NOS Nieuws - Algemeen

VVD-leider Yesilgöz gaat geen excuses maken aan zanger Douwe Bob omdat ze hem van Jodenhaat heeft beschuldigd. In een interview met een aantal journalisten in het Tweede Kamergebouw benadrukt Yesilgöz dat ze achter haar X-bericht van zondag blijft staan. "Wat we hebben gezien, heeft veel mensen, en mij ook, geraakt."

Douwe Bob weigerde zondag op het laatste moment op te treden bij het Joodse kindervoetbalevenement Jom Ha in Amsterdam. Volgens de zanger waren er "zionistische posters en pamfletten" te zien en dat zou tegen de afspraken zijn die hij had gemaakt met de organisatie.

"Ik hou van de Joodse gemeenschap, ik ben tegen zionisme en dat is wat daar wordt verkocht, daardoor kan ik hier nu niet spelen. Sorry", zei de artiest, waarna hij het podium afliep.

Tweede Wereldoorlog

Diezelfde dag deelde de VVD-leider beelden van Douwe Bob op X met een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog. "Zó gewoon is Jodenhaat geworden. Pure haat, in het volle zicht", schreef Yesilgöz er ook bij.

De artiest zei die avond in talkshow Renze dat hij "met de dood was bedreigd" vanwege het gebeuren. Nadien volgde nog een uitnodiging van Yesilgöz aan Douwe Bob om koffie te drinken, maar daar wil de zanger niks van weten. Zijn management zei gisteren tegen persbureau ANP dat hij geen koffie wil, maar excuses.

Propaganda

Yesilgöz bleef vandaag dus bij haar kritiek. Volgens haar heeft Douwe Bob "de kinderen in het publiek afgewezen om wie ze zijn", omdat hij zionisme heeft afgewezen. "Dat is in essentie het bestaan van een Joodse staat."

"Het kan zijn dat hij niet scherp had wat hij zei of dat hij propaganda napraatte", zei Yesilgöz. "Maar als je zegt het zionisme af te wijzen, dan zeg je tegen die mensen daar: ik wijs jouw identiteit af."

Over de bedreigingen aan het adres van Douwe Bob zei Yesilgöz dat ze dat erg vindt, maar ze koppelt dat niet aan haar eigen stevige woorden. Ze vindt niet dat ze olie op het vuur heeft gegooid.

"Mijn woorden staan niet los van de context", zei Yesilgöz:

Het aantal meldingen over bedreiging van politici is vorig jaar met 48 procent afgenomen. Het Openbaar Ministerie zegt dat het 363 meldingen van politici heeft ontvangen. In 2023 waren dat er 753. Het aantal politici dat bedreigd wordt, is hetzelfde gebleven.

Waardoor er een daling was van het aantal meldingen in 2024, is niet helemaal duidelijk. Volgens het OM komt het mogelijk door de lange formatie van het kabinet Schoof vorig jaar. "Bedreigingen hangen vaak samen met politieke gebeurtenissen en die waren er in 2024 dus minder", valt te lezen in het persbericht.

Het aantal meldingen in de eerste helft van dit jaar lijkt meer in lijn te liggen met de jaren voor 2024, zegt het OM tegen de NOS.

Het merendeel van de bedreigingen wordt gedaan op sociale media. In veel van die berichten worden politici bedreigd met zware mishandeling of met de dood, aldus het OM.

Veroordeeld

Van de 363 meldingen in 2024 ging het in 235 gevallen om een strafbare bedreiging. 41 verdachten moesten dan ook voor de rechter komen. Ook deze week verschenen zes verdachten op een speciale themazitting bij een strafrechter. Onder hen was een man uit Vlaardingen die een bedreiging had geuit aan het adres van toenmalig minister Hugo de Jonge met de tekst: 'Een kogel door je kop'.

Een andere man uit Hoevelaken riep op tot het "afschieten" en "ophangen" van verschillende politici, iemand anders had op Facebook een afbeelding van een kogel geplaatst, bedoeld voor D66-leider Rob Jetten.

Themazittingen

Vijf van de zes verdachten zijn veroordeeld. De zesde verdachte moet komend najaar nog een keer voor de rechter verschijnen. Het is niet de eerste keer dat er zo'n themazitting wordt gehouden. Dat gebeurde ook eind 2024.

Het OM zegt met de themazittingen speciale aandacht te willen vestigen op bedreigingen jegens politici. "Het bedreigen van politici kan ertoe leiden dat die hun werk niet meer vrij en in alle openheid durven te doen. Daarmee ondermijnen deze feiten onze democratie. Daarom vinden we dit zo'n ernstig delict", aldus het OM.

Op dit moment lopen er nog 96 onderzoeken naar bedreiging. Het OM verwacht dat die tot nieuwe dagvaardingen en zittingen zullen leiden.

De Tweede Kamer roept scholen, huisartsen en hulpverleners op om de komende tijd melding te doen bij Veilig Thuis als zij denken dat meisjes of jonge vrouwen gevaar lopen om genitaal verminkt te worden. Veilig Thuis is het meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling.

Elk jaar na de zomervakantie komen tientallen en mogelijk honderden meisjes beschadigd terug in de klas, als ze in een land zijn geweest waar vrouwelijke genitale verminking gebruik is. "Hier staat een gefrustreerd Kamerlid", zegt Bente Becker van de VVD. "Nog steeds wordt bij meisjes de clitoris met een bot mes verwijderd of worden zij van beneden dichtgenaaid. Ik vraag al sinds 2019 om extra maatregelen en er is nog niets gebeurd."

"Ik wil niet eens denken aan deze gruwelijkheden die u beschrijft", zegt demissionair staatssecretaris Teun Struycken voor Rechtsbescherming. "Behalve dat het wel helpt om de urgentie te onderschrijven." Struycken noemt het mensonterende vormen van huiselijke geweld die niet passen bij de normen en waarden van de samenleving.

D66-Kamerlid Hanneke van der Werf wil dat het kabinet nog voor de zomervakantie een brief stuurt aan scholen en hulpverleners met voorlichting en aanwijzingen wat zij kunnen doen. Dat heeft de staatssecretaris toegezegd. Een meerderheid in de Tweede Kamer wil ook dat Struycken snel aan de slag gaat met het advies van het WODC, een belangrijke adviseur van het kabinet over de rechtsstaat.

Die presenteerde gisteren een rapport over huwelijksdwang, achterlating en vrouwelijke genitale verminking. De onderzoekers concluderen dat de Nederlandse aanpak tekortschiet, wat betekent dat duizenden meisjes en vrouwen onnodig slachtoffer worden.

Eerdere conclusies bevestigd

Het onderzoek bevestigt eerdere conclusies van deskundigen. Slachtoffers zijn niet of te laat in beeld omdat hulpverleners de signalen niet herkennen of het gevaar niet goed inschatten. Als hulpverleners zien dat een vrouw of meisje gevaar loopt, vinden zij het lastig om dit bespreekbaar te maken en in te grijpen. Door groepsdruk werkt de 'Nederlandse' bescherming maar tijdelijk, en vinden de overtredingen alsnog, in het buitenland, plaats.

