Crisisoefening voor 'waterbom' bij Utrecht: 'We weten dat het kan gebeuren'
Zo'n 700 mensen doen de komende dagen mee aan de crisisoefening Wolkbreuk in Utrecht en Zuid-Holland. Tijdens de oefening wordt gekeken hoe overlast door heel veel regen in korte tijd zoveel mogelijk beperkt kan worden.
De oefening simuleert de gevolgen van een 'waterbom' zoals die in 2021 viel in Limburg. Vooral Valkenburg werd toen zwaar getroffen. Extreme buien worden door klimaatverandering steeds waarschijnlijker, voorziet Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.
"We oefenen dit omdat het iets is wat je niet zo vaak meemaakt, maar we weten vanuit Limburg dat het wel kan gebeuren", zegt Marian Booltink, crisiscoördinator en oefenleider bij het waterschap. "Dat moet je oefenen, want het is heel veel water en je hebt heel veel mensen en middelen nodig."
De oefening is lang voorbereid, maar nu het zover is, valt er geen druppel regen. Het wordt letterlijk droog oefenen, beaamt Booltink. "Ja, dat zal je altijd zien. Als je zo'n oefening voorbereidt, hoop je eigenlijk op slecht weer. Het is nogal droog deze week en zonnig."
Zandzakken natmakenDe honderden deelnemers moeten zich maar inbeelden dat er wel dramatisch noodweer over het gebied trekt. "Op het moment dat we oefenen, merken we dat de meeste mensen echt wel in de film komen van de oefening. En dat ze zich er echt serieus op voorbereiden", weet Booltink.
Er zal tijdens de oefening veel met zandzakken worden gesjouwd. "We leren mensen hoe ze zandzakken moeten leggen. Zandzakken kun je ook natmaken. Het maakt niet zoveel uit, het is alleen veel zwaarder als het hard regent en koud is."
Het waterschap moet ervoor zorgen dat het water zo goed en snel mogelijk wordt afgevoerd. "We zetten extra noodpompen in en sluiten watergangen af om te voorkomen dat het water nog verder doorgaat naar plekken waar we het niet willen. Snelheid is heel belangrijk en het gaat om heel veel water. Hoe organiseer je dat, wie doet wat. Dat moet je niet pas gaan bedenken op het moment dat zo'n bui valt."
Utrecht en Zuid-Holland zijn qua landschap bepaald geen Zuid-Limburg, dus als het er misgaat zal het er anders uitzien. "Gevolgen van een wolkbreuk zullen anders zijn. Zuid-Limburg heeft een heel hellend gebied. Daar ging het water naar de laagste delen."
Dat is in mindere mate toch ook het probleem in Utrecht: water zoekt altijd het laagste punt. Bij zo'n enorme wolkbreuk lopen weilanden, wegen, tunnels en kelders onder, snelwegen worden afgesloten, en ook belangrijke zaken als transformatorhuisjes kunnen beschadigd raken.
Het water wegkrijgen in een laaggelegen gebied is bijna onbegonnen werk in zo'n situatie, maar niets doen is ook geen optie, benadrukt de crisiscoördinator. "We proberen het vooral daar weg te halen waar het echt problemen oplevert, bij kwetsbare infrastructuur."
Chinook-helikopterOp andere plaatsen moet het wat langer blijven staan. "Dat kan niet anders. Bij 200 millimeter heeft iedereen wel wat pijn en schade. Dus we moeten keuzes maken."
Die keuzes maakt het Hoogheemraadschap samen met de veiligheidsregio's. Aan de oefening doen nog veel meer instanties mee: Defensie, andere waterschappen, Rijkswaterstaat en een legertje vrijwilligers van Ready To Help, dat onder het Rode Kruis valt. In Houten wordt bij de oefening ook een Chinook-helikopter ingezet.
De Wolkbreuk-oefening duurt tot 8 november. Op enkele oefenlocaties kunnen wegen korte tijd deels afgesloten zijn.