhouder snapt het ook niet: "Waarom zeggen ze dat ik de wijk bedreig? Ik draag er toch juist aan bij? Iedereen koopt graag mijn eten. Ik ben toch juist goed voor mijn buurt?"

De politie heeft journalisten die vorig jaar verslag probeerden te doen van het Sunneklaasfeest op Ameland onvoldoende beschermd. "We hebben de persveiligheid daar toen onvoldoende weten te waarborgen", zegt Martin Sitalsing, politiechef van de eenheid Noord-Nederland.

Sitalsing heeft een verklaring verspreid ter gelegenheid van de Internationale Dag van de Persvrijheid. Omrop Fryslân schrijft erover.

De politiechef noemt persvrijheid een belangrijk deel van de democratische rechtsstaat. Ook zegt hij dat politie ervoor moet zorgen dat journalisten hun werk zo veilig mogelijk moeten kunnen doen. "Op 5 december hebben we die daadkracht onvoldoende getoond en daar hebben we van te leren", concludeert de politiechef.

De politie was op de hoogte van de eventuele komst van journalisten naar het eiland voor Sunneklaas, dat een alternatief Sinterklaasfeest is waarbij bewoners van Ameland zich verkleden en maskers dragen. Tijdens het feest zijn "buitenstaanders", oftewel vastelanders, in principe niet welkom.

Belaagd en achtervolgd

De politie was zich bewust van de risico's, maar agenten waren al weg voor de boot met PowNed-journalisten aankwam. Eilandbewoners belaagden en achtervolgden de journalisten in hun auto.

Daar zegt de politie van te hebben geleerd. "Terugkijkend hadden we de journalisten van PowNed beter moeten beschermen en begrijpen we ook dat aspecten van ons optreden die avond niet neutraal op de betrokkenen zijn overgekomen. Dat had anders gemoeten", zegt Sitalsing.

Persvrijheid

Vandaag, op de Internationale Dag van de Persvrijheid, werd bekend dat de persvrijheid in Nederland stabiel is. Op de ranglijst met 180 landen is Nederland twee plekken gestegen, van plek 6 naar 4.

Toch deden journalisten bij de Nederlandse organisatie PersVeilig 218 keer een melding van een incident. In de meeste gevallen ging het om een bedreiging. Het Persvrijheidsfonds noemt de belaging van journalisten tijdens Sunneklaas daarbij als voorbeeld.

PowNed deed na de belaging aangifte en diende een klacht in bij de politie.

"Als je de dertig passeert komen de vragen: 'heb je al kinderen? Wil je kinderen? Waarom heb je nog geen kinderen?'" zegt Zakia Bouhaulin, weddingplanner en host van het YouTubeprogramma Spot On, waarin ze elke week in gesprek gaat met vrouwen over uiteenlopende thema's. "En dat is ontzettend irritant en zelfs pijnlijk, als jij om welke reden dan ook niet of nog niet zwanger bent."

Europese vrouwen beginnen steeds later aan kinderen. De gemiddelde leeftijd ging de afgelopen tien jaar van 28,8 naar 29,7 jaar, bleek uit gegevens van het CBS en Eurostat. Vrouwen in Nederland zijn gemiddeld nog iets ouder als ze voor het eerst bevallen: hier was in 2023 de gemiddelde leeftijd 30,3 jaar.

Niet erg bewust

Biologisch gezien is het eigenlijk het beste voor je kansen om voor je dertigste een eerste kind te krijgen, zegt fertiliteitsarts Grada van den Dool. Dat we steeds ouder zwanger worden is volgens haar daarom niet per se goed nieuws. "Maar weinig mensen realiseren zich dat je na je veertigste per cyclus nog maar 5 procent kans hebt om zwanger te worden."

Ter vergelijking: als je begin 20 bent is die kans rond de 25 procent. Van den Dool komt in haar kliniek veel stellen tegen die zich daar niet erg bewust van zijn. "Het gaat ook geregeld om mannen die er nog niet aan toe waren. Het is belangrijk dat zij dit soort feiten ook kennen."

Dat betekent niet dat iedereen boven de 30 met een kinderwens zich nu zorgen moet maken. "Zeker tot je 35e is er nog niet zoveel aan de hand. Het probleem is alleen dat de eitjes, die vrouwen al vanaf hun geboorte bij zich dragen, steeds ouder worden." Ook neemt het aantal eitjes door de tijd heen af.

Dat heeft niet alleen invloed op de vruchtbaarheid van vrouwen. Omdat de eitjes ook sneller beschadigen neemt de kans op complicaties voor de baby bij vrouwen die de veertig naderen ook toe.

De rest van het vrouwenlijf kan daarentegen meer aan dan tot nu toe werd aangenomen. "We dachten vroeger dat de risico's van een zwangerschap voor vrouwen zelf na die leeftijd ook groter werden, maar dat blijkt toch niet zo te zijn."

