NOS Nieuws - Algemeen

De regering van Zuid-Sudan en rebellengroeperingen van de oppositie hebben een overeenkomst getekend voor vrede. Het wordt gezien als een belangrijke stap om een einde te maken aan het conflict in Zuid-Sudan.

De verklaring werd getekend in Kenia, tijdens bemiddelingsgesprekken die het Tumaini-initiatief worden genoemd, naar het Swahili-woord voor hoop. Wat in de overeenkomst staat, is niet bekendgemaakt. Het Keniaanse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt van "een mijlpaal" in de gesprekken waarin strijdende partijen hebben beloofd zich in te zetten om een eind te maken aan het geweld.

Geweld en honger

Zuid-Sudan werd in 2011 na een langlopend conflict onafhankelijk van Sudan. Het is daarmee nog altijd het jongste land ter wereld. Door een tweestrijd tussen president Kiir en zijn voormalige vicepresident Machar, en etnische verschillen tussen groepen brak in 2013 een burgeroorlog uit. Naar schatting kwamen 400.000 mensen om het leven en raakten miljoenen anderen ontheemd.

In 2018 tekenden Kiir en Machar een vredesovereenkomst, waarmee officieel een einde kwam aan de burgeroorlog. Een aantal rebellengroeperingen maakte geen deel uit van het akkoord en het geweld bleef aanhouden. Door gebrekkige politieke structuur in het land stortte de economie in en brak er hongersnood uit.

'Miljoen mensen hulp nodig'

Volgens de Verenigde Naties is het geweld de afgelopen maanden toegenomen. Vooral in de olierijke regio Abyei wordt veel gevochten.

Ongeveer driekwart van de inwoners van Zuid-Sudan heeft direct een vorm van humanitaire hulp nodig, zegt de VN.

De gemeente Groningen heeft excuses aangeboden voor de rol die het stadsbestuur heeft gespeeld bij het slavernijverleden. Burgemeester Schuiling bood vanavond op een bijeenkomst namens de gemeente excuses aan de nazaten van slaafgemaakten aan.

Het stadsbestuur reageert daarmee op de resultaten van het onderzoek dat de gemeente liet doen naar het slavernijverleden van Groningen. Uit dat onderzoek bleek dat Groningen een belangrijke rol heeft gespeeld binnen de West-Indische Compagnie (WIC), die naar schatting 300.000 slaafgemaakten vervoerde van Afrika naar Amerika.

'Conclusies onderzoek even helder als beschamend'

Bestuurders van de stad en de provincie zaten volgens de onderzoekers in het bestuur van de WIC en verdienden geld met het vervoeren en verkopen van tot slaaf gemaakte mensen. Ook was Groningen voor een negende deel aandeelhouder van de WIC en dus verantwoordelijk voor elk negende schip dat werd uitgezonden.

Volgens de onderzoekers hebben Groningse schepen ongeveer 33.000 mensen gedwongen verscheept van West-Afrika naar Midden- en Zuid-Amerika. Ongeveer 13 procent van de tot slaaf gemaakten zou die overtocht niet hebben overleefd. De onderzoekers ontdekten ook banden tussen Groningen en de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Schuiling noemde de conclusies van het onderzoek "even helder als beschamend", meldt RTV Noord.

"Groningse bestuurders kozen er willens en wetens en telkens opnieuw voor om zichzelf te verrijken, ten koste van de vrijheid, de menselijke waardigheid en de levens van tot slaaf gemaakten", zei hij in zijn toespraak. "En niet alleen maakten ze deze praktijken mogelijk, ze hielden ze ook in stand. Dat is onverteerbaar." Op de speciaal belegde bijeenkomst vanavond was er ook onder meer dans en werd een gedicht voorgedragen.

Monumenten

De gemeente wil twee aparte monumenten in de stad plaatsen, een voor slachtoffers van de slavenhandel tussen Afrika en de Amerika's en een voor slachtoffers van de Aziatische slavenhandel in toenmalig Nederlands-Indië, nu Indonesië.

Nazaten van slaafgemaakten krijgen hierbij de regie zodat de monumenten "recht doen aan hun wensen, tradities en gevoelens", aldus Schuiling.

De burgemeester sprak ook bewondering uit voor de mensen die het onderzoek naar het slavernijverleden hebben mogelijk gemaakt. "Het is jullie gelukt om zichtbaar en bespreekbaar te maken wat eerder werd verbloemd en verzwegen."

Het zal nog enkele weken duren voor het nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB met koning Willem-Alexander op het bordes staat. Aankomend formateur Richard van Zwol tempert de verwachting dat nu het hoofdlijnenakkoord gesloten is, de volgende fase in de kabinetsformatie snel zal gaan. Van Zwol begint volgende week als formateur en verwacht "vier a vijf weken" bezig te zijn. Dan is de officiële start van het kabinet niet eerder te verwachten dan eind juni, in de week van 24 tot 30 juni.

Van Zwol benadrukt dat het zogenoemde programkabinet van de vier partijen "een bijzonder karakter heeft". De formatiefase duurt daarom langer", zegt hij. Van Zwol was met Elbert Dijkgraaf de afgelopen acht weken informateur.

Ministers

Na het Kamerdebat over zes dagen gaat de formateur aan de slag. Hier is Van Zwol voor gevraagd. Een formateur heeft de taak om een kabinet met een ministersploeg samen te stellen.

Van Zwol heeft na het debat op woensdag een vol programma. Eerst moet hij het met de vier partijleiders eens worden welke partij welke ministers en staatssecretarissen krijgt. Ook moet snel duidelijk worden wat die bewindslieden dan precies gaan doen.

Een tijdrovende bijkomstigheid is dat het de bedoeling is dat de helft van de bewindslieden "van buiten" komt. De andere helft bestaat uit mensen met politieke ervaring, zo is het voorstel van de eerdere informateur Kim Putters waaraan de vier partijen willen vasthouden.

Samenspel

Er circuleren allerlei namen van mogelijke kandidaten, die ook weer ontkend worden door andere Haagse bronnen. Er is nog geen peil op te trekken. Wel valt met grote regelmaat de naam van VVD'er Eelco Heinen als kandidaat-minister van Financiën. De vier partijleiders kiezen hun kandidaten "in samenspel met de formateur", aldus Van Zwol.

Dan speelt er nog de kwestie van de beoogde premierskandidaat. De naam van PvdA'er Ronald Plasterk zingt al dagen rond, maar PVV-leider Wilders heeft hem nog niet aangekondigd. Volgens bronnen in Den Haag is wrijving tussen Plasterk en NSC-leider Omtzigt een obstakel voor het aanwijzen van Plasterk. Omtzigt ergerde zich aan de in zijn ogen slordige werkwijze van Plasterk als informateur en verweet hem informatie over financiële tegenvallers te laat te hebben doorgegeven.