Ook schieten de juridische mogelijkheden tekort, zegt het WODC. Hoewel vrouwelijke genitale verminking ruim tien jaar geleden werd opgenomen in het Wetboek van Strafrecht is er nog niet één zaak voor de rechter gekomen. Het aantal slachtoffers neemt toe, blijkt uit de praktijk van gynaecologen, verloskundigen en de GGD. Gynaecologen moeten meisjes helpen van soms pas 4 jaar oud. Zij hebben vaak de rest van hun leven ernstige medische klachten.

Het WODC stelt voor om naar Brits voorbeeld een combinatie van civiel recht en strafrecht te gaan inzetten. Vrouwen en meisjes die het risico lopen verminkt of tegen hun wil uitgehuwelijkt te worden, kunnen bescherming krijgen via zogenoemde beschermingsbevelen, protection orders. Verschillende partijen die weten dat een vrouw of meisje risico loopt - ook hulpverleners, leraren of familieleden - kunnen aan de rechter om zo'n maatregel vragen.

Gevangenisstraf werkt afschrikwekkend

In het bevel komt te staan wat er rond het meisje of de vrouw niet mag gebeuren, zoals meenemen naar het buitenland. Wie dat toch doet, overtreedt het beschermingsbevel en is strafbaar. Er geldt een lage bewijslast in de zin dat het risico moet worden aangetoond. En het middel kan relatief snel worden ingezet zodat het echt preventief kan werken. De gevangenisstraf van maximaal 5 jaar werkt volgens Britse experts afschrikwekkend.

Wat de Kamer betreft, kan het kabinet hier nu mee aan de slag. Staatssecretaris Struycken noemt het Britse voorbeeld "inspirerend", maar wijst ook op een advies van de landsadvocaat uit 2021 die zei dat deze beschermingsmaatregelen niet goed passen in het Nederlandse rechtssysteem. Hij wil het advies eerst bestuderen.

Door tussentijdse verkiezingen en steeds nieuwe bewindspersonen die het onderwerp in hun portefeuille krijgen, zit er weinig voortgang in de aanpak, constateren de Kamerleden. SP-Kamerlid Sarah Dobbe wil daarom komen met een initiatiefwetsvoorstel. Samen met de VVD wil zij een meldplicht voor onderwijs- en zorgpersoneel vastleggen. Kamerlid Songül Mutluer van GL-PvdA wil dat in de tussentijd het straat- en huisverbod vaker in deze gevallen wordt ingezet. "We moeten echt harder optreden."

Wie graag zwemt in de Noordzee merkte het mogelijk al. Het water is iets warmer dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. Maar in de Middellandse Zee bij Spanje en Frankrijk is dat nog beter voelbaar; het zeewater is daar 4 tot 6 graden Celsius warmer dan gemiddeld voor deze tijd van het jaar. Fijn voor zwemmers, maar niet voor het zeeleven.

Periodes waarin het zeewater lokaal veel warmer is dan gemiddeld zijn niet nieuw. Zulke hittegolven in zee ontstaan bijvoorbeeld door zonnig weer met aanhoudende windstille omstandigheden of veranderingen in oceaanstromingen.

In deze omstandigheden mengt de bovenste laag van de zee nauwelijks. "Alle hitte van de zon wordt zo opgevangen in de toplaag van het water", zegt Dewi le Bars, oceaanonderzoeker bij het KNMI, "en die kan daardoor heel snel opwarmen". Ook diepere delen van de oceaan warmen op, maar dat gaat langzamer.

Hoewel hittegolven in zee van alle tijden zijn, komen ze door klimaatverandering vaker voor en worden ze heviger. "De verklaring hiervoor is heel simpel", zegt Le Bars, "er zit gewoon veel meer warmte in de oceaan".

Wereldwijd is het zeewater daardoor gemiddeld steeds warmer en de temperatuur bereikt sneller extreme waardes. De planeet warmt op doordat mensen - door olie, steenkool en gas te verbranden - gassen in de lucht brengen die hitte op aarde vasthouden. De oceanen nemen het leeuwendeel van die extra warmte op.

Alarm geslagen

"In de Middellandse Zee is 25 jaar geleden al alarm geslagen over dit probleem", zegt Katja Philippart, zeebioloog bij het Nederland Instituut voor Onderzoek der Zee. "Die zee heeft nauwelijks verbindingen met andere oceanen en warmt onevenredig snel op."

Warme jaren als 1999 en 2003 lieten zien wat voor gevolgen dat had voor het zeeleven. "Je ziet massale sterfte van dieren. Vooral dieren die vastzitten en niet weg kunnen zwemmen", zegt Philippart. "Denk aan schelpdieren, sponzen, roodwieren." Vissen kunnen naar dieper water zwemmen.

In andere zeeën trekken vissen met de opwarming mee naar het noorden, maar dat is in de Middellandse Zee lastig omdat deze van west naar oost loopt. "Vissen botsen al snel op een kust en dan kunnen ze niet verder." In het oosten van de Middellandse Zee duiken steeds meer soorten op uit de warmere Rode Zee. Inmiddels voelen zij zich hier ook thuis.

Ook in de Noordzee is het effect van opwarmend zeewater goed zichtbaar, zegt Philippart: "We zien exact dezelfde dingen. Dieren die niet weg kunnen, sterven. In de Waddenzee zien we massale sterfte van kokkels na een hittegolf." Ook duiken er zomers steeds meer vissoorten op uit het zuiden. "Soorten die op het menu stonden toen we twintig jaar geleden naar de Middellandse Zee gingen, zoals dorade of sardientjes. Soorten als kabeljauw verplaatsen zich juist naar koeler water in het noorden.

Philippart maakt zich grote zorgen over de invloed van steeds warmer zeewater op het leven. "Waar gaat het heen met deze toename van hittegolven?" Ook is ze bang dat er meer gevolgen opduiken die we nu nog niet eens weten.

Zeespiegelstijging

De opwarming van het zeewater heeft ook gevolgen voor het weer en klimaat. Zo kunnen boven warm water makkelijker stormen ontstaan, zegt Le Bars van het KNMI. Verder verdampt meer water en kan dus meer neerslag vallen. Op de lange termijn leidt het ook tot zeespiegelstijging. Naarmate het opwarmt, zet zeewater uit en dat leidt tot een hogere zeespiegel. Tot dusver leidt uitzetten van het water tot meer zeespiegelstijging dan het smelten van de ijskappen.

Het is niet voor het eerst dit jaar dat het water bij Europa opvallend warm was. In mei was het water voor de kust van Ierland zo'n 4 graden warmer dan normaal. Vissers gaven aan toen opvallend veel inktvissen te zien, soorten die normaal zuidelijker voorkomen. Ook in 2023 was het water in het noorden van de Atlantische Oceaan opvallend warm, omdat er weinig wind was.