De statistieken mogen dan voor zich spreken, de samenleving verandert. Een stabiele basis met een relatie, huis en werk is voor de meeste ouders een belangrijke voorwaarde om te beginnen aan kinderen.

In Nederland worden bijvoorbeeld minder baby's geboren vanaf de economische recessie. Een vaste baan werd zeldzamer en dat maakte het vooral voor jonge mensen moeilijker om een huis te kopen of te huren.

Hoogopgeleide vrouwen krijgen al langer minder kinderen, bijvoorbeeld omdat ze langer bezig zijn met hun opleiding, willen reizen of zich meer willen richten op hun carrière.

"Ik vind dat positief," zegt weddingplanner Bouhaulin. "Om me heen en bij de huwelijken waar ik bij help zie ik ook steeds vaker dat stellen niet meteen zwanger willen worden. Ze willen eerst een paar jaar getrouwd zijn om te ontdekken of ze samen wel een goede status hebben als stel. Wie zouden wij zijn als ouders?" Ook Van den Dool wijst op positieve kanten, zoals vrouwen die niet langer sociaal en financieel afhankelijk zijn van hun man.

Eicellen invriezen

Om tijd te kopen laten steeds meer vrouwen hun eicellen invriezen. Sommige bedrijven vergoeden die behandeling zelfs voor hun vrouwelijke werknemers. Met die ingevroren eicellen kun je op latere leeftijd alleen, met een donor of met een partner alsnog proberen zwanger te worden.

Toch kleven er aan deze optie ook bezwaren en dilemma's. Sara Coster coacht onder meer singles die op deze manier een kinderwens willen vervullen. "Ook een plan B kost tijd," zegt zij.

Stel dat je je eicellen hebt ingevroren, dan komen er nog andere dilemma's. "Wil je het met een partner of met een donor? Welke rol gaat die spelen in het leven van je kind? Wil je co-ouderschap met een homostel? Wat betekent die keuze voor je toekomstige kind?" Volgens Coster scheelt het als mensen niet wachten tot het 'ingewikkeld' wordt.

Stabiele man

In sommige gevallen is het helemaal geen optie, zegt Bouhaulin. "Binnen de islam mag je niet alleen met een donor een kind krijgen. Dus voor veel islamitische single vrouwen is er helemaal geen plan B. Je kan wel je eicellen laten invriezen voor als je op latere leeftijd nog een partner vindt."

Bouhaulin ziet dat vrouwen dan hun eisen gaan bijstellen. "Toch maar trouwen met een man, die je eigenlijk niet geschikt vond. Omdat het wel een stabiele man is, die een goede vader kan zijn."

Een 71-jarige Brit heeft voor de derde keer een gevangenisstraf gekregen omdat hij op grote schaal eieren van zeldzame vogels uit de natuur had meegenomen. Nadat hij op heterdaad werd betrapt vond de politie bijna 3000 eieren in zijn huis. Eerder trof de politie ook al duizenden eieren aan.

De man werd dit keer vastgelegd door een wildcamera, die aansloeg toen hij in een natuurreservaat eieren van een nachtzwaluw uit een nest haalde. De politie kon hem identificeren door zijn opvallende wandelstok.

In zijn huis werden vervolgens 2995 eieren aangetroffen, keurig gelabeld, en bijna allemaal van beschermde vogelsoorten. 546 eieren bleken van ernstig bedreigde soorten te zijn, zoals de geelgors, de kneu en de groenling.

Een deel van de verzameling lag verstopt achter een paneel in de badkamer. De politie vond ook boeken over vogels, verrekijkers en materiaal om eieren uit te blazen

De eierdief kreeg al twee keer eerder een celstraf voor hetzelfde vergrijp. In 2005 moest hij 10 weken de cel in, nadat de politie bijna 4000 eieren in zijn huis had gevonden. In 2018 werd hij opnieuw betrapt met een verzameling van bijna 5000 eieren.

Dat kwam hem op 18 weken gevangenisstraf te staan. Ook mocht hij tien jaar lang niet meer in bepaalde natuurreservaten komen. Veel van die gebieden kwamen voor op de labels van de laatst gevonden eieren.

Verslaafd

De man heeft schuld bekend. Eieren verzamelen doet hij al zo'n zestig jaar. Hij kreeg de 'hobby' mee van zijn vader en zegt dat het voor hem een verslaving is geworden. Hij krijgt deze keer een gevangenisstraf van 12 weken. Ook moet hij een schadevergoeding betalen en zich een jaar lang psychiatrisch laten behandelen.

Natuurbeschermers reageerden geschokt op de enorme aantallen eieren die de man heeft weggenomen en de vele broedpogingen van zeldzame vogels die door zijn toedoen zijn mislukt. In Engeland is het sinds 1954 verboden om eieren uit de natuur mee te nemen.

Door de aanhoudende overstromingen in Kenia is het dodental Kenia gestegen naar minstens 210 mensen. Het land kampt sinds maart met zware regenval en overstromingen. Tientallen mensen zijn gewond geraakt of worden vermist, tienduizenden zijn hun huis kwijt.