Auto-conflict

Plasterk onthulde ook dat Omtzigt zijn dienstauto had gebruikt om naar een hotel te rijden waar hij zijn vertrek uit de onderhandelingen aankondigde. Dit auto-conflict moet nu uitgepraat worden, zeggen de Haagse bronnen. Plasterk zette vrijdag alvast een eerste stap door via een ingezonden briefje in De Telegraaf publiekelijk excuses te maken aan Omtzigt.

Een andere mogelijke reden voor het uitblijven van Plasterks benoeming is een publicatie van NRC over hoe Plasterk patent heeft aangevraagd voor kankertherapie. Daar loopt een onderzoek naar.

Als Van Zwol met de vier partijleiders de lijst met bewindslieden klaar heeft, moeten ze nog naar een hoorzitting in de Tweede Kamer om vragen te beantwoorden over hun geschiktheid en motivatie. Dit is voor het eerst.

Bordes

Vervolgens volgt de meest feestelijke dag als de nieuwe bewindslieden en de beoogd premier bij koning Willem-Alexander worden uitgenodigd. Eerst is de beëdiging en dan dalen ze de trappen af voor de groepsfoto op het bordes van paleis Noordeinde of paleis Huis ten Bosch.

De nieuwe bewindslieden moeten vervolgens het hoofdlijnenakkoord uitwerken tot een regeerprogramma en ook dat zal niet eenvoudig worden. Er is nog geen deadline hiervoor bekend.

In Eindhoven is een medewerker van de Wegenwacht aangehouden na een aanrijding waarbij een fietser zwaargewond is geraakt. De politie houdt er rekening mee dat de man opzettelijk is aangereden en zegt dat de bestuurder voorlopig blijft vastzitten.

Het slachtoffer werd rond 17.30 uur aangereden op de Van Minderhoutstraat, in het oosten van de stad. Het gaat om een man van 56 jaar uit Eindhoven. Hij is in zorgwekkende toestand naar het ziekenhuis gebracht.

De politie heeft de bestelbus van de ANWB laten wegtakelen. Mensen die camerabeelden hebben van het ongeluk, worden opgeroepen zich bij de politie te melden.

De bezetting van het Wijnhavengebouw van de Universiteit Leiden (UL) in Den Haag is voorbij. Alle pro-Palestijnse demonstranten hebben het gebouw verlaten, laat de politie op X weten. Er zijn geen aanhoudingen verricht.

Een grote groep betogers hield sinds 13.30 uur de derde verdieping van het universiteitsgebouw bezet. Buiten het pand hadden enkele honderden sympathisanten zich verzameld.

De bezetting volgde op een tweet waarin de universiteit "concrete stappen" aankondigde met betrekking tot de contacten met Israëlische universiteiten. De details van die stappen zouden morgen worden bekendgemaakt. Volgens de betogers hield de universiteit zich daarmee niet aan de afspraak dat er vandaag een concrete verklaring zou komen over de kwestie.

Buffer

Op het begin van de avond kwam de mobiele eenheid in actie om een "zichtbare buffer" tussen het gebouw en de demonstranten te creëren. Daarmee wilde de politie voorkomen dat meer mensen het universiteitsgebouw zouden ingaan.

De universiteit stond de hele dag in contact met vertegenwoordigers van de betogers. Nadat de laatste mensen rond 20.30 uur het pand hadden verlaten, verplaatste de groep zich vrijwillig richting Den Haag Centraal.

Protesten elders

Eerder vandaag zou ook geprotesteerd worden bij de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Die sloot daarom uit voorzorg de deuren van verschillende gebouwen. Op het laatste moment werd de demonstratie door de organisatoren verplaatst naar het plein voor station Rotterdam Centraal. De Erasmus Universiteit zegt de gebouwen morgen weer te openen, maar houdt rekening met nieuwe protesten.

Het is al langere tijd onrustig bij universiteitsgebouwen in Nederland. In Amsterdam liepen protesten vorige week en deze week uit de hand en kwam de mobiele eenheid in actie. De Universiteit van Amsterdam besloot daarop de afgelopen dagen de deuren gesloten te houden. Vandaag konden studenten weer colleges volgen.

"Dit was de zwartste dag in de moderne geschiedenis van Slowakije. En misschien wordt het alleen maar erger", verzucht Piter, die op een bankje zit in het historische centrum van Bratislava. De zestiger is nog steeds in shock na de aanslag op de Slowaakse premier Fico. "Ik heb hier jaren in een dictatuur geleefd. En nu, in een vrij land, gebeurt er zoiets!"

Iedere Slowaak die we aanspreken, is aangedaan en geschrokken door het politieke geweld. Maar naast de schrik om de schietpartij, klinkt er ook bezorgdheid over de sfeer in het land. "Ik lees heel veel woede en haat op sociale media. Dat moet echt stoppen", zegt Jozef, terwijl hij op Facebook het laatste nieuws volgt. "Ik ben bang wat er nu gaat gebeuren", stemt student Barbara in.

Direct na de schietpartij wezen bondgenoten van Fico al naar de oppositie en de media. De moordpoging zou hun schuld zijn, vanwege hun houding tegenover Fico, luidde het verwijt van meerdere politici. Vanuit de extreemrechtse coalitiepartij SNS klonk vandaag zelfs de oproep om de belangrijkste oppositiepartij, Progresivne Slovensko, te verbieden. SNS-leider Danko kondigde gisteren "een politieke oorlog" aan.

Families vallen uit elkaar

"Het gaat de verkeerde kant op", zegt Lukasz, die vindt dat zowel politici als media olie op het vuur gooien. "Er is te veel polarisatie." Maar, zo zegt hij stellig, hij wil niet de schuld in iemands schoenen schuiven. "Uiteindelijk is het de schuld van ons allemaal in Slowakije."

Pieter Das, een Nederlander die al zestien jaar in Bratislava woont, is "geschrokken, maar niet verbaasd" dat Fico werd aangevallen. "Er is hier zo veel haat en polarisatie. Families vallen uiteen en jarenlange vriendschappen gaan kapot door alle felle discussies." Het doet hem pijn om het "prachtige land met hardwerkende mensen" te zien "afglijden naar een dictatuur". Met zijn vrouw besprak hij al eens om te emigreren, "maar we blijven hier, om de democratie te steunen".

Naast de radicale geluiden in de politiek, proberen gematigde politici de eenheid te bewaren en op te roepen tot rust. De afzwaaiende president Čaputová (onderdeel van de oppositie) en aankomende president Pellegrini (coalitie) hebben partijen opgeroepen bijeen te komen. Doel is om een verklaring op te stellen waarin de terugkeer naar 'normale politiek' wordt bepleit.

Vooralsnog lijkt de woede in het land alleen maar toe te nemen. Slowaakse internetonderzoekers signaleerden een "golf van haat en giftigheid" op internet. Zij maten 60 procent meer "toxische" reacties op sociale media dan op de dag die tot nu toe het record had. De politie heeft Slowaakse media opgeroepen om de mogelijkheid om te reageren onder nieuwsartikelen uit te schakelen.