De Middellandse Zee warmt naar verwachting komende maanden nog verder op. Meestal bereikt de temperatuur in augustus de hoogste waarde. Ook de afgelopen jaren was het water in de Middellandse Zee opvallend warm in de zomer. De huidige temperaturen - hoewel hoog - zijn dus nog geen absoluut record.

De Tweede Kamer wil de twee nieuwe wetten voor een strenger asielbeleid verder aanscherpen. De PVV heeft steun gekregen voor zijn eis dat illegaal verblijf van vreemdelingen strafbaar moet worden. Ook mensen en organisaties die illegalen helpen, kunnen op een straf rekenen. Nu is dat niet zo.

De Tweede Kamer stemde vanmiddag over in totaal 44 amendementen, veranderingen van de wetten. Slechts negen van die voorstellen zijn aangenomen. Vrijwel geen van de amendementen van de linkse oppositie om de wetsvoorstellen te versoepelen, hebben het gehaald.

Daardoor is de kans gestegen dat de partij van Geert Wilders instemt met de twee wetten. Pas donderdag wordt duidelijk of de twee complete wetten het wel of niet gaan halen.

Naar de stemmingen over extra aanscherpingen of versoepelingen was met spanning uitgekeken. Het ging over de asielnoodmaatregelenwet (25 amendementen) en een wet over het tweestatusstelsel (19 amendementen), die nog gemaakt zijn door de voormalig PVV-minister Faber van Asiel en Migratie.

Voor een meerderheid is in de Tweede Kamer de PVV nodig en in de Eerste Kamer is het CDA heel belangrijk, omdat anders de steun afhangt van een verzameling kleine partijtjes. Maar juist PVV en CDA dreigden elkaar via de amendementen te blokkeren.

Strenger en versoepelen

De PVV heeft eerder gezegd absoluut niet te willen dat er maar "een letter" aan de wetten wordt gewijzigd. Elke verandering wordt gezien als een afzwakking en dat vindt de partij "slappe hap". De PVV eiste aanscherpingen, zoals de onmiddellijke intrekking van de spreidingswet en het strafbaar stellen van illegaliteit. De intrekking van de spreidingswet wil de meerderheid van de Kamer dus niet, maar de strafbaarstelling dus wel.

Het CDA wil op zijn beurt een versoepeling: het tweestatusstelsel zou later ingevoerd moeten worden, om de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) meer tijd te geven. Maar een voorstel van het CDA tot uitstel tot zeker 12 juni volgend jaar haalde het niet.

De stemming over de strafbaarstelling van illegaliteit liep in eerste instantie uit op een gelijkspel. Bij de hoofdelijke stemming die volgde, bleek dat er meerdere tegenstanders afwezig waren. Zo waren GroenLinks-Pvda-leider Frans Timmermans en Christine Theunissen van de Partij voor de Dieren bij de Nationale Herdenking Slavernijverleden.

Normaal gesproken spreken afwezige Tweede Kamerleden met elkaar af om te 'pairen'. Dat betekent dat een Kamerlid van een andere partij ook wegblijft, om de uitslag hetzelfde te houden. Hier is iets misgegaan, waardoor uiteindelijk een meerderheid voor het voorstel was.

Duidelijkheid op donderdag

Het is nu de vraag wat de PVV en het CDA precies gaan doen. Donderdag is de officiële stemming over de complete wetten en dan zou het duidelijk moet zijn. Wilders wilde na de stemmingen niets zeggen. "U zult op donderdag moeten wachten", was zijn korte reactie.

Bontenbal liet weten dat hij de wetswijzigingen eerst met de fractie wil bespreken. "Het zijn nogal gewichtige beslissingen die je neemt, dus je moet niet gaan freeriden", zei hij na afloop van de stemmingen.

Drie leidinggevenden van het Britse ziekenhuis waar verpleegkundige Lucy Letby zeven baby's vermoordde, zijn gearresteerd. Ze worden verdacht van doodslag door grove nalatigheid. Ze zaten alle drie in het managementteam van het Countess of Chester Ziekenhuis, bij Liverpool, in de tijd dat de kinderen overleden.

Lucy Letby is tot meerdere malen levenslang veroordeeld voor de moord op zeven baby's en poging tot moord op zeven andere baby's. Ze werkte in 2015 en 2016 op de kraamafdeling van het ziekenhuis.

Letby zou de kinderen hebben omgebracht op een manier die weinig sporen naliet, zoals het injecteren van lucht in hun bloedbaan en het vergiftigen met insuline. In 2023 werd ze in een spraakmakend proces tot levenslang veroordeeld. Ze kan daartegen niet in beroep en heeft ook te horen gekregen dat ze nooit zal worden vrijgelaten.

De rechercheur die het onderzoek leidt, wil weten of het ziekenhuis medeverantwoordelijk is voor de slachtoffers en of er op de juiste manier is ingegrepen toen de moorden aan het licht kwamen. De medewerkers zijn na verhoor op borgtocht weer vrijgelaten.

Twijfels

Letby heeft altijd haar onschuld volgehouden en haar advocaat heeft dit jaar een verzoek ingediend om de zaak te herzien bij een commissie die mogelijke gerechtelijke dwalingen beoordeelt. Dat verzoek werd ondersteund door juridische en wetenschappelijke experts die de gebruikte bewijzen in twijfel trekken.

Een panel van twaalf medische experts concludeerde dit jaar dat natuurlijke oorzaken of slechte medische zorg tot de dood van de kinderen had geleid. Zij schreven ook dat de medewerkers in het ziekenhuis niet bekwaam genoeg waren in onder meer reanimatie en het inbrengen van beademingsbuizen.

De zaak doet in Nederland denken aan die van Lucia de B. De Haagse verpleegkundige werd ervan verdacht dat ze ernstig zieke kinderen en bejaarden had gedood door hen overdoses medicijnen te geven. Na zes jaar gevangenschap kwam ze in 2008 vrij, nadat deskundigen bewijs tegen haar onderuit hadden gehaald. In 2010 werd ze vrijgesproken.

De dalai lama zelf voorspelt dat hij 113 jaar zal worden en dat maakt nadenken over zijn opvolging als leider van de Tibetaanse boeddhisten misschien voorbarig. Toch is zijn opvolging vlak voor de 90ste verjaardag van de dalai lama precies wat iedere Tibetaanse boeddhist bezighoudt.

Vanaf morgen gaat een groep hoge leiders van verschillende scholen binnen het Tibetaanse boeddhisme in gesprek met de dalai lama over zijn positie. Zo willen ze Chinese inmenging voorkomen. "De Chinese overheid is al jaren aan het plannen wat er moet gebeuren als de dalai lama overlijdt", zegt Berthe Jansen, universitair docent Tibetaanse Studies van de Universiteit Leiden.