Ook wordt gevreesd voor de komende wervelstorm Hidaya. "Het meteorologische rapport schetst een somber beeld", zei president Ruto in een toespraak tot de natie. "De regen zal aanhouden en zowel in duur als intensiteit toenemen voor de rest van de maand en mogelijk in de maanden daarna." Behalve de regen wordt verwacht dat de storm hoge golven en zware windstoten zal meebrengen naar de kustgebieden van het Oost-Afrikaanse land.

Door de extreme weersomstandigheden brak afgelopen maandag een dam door in Mai Mahiu. Zeker 52 mensen kwamen daardoor om het leven. Nog tientallen worden vermist.

Als voorzorgsmaatregel heeft president Ruto besloten om mensen rondom 178 andere dammen en waterreservoirs te laten evacueren door het leger. Burgers die in gebieden wonen die gevoelig zijn voor modder- en aardverschuivingen moeten ook hun huis verlaten. Deze week zouden de scholen ook weer opengaan, maar dat is uitgesteld.

Miljoenen vrijgemaakt

Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch was de overheid niet goed voorbereid op de overstromingen. In mei vorig jaar waarschuwde de Keniaanse meteorologische dienst al voor de zware regenval die het land zou treffen als gevolg van het weerfenomeen El Niño.

De overheid heeft daarna miljoenen vrijgemaakt voor een plan tegen het extreme weer, maar volgens de organisatie is het onduidelijk wat er met het geld is gebeurd en waren de autoriteiten traag met het nemen van maatregelen.

Vorig jaar kwamen al tientallen mensen om het leven door de overstromingen. Pas na 24 april stelde Ruto een team samen om te kijken welke maatregelen genomen moeten worden.

Daarmee schieten de autoriteiten tekort, vindt Human Rights Watch. "De Keniaanse overheid heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat alle mogelijke maatregelen zijn genomen om menselijk lijden als gevolg van de overstromingen te voorkomen."

Onvoorbereid

Ook oppositieleider Odinga vindt dat Kenia onvoorbereid was op de overstromingen en dat overheid te traag heeft gereageerd. "Ondanks de waarschuwing waren er geen noodplannen voorbereid. Daarom moeten we nu tegelijkertijd plannen, zoeken naar vermisten en mensen redden."

De provincie Gelderland verleent een vergunning om met een paintballgeweer te schieten op een wolf die geregeld opduikt bij Ermelo, op de Noord-Veluwe.

De betreffende wolf vertoont al een tijd niet-schuw gedrag, zegt een wolvendeskundige. Door op het dier te schieten krijgt het een pijnprikkel waardoor het weer schuw wordt gemaakt, zo is de bedoeling.

Het is daarbij van belang dat op de wolf wordt geschoten als het dier dicht bij mensen is. Zo legt het de link tussen het benaderen van mensen en het krijgen van een pijnprikkel, schrijft Omroep Gelderland.

Alleen professionals

De vergunning geldt voor de komende anderhalf jaar voor het gebied van de roedel van de wolf. Alleen enkele professionals die binding hebben met het gebied en snel op locatie kunnen zijn, mogen op de wolf schieten.

Bij het gebruik van het paintballgeweer wordt kleurloze verf gebruikt, liet de provincie eerder weten. Zo wil het voorkomen dat de wolf vanwege de verf (die eerder roze was) wordt verstoten door de eigen roedel.

Rechtszaken

Gelderland probeerde vorig jaar ook al in te grijpen bij een niet-schuwe wolf, toen op de Hoge Veluwe. Stichting De Faunabescherming maakte toen bezwaar en begon verschillende rechtszaken.

De rechtbank stelde de stichting in het gelijk en floot de provincie meermaals terug omdat het plan om met een paintballgeweer op de wolf te schieten "gebrekkig was onderbouwd".

Later gaf de rechtbank de provincie alsnog gelijk en kon een vergunning worden afgegeven. Die gold alleen voor de Hoge Veluwe.

Het lijkt erop dat het broedseizoen voor een van de visarenden in Nationaal Park De Biesbosch is gered. De arend '7TG', die sinds enkele jaren te volgen is via een livestream, kon lange tijd geen broedpartner vinden en had nog maar een paar weken om te slagen. Inmiddels lijkt het erop dat hij toch een vrouwtje heeft gevonden.

Zeven jaar op rij wist de vogel nakomelingen te verwekken in de Biesbosch. De laatste twee jaar lukte het niet, en twee weken geleden was het maar de vraag of het dit jaar wel zou lukken: zijn nest was ingenomen door ganzen en zijn vaste vrouwtje kwam niet meer terug uit het zuiden.

Daar kwam ook nog eens bij dat de klok begon te tikken: hij had nog een paar weken om een broedpartner te vinden. Een vrouwtje moet zo'n twee maanden broeden, daarna is het zomer en is de broedtijd weer voorbij.