Angst bij journalisten

De gespannen sfeer is ook te merken op de redactie van RTVS. De publieke omroep ligt al maanden onder vuur van de regering, die beschuldigingen uit over partijdigheid en het ondermijnen van de Slowaakse natie. "We zijn absoluut bang voor onze veiligheid", zegt Sona Weissova. Zij werkt op de buitenlandredactie van de publieke radio.

"De sfeer in de samenleving was al heel erg gespannen", vertelt ze. "Als je in dat klimaat openlijk de media als schuldigen aanwijst, dan worden we een doelwit gemaakt. We ontvangen nu al allerlei doodsbedreigingen en weerzinwekkende aanvallen."

De veiligheidsmaatregelen rond redacties is opgeschroefd. Een deel van de RTVS-werknemers werkte vandaag thuis, vanwege de opgelopen spanningen. Journalisten van andere nieuwsmedia laten weten dat vandaag politieagenten de redacties bezochten. "Dat geeft een onveilig gevoel", zegt een van hen.

Weissova is gespannen voor het interview. Ze wil graag over haar werk vertellen, maar is ook beducht voor alle reacties die het oproept. "Wat we nu nodig hebben, is een boodschap tegen haat en voor eenheid."

Daar sluit Piter, de zestiger op het bankje, zich hartstochtelijk bij aan. "We zijn een gebroken land, en de politieke partijen moeten bij elkaar komen om weer voor eenheid te zorgen." En de Slowaakse bevolking? "We moeten niet de hele tijd over politiek praten, en meer over ijshockey."

Het Jerusalem Quartet treedt zaterdag toch op in het Concertgebouw in Amsterdam. Dinsdag besloot het Concertgebouw om twee geplande concerten van het Israëlische strijkkwartet te schrappen, vanwege aangekondigde demonstraties en omdat een dag eerder een protest op de Universiteit van Amsterdam was uitgelopen op geweld en vernielingen.

Volgens het Concertgebouw kon de veiligheid niet gegarandeerd worden. Met onder meer aangescherpte veiligheidsmaatregelen en een andere aanvangstijd kan het concert van zaterdag nu toch wel doorgaan. Het optreden begint nu om 19.00 uur in plaats van om 20.15 uur, waardoor de Kleine en Grote Zaal niet tegelijk vol zijn.

'Voor vrije samenleving'

"Ieder concert moet kunnen doorgaan. Het Concertgebouw staat vol achter zijn missie om iedereen te verbinden en te verrijken met sublieme muziek, ongeacht achtergrond, religie, cultuur of welk onderscheid dan ook", zegt algemeen directeur Simon Reinik in een verklaring. "We moeten blijven opkomen voor de vrije samenleving die we willen zijn. Iedere dag weer."

Bij de twee geplande concerten, die vanavond en zaterdag op het programma stonden, waren demonstraties aangekondigd. Ook werd op sociale media opgeroepen om tijdens de optredens actie te voeren bij de muziekzaal. De veiligheid kon daardoor met 2500 bezoekers in het gebouw niet gegarandeerd worden, schreef het Concertgebouw eerder.

'Kunst om imago Israël op te poetsen'

Het Jerusalem Quartet heeft eerder te maken gehad met demonstraties rondom optredens, ook in Nederland. In februari werd een optreden in Den Haag verstoord door pro-Palestijnse demonstranten die een kaartje hadden gekocht. Een maand eerder gebeurde dat in het Muziekgebouw aan 't IJ.

Pleitbezorgers van een culturele boycot tegen Israël stellen dat het Jerusalem Quartet "door kunst te maken het extreemrechtse Israëlische apartheidsregime legitimeert" en met de optredens het imago van Israël wil oppoetsen. Ook zouden de musici, mede doordat ze hebben gediend in het leger, medeplichtig zijn aan "bezetting en onderwerping van de Palestijnen", schrijft de pro-Palestijnse pressiegroep BDS.

Het annuleren van de concerten leidde tot woede en ongeloof, onder meer bij de muziekgroep zelf. "Dit is het overgeven aan pesterijen en terrorisme", schreef het Jerusalem Quartet op Instagram. Ook het Centraal Joods Overleg was kritisch en drong erop aan de concerten toch te laten doorgaan. Volgens de Joodse belangenorganisatie is het strijkkwartet politiek neutraal.

Wat betreft de diensttijd van de leden wijst het CJO erop dat in Israël de dienstplicht geldt. Bovendien zouden de musici zich als dienstplichtige soldaten vooral met muziek hebben beziggehouden.

Livestream

Het Jerusalem Quartet is een van de beroemdste strijkkwartetten ter wereld. Tot het repertoire behoren werken van Haydn, Mozart, Beethoven, Schubert, Brahms, Debussy en Ravel. Het concert van aanstaande zaterdag is uitverkocht, maar zal ook live te volgen zijn via de website van het Concertgebouw.

De rechtbank heeft een eerste verdachte veroordeeld voor geweld bij de recente protesten bij de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hij kreeg twee maanden cel, waarvan een maand voorwaardelijk. Een andere verdachte werd vrijgesproken. De rechter stelde een derde zaak uit.

De drie mannen stonden terecht op een snelrechtzitting. Ze werden opgepakt na ongeregeldheden op de Roeterseilandcampus en het Binnengasthuisterrein, vorige week.

De vandaag veroordeelde man, een 22-jarige Brit, sloeg met een paraplu naar de ME en zou ook een steen hebben gegooid. Hij was volgens de politie volledig in het zwart gekleed en had zijn gezicht bedekt.

De Brit beriep zich vandaag op zijn zwijgrecht. Hij vertelde wel dat hij in Amsterdam heeft gestudeerd en nu vrijwilligerswerk doet.

"Uw gedrag was gewelddadig en respectloos tegenover de politie", zei de rechter. "Het had niets te maken met vreedzaam demonstreren." De rechter achtte alleen het slaan met de paraplu bewezen, onder meer op basis van camerabeelden van het geweld bij de Roeterseilandcampus van de UvA.

Vrijspraak

In de nacht van 6 op 7 mei ontruimde de mobiele eenheid daar een protestkamp, opgezet door pro-Palestijnse activisten die eisen dat de Universiteit van Amsterdam (UvA) de banden met Israël verbreekt.

De politie gebruikte een shovel om door barricades te breken en deelde klappen uit aan activisten. Demonstranten gooiden onder meer met stenen en vuurwerk.

Volgens de politie gooide die nacht ook een 33-jarige Amsterdammer met stenen. Hij ontkende dit en zei slechts vreedzaam te hebben gedemonstreerd. Als oud-student (aan de Hogeschool van Amsterdam) voelde hij zich geroepen om mee te doen aan het protest bij de universiteit.

Hij zei geschrokken te zijn dat de situatie zo uit de hand liep en vermoedt dat de politie hem in de chaos voor iemand anders heeft aangezien. Volgens de rechter valt een vergissing inderdaad niet uit te sluiten, omdat er in zijn geval geen camerabeelden zijn. Daarom werd hij vrijgesproken.