Hoe de dalai lama zelf Chinese inmenging wil ondervangen, maakt hij mogelijk morgen duidelijk in een aangekondigde videoboodschap.

Reïncarnatie

Een dalai lama wordt aangewezen via reïncarnatie. Lama's moeten eerst sterven, zodat de nieuwe incarnatie, vaak in een jong kind, geïdentificeerd kan worden. Zo werd de huidige dalai lama, de veertiende, als 2-jarige jongen gevonden toen zoekteams door verschillende windstreken van Tibet trokken.

Onder leiding van Tenzin Gyatso, zoals de veertiende dalai lama heet, moesten veel Tibetanen vluchten toen de Chinezen Tibet in 1959 bezetten. Sindsdien leeft een groot deel van de Tibetanen met hem in ballingschap in het Noord-Indiase Dharamsala en ziet de gang van zaken rond zijn opvolging er heel anders uit.

"Er zijn zorgen bij het Tibetaanse volk dat onder druk van China de nieuwe dalai lama niet voldoende erkenning zal krijgen in de westerse wereld", zegt directeur Wangpo Tethong van de Internationale Campagne voor Tibet.

Door China gekozen

Controle krijgen over de meer dan 7 miljoen Tibetaanse boeddhisten is belangrijk voor China. Dat bleek al bij de opvolging van de op een na hoogste lama, de panchen lama, in 1989. China accepteerde de jongen die in bezet Tibet werd aangewezen niet en wees een eigen reïncarnatie aan. Van de eerste jongen en zijn familie is sinds 1995 niets meer vernomen.

Toch zegt Tethong dat de Chinezen gefaald hebben: " Geen Tibetaan gelooft dat deze door China gekozen jongen echt belangrijk is voor de religie".

Onder de huidige dalai lama is de strijd voor autonomie altijd vreedzaam gevoerd, maar bij versplintering van de gemeenschap kan er nieuw en radicaler verzet ontstaan. "Tibetanen zijn vreedzaam, maar ze worden ook al heel lang onderdrukt door de Chinese overheid, daarom kan ik hun reactie niet voorzien als China een eigen dalai lama uitroept", zegt Tethong.

Verschillende opties

In 2011 nam Tenzin Gyatso als politiek leider al afstand van de Tibetaanse volk. Bij zijn terugtreden zei hij dat hij een definitief besluit over zijn opvolging neemt als hij 90 is. Dat is op 6 juli, maar morgen al is er een speech aangekondigd waarin hij mogelijk meer duidelijkheid geeft.

"Hij heeft lang verschillende opties geopperd, zonder definitief een conclusie te trekken", zegt Jansen, die denkt dat hij op deze manier vooral wilde testen hoe verschillende uitkomsten vielen bij zijn achterban.

Want dat er opties zijn, is binnen het boeddhisme een compleet nieuw begrip, juist omdat de opvolging van de dalai lama altijd via reïncarnatie gaat. Eén van de opties die al eens voorbijkwam, is dat er geen nieuwe dalai lama zal zijn, maar daar lijkt Gyatso de laatste jaren van terug te komen. "Hij gaat morgen officieel aankondigen dat er een vijftiende dalai lama komt en dat hij geboren zal worden in een vrije wereld", denkt Jansen.

Een derde optie zou een overdracht van geest bij leven zijn. Ook dat is nog nooit eerder voorgekomen, maar het is geopperd om een mogelijk machtsvacuüm dat een zoektocht naar een nieuwe dalai lama tot gevolg kan hebben, te voorkomen. "Het kost minimaal negen maanden, want je moet een zwangerschap afwachten na de dood van de lama." Volgens Jansen kan dat bewustzijn er zelfs voor kiezen om nog jaren te wachten met reïncarneren.

Spannende dag

De leider van de Tibetaanse overheid Penpa Tsering zei eerder tegen The Economist dat China sinds enkele jaren de regering polst over het tijdspad van opvolging. "Als er een ding is waar China niet tegen kan, is het onduidelijkheid" zegt Tsering.

Voor de Tibetanen is het vooral belangrijk dat er voor de Tibetaanse keuze voor opvolging van de dalai lama internationale steun is, vooral vanuit de VS en India, hoe die opvolging er ook uitziet. "Ik ben jaloers op jonge Tibetanen die de groei van een nieuwe dalai lama op het wereldtoneel gaan meemaken", zegt de 60-jarige Tethong. Zoals zo veel Tibetanen kende hij nooit een andere leider. Morgen wordt daarom een extra spannende dag voor hem.

Deense vrouwen die 18 worden, kunnen na vandaag opgeroepen worden om te dienen in het Deense leger. Dat leger komt personeel tekort. Het aantal vrijwilligers dat zich meldt, is niet voldoende.

Om dat aan te vullen, kunnen al langer mannen die 18 worden worden opgeroepen om in het leger te dienen. Vanaf morgen geldt dat ook voor vrouwen. Wie zich moet melden en wie niet wordt bepaald door loting.

Tegelijkertijd wordt de diensttijd voor opgeroepen dienstplichtigen verlengd van vier naar elf maanden.

Russische dreiging

De regeling zou eigenlijk begin 2027 ingaan, maar dat is vanwege de "huidige veiligheidssituatie" vervroegd, zegt de kolonel die voor de dienstplicht verantwoordelijke is tegen persbureau AP. Hij doelt daarmee op de dreiging die van Rusland uitgaat. "Door het aantal dienstplichtigen te vergroten, verhoog je de gevechtskracht."

Opgeroepen dienstplichtigen ondergaan eerst een training van vijf maanden. Daarna volgt een periode van zes maanden actieve dienst en aanvullende opleidingen.

Denemarken volgt het voorbeeld van de buurlanden Noorwegen en Zweden. Noorwegen kent al sinds 2013 militaire opkomstplicht voor vrouwen, Zweden sinds 2017.

Niet in Nederland

Ook het Nederlandse leger heeft meer mensen nodig. De minister en staatssecretaris van Defensie kondigden vorig jaar maatregelen aan. De oude dienstplicht keert "niet direct" terug, schreven ze in de Defensienota, maar er wordt wel gezocht naar "een dienmodel dat voorziet in maatregelen met een (gradueel) meer verplichtend karakter".

Een groot deel van de vijftigplussers zegt dat er onvoldoende waardering is voor ouderen in de samenleving, staat in een onderzoek van Stichting Ideële Reclame (SIRE). Vijftigplussers hebben te maken met vooroordelen, waardoor ze zich naar die vooroordelen gaan gedragen en dat heeft volgens SIRE negatieve gevolgen.

Volgens SIRE is seniorisme, discriminatie op basis van leeftijd, een groeiend probleem in de samenleving.

De stichting heeft daarom de campagne Je bent nooit te oud om te leven in het leven geroepen, om vooroordelen te ontkrachten en om te laten zien dat vijftigplussers nog volop in het leven staan.