Geen camera

Maar boswachter Harm Blom denkt dat het toch raak is. De visarend was al een paar keer gesignaleerd bij een ander nest in de Biesbosch, dat op een hoogspanningsmast. Daar was al een vrouwtje op gaan zitten en ook haar man was in de buurt. Volgens Blom flirtte '7TG' er lustig op los en heeft dat resultaat gehad: hij is nu samen met vrouwtje AH93.

"Er was sprake van wat machtswisselingen, maar inmiddels is de kogel door de kerk. Hij lijkt nu toch de nestlocatie in de hoogspanningsmast bemachtigd te hebben", zegt Blom. "Hij bouwt, paart en baltst er weer op los."

De twee lijken momenteel zelfs aan nageslacht te werken, zegt de boswachter. Nadeel is wel dat er bij het nieuwe nest van het stel geen camera staat, schrijft Rijnmond.

Vijf jongen

De livestream van het oude visarendnest was dag en nacht te volgen. In 2021 werden de beelden van Vogelbescherming Nederland en Beleef de Lente in totaal zo'n 1,6 miljoen keer bekeken. Dat jaar was voor het eerst rechtstreeks de geboorte van visarendkuikens te zien.

De Biesbosch is een belangrijk gebied voor de visarend. De beschermde vogel broedt sinds 2016 in het natuurgebied, meldt de Vogelbescherming. Vorig jaar waren er volgens Staatsbosbeheer vier broedparen en vlogen er in totaal vijf jongen uit.

China heeft een maanlander gelanceerd die aan de achterkant van de maan gruis moet ophalen. Als die missie slaagt, is het een primeur. De Chang'e-6 werd aan het eind van de ochtend (Nederlandse tijd) met succes gelanceerd vanaf het eiland Hainan in de Zuid-Chinese Zee. De missie zal 53 dagen duren.

De bedoeling is dat de maanlander terechtkomt in het Zuidpool-Aitken-bekken, een kilometers diepe krater met een diameter van zo'n 2500 kilometer. In dat gebied moet zo'n twee kilo aan maanstof en stenen worden verzameld. Wetenschappers hopen met de missie meer inzicht te krijgen in hoe de maan tot stand is gekomen.

De achterkant wordt ook wel de donkere kant van de maan genoemd, omdat die vanaf de aarde niet zichtbaar is. Het betekent niet dat er geen zonlicht komt. Aan die kant is de korst van de maan dikker en zijn er meer kraters.

Eerste landing op achterkant

China slaagde er in 2019 als eerste in om een ruimtevaartuig op de achterkant van de maan te krijgen. Ook hebben de Chinezen al eens gruis opgehaald van de maan, maar de combinatie is nieuw.

De maanmissies van de VS en Rusland gingen allemaal naar de voorkant van de maan. Dat is ook eenvoudiger: de communicatie met ruimtevaartuigen op de achterkant wordt bemoeilijkt doordat de maan ertussen zit. Met de Chinese maanlander kan worden gecommuniceerd dankzij een satelliet die aan de achterkant van de maan is gepositioneerd.

Onderzoeksstation in 2030

De missie is de volgende stap in de ambitieuze ruimtevaartplannen van Peking. Het doel van China is om voor 2030 astronauten op de maan te zetten en daar een onderzoeksstation te bouwen. Om dat voor te bereiden staan de komende jaren nog twee onbemande missies gepland.

China wil ook verder het heelal in. Het land is van plan om ruimtesondes naar Mars en Jupiter te sturen die daar monsters moeten verzamelen.

Het Chang'e-ruimtevaartprogramma werd opgezet in 2007 en is vernoemd naar de maangodin uit de Chinese mythologie.

In populaire films is steeds minder seks te zien. Dat blijkt uit onderzoek van film-databureau Stephen Follows in samenwerking met het Britse blad The Economist. Zo was er in 2023 bijna 40 procent minder seks te zien dan in 2000.

Voor het onderzoek zijn per jaar de 250 meest winstgevende internationale films bekeken. De daling is het grootst bij actiefilms en thrillers, en het minst bij romantische films.

Filmjournalist Hedwig van Driel weet wat daarbij een rol speelt. "De filmindustrie wordt een steeds globalere markt. Maar seksscènes verkleinen je markt. In Amerika kan je dan snel een publiek onder de 13 jaar niet meer bereiken, soms zelfs niet onder de 18 jaar."

Ze vindt het opvallend dat mannen in Marvel-films steeds meer een perfect lichaam moeten hebben - ze zijn vaak zonder T-shirt in beeld. "Iedereen is in de film bezig met het krijgen van een perfect lichaam, maar ze doen er vervolgens niet zoveel mee."

Platonische relaties

Toch denkt Van Driel dat er een kentering gaande is. "We zaten inderdaad in een wat conservatievere tijd, maar het succes van de goed ontvangen film Poor Things laat een verandering zien." Die film, met Emma Stone in de hoofdrol, won vier Oscars en bevat veel expliciete seksscènes. Van Driel: "Ik denk: seks is terug."