Uitstel

Een dag later waren er ook ongeregeldheden bij het Binnengasthuisterrein in het centrum van de stad. Ook hier raakten betogers slaags met de ME en werden veel vernielingen aangericht. Volgens de universiteit bedraagt het totale schadebedrag anderhalf miljoen euro.

Een 30-jarige verdachte zou bij dit geweld betrokken zijn geweest. Hij was de enige verdachte die aan de UvA studeert. Zijn advocaat vroeg om nader onderzoek en de rechter stemde daarmee in. Zijn zaak wordt daarom later behandeld. In afwachting daarvan werd hij vrijgelaten.

Op dit moment zitten nog vier verdachten vast voor geweld rond UvA-protesten, onder wie de man die vandaag werd veroordeeld. Volgende week staat nog een snelrechtzitting gepland.

Analyse van beelden

Afgelopen maandag ging het in Amsterdam weer mis, nadat demonstranten een gebouw op de Roeterseilandcampus hadden bezet. Een klein groepje in het zwart geklede activisten richtte ook hier forse vernielingen aan.

Een van hen kon later die dag door de politie worden aangehouden op de Dam. Het gaat om een 35-jarige man uit de gemeente Hardenberg.

Uit een analyse van videobeelden door de NOS en Nieuwsuur blijkt dat deze verdachte samen met een ander het universiteitsgebouw binnenkwam via de fietsenstalling. Binnen eiste hij in het Engels dat een verslaggever van omroep PowNed het pand zou verlaten. Vervolgens vernielde hij onder meer twee televisies, blijkt uit de beelden.

Op de beelden is te zien dat minstens dertien mensen gekleed in het zwart en met gezichtsbedekking aanwezig waren in het gebouw. Een deel had ook hun schoenen afgeplakt, kennelijk om identificatie lastiger te maken.

Anoniem statement

Wie de personen in het zwart zijn en wat hun relatie met de Universiteit van Amsterdam is, blijft onbekend. Een groep die claimt het 'zwarte blok' te zijn, plaatste dinsdag een anoniem statement online. Ze zeggen verantwoordelijk te zijn voor de vernielingen in het universiteitsgebouw, uit boosheid over "de ontmenselijking van het Palestijnse volk en leugens die de media verspreiden".

Over hun identiteit schrijven zij dat ze het er niet mee eens zijn dat alleen studenten mee mogen protesteren. "We roepen iedereen op om mee te doen, maar wees gerust: de dreiging komt van binnenuit. Er zitten ook studenten in het zwarte blok."

Bittere nasmaak

Het geweld rond de protesten zorgt bij menig demonstrant voor een bittere nasmaak, vertelt Noah Pellikaan. Hij is voorzitter van de Centrale Studentenraad, die de belangen van UvA-studenten behartigt in het unversiteitsbestuur. In de eerste plaats is er heel veel boosheid over het harde optreden van de politie. "Die is heel agressief te werk gegaan tegen de studenten en docenten."

Volgens hem hebben de meeste demonstranten bewust het gezicht bedekt om zich te beschermen tegen politie, media en de UvA. Wie de mensen zijn die bewust vernielingen hebben aangericht, vragen ook veel deelnemers aan de protesten zich af.

"Ik heb meerdere demonstraties bijgewoond en weet niet wie die mensen zijn", zegt Pellikaan. "Maar het verpest de sfeer en draagt niet bij aan ons doel en de boodschap die wij willen overdragen."

De gemeente Den Haag wil dat er op straat geen reclame meer wordt gemaakt voor vliegreizen en benzineauto's. De gemeente wil reclames voor fossiele producten verbieden door het reclamebeleid aan te scherpen.

Het verbod moet gelden voor onder meer vliegvakanties, cruises, benzine en producten die op fossiele energie draaien. "Fossiele reclames zetten aan tot het maken van vliegreizen of het aanschaffen van vervuilende auto's", zegt milieuwethouder Robert Barker (Partij voor de Dieren). "Dat draagt bij aan de klimaatcrisis, terwijl we die juist willen tegengaan."

Openbare ruimte

De gemeente wil de fossiele reclames weren uit onder meer bus- en tramhaltes, vrijstaande reclameborden en borden aan lichtmasten en verkeerspalen. Omdat die in de openbare ruimte staan, gaat de gemeente erover en kan de maatregel worden doorgevoerd. Reclames bij tankstations, winkelgevels en NS-stations vallen daar niet onder.

Het verbod geldt alleen voor nieuwe contracten met adverteerders, zegt Barker. De gemeente zal niet morrelen aan bestaande contracten

'Betutteling'

De gemeenteraad moet nog beslissen over het voorstel. Bij de oppositiepartijen stuiten de plannen op kritiek, meldt Omroep West. Zo vindt Hart voor Den Haag een verbod onbegrijpelijk en spreekt VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg van "onzinnige betutteling". "Alsof er maar één gram minder CO2 de atmosfeer in gaat door een reclameverbod."

Een pinstoring heeft vanavond urenlang problemen veroorzaakt met betalingen. 30 tot 40 procent van alle pinbetalingen was getroffen, schat een woordvoerder van Betaalvereniging Nederland. Die sprak van een "grote storing".

Geldautomaten waren niet door de storing getroffen.

De storing begon rond 18.00 uur en was na een paar uur verholpen. Het lijkt erop dat de problemen begonnen bij een transactieverwerker, zegt de woordvoerder van Betaalvereniging Nederland.

De pinstoringen leidden tot teleurstellingen bij mensen in supermarkten en winkels. Bij een IKEA-filiaal in Haarlem deelde het personeel koekjes uit. Bij diverse supermarkten werd bij de ingang gevraagd of mensen contant konden betalen. Anders mochten ze niet naar binnen.

Een 'opt-out' op asiel en uitzonderingen voor natuur en stikstof. In het nieuwe regeerakkoord willen de vier partijen op allerlei terreinen onderhandelen met Brussel, met de Europese Unie. Maar hoe realistisch is dat? Van verschillende kanten wordt in Europa kritisch en afwijzend gereageerd op het coalitieakkoord.

Een opt-out is een uitzondering. Het betekent dat die lidstaat op een specifiek terrein van het EU-beleid niet hoeft mee te doen. Dat kun je als land alleen regelen als er binnen de EU wordt onderhandeld over een nieuw EU-verdrag. Er zijn nu drie landen die er een hebben: Denemarken, Polen en Ierland.

In het regeerakkoord staat dat Nederland zo snel mogelijk een uitzondering voor het Europese asiel- en migratiebeleid bij de Europese Commissie indient. Maar zo werkt het procedureel niet. "Je kan je niet onttrekken aan EU-wetgeving", zegt een woordvoerder van de Europese Commissie. "In het verleden, toen de EU-verdragen tot stand kwamen, hebben bepaalde landen opt-outs bedongen. Maar wij werken hier op basis van bestaande verdragen en wetgeving."