'Kwetsbaar'

De meest gehoorde vooroordelen waar vijftigplussers volgens SIRE mee te maken hebben, zijn het niet openstaan voor nieuwe dingen, eenzaam zijn en dingen minder zelf kunnen. Ook dat ouderen kwetsbaar zijn en vaker hulp nodig hebben, zijn hardnekkige vooroordelen volgens SIRE.

"Het idee dat alle ouderen kwetsbaar zijn, is een misvatting met verstrekkende gevolgen" legt hoogleraar Richard Ridderinkhof van de Universiteit van Amsterdam uit. Hij doet onderzoek naar onder meer seniorisme. "Als je vaak hoort dat je 'op' bent, ga je je ernaar gedragen."

Dat heeft volgens de onderzoeker veel gevolgen voor de fysieke en mentale gezondheid. "Mensen met een negatieve kijk op hun eigen ouder worden leven zelfs gemiddeld 7,5 jaar korter", aldus Richard Ridderinkhof.

De campagne roept ouderen dan ook op om zich te blijven uitdagen, want de komende jaren zal de vergrijzing verder toenemen in Nederland. Het is volgens SIRE daarom belangrijk dat er wordt nagedacht over hoe iemand gezond en prettig oud wordt.

Vergrijzing

Belangenvereniging voor ouderen ANBO-PCOB is blij met de bewustwordingscampagne. Volgens de vereniging zal in 2040 een kwart van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder zijn. Omdat ouderen steeds essentiëler worden voor de samenleving moeten ze daarom ook betrokken blijven, zegt ANBO-PCOB.

"Ouderen leveren een enorme bijdrage in de samenleving en daar wordt soms makkelijk aan voorbijgegaan. Ze doen bijvoorbeeld veel vrijwilligerswerk en passen op de kinderen."

Ouderen hebben bovendien ook veel kennis, zegt ANBO-PCOB. "Je ziet bij bedrijven dat 65-plussers langer blijven werken. 65 is een soort getal waarbij het beeld is ontstaan dat mensen zijn afgeschreven, terwijl de levensverwachting met tien jaar is gestegen", legt een woordvoerder uit.

Geen creditcard

Vooral 65-plussers hebben te maken met seniorisme, zegt de vereniging. Bedrijven houden volgens ANBO-PCOB vast aan een maximumleeftijd voor hun producten waardoor ouderen worden buitengesloten. "Ouderen kunnen bijvoorbeeld geen creditcard aanvragen vanaf een bepaalde leeftijd of betalen meer voor een verzekering, terwijl daar geen goede onderbouwing voor is."

Volgens de vereniging voor ouderen kan iemand van 75 jaar megavitaal zijn: "Wij zeggen: kijk niet naar het getal, maar naar wie je voor je hebt."

De snelweg A7 op de Afsluitdijk is vanmiddag in beide richtingen enige tijd dicht geweest vanwege "technische problemen bij de Stevinsluizen". Na ongeveer een uur meldde Rijkswaterstaat dat de weg weer open is.

Over de oorzaak van de storing is nog niets bekend. Het is dus ook niet duidelijk of het met de hitte te maken heeft.

Automobilisten kregen het advies om te rijden via de A6 door de Flevopolder. Aan beide kanten ontstond een kilometerslange file.

Vorig weekend was de Afsluitdijk ook enige tijd afgesloten door een actie van Extinction Rebellion tegen gasboringen in de Waddenzee.

Het openluchtzwembad in Wateringen (Zuid-Holland) neemt maatregelen na overlast door jongeren. Gisteren werd het zwembad zelfs ontruimd vanwege ongeregeldheden.

Leo Zwinkels, manager van het bad, baalt enorm: "We werden gisteren overlopen door groepen jongeren. Ze bedreigden andere mensen, pikten spullen. Toen twee groepen van 25 á 30 man achter elkaar aan renden, konden we het niet meer managen en is de politie gebeld", zegt hij bij Omroep West.

Begeleiding van ouders

Medewerkers zijn vanochtend bij elkaar gekomen om te praten over de ongeregeldheden en maatregelen te bedenken. Het zwembad heeft nu een bord bij de ingang gehangen met daarop de tekst: 'Onder 18 jaar zonder ouder (of voogd) geen toegang'. Het bad kan zo groepen die eerder overlast gaven bij de deur weren.

"Dit geldt voor iedereen, ook voor meiden. We willen op zijn minst een ouder bij de toegang zien. Jongeren zijn welkom, mits ze zich gedragen."

1600 mensen

Zeker met het warme weer is het druk in het onlangs gerenoveerde bad. Er is plek voor zo'n 1600 bezoekers.

Minder mensen binnenlaten, is geen optie, zegt een medewerker. Het zwembad verkoopt geen tickets meer aan de deur, maar alleen vooraf online. "We hebben een maximum aantal kaartjes beschikbaar en daardoor voorkomen we dat het echt te druk wordt."

Na de excuses voor het slavernijverleden die premier Rutte en de koning twee jaar geleden maakten, moet er een vervolg komen om een eind te maken aan de achterstelling van de nazaten van tot slaaf gemaakten. Dat was de centrale boodschap bij de Nationale Herdenking Slavernijverleden in het Oosterpark in Amsterdam.

Ook wezen verschillende sprekers erop dat nog lang niet iedereen het belang van de herdenking inziet en dat het "witte superioriteitsgevoel" niet weg is en weer de kop opsteekt.

De Amsterdamse burgemeester Halsema zei dat de geschiedenis helaas geen rechte weg vooruit is, maar dat er ondanks tegenwerking "uiteindelijk maar één uitkomst kan zijn: de inlossing van de universele menselijke belofte van vrijheid voor allen".

Olifant in de kamer

Wendeline Flores van NiNsee (Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis) en voormalig minister-president van Sint-Maarten Silveria Jacobs zeiden dat er ook geld nodig is om een eind te maken aan de structurele achterstelling waar nabestaanden van tot slaaf gemaakten mee te maken hebben.

Zo werd in Amsterdam stilgestaan bij het afschaffen van het slavernijverleden:

Volgens Flores worden de kosten anders nog veel hoger, denk bijvoorbeeld voor de zorg die nodig is voor mensen die als gevolg van hun achterstelling kampen met een slechte gezondheid.

Jacobs sloeg een felle toon aan. Ze toonde zich dankbaar voor de excuses, maar "er wordt niet gepraat over hoe we gecompenseerd worden voor de schade die we tot vandaag ervaren. Dat blijft de roze olifant in de kamer".

Nicolaas Beets

Demissionair premier Schoof zei er in zijn toespraak niets over, al zei hij wel dat we als samenleving doorgaan op het pad dat is ingeslagen door zijn voorganger en door de koning. Hij herinnerde eraan dat er de laatste twee jaar tal van initiatieven zijn geweest. Schoof wees er onder meer op dat het voor nabestaanden van tot slaaf gemaakten gemakkelijker is geworden om hun achternaam te veranderen. Dit soort initiatieven gaat door, verzekerde hij. "We zijn onderweg."