Toch lijkt ook generatie Z minder interesse te hebben in expliciete seksscènes. Dat blijkt ook uit onderzoek van de Universiteit van Californië in Los Angeles (UCLA). Daarin staat dat jongeren minder seks willen zien en meer verhaallijnen die lijken op hun eigen leven; een leven met meer platonische relaties en minder focus op romantiek.

Nederlandse films

Het onderzoek van Stephen Follows focuste zich op de grootste internationale films, maar in Nederlandse films heeft altijd veel seks gezeten. Filmjournalist Van Driel: "Ik heb niet het idee dat dat de afgelopen twintig jaar zo verschoven is, maar dat er in films nog steeds ouderwets vaak veel seks voorkomt."

Vijf verpleegkundigen op de verloskundeafdeling van het HagaZiekenhuis in Den Haag zijn op staande voet ontslagen, nadat ze medicijnen gestolen zouden hebben. Dat meldt zorgwebsite Skipr, een van de grootste nieuwswebsites in de zorg. Ook zijn er "ongeveer vijf" verpleegkundigen opgestapt na onvrede over het plaatsen van verborgen camera's.

Het ziekenhuis wil de berichtgeving niet bevestigen, omdat het "vanwege privacy geen uitspraken over individuele zaken doet", meldt een woordvoerder. Wel is het ziekenhuis sinds begin dit jaar hard op zoek naar nieuwe mensen voor de verloskundeafdeling.

Bestuursvoorzitter Peter van der Meer meldt aan Skipr dat er inderdaad "een situatie is geweest op de afdeling verloskunde, die hiermee ongeveer overeenkomt."

Verborgen camera's

De leegloop van verpleegkundigen deed zich volgens Skipr aan het begin van dit jaar voor. Het viel op dat er geneesmiddelen verdwenen uit de voorraadkasten. Dat waren middelen tegen stress- en angstklachten, zoals oxazepam en temazepam.

Het ziekenhuis heeft vervolgens verborgen camera's opgehangen. Het personeel wist hier naar verluidt niets vanaf. Om die reden zijn volgens de zorgnieuwswebsite nog eens ten minste vijf mensen van de afdeling opgestapt, uit onvrede over de verborgen camera's.

Verborgen camera's plaatsen in een ziekenhuis mag van de wet als daar een gerechtvaardigd belang voor is. Daar valt ook serieuze verdenking van diefstal onder.

Het tekort aan personeel is volgens de woordvoerder "geen duurzame situatie", omdat daardoor veel minder bevallingen kunnen plaatsvinden. Er zijn inhuurkrachten aan het werk tot er weer vaste medewerkers zijn gevonden.

Plank misgeslagen

Volgens beroepsorganisatie NU'91 heeft het HagaZiekenhuis de plank misgeslagen bij de afhandeling van de zaak. Het missen van tien verpleegkundigen op de verloskundeafdeling heeft grote gevolgen voor de kwaliteit en kwantiteit van de zorg. "Het gebruik van verborgen camera's gaat ver en is een inbreuk op de privacy. In dit geval zijn er wel medewerkers gepakt die mogelijk schuldig zijn, maar er zijn ook onschuldige medewerkers in de gaten gehouden", zegt woordvoerder Michel van Erp.

De organisatie keurt het gebruik van verborgen camera's niet direct af. "Maar ziekenhuizen moeten hier wel heel terughoudend in zijn en het kan alleen als allerlaatste middel worden ingezet."

Onduidelijk beleid

Problemen rondom de medicijnkast spelen bij meerdere ziekenhuizen, merkt NU'91. Uit een ledenpeiling blijkt volgens de vereniging dat bijna de helft weleens medicijnen uit de werkvoorraad gebruikt, vaak paracetamol. Maar het probleem is dat personeel vaak niet weet wat het beleid is op dat gebied. "In een kantoor is er vaak een ehbo-doos, maar dat ontbreekt in het ziekenhuis nog wel eens. Daarom halen ze het uit de medicijnkast", zegt Van Erp.

Soms heeft het ziekenhuis ook geen beleid over het gebruik van de medicijnkast. De beroepsorganisatie heeft verhalen binnengekregen over medewerkers die na zware nachtdiensten slaaptabletten meenemen. "Dat is een glijdende schaal en dat moet je niet willen. Het beleid moet op orde komen, zodat de werknemers weten waar ze aan toe zijn."

Ov-bedrijf Hermes zet studenten in om het personeelstekort aan te pakken. Tientallen studenten worden door het ov-bedrijf opgeleid tot studentchauffeur, de eerste vijftien zijn inmiddels aan het werk.

Afgelopen zomer begon het bedrijf een grote wervingscampagne onder studenten. Volgens Hermes, dochterbedrijf van streekvervoerder Transdev, zijn studenten een perfecte aanvulling, omdat ze door hun wisselende lestijden flexibel inzetbaar zijn.