Migranten over de grens kieperen

Gerben-Jan Gerbrandy, oud-Europarlementariër en momenteel kandidaat voor D66, ziet een uitzondering voor asiel als kansloos. "Het is gebaseerd op drijfzand. Er wordt dan verlekkerd gekeken naar Denemarken dat een opt-out bedong, maar dat was in een context die nu totaal niet opgaat. Wat Wilders en de andere partijen voorstellen is: migranten over onze grens kieperen. Dat gaan landen als België en Duitsland natuurlijk niet slikken."

Ook binnen de Europese Commissie is er kritiek. "Wat is er in Nederland aan de hand?", zegt een ambtenaar die alleen anoniem wil reageren. "Waarom worden er dingen beloofd die bij voorbaat kansloos zijn? Dat is schadelijk voor het aanzien van de politiek."

De verbazing wordt breed gedeeld in Brussel. Ook Wilders lijkt te beseffen dat een afwijkend beleid niet haalbaar is. De PVV-leider zei tegen het Franse persbureau AFP dat het jaren kan duren voor een opt-out realiteit is, "als het er al van komt."

Uitzondering of derogatie

Over veel andere onderwerpen willen de vier partijen een uitzonderingspositie regelen. Zo'n 'derogatie' is anders dan een opt-out. Met een derogatie geeft de Europese Commissie een land meer tijd en ruimte om aan Europese wet- en regelgeving te voldoen.

Nu heeft Nederland op het gebied van stikstof een derogatie: daardoor mag er méér stikstof per hectare worden uitgestoten dan in andere EU-landen. Deze uitzonderingspositie wordt afgebouwd en zal vanaf 2026 helemaal verdwijnen.

De vier coalitiepartijen willen dit terugdraaien. Ook op het gebied van visserij en wonen willen ze uitzonderingen op Europese regelgeving.

"Het lijkt mij uitgesloten dat ze hun zin krijgen", zegt Gerbrandy. "De plannen getuigen niet van een standvastige koers. Ze keren de EU de rug toe. Dat ondermijnt de Europese Unie. Het toont aan hoe gevaarlijk radicaal-rechts is voor de toekomst van de EU, waarin we juist standvastiger moeten worden en meer moeten samenwerken."

Waarnemers in Brussel waarschuwen dat Nederland met dit coalitieakkoord binnen de EU als "lastpak" wordt gezien en invloed verliest.

Repercussies voor de VVD

Voor de VVD in Brussel leidt de samenwerking met de PVV mogelijk tot repercussies. De VVD hoort in het Europees Parlement bij de Europese liberale fractie Renew, waarin ook D66 zit. Eerder liep VVD-eurofractieleider Malik Azmani het fractievoorzitterschap van deze groep mis vanwege de voorgenomen samenwerking met de PVV.

Valérie Hayer, de fractievoorzitter van Renew, reageert fel op het Nederlandse coalitieakkoord. Achter de schermen klinkt woede en teleurstelling bij Renew, dat in de peilingen op verlies staat. Dat de VVD op nationaal niveau in zee gaat met de PVV is extra pijnlijk door de timing.

Over drie weken zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. Voor de Franse Renew-aanvoerder Hayer is het moeilijk uit te leggen dat zij er alles aan doet om in haar eigen land Rassemblement National, de Franse zusterpartij van de PVV, zoveel mogelijk te bestrijden, terwijl de VVD vanMalik Azmani met de PVV in een regering gaat zitten.

Ook bij GroenLinks-PvdA klinkt kritiek. "Juist in een tijd van conflicten en onzekerheden in de wereld om ons heen is Europese samenwerking essentieel om als land sterk te staan. De "minder Europa-agenda" van Wilders wordt realiteit en de VVD laat dit gebeuren. Met zondebokpolitiek tasten ze de rechtsstaat aan, bezuinigen ze op de EU en zetten ze de hakken in het zand tegen Europese samenwerking", aldus Bas Eickhout, GroenLinks-PvdA-lijsttrekker bij de Europese verkiezingen.

Er moet door het nieuwe kabinet nog veel worden ingevuld de komende tijd, maar er zijn ook al concrete maatregelen aangekondigd in het akkoord. De vier partijen achter het akkoord willen onder andere dat werken meer gaat lonen voor middeninkomens. Welke plannen zijn er voor bijvoorbeeld lastenverlichting, en welk effect kunnen die hebben?

Werken

Eén van de belangrijkste dingen die de vier coalitiepartijen willen is lastenverlaging. Voor werkende middeninkomens moet dat bijvoorbeeld gebeuren door een extra schijf bij de inkomstenbelasting. Wie meer verdient, betaalt ook meer belasting. Er zijn nu twee schijven. Een derde zou zorgen dat werkende huishoudens minder belasting hoeven te betalen.

Andere maatregelen uit het akkoord en de budgettaire bijlage:

Wat vooral uit het akkoord blijkt is dat er "erg op werkenden wordt ingezet," zegt Marike Knoef, hoogleraar economie aan Tilburg University. "Qua inkomen wordt er gehamerd op 'werken moet lonen'. Het verschil tussen werken en niet-werken wordt groter."

Jacco Vonhof van belangenclub MKB-Nederland is blij. De werkgeversorganisatie ziet nu "meer aandacht voor ondernemers en het verdienvermogen voor Nederland."

Het plan voor lastenverlichting in de kinderopvang stuit op kritiek van branchevereniging BK Kinderopvang. De "complexe en omvangrijke" aanpassing van het systeem zal leiden tot te weinig plek in de opvang, is de vrees. Ook hoogleraar Knoef zet hier vraagtekens bij, zij maakt zich zorgen over de uitvoering vanwege de arbeidskrapte.

Er zal wel minder werk zijn voor rijksambtenaren en consultants die voor ministeries werken. Want de coalitie wil de groei van het aantal ambtenaren en de inzet van consultants van de afgelopen jaren meer dan terugdraaien. Ook komt er in 2026 geen loonsverhoging voor rijksambtenaren.

Wonen

Een ander belangrijk punt voor het kabinet is wonen, zowel met bestaande betaalbare bouw als het bouwen van nieuwe huizen.

Concrete maatregelen:

Branchevereniging Eigen Huis vindt het goed dat hypotheekrenteaftrek niet wordt afgebouwd. Huiseigenaren en bedrijven krijgen ook verlichting door de invoering van een maximale tariefsverhoging. Die verhoging mag elke gemeente nu zelf bepalen, zonder maximum.

Overig

Andere financiële maatregelen die impact hebben op de portemonnee:

Volgens hoogleraar Knoef zorgt de verhoging van de btw op kaartjes voor voorstellingen "voor wat herverdeling". "Want wie gaan er vaker naar hotels en theaters? Dat zijn toch vaak de hogere inkomens." Daar is branchevereniging VVTP het niet mee eens. Tegen RTL Nieuws zeggen ze dat dit juist alle lagen van de samenleving raakt.