Om te illustreren dat de verwerking van het slavernijverleden een zaak van iedereen is, citeerde hij de Nederlandse dichter, schrijver en dominee Nicolaas Beets, die in 1853 dichtte: 'Laat de ketens vallen. Breekt, verbreekt het juk!'. Tien jaar later schafte Nederland de slavernij af. Wel volgde daarop een periode van zogenoemd staatstoezicht waarbij de voormalige tot slaaf gemaakten nog tien jaar op de plantages moesten doorwerken.

Martin Bosma

Na de toespraken werden er kransen gelegd bij het Nationaal Slavernijmonument. Namens de Tweede Kamer deed ondervoorzitter Tom van der Lee (GroenLinks/PvdA) dat. Voorzitter Martin Bosma was ook dit jaar niet bij de herdenking.

De herdenking was vanwege de hitte vervroegd en er waren witte paraplu's en flesjes water uitgedeeld. Ondanks de hitte waren honderden mensen naar het Oosterpark gekomen. Vandaag is het 162 jaar geleden dat de slavernij in Suriname werd afgeschaft. Het Keti Koti-festival waar dit herdacht wordt, gaat nog de hele dag door.

Premier Paetongtarn Shinawatra is door het Thaise grondwettelijke hof geschorst zolang er een gerechtelijk onderzoek naar haar loopt. De kans bestaat dat ze moet aftreden.

Het onderzoek werd ingesteld nadat 36 senatoren een klacht tegen haar hadden ingediend vanwege een uitgelekt telefoongesprek met de Cambodjaanse oud-premier Hun Sen. Daarin bespraken ze het grensconflict tussen Cambodja en Thailand dat de afgelopen weken hoog is opgelopen.

In het telefoongesprek sprak Paetongtarn de 72-jarige voormalige leider van Cambodja aan als "oom" en beschreef ze een hoge Thaise militair in de grensregio als haar "tegenstander". Dat laatste ligt heel gevoelig in Thailand, waar het leger veel macht heeft.

Bevriend met vader

Ook zei ze tegen Hun Sen, die bevriend is met haar vader, de voormalige premier van Thailand, dat hij haar moest laten weten wat hij nodig had en dat ze zou proberen dat te regelen.

De premier heeft laten weten dat ze haar schorsing accepteert en heeft ook haar excuses aangeboden voor het telefoongesprek, dat ze "een onderhandelingstactiek" noemde.

Paetongtarn mag voorlopig wel aanblijven als minister van Cultuur. In aanloop naar de uitspraak van het hof had ze de samenstelling van het kabinet gewijzigd en zichzelf naast premier ook minister van Cultuur gemaakt in de hoop na een schorsing toch in het kabinet te kunnen blijven.

Vicepremier Suriya Juangroongruangkit neemt naar verwachting haar premierstaken over.

Motie van wantrouwen

In Thailand is het al langer politiek onrustig. Naar aanleiding van het telefoongesprek trok een grote partij zich terug uit de coalitie, waardoor de regering nog maar een krappe meerderheid heeft. De oppositie bereidt een motie van wantrouwen voor tegen Paetongtarn.

Uit een recente opiniepeiling zou blijken dat ook nog maar 9,2 procent van de Thaise bevolking haar steunt. Zaterdag gingen in Bangkok duizenden mensen de straat op om Paetongtarns aftreden te eisen.

In een appartementencomplex in Amsterdam-West is vannacht brand uitgebroken na een explosie. Vier bewoners sprongen vanaf de eerste verdieping naar beneden om aan het vuur te ontsnappen. Een van hen raakte daarbij gewond aan zijn voet.

De vier bewoners hadden ook rook ingeademd en moesten worden behandeld in de ambulance.

Rond 00.30 uur was een harde knal te horen in de wijk De Baarsjes, meldden omwonenden aan stadszender AT5. De voordeur van een complex aan de Orteliusstraat raakte beschadigd. Vervolgens ontstond brand in de trappenhal. Door het vuur en de rook konden bewoners van de bovengelegen woningen niet meer naar buiten zonder te springen.

Bewoners niet terug

Meerdere appartementen zijn ontruimd. Hoeveel mensen het gebouw moesten verlaten is niet precies duidelijk. Het ambulancepersoneel heeft zo'n tien mensen nagekeken.

Nadat het vuur geblust was, is nog een gaslek ontdekt. Bewoners konden daarom vannacht nog niet terug naar huis. Het is onduidelijk of zij vandaag weer naar huis kunnen.

Over de explosie is verder nog niets bekend. De politie doet onderzoek.

Op verschillende plaatsen in het land wordt vandaag om 12.00 uur een minuut lang getoeterd, geloeid en ander lawaai gemaakt. Bedrijven, vakbonden en werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland vragen daarmee aandacht voor de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie. Zij maken zich daar grote zorgen over.

Belangrijk hierin zijn de hoge energiekosten voor de Nederlandse industrie. Voor grote Nederlandse industriebedrijven liggen die volgens de actievoerende partijen "tot wel tientallen procenten hoger dan in bijvoorbeeld Duitsland".

Eerlijk speelveld

"We gaan ervan uit dat het een behoorlijk lawaai is", zegt Victor van der Chijs, voorzitter van belangenbehartiger van bedrijven in de Rotterdamse haven Deltalinqs. "Van schepen met scheepshoorns hebben we er natuurlijk veel in Rotterdam. Maar zelfs op de Coolsingel gaat het alarm luiden, want de burgemeester en wethouder gaan daar voor het stadhuis de bel luiden."

"Nederlandse bedrijven hebben echt moeite om te concurreren met het buitenland. Dat heeft te maken met hoge energiekosten hier. Het is net alsof er een penalty op elektriciteit is in Nederland", zegt van der Chijs.

Hij vertelt dat er hier in vergelijking met het buitenland extra energiebelastingen zijn en dat bedrijven moeite hebben om aansluitingen te krijgen. "Ook worden door het stikstofprobleem vergunningen traag verleend en is er wisselend overheidsbeleid waardoor bedrijven onzeker zijn over wat de toekomst brengt."

Het is niet zo dat buitenlandse industrie geen problemen ondervindt, zegt Van der Chijs. "Maar in Duitsland zorgt de nieuwe regering bijvoorbeeld voor belastingmaatregelen en verlaging van de energiekosten, zodat de industrie goed kan concurreren. Daar hebben ze gezegd dat ze de industrie zo'n belangrijk onderdeel vinden van de economie en maatschappij."

Niet alleen in de Rotterdamse haven, maar ook bij bijvoorbeeld Chemelot in Geleen en bij goederentreinen van DB Cargo klinkt vandaag protestgeluid. Vooraf werden omwonenden gewaarschuwd niet te schrikken van de actie: er dreigt geen gevaar.