De bussen van Hermes rijden onder de naam Bravo onder meer in Noord-Brabant. Het bedrijf is ook actief in de regio Arnhem-Nijmegen en op een deel van de Veluwe.

Fulltime buschauffeur

De wervingscampagne leverde meer dan honderd aanmeldingen op, zestig studenten zijn gestart met het opleidingstraject. De vijftien studenten die nu de bus besturen werken zo'n 10 tot 15 uur per week.

Dat komt erop neer dat het bedrijf vier nieuwe chauffeurs nodig heeft om de diensten van een fulltime buschauffeur op te vullen. Het werven gaat daarom nog altijd door.

Hermes kampt al langere tijd met een tekort aan chauffeurs. Vooral in de steden moest de dienstregeling aangepast worden; zo is een van de stadslijnen in Eindhoven volledig verdwenen. Sinds de studenten zijn aangenomen heeft Hermes die buslijn weer in bedrijf genomen, aldus een woordvoerder.

De Eskimolaan in Dronten krijgt op 1 januari 2025 een nieuwe naam. De gemeente besloot de straatnaam aan te passen na een klacht van een bewoner die aangaf dat de naam als racistisch kan worden ervaren, bevestigt de gemeente aan Omroep Flevoland na berichtgeving van De Drontenaar.

De naam 'Eskimo' wordt door de inheemse bewoners van Arctische gebieden van Alaska, Groenland, Siberië en Canada gezien als denigrerend. De term werd namelijk veelal gebruikt door niet-inheemse kolonisten. Hoewel het niet precies duidelijk is waar het woord 'Eskimo' vandaan komt, hebben de meeste oorspronkelijke bewoners een voorkeur voor de naam 'Inuit' of 'Yupik', wat '(echte) mensen' betekent.

IJsbaan

Een inwoner van Dronten diende daarom een klacht in. De straatnaamcommissie deed vervolgens onderzoek en kreeg van de belangenvereniging van de Inuit te horen dat het woord 'Eskimo' als racistisch kan worden beschouwd.

De commissie gaf daarom het advies aan het college van B en W om de naam aan te passen en het college heeft daar gehoor aan gegeven.

De straat wordt nu de 'IJsbaanlaan', vanwege de ijsbaan die in de straat is gevestigd. Bewoners reageren verdeeld tegenover Omroep Flevoland. "Ik vind het een goede zaak maar ik zou de straat Inuitlaan hebben genoemd, de juiste naam voor deze bevolkingsgroep", zegt een vrouw tegen een verslaggever. Een echtpaar vindt de naamswijziging maar onzin. "Op andere plekken in de wereld zijn ze in oorlog met elkaar en wij hebben het hierover?", vraagt een man zich hardop af.

Compensatie voor bedrijven

Bedrijven die gevestigd zijn in de straat krijgen volgens Omroep Flevoland 500 euro van de gemeente ter compensatie, omdat ze hun adres moeten aanpassen op bijvoorbeeld hun website, visitekaartjes en briefpapier.

In Den Haag wordt teleurgesteld gereageerd op het niet doorgaan van de Tong Tong Fair in Den Haag. De organisatie maakte gisteren bekend dat het evenement, dat in het teken staat van de Indische cultuur, niet door kan gaan om "financiële redenen".

De Tong Tong Fair was vroeger bekend als de Pasar Malam Besar. De 64ste editie zou op 24 mei beginnen. Tijdens het festival staat het Malieveld anderhalve week lang vol met eet- en marktkraampjes en zijn er muziek- en dansoptredens. Vorig jaar kwamen er 55.000 mensen op af.

"Vreselijk", zegt actrice en zangeres Wieteke van Dort tegen Omroep West. "Het komt als een complete verrassing. Ik keek er erg naar uit." Van Dort denkt terug aan al die keren dat ze met haar familie naar de fair ging. "Dat gevoel, dat idee, dat oma's er nu met hun kleinkinderen lopen, terwijl ze er zelf ook als kind zijn geweest. Dat is bijzonder." Volgens Van Dort was het evenement een plek om elkaar te ontmoeten. "Je mist nu een plek van samenkomst."

De Tong Tong Fair hoort echt bij de stad, vinden deze Hagenaars:

Meerdere inwoners van Den Haag laten aan Omroep West weten mooie herinneringen aan de Tong Tong Fair te hebben. "Als kind al met mijn moeder naar Houtrust. Daarna naar het Malieveld", zegt iemand. Een vrouw zegt te zijn opgegroeid met het evenement. Voor haar was het vroeger "gezellig familie ontmoeten" en ook "lekker eten en dansje doen, inkopen doen". Het was "een soort van must-do", zegt ze.

Inwoners en Haagse politici vragen zich af of de gemeente niet kan helpen. Lotte van Basten Batenburg, fractievoorzitter van de VVD in de Haagse gemeenteraad, wil dat er snel een debat komt. Want: "De Tong Tong Fair hoort bij en in Den Haag", zegt ze op X.