Eigen Huis maakt zich zorgen over het plotseling stopzetten van de salderingsregeling en is bang dat er daardoor minder mensen overwegen om zonnepanelen te installeren.

Hele plaatje

Hoogleraar economie Bas Jacobs, verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, denkt dat vooral midden- en hoge inkomens profiteren van het pakket maatregelen. Er zitten ook een paar punten bij voor de allerarmsten, zoals de verlaging van het eigen risico in de zorg. Maar dat moet volgens hem wel "ergens vandaan komen".

Hoogleraar Knoef denkt dat de maatregelen "per saldo zullen leiden tot herverdeling van hoge inkomens naar midden- en lagere inkomens. En van niet-werkend naar werkend."

Beide economen spreken van "politieke keuzes". Zij leggen alleen uit wat de gevolgen van die keuzes kunnen zijn.

Maar over het hele financiële plaatje is Jacobs niet zo te spreken. Hij ziet dat er de komende tijd eerst veel extra geld wordt uitgegeven, en kort daarna juist flink wordt bezuinigd. "Wat ze doen is eerst het gaspedaal intrappen en dan over twee, drie jaar harder op de rem staan, dat is economisch raar beleid."

Als je iemand laat schrikken en die persoon reageert kalmpjes met "O mijn god. Ik krijg een hartaanval', dan weet je: dit is niet serieus. Computers daarentegen hebben de grootste moeite om zo'n opmerking te herkennen als sarcasme. Maar dat is aan het veranderen: onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een algoritme ontwikkeld dat sarcasme kan herkennen.

De taalonderzoekers Xiyuan Gao, Shekhar Nayak and Matt Coler - uit China, India en de VS - vonden elkaar en trainden het nieuwe algoritme met data over sarcastisch taalgebruik. Vervolgens kreeg de zogenoemde sarcasmedetector stukjes audio te horen uit de comedy-series Friends en The Big Bang Theory. Daar wist de detector heel aardig raad mee: in 74 procent van de gevallen herkende het de sarcastische opmerkingen van de personages Penny, Raj, Joey en Chandler.

En ook niet onbelangrijk: het algoritme wist met ongeveer evenveel succes aan te geven wanneer het niét om sarcasme ging. De onderzoekers presenteerden hun resultaten vandaag op een bijeenkomst van de Acoustical Society of America.

Weinig data

Eenvoudig was het onderzoek niet, omdat er maar weinig data beschikbaar waren om het model te trainen. De onderzoekers moesten het doen met slechts vier uur aan audio die verrijkt is met allerlei gegevens over de sarcastische bedoelingen van sprekers. "Dat was een groot probleem voor ons", zegt spraaktechnoloog Matt Coler, een van de onderzoekers.

Om het toch tot een goed einde te brengen, keken de onderzoekers naar zo veel mogelijk variabelen. Hoe is de toonhoogte van de sprekers? Hoe snel praten ze? Hoeveel variatie zit er in de toonhoogte? Wat is de intensiteit van de spraak? Komt de betekenis van de woorden overeen met de emoties in de stem?

Daarbij werd duidelijk dat mensen in alle talen vaak iets langzamer spreken als ze een sarcastische opmerking maken. Maar de toonhoogte verschilt weer per taal. In het Engels en Duits gaat de toonhoogte omlaag, en varieert die ook minder. Dus als Chandler in de Amerikaanse serie Friends aan het schrikken wordt gemaakt en langzaam en gelijkmatig zegt dat hij een hartaanval krijgt, dan is dat voor het algoritme een duidelijke indicatie dat er sprake is van sarcasme.

Gezichtsuitdrukkingen

In het Italiaans, Frans en Kantonees stijgt de toonhoogte juist, en neemt ook de variatie toe. Een goede sarcasmedetector zal dus per taal getraind moeten worden. Sowieso willen de onderzoekers hun detector doorontwikkelen. "De uitdaging is om niet alleen naar het geluid van de spraak te kijken, maar bijvoorbeeld ook naar de context waarin een uitspraak wordt gedaan", vertelt Coler. "En gezichtsuitdrukkingen zijn ook een heel accurate voorspeller van sarcasme."

Het onderzoek maakt deel uit van pogingen om de communicatie tussen mensen en computers menselijker te maken. Als computers de nuances van menselijke communicatie beter begrijpen, kunnen ze er ook beter op reageren, is het idee. Het Amerikaanse techbedrijf OpenAI zette eerder deze week nog stappen in die richting met een nieuwe versie van ChatGPT.

De sarcasmedetector moet op termijn ook concrete toepassingen krijgen. Want mensen met autisme en bepaalde vormen van dementie en schizofrenie hebben vaak moeite om sarcasme te herkennen. Een detector zou hen daar bij kunnen helpen, denken de onderzoekers, bijvoorbeeld door met behulp van een polsbandje een trilling te geven: pas op, sarcasme!

Het werk in de bagagekelders van Schiphol is nog steeds te zwaar. De Arbeidsinspectie wil daarom vier bagage-afhandelaren opnieuw een zogenoemde last onder dwangsom opleggen, een boete die ze moeten betalen als de werkomstandigheden niet verbeteren.

Vorig jaar kregen alle zes de bagage-afhandelaren op Schiphol zo'n last onder dwangsom opgelegd, omdat er niet genoeg gebruik werd gemaakt van bijvoorbeeld tilhulpen om werknemers te ontzien.

Ook moesten de werkgevers ervoor zorgen dat de werkzaamheden genoeg werden afgewisseld. In totaal moeten de afhandelaren ruim 1 miljoen euro betalen voor de maanden waarin de situatie niet op orde is.

Bij twee van de zes is de situatie inmiddels voldoende verbeterd, constateert de arbeidsinspectie. Het is nog niet perfect, ze krijgen verbeterpunten mee, maar er is zoveel verbeterd dat ze geen nieuwe last onder dwangsom krijgen.

Bij vier afhandelaren is er te weinig verbeterd. Voor hen zijn de dwangsommen hoger geworden. Hoeveel de afhandelaren moeten betalen verschilt, maar de hoogste maximale dwangsom is dit keer ongeveer 1 miljoen euro.

Vakbond: er gaan dingen veranderen

Vakbond FNV vind het goed dat de Arbeidsinspectie ingrijpt. "Goed dat ze de arbeidsomstandigheden op Schiphol serieus nemen", zegt Jaap de Bie van de bond. "Deze dwangsommen hebben impact op wat voor bedrijven te veel prioriteit heeft: geld verdienen. Door bedrijven te raken in de portemonnee gaan er dingen veranderen."

De Arbeidsinspectie meldt niet bij welke bagage-afhandelaren de situatie is verbeterd. KLM en Aviapartner laten desgevraagd weten dat zij geen nieuwe last onder dwangsom hebben gekregen. De overige bedrijven konden niet direct reageren op vragen van de NOS.