Klimaatpakket

In april presenteerde minister Hermans van Klimaat en Groene Groei nog haar klimaatpakket. Die plannen helpen de Nederlandse industrie, onder meer door procedures rond het aanleggen van stroomkabels en het opslaan van CO2 te versimpelen. Ook kondigde Hermans aan de plasticheffing te schrappen. Industriebedrijven reageerden hier enthousiast op, maar wezen ook toen al op het heetste hangijzer: de hoge energiekosten.

"Ze heeft een aantal stevige maatregelen genomen, die zijn zeer nodig en welkom", zegt Van der Chijs. Maar hij benadrukt dat dit lang niet genoeg is. "Dat pakket zorgt ervoor dat de kloof met buurlanden niet groter wordt, maar ook zeker niet kleiner."

Demissionair minister Van Hijum wil dat er een einde komt aan een sluiproute waarmee arbeidskrachten van buiten de EU naar Nederland worden gehaald. Hij vindt dat zij eerst drie maanden moeten hebben gewerkt in het land waar zij een werk- en verblijfsvergunning krijgen, voordat zij hier aan de slag kunnen.

Mensen van buiten de Europese Unie mogen alleen in een EU-land werken met een werk- en verblijfsvergunning. Nederland is zeer terughoudend in het afgeven van dergelijke vergunningen. Maar bijvoorbeeld Polen en Litouwen zijn daar gemakkelijker in, schrijft Van Hijum in een brief aan de Tweede Kamer.

Volgens hem kwamen er in 2024 zeker 27.304 mensen uit landen als Georgië, Oezbekistan en Azerbeidzjan naar Nederland, nadat ze waren ingehuurd door een uitzendbureau in een ander Europees land. Het zou zelfs voorkomen dat ze daar niet eens een tussenstop maken, maar in het kader van vrij verkeer in Europa linea recta hiernaartoe komen.

Europese regels

Van Hijum wil dat hij er duidelijker regels komen, in Nederland en in Europa. Zo wil hij een termijn van ten minste drie maanden afspreken voor werknemers van buiten de EU. Daarnaast vindt hij dat zij alleen nog mogen werken in de branche waarvoor zij een werkvergunning hebben gekregen. Nu komt het nog voor dat mensen met een vergunning voor de zorg in een Nederlands slachthuis terechtkomen.

Van Hijum zegt in februari namens zeven landen al gevraagd te hebben om "schimmige constructies" in de Europese wetgeving aan te pakken. Hij wil dat Nederland zich blijft inzetten voor het onderwerp.

In De Telegraaf zei hij vanochtend dat de klus waarschijnlijk zal moeten worden afgemaakt door zijn opvolger. "Ik hoop zeer dat het heel serieus wordt voortgezet. Ik heb wel het gevoel dat er brede consensus is om misstanden in de arbeidsmigratie aan te pakken."

De kustwacht heeft urenlang gekampt met een netwerkstoring waardoor geen gebruik gemaakt kon worden van de radiosystemen. Hierdoor kon de kustwacht niet meer meeluisteren met het scheepvaartverkeer en dus ook geen noodmeldingen ontvangen via dit systeem.

De storing werd rond 06.00 uur opgemerkt. Rond 13.24 meldde de kustwacht dat de storing verholpen was. "De storing werd veroorzaakt door een probleem met een 'routeringsprotocol'. Dat is een onderdeel in het netwerk dat zorgt dat gegevens (berichten) de juiste weg volgen", schrijft de kustwacht.

De storing was alleen bij de kustwacht. Schepen konden onderling nog wel communiceren en ook Rijkswaterstaat en de kustwachten van buurlanden België en Groot-Brittannië konden nog noodmeldingen ontvangen.

Rijkswaterstaat

De Nederlandse kustwacht had onder meer Rijkswaterstaat, de Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij (KNRM) en rederijen gevraagd om de meldingen goed in de gaten te houden en via de telefoon door te spelen.

Het is zeer uitzonderlijk dat het systeem er zo lang uit ligt, meldt een woordvoerder. "We hebben wel eens een storing gehad, maar dan was een reset voldoende."

Volgens de woordvoerder is het vandaag ondanks het mooie weer niet extreem druk met pleziervaart voor de kust. "Het is een doordeweekse dag en het is nog geen vakantietijd."

Steeds meer mensen met kanker zijn vier jaar na de diagnose nog in leven. De groep is gegroeid van 51 procent in 1995 naar 72 procent in 2023, blijkt uit de nieuwste cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie. Jongeren overleven de ziekte vaker dan ouderen.

Ieder jaar nemen de overlevingskansen met gemiddeld 1 procentpunt toe, zegt het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Tumoren die het meest succesvol worden behandeld zijn onder andere huidkanker, borstkanker, prostaatkanker en zaadbalkanker.

Bij alvleesklierkanker is de kans op overleving het kleinst, minder dan 10 procent. Dat geldt ook voor uitgezaaide kanker waarvan niet wordt ontdekt waar in het lichaam de ziekte is ontstaan.

Leeftijdsverschil

Patiënten die jonger zijn dan 65 jaar overleven de ziekte vaker dan ouderen, maar de laatste jaren nemen ook voor ouderen de overlevingskansen toe. Toch blijft er een duidelijk verschil te zien tussen de leeftijdscategorieën,

Otto Visser van het IKNL pleit daarom voor meer onderzoek naar behandelingen bij oudere kankerpatiënten. "Veel verbeteringen in behandelingen, zoals betere operaties of ruimere toepassing van chemotherapie of stamceltransplantatie zijn aanvankelijk gericht op jongere patiënten, die dit soort zware behandelingen vaak beter kunnen verdragen dan oudere patiënten."

Visser noemt het bemoedigend dat de overlevingskansen van ouderen de laatste jaren iets groter zijn worden. Dat heeft volgens hem waarschijnlijk te maken met de komst van nieuwe geneesmiddelen die ook door ouderen goed te verdragen zijn.

Ook spelen andere factoren een rol. Ouderen kunnen niet alle behandelingen even goed aan als jongeren omdat ze minder fit zijn. Daarnaast krijgen ouderen te maken met andere vormen van kanker.

Verdubbeling

Het aantal nieuwe gevallen van kanker is door de jaren heen flink toegenomen. In 1995 werden jaarlijks zo'n 66.000 gevallen ontdekt, nu zijn dat er bijna 130.000. In mei stelde IKNL vast dat kanker steeds vaker bij jongvolwassenen voorkomt.

In 2023 overleden ruim 46.000 mensen aan kanker. Dat aantal blijft sinds 2016 ongeveer gelijk, terwijl het aantal gevallen van kanker wel is toegenomen.

Na bijna veertig jaar verdwijnt de naam SNS Bank definitief uit het straatbeeld. Alle 1,5 miljoen klanten van de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken, kortweg SNS, bankieren vanaf vandaag bij de Algemene Spaarbank voor Nederland: ASN Bank.

