NOS Nieuws - Algemeen

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) maakt zich zorgen over de dalende kwaliteit van de bezorging van brieven en pakketjes, vooral omdat het tegelijkertijd steeds duurder wordt om iets te versturen. Dit staat op gespannen voet met elkaar, benadrukt de waakhond in de Post- en pakketmonitor over 2023.

Hierin schrijft de ACM dat de omzet in de postmarkt vorig jaar gestegen is. Maar "tegelijkertijd horen we dat veel consumenten en zakelijke verzenders ervaren dat de kwaliteit van de dienstverlening over de gehele linie achteruit gaat", stelt ACM-bestuurslid Manon Leijten. "Dat staat op gespannen voet met de prijsverhogingen die we in veel segmenten zien."

De omzetgroei in de postwereld komt enerzijds doordat consumenten vorig jaar meer pakketjes zijn gaan versturen, terwijl dat steeds duurder is geworden. Tegenover de volumestijging van bijna 2 procent, stond een prijsverhoging van 4 procent.

Veel minder brievenpost

Die prijsstijging werd volgens de ACM vooral ingevoerd om de krimp van de brievenpost te compenseren. Daar werd vorig jaar 58 miljoen euro minder aan verdiend, vooral doordat consumenten minder brieven en kaarten versturen. Maar ook bedrijven versturen veel minder brievenpost.

Om die krimp te compenseren ging de prijs van een postzegel eind vorig jaar over de grens van één euro. Deze maand maakte PostNL een nieuwe prijsverhoging van vijf cent bekend. Vanaf juli kost een postzegel 1,14 euro. De ACM bevestigt in de Post- en pakketmonitor dat dit wettelijk mag.

PostNL wil ook meer tijd krijgen om post te bezorgen. Het bedrijf wil dat de wettelijke verplichting om brievenpost binnen één dag te bezorgen wordt veranderd in twee tot drie dagen. Ondertussen ziet de ACM dat prijs voor een postzegel de afgelopen jaren harder steeg dan de inflatie: "Consumenten zijn per saldo meer gaan betalen voor postbezorging."

Onzorgvuldige bezorging

De brievenbuspost maakte wel een groei door vanwege de flinke stijging van het aantal pakketjes die door de brievenbus kunnen. Die tellen alleen niet mee in deze cijfers, omdat het als pakketpost wordt gezien. Vanwege de concurrentie van andere pakketbezorgers stijgen de prijzen hier minder hard.

Ondertussen neemt bij de ACM ook het aantal klachten toe over niet-tijdige of onzorgvuldige bezorging. De waakhond noemt met name UPD: dat bezorgde in 2019 nog 94 procent van de brievenbuspost op tijd, vorig jaar daalde dit naar 89 procent.

De Chinese webwinkel Temu heeft een gezamenlijke klacht gekregen van zeventien Europese consumentenbelangenorganisaties, waaronder de Nederlandse Consumentenbond. De populaire webwinkel is relatief nieuw, maar houdt zich volgens de organisaties niet aan de Europese wet. Het bedrijf zou gebruikmaken van dark patterns, verboden technieken die online worden gebruikt om de consument te beïnvloeden.

"Temu is razend populair in Europa, maar opereert niet op een eerlijke manier. Het bedrijf houdt zoveel informatie achter dat consumenten geen weloverwogen aankoopbeslissing kunnen nemen", zegt Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond.

"Daarnaast hebben klanten geen idee of het product dat ze kopen wel veilig is. En tot slot staat Temu ook nog eens bol van de manipulatieve technieken om consumenten meer geld te laten uitgeven op het platform."

Klanten krijgen op Temu, na op een artikel te hebben geklikt, een duurder alternatief te zien. Dat is niet toegestaan, zegt de Consumentenbond. Volgens de bond is het voor klanten ook te moeilijk om hun account op te heffen. De klacht ligt nu in de 17 landen bij een toezichthouder, in Nederland is dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

De webwinkel zegt de klacht zeer serieus te nemen en die grondig te zullen bestuderen. Temu ziet zichzelf als nieuwkomer in Europa en luistert naar eigen zeggen voortdurend naar de feedback van klanten en consumentenorganisaties. "We willen transparant zijn en alle toepasselijke wetten en regelgeving naleven", zegt een woordvoerder.

Niet voor het eerst

De klacht van de zeventien organisaties volgt op eerdere bezwaren van consumentenbelangenorganisaties. De Italiaanse Altroconsumo kocht eind vorig jaar dertien cosmeticaproducten via het platform.

Negen daarvan bevatten geen of slechts weinig van de ingrediënten op de verpakking. De Duitse consumentenbond, Verbraucherzentrale Bundesverband, stelde dit jaar dat Temu klanten misleidt met valse recensies en kortingsacties.