Mairan Sewtahal, gemeenteraadslid voor de PvdA, hoopt "dat de gemeente daar waar het kan, de organisatie kan helpen in hun toekomstplannen". Richard de Mos, fractievoorzitter van Hart voor Den Haag, roept daarnaast ook het Haagse bedrijfsleven op om mee te denken.

Mogelijkheden voor de toekomst

Cultuurwethouder Saskia Bruines (D66) zegt het afblazen te betreuren. "De Tong Tong Fair is een geliefd evenement met een lange geschiedenis in onze stad", zegt de wethouder.

"Het nieuws dat de 64ste editie niet door zal gaan is verdrietig nieuws. Vooral voor de Indische gemeenschap. Maar ook voor de organisatie en alle bezoekers die dit evenement zo waarderen." Toch houdt ze nog wel de deur open voor volgende edities. "We denken graag mee over mogelijkheden voor de toekomst", zegt Bruines.

De Britse minister Cameron van Buitenlandse Zaken zegt dat er "zo lang als nodig is" jaarlijks 3 miljard pond (ruim 3,5 miljard euro) wordt uitgetrokken voor militaire steun aan Oekraïne. Hij voegt daaraan toe dat Londen er niets op tegen heeft als geleverde wapens ook in Rusland worden gebruikt. Die uitspraak is Moskou in het verkeerde keelgat geschoten.

In gesprek met persbureau Reuters in Kyiv zei Cameron gisteravond dat Oekraïne het recht heeft om doelen in Rusland te bestoken met Britse wapens. "Het is hun recht om te beslissen hoe ze deze wapens inzetten, want ze verdedigen hun land. Ze zijn op illegale wijze binnengevallen door Poetin en moeten die stappen ondernemen."

"Omdat Rusland aanvallen uitvoert in Oekraïne, kun je je goed voorstellen dat Oekraïne de noodzaak voelt om zichzelf te verdedigen, de Russen het land uit te krijgen en terug te slaan", zei Cameron.

Directe escalatie

Het Kremlin noemt Camerons uitspraken een "directe escalatie" van het conflict. Woordvoerder Peskov omschrijft de opmerkingen van de minister als gevaarlijk en zorgwekkend. Hij zegt dat de uitspraken het hele Europese veiligheidsbestel in gevaar kunnen brengen. Er is daarop geen reactie uit Londen gekomen.

Het was het tweede bezoek van Cameron aan Kyiv sinds hij enkele maanden geleden aantrad als minister van Buitenlandse Zaken. Hij presenteerde daar het steunpakket, dat volgens hem de grootste levering van militaire hulp tot nu toe is uit het Verenigd Koninkrijk.

Cameron stond daarnaast stil bij een langverwacht steunpakket van 60 miljard dollar (55 miljard euro), dat onlangs na maanden gesteggel werd goedgekeurd door het Amerikaanse Congres. "Dat succes moeten we vieren. Het pakket is absoluut cruciaal, niet alleen omdat er wapens worden geleverd, maar ook omdat het een opkikker betekent voor het moreel van de mensen in Oekraïne."

Correspondent Verenigd Koninkrijk Arjen van der Horst:

"In het begin van de oorlog wilden de westerse bondgenoten geen zware wapens leveren aan Oekraïne uit angst voor escalatie. Maar naarmate de oorlog vorderde, groeide ook de westerse bereidheid om bijvoorbeeld tanks en gevechtsvliegtuigen te leveren.

De Britten gingen uiteindelijk langeafstandsraketten leveren in vorm van Storm Shadows. Aanvankelijk nog onder de strenge voorwaarde dat Oekraïne ze niet mag afvuren op doelen in Rusland zelf.

Nu zegt Londen voor het eerst: het is prima als Oekraïne die wapens inzet op doelen in Rusland. Opnieuw verlegt het Westen zijn grenzen."

De Russische veiligheidsdienst FSB zegt een Rus te hebben gedood die namens het Oekraïense leger een aanslag wilde plegen. Dat melden Russische staatspersbureaus. Het gaat volgens de veiligheidsdienst om een "militaire inlichtingenagent". Oekraïne heeft nog niet gereageerd op de berichtgeving.

Volgens de FSB gaat het om een Russisch staatsburger, die gerekruteerd is door de militaire inlichtingendienst van Oekraïne. Hij zou in maart via Litouwen het land in zijn gereisd en wordt onder meer verdacht van het voorbereiden van een aanslag op een brandstofterminal in het noordwesten van Sint-Petersburg.

Vuurgevecht bij arrestatie

De FSB kwam de man naar eigen zeggen op het spoor na het ontdekken van een wapenopslagplaats in Gatsjina, ten zuiden van Sint-Petersburg. Daar volgde een vuurgevecht.