De afgelopen dagen werden alle 116 kantoren van SNS in snel tempo omgebouwd tot ASN-kantoren. De paarse kleur is nu rood en het logo met een caleidoscoop een eekhoorn. Tegelijk is in Utrecht het blauwe logo van moederbedrijf de Volksbank van de gevel gehaald. Ook die heet vanaf nu ASN Bank.

Daarmee zet de vierde bank van het land, al twaalf jaar volledig in staatshanden, een bezuinigingsplan door dat politiek niet onomstreden is. In december kondigde de Volksbank aan zijn naam te veranderen in ASN. Hierbij zouden de andere merken SNS, RegioBank en BLG Wonen verdwijnen.

De naamsverandering zou gepaard gaan met het verdwijnen van veel banen, werd meteen gezegd. Vandaag meldt de bank dat in een halfjaar tijd meer dan 700 fulltimers zijn vertrokken.

Helft kantoren weg

De verandering in ASN gaat ook ten koste van bijna de helft van de kantoren. Er blijven er 320 tot 360 over, mede omdat SNS- en Regiobank-kantoren bij elkaar in de buurt samengaan. Die stap wordt pas begin volgend jaar gezet, als ook Regiobank opgaat in ASN. Daarna verdwijnt hypotheekdochter BLG Wonen.

De transformatie naar ASN Bank is tegen het zere been van een meerderheid van de Tweede Kamer. Die wilde dat er niets zou veranderen en dat de Volksbank gewoon de Volksbank bleef heten. Ook mochten er van die Kamermeerderheid geen kantoren sluiten, zo stond in een motie.

Demissionair minister Heinen van Financiën legde vorige maand het wensenlijstje van de Kamer naast zich neer. Hij stelde dat de Staat zich niet mag bemoeien met de commerciële strategie van de Volksbank, ook al heeft de Staat alle aandelen in handen.

SNS Reaal

De Volksbank is het laatste deel van voormalig bankverzekeraar SNS Reaal, die tijdens de kredietcrisis failliet dreigde te gaan. Om het geld van spaarders te redden, werd SNS Reaal in februari 2013 genationaliseerd.

De verzekeringstak, tegenwoordig Athora geheten, werd na twee jaar verkocht. De vastgoedbank die SNS Reaal tijdens de crisis ten val bracht, werd al in 2014 verkocht. In 2017 veranderde de bankdivisie de naam in de Volksbank.

De naam SNS Bank ontstond in 1987 toen de Gelders Utrechtse Spaarbank en de Spaarbank Limburg opgingen in de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken, afgekort tot SNS. Hun voorgangers hebben een veel langere historie. In 1818 werd met de Maatschappij tot nut van 't Algemeen de eerste nutsspaarbank in Nederland opgericht.

Burger leren sparen

Het doel van de nutsspaarbanken was om de 'gewone burger' te leren sparen. Het aantal spaarbanken groeide sindsdien als kool, tot zij vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw steeds vaker fuseerden.

SNS Bank groeide sinds 1987 snel uit tot de vierde bank van het land doordat meer spaarbanken zich onder de SNS-vlag schaarden. In 1997 fuseerde SNS Groep met verzekeraar Reaal tot SNS Reaal.

Met de naamsverandering krijgen de 800.000 klanten van ASN er nu ook een kantoor bij. ASN, opgericht in 1960 als 'duurzame' bank door de voorloper van de vakbond FNV, heeft nooit eerder gewerkt met filialen.

Een hoogbejaarde Brit is schuldig bevonden aan een moord en verkrachting van ruim een halve eeuw oud. De 92-jarige Ryland Headley werd in november opgepakt voor wat hij Louisa Dunne in 1967 aandeed. Het is volgens de Britse politie de oudste coldcase die ze ooit hebben opgelost.

De 75-jarige weduwe Dunne werd op 28 juni 1967 thuis in Bristol overvallen. Buren meldden later dat ze een angstschreeuw in de nacht hadden gehoord, maar ze hadden pas door dat het mis was toen Dunne die ochtend haar krant niet oppikte. Agenten vonden haar gewurgd met een sjaal in de woonkamer.

"Een meedogenloze en wrede daad van een ontaarde man", omschreef de rechter de misdaad vandaag toen hij Headley tot levenslang veroordeelde. "U zult nooit meer vrijkomen. U sterft in de gevangenis."

Handafdruk

Omdat er indertijd geen verdachten waren, zette de politie een groot onderzoek op. Vanwege de vondst van een gedeeltelijke handafdruk moesten 19.000 mannen en jongens in een straal van 1,5 mijl rond het plaats delict palmafdrukken laten maken. Headley, toen 34, woonde op dat moment 1,6 mijl van Dunne's huis.

Een buurtonderzoek waarbij 8000 huizen werden aangedaan en 2000 verklaringen werden afgenomen, mocht ook niet baten. Het bewijsmateriaal werd uiteindelijk opgeslagen en de vrees bestond dat de lustmoord nooit zou worden opgelost.

DNA-match

In 2023 besloot een coldcaseteam toch nog een poging te wagen. Naast alle verklaringen en politiefoto's bleef ook de kleding bewaard die Dunne die nacht had aangehad. Het lukte rechercheurs om DNA-sporen veilig te stellen, een techniek die indertijd nog niet bestond.

Ze kregen een match door DNA-materiaal dat Headley in 2012 had afgestaan, toen hij was beschuldigd van geweld. "Een kippenvelmomentje", zegt onderzoeker Joanne Smith. Ze noemt het het bewijs dat moordenaars "nooit kunnen stoppen met over hun schouder te kijken". Hoewel na zijn arrestatie ook zijn handpalm overeen bleek te komen, weigerde Headley een bekentenis af te leggen.

Headley, die indertijd geen strafblad had, bleek zich later nog vaker schuldig te hebben gemaakt aan "huiveringwekkende soortgelijke misdaden", aldus de onderzoekers. Hij had in 1978 schuld bekend aan verkrachting van twee vrouwen van 79 en 84 in Ipswich, ook weer twee kwetsbare slachtoffers. Hij had daar zeven jaar cel voor gekregen.

Joanne Smith erkent dat Headly inmiddels een kwetsbare oude man is, maar werkte toch keihard om hem nog voor de rechter te krijgen. "Als je leest wat hij de vrouwen aandeed die hij in de jaren 70 aanviel, dan besef je wat voor gruwelijke dingen hij hen heeft aangedaan."

Dunne's kleindochter, inmiddels even oud als haar oma ten tijde van haar dood, had zich er al bij neergelegd dat de zaak nooit opgelost zou worden. "Ik heb gemerkt dat er een stigma rust op verkrachting en moord, dus praatte ik er nauwelijks over", vertelde ze de politie. "Mijn moeder is er nooit van hersteld, de angst beheerste de rest van haar leven."

Ze noemt het emotioneel zwaar dat zij nu op deze leeftijd nog de verantwoordelijkheid krijgt te spreken voor overleden dierbaren. "Het is spijtig dat al die mensen die Louisa kenden en liefhadden er niet meer zijn om het recht te zien zegevieren."