Temu zegt dat het graag met de betrokken partijen wil praten om tekortkomingen recht te zetten en zijn service te verbeteren. Het is naar eigen zeggen ook bezig met een systeem om onveilige producten in zijn aanbod op te sporen en uit de verkoop te halen.

De landelijke intocht van Sinterklaas vindt dit jaar plaats in Vianen. Dat heeft de NTR vanmiddag bekendgemaakt.

Sinterklaas zet op zaterdag 16 november voet aan wal in de Utrechtse gemeente Vijfheerenlanden. Burgemeester Sjors Fröhlich is blij met het nieuws. "We zijn er trots op dat we Sinterklaas in onze gemeente mogen ontvangen. We zijn zelf ook jarig, want we bestaan dit jaar vijf jaar."

De gemeente Vijfheerenlanden ontstond in 2019 door een fusie van de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik. Het stadje Vianen ligt aan de rivier de Lek en telt ruim 16.000 inwoners.

Vorig jaar was de landelijke intocht in Gorinchem, in 2022 was Hellevoetsluis het decor van het tv-programma.

Sinterklaasjournaal

De NTR kondigt ook alvast aan dat het Sinterklaasjournaal ook dit jaar weer de avonturen van Sinterklaas en zijn Pieten zal volgen. Die uitzendingen beginnen op 11 november.

Of Dieuwertje Blok de uitzendingen weer voor haar rekening zal nemen is nog niet bekend. De presentatrice kreeg onlangs te horen dat ze kanker heeft en dat haar neus geamputeerd moet worden.

De NTR zei toen de deur voor Blok open te houden. "We gaan ervan uit dat ze terugkomt." De presentatrice presenteert het programma al sinds 2001.

Veel partijen die niet in het kabinet komen zijn slecht te spreken over de afspraken tussen PVV, VVD, NSC en BBB. GroenLinks-PvdA-voorman Timmermans, de leider van de grootste oppositiepartij, vindt het akkoord "rampzalig". Volgens hem is het op drijfzand gebouwd en gebaseerd op aannames die de partijen niet kunnen onderbouwen.

Timmermans zegt verder dat "uiteindelijk de gewone mensen de rekening betalen voor de aandeelhouders en de directeuren". Hij heeft er scherpe kritiek op dat het minimumloon niet omhoog gaat en dat er plannen zijn om de duur van de Werkloosheidswet te verkorten.

Voorstellen voor een heel streng asielbeleid zijn volgens GroenLinks-PvdA "wensdenken":

D66-leider Jetten spreekt over een "akkoord met luchtkastelen. Ook hij gebruikt de uitdrukking "gebouwd op financieel drijfzand". Volgens hem moet het akkoord worden doorgerekend om te begrijpen wat precies de gevolgen zijn.

Jetten vindt dat er beloftes in staan die niet kunnen worden waargemaakt:

Hij is er wel blij mee dat het Klimaatfonds blijft, maar hij benadrukt dat op het geld voor klimaat ook wordt "beknibbeld" en dat daardoor de klimaatdoelen voor 2030 niet zullen worden gehaald. D66 maakt zich ook zorgen over de "allergrootste bezuiniging op onderwijs van deze eeuw".

CDA-voorman Bontenbal is er blij mee dat de partijen veel woningen willen bouwen, dat ze meer vaste banen willen en dat ze Oekraïne blijven steunen. Maar hij vindt ook dat het akkoord "veel ik en weinig gemeenschapszin" uitstraalt: "Nederland is meer dan de som van individuen."

Als voorbeeld noemt de CDA-leider dat er bezuinigd wordt op de maatschappelijke diensttijd. Hij mist ook een visie op de economie en de gezondheidszorg voor de langere termijn. Ook hij vraagt om een degelijke financiële onderbouwing.

Bontenbal sprak na afloop van de presentatie met de pers:

SP-leider Dijk zegt dat "heel veel beloofde sociale vooruitgang" ontbreekt: "Het eigen risico wordt slechts gehalveerd en bovendien pas in 2027. Dan zijn er ongeveer nieuwe verkiezingen." Hij laakt verder het niet verlagen van de huren en het niet verhogen van het minimumloon.

Volgens Dijk wordt dit een regering voor "rijk-rechts":

ChristenUnie-leider Bikker zegt dat de coalitie stoere uitspraken doet, maar ze vraagt zich bij veel plannen af: hoe dan? Van de asielvoorstellen verwacht ze dat er op korte termijn veel mensen in Ter Apel zullen zijn voor wie geen oplossing is om ergens anders te worden ondergebracht.

Bikker vindt dat Nederland het asielbeleid niet alléén kan benaderen. "Dat is een struisvogel die zijn kop in het zand steekt." Ook volgens de ChristenUnie-leider zijn de financiële plannen gebaseerd op "wankele aannames".

'Inktzwarte dag'

Denk-leider Van Baarle spreekt van "een inktzwarte