"Tijdens de arrestatie bood hij verzet met wapens. Hij werd geneutraliseerd", luidt de verklaring van de FSB bij staatspersbureau Tass. Ook zou hij explosieven bij zich hebben gehad.

"Er is vastgesteld dat de saboteur, op bevel van de inlichtingendienst van het ministerie van Defensie van Oekraïne, op Russisch grondgebied een aanslag wilde plegen", meldt FSB aan Tass. De man had het volgens staatspersbureau RIA Novosti ook gemunt op een vrijwilligerscentrum in Sint-Petersburg.

In een onderzoek naar online oplichting is een 26-jarige man opgepakt en beslag gelegd op 11,4 miljoen euro aan vermogen, waaronder een luxe auto en cryptovaluta. De fiscale opsporingsdienst FIOD verdenkt de man van oplichting, verduistering en witwassen. Waar hij is gearresteerd en wat zijn rol was, is niet bekendgemaakt.

De man zou te maken hebben met het online platform ZKasino, waar mensen online geld konden inleggen. "Investeerders werd voorgehouden dat zij hun investeringen binnen 30 dagen terug zouden krijgen. Dat is echter niet gebeurd", laat de FIOD weten. Volgens de dienst is er wereldwijd meer dan 30 miljoen dollar naar ZKasino overgemaakt.

Miljoenen veiliggesteld

Het onderzoek begon vorige week donderdag, nadat er via X en bij analisten van de FIOD informatie was binnengekomen over ZKasino. De FIOD werkte samen met een afdeling van cryptobeurs Binance en kon op die manier miljoenen euro's aan cryptovaluta veiligstellen. Of al het geld terug is te halen, is niet bekend.

Slachtoffers kunnen mogelijk hun geld terugkrijgen, maar moeten dan wel contact opnemen met de FIOD. "Voor het kunnen retourneren van de ingelegde miljoenen naar de slachtoffers is het technisch noodzakelijk dat de betrokkenen van deze oplichting hun medewerking verlenen", laat de FIOD weten.

Bijna twee derde van de akkerbouwers in ons land zegt minder te verdienen door het extreme weer, blijkt uit een enquête van vakblad Nieuwe Oogst onder ruim 500 boeren. Ruim 61 procent gaf in de enquête van het agrarische blad aan verlies van inkomsten te hebben.

Vooral de afwisseling van periodes met droogte en hevige regenval is funest voor boeren, zegt Nieuwe Oogst-hoofdredacteur Esther de Snoo in het NOS Radio 1 Journaal.

Er werd onder meer gevraagd welke weersomstandigheden het meeste invloed hebben op de akkerbouw. 65 procent van de deelnemers gaf aan dat vooral wateroverlast een groot risico voor het bedrijf is. Droogteperiodes zijn bij 58 procent van invloed op de bedrijfsvoering.

Dat is vooral te merken aan de oogst, zegt De Snoo. "Dus ze kunnen veel minder aardappelen, uien en suikerbieten uit het land halen, omdat het simpelweg te nat was om het land op te gaan. Een te late oogst betekent ook dat er weer later gezaaid kan worden. "En dat wordt gevoeld in de portemonnee."

Ook boer Henk uit het Groningse Zuidbroek merkt de gevolgen:

Akkerbouwer Pieter Evenhuis heeft een bedrijf in Giethoorn en verbouwt frietaardappelen, uien, suikerbiet en graan. Hij zegt naast de slechte weersomstandigheden last te hebben van de regels van de overheid. Zo moeten landbouwers door een nieuwe wet jaarlijks voor 1 oktober oogsten, omdat er dan minder stikstof vrijkomt. Vorig jaar hadden aardappelboeren een meevaller: vanwege het slechte weer mochten ze twee weken later oogsten.

Maar dit is volgens Evenhuis een terugkerend probleem. Hij kon vorig jaar ook niet op tijd oogsten omdat het land te nat was. "Daardoor kunnen we ook niet op tijd zaaien dit jaar. We zijn steeds zes weken later, ook dit seizoen weer."

Wie later dan 1 oktober oogst, moet het jaar daarop minder stikstof gebruiken. Het gevolg: een mogelijk lagere oogstopbrengst. Het demissionaire kabinet zei vorig jaar geen voorstander te zijn van het verschuiven van de deadline. De huidige regelgeving is nog tot 2027 van kracht.

Verzekering

Een mogelijke oplossing is een verzekering tegen weersextremen. Maar die zijn volgens De Snoo van Nieuwe Oogst praktisch onbetaalbaar. 20 procent van de deelnemers geeft in het onderzoek aan wel zo'n verzekering te willen, 49 procent wil liever zelf een buffer opbouwen, 36 procent zegt niet genoeg geld te hebben voor zo'n verzekering.

Ook akkerbouwer Evenhuis denkt dat een verzekering te duur is voor veel boeren. "De verzekering heeft een eigen risico van zo'n 25 procent. Dat is gewoon niet meer te betalen." De enige oplossing zijn volgens hem soepelere regels van de overheid.