Uiteindelijk eist de inspectie dat alle afhandeling van bagage op Schiphol automatisch gaat. De afhandelaren kunnen nog vijftien dagen reageren op de voorwaarden van de inspectie.

De zware arbeidsomstandigheden kwamen aan het licht door onderzoek van de NOS en Nieuwsuur. De arbonormen van het bagagepersoneel zijn jarenlang overschreden.

Het nieuwe kabinet wil doorgaan met "zinnige klimaatmaatregelen", onder meer om ervoor te zorgen dat Nederland voor zijn energietoelevering niet meer afhankelijk is "van regimes waar we niet van afhankelijk willen zijn". Dat voornemen werd uitgesproken op de gezamenlijke presentatie van de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB.

Daar werden ook enkele energiemaatregelen uitgelicht. Het gaat bijvoorbeeld om belastingvoordelen, zoals het verlagen van de energiebelasting op gas, het niet terugdraaien van accijnsverlagingen op benzine en diesel en een lager belastingtarief op diesel voor de landbouw. Energie-experts stellen echter dat die juist een tegenovergesteld effect zullen hebben: een grotere afhankelijkheid van import.

Goedkopere energie wordt meer gebruikt

De plannen van het nieuwe kabinet moeten de energiekosten drukken voor automobilisten, huishoudens en boeren. Het eerste probleem met de voorgestelde belastingvoordelen is dat gratis geld niet bestaat. Het financiële voordeel op benzine aan de pomp, de gasrekening en de goedkopere diesel voor de landbouw moet de samenleving als geheel elders terugbetalen. Maar wel met één belangrijk verschil: als energie goedkoper wordt, zullen we er meer van gebruiken.

Behalve de lagere energiebelastingen wordt er een rem gezet op de gastransitie: het vorige kabinet wilde verduurzaming versnellen door vanaf 2026 warmtepompen verplicht te maken op plekken waar zo'n gasvrije verwarming zichzelf binnen zeven jaar financieel zou terugverdienen. Ook dit plan wordt door het nieuwe kabinet geschrapt.

Tot slot wil het nieuwe kabinet per 2025 de subsidie op elektrische auto's afschaffen, waardoor ook de elektrificatie van het wegverkeer wordt geremd, en wordt de maximumsnelheid verhoogd naar 130 kilometer per uur.

Extra geld voor Saudi-Arabië en Iran

Al deze maatregelen zullen leiden tot verhoging van de vraag naar olie en gas - en dus automatisch tot extra import, zegt energie-expert Jilles van den Beukel van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS).

Nederland en de rest van West-Europa hebben geen ruimte om zelf meer olie en gas te produceren, en dat geldt ook voor de Verenigde Staten. Bovendien is de internationale energiehandel een verbonden markt. Het is dus niet mogelijk om als Nederland selectief olie en gas te importeren uit de VS, zegt Van den Beukel. En zelfs als dat wel zou kunnen, profiteren andere grote exporteurs, zoals Saudi-Arabië, Qatar, Iran, Azerbeidzjan en Rusland automatisch mee van de prijsstijgingen die worden veroorzaakt door extra vraag naar olie en gas .

"Lagere energiebelastingen en minder stimulering van elektrische auto's en warmtepompen kunnen ertoe leiden dat onze fossiele import hoger uitvalt en daarmee de afhankelijkheid van exporterende landen toeneemt", beaamt energie-expert Kees van der Leun van adviesbureau Common Futures. "Uiteindelijk leidt meer import altijd tot meer inkomsten voor regimes waar wij niet mee willen werken, omdat olie en gas wereldmarkten zijn waarin extra vraag zorgt voor extra productie en export."

Verduurzamende maatregelen ontbreken nog

Om dit te voorkomen, zijn volgens Van der Leun extra maatregelen in de andere richting nodig. "Het totale effect van de beleidsvoorstellen op de benodigde import van olie en gas moet doorgerekend worden, en vervolgens moeten er compenserende maatregelen worden genomen voor maatregelen die deze import vergroten."

Ook onafhankelijk energie-expert Marien Boonman vindt dat er maatregelen ontbreken die verduurzaming blijven bevorderen. "Dat mis ik in het akkoord: er wordt nu wel geprobeerd om consumenten te beschermen tegen energiekosten, maar een ambitieus pakket om hen te helpen te verduurzamen heb ik nog niet kunnen ontdekken."

De Spaanse politie heeft een groot distributienetwerk van het Mexicaanse Sinaloakartel ontmanteld, nadat een lading van 1800 kilo methamfetamine werd onderschept. De nationale politie van Spanje spreekt van de grootste meth-vangst ooit in het land.

De politie heeft vijf mensen aangehouden. Het gaat om een Mexicaan die geldt als de leider van de groep, drie Spanjaarden en een Roemeen. Er zijn ook invallen gedaan bij zes panden in Valencia.

De autoriteiten spreken van het "elimineren van de groep", waarvan de politie denkt dat ze hun positie in Spanje wilden verstevigen. De groep zou afgelegen panden in de buurt van Valencia gebruiken om de ladingen drugs die binnenkomen via de haven op te slaan. Daarna werden de drugs over de weg in auto's met valse kentekens over Europa verspreid.

Het onderzoek naar de grootschalige drugssmokkel gaat verder. De politie sluit meer aanhoudingen niet uit.

In het noorden van Nigeria zijn elf mensen omgekomen bij een aanslag op een moskee. De dader zou benzine door het gebedshuis hebben verspreid en vervolgens de deuren op slot hebben gedaan. Bij de aanslag raakten ook 17 mensen gewond.

Kort na de aanslag is een man van 38 aangehouden. Hij verklaarde tegenover de politie dat een familieconflict over het verdelen van een erfenis aanleiding was voor de aanval. Familieleden van de verdachte zouden in de moskee zijn geweest.

Paniek

De aanslag was woensdag tijdens het ochtendgebed in de stad Gezawa. Inwoners zeggen dat ze binnen mensen in paniek hoorden toen die probeerden naar buiten te komen, terwijl de moskee in vlammen stond.

Volgens lokale media was een explosie te horen, waarna omwonenden naar de moskee kwamen om hulp te bieden. De politie zegt dat er geen explosieven zijn gebruikt bij de aanval.

De brandweer zegt dat ze niet meteen na het ontstaan van de brand gealarmeerd zijn en de situatie sneller onder controle hadden kunnen krijgen als dat wel was gebeurd.

De mobiele eenheid is in actie gekomen bij de bezetting van het Wijnhavengebouw van de Universiteit Leiden (UL) in Den Haag. "De politie heeft zich voor de ingang van het gebouw opgesteld", zegt een woordvoerder van burgemeesterVan Zanen. Daarmee wil de politie "een zichtbare buffer" tussen het pand en de demonstranten creëren, om te voorkomen dat meer mensen het gebouw in gaan.

Een grote groep pro-Palestijnse betogers houdt sinds 13.30 uur de derde verdieping van het universiteitsgebouw bezet. Ook buiten het pand verzamelden zich enkele honderden mensen. Volgens de betogers heeft de universiteit zich niet aan een afspraak gehouden. Eerder schreef de universiteit op X dat er "concrete stappen" zouden worden genomen bij de contacten met Israëlische universiteiten.

"Inmiddels heeft een deel van de demonstranten het gebouw verlaten", zegt een woordvoerder van de universiteit, die inschat dat nog ongeveer twintig mensen binnen zijn. "Zij krijgen tot 19.30 uur om het pand te verlaten." Wat er gebeurt als de demonstranten daar niet naar luisteren, is niet bekend.

De universiteit staat volgens de woordvoerder de hele dag in contact met vertegenwoordigers van de betogers. Er is ook overleg met 'de driehoek', oftewel de burgemeester, de politiechef en de hoofdofficier van justitie.

Afspraken niet nagekomen

Volgens de demonstranten was afgesproken dat de universiteit vandaag met een concrete verklaring zou komen, maar dat is niet gebeurd. "Het is al de zoveelste keer dat ze een afspraak niet nakomen", zegt woordvoerder Michel Vermeer van Students for Palestine (SfP) tegen een NOS-redacteur ter plaatse. "We onderhandelen al heel lang en elke keer worden er dingen beloofd. Daarom staan we nu hier."

SfP eist dat de universiteit alle academische banden met Israëlische universiteiten verbreekt en desinvesteringsplannen op tafel legt. "Als ze niet over de brug komen, gaan we echt niet weg", zegt Vermeer.

De universiteit sprak over een groep van zo'n 150 mensen die het pand in gingen. Daarop besloot de instelling al het onderwijs af te gelasten. "We hebben ze gevraagd het pand te verlaten, maar er is nog een aanzienlijke groep aanwezig", aldus een woordvoerder eerder vanmiddag.

De ME is als buffer voor de ingang van de universiteit gaan staan:

Een zijdeur van het gebouw is met kettingsloten vastgemaakt. Volgens demonstranten omdat zij een mogelijk politieoptreden via die zijdeur onveilig vinden. Op videobeelden is te zien dat mensen op het dak van de universiteit staan en spandoeken hebben opgehangen.

De universiteit zal zich aan het onlangs opgestelde demonstratieprotocol houden, meldt de woordvoerder. Daarin staat dat universiteitsbestuurders niet in gesprek gaan met demonstranten die hun gezicht bedekken. Ook is overnachten in de gebouwen niet toegestaan.

Eerder vandaag zou ook geprotesteerd worden bij de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Die sloot daarom uit voorzorg de deuren van verschillende gebouwen. Op het laatste moment werd de demonstratie door de organisatoren verplaatst naar het plein voor station Rotterdam Centraal. De Erasmus Universiteit zegt de gebouwen morgen weer te openen, maar houdt rekening met nieuwe protesten.

Het is al langere tijd onrustig bij universiteitsgebouwen in Nederland. In Amsterdam liepen protesten vorige week en deze week uit de hand en kwam de mobiele eenheid in actie. De Universiteit van Amsterdam besloot daarop de deuren gesloten te houden. Vandaag konden studenten weer colleges volgen.

Duitse aanklagers zijn een onderzoek begonnen naar een Bondsdaglid van de rechts-radicale partij Alternative für Deutschland (AfD). Volgens het Duitse persbureau DPA gaat het om Petr Bystron, die wordt verdacht van omkoping en witwassen.

Vandaag hebben zowel Duitse als Spaanse autoriteiten meerdere invallen gedaan in verschillende panden van de parlementariër. Bystron is de nummer twee op de AfD-kandidatenlijst voor de Europese parlementsverkiezingen in juni en ligt al langer onder vuur.

Begin april onthulde de Tsjechische krant Denik N dat Bystron - geboren in Tsjechië - banden zou hebben met het pro-Russische netwerk Voice of Europe van Viktor Medvedtsjoek, een pro-Russische Oekraïense zakenman, politicus en vriend van president Poetin.

Bystron zou ook geld hebben aangenomen. Zelf spreekt de Europarlementariër alle beschuldigingen tegen en spreekt hij van smaad en laster. De Bondsdag heeft de immuniteit van Bystron opgeheven.

Niet de enige

Volgens het Duitse parket zijn panden in Berlijn, Beieren en op Mallorca doorzocht en is bewijsmateriaal in beslag genomen. "Aanklagers in München onderzoeken een lid van de Bondsdag op verdenking van het ontvangen van steekpenningen en het witwassen van geld", aldus het parket.

Bystron is niet de enige prominente kandidaat van de rechts-radicale AfD die onder vuur ligt. Europarlementariër Maximilian Krah zou net als zijn partijgenoot banden hebben met pro-Russische netwerken. Daarnaast is een assistent van Krah aangeklaagd voor spionage namens China. De schandalen rondom de AfD verklaren mede de afnemende populariteit van de partij in peilingen.

Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma is in aanvaring gekomen met Kamerleden over het gebruik van de term "extreemrechts". De Kamervoorzitter vindt dat partijen of leden niet zo genoemd mogen worden, omdat het volgens hem gelijk staat aan een "nazi-vergelijking".

In een Kamerdebat vandaag over de Europese Unie gebruikte Volt-leider Dassen het woord in een vraag in de richting van VVD-Kamerlid Van Campen. Dassen vroeg Van Campen naar de samenwerking van zijn partij met "extreemrechtse" PVV. Hij verwees daarbij naar de presentatie van het akkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB die net daarvoor had plaatsgevonden.

Bosma, zelf PVV, onderbrak Dassen toen hij in een zin het woord extreemrechts liet vallen. "Ik vind niet dat we leden of partijen van de Staten-Generaal voor extreemrechts moeten gaan uitmaken", zei Bosma. "Dat is een vergelijking met het nationaalsocialisme en dat gaat me zes stappen te ver."

Dassen vond dat ingrijpen veel te ver gaan, en kreeg steun van meerdere partijen.

Kijk hier wat er in het debat gebeurde:

GL-PvdA-Kamerlid Klaver vond dat Bosma "over de schreef ging" en noemde het "ongepast" dat Bosma Dassen aansprak op zijn woordkeus. Meerdere partijen wezen erop dat ze zelf mogen uitmaken hoe ze politieke partijen willen noemen. CDA-Kamerlid Boswijk zei dat extreemrechts "niet per se een nazi-vergelijking" is.

D66-Kamerlid Paternotte wees voorzitter Bosma er op dat hij zelf de term extreemlinks "aan de lopende band heeft gebruikt" en zelf ook extreemlinks heeft vergeleken met nazisme.

Klaver en Paternotte vroegen Bosma zijn woorden terug te nemen, maar dat deed de Kamervoorzitter niet. "Ik heb mijn punt willen maken en ik blijf erbij", zei Bosma. "It is what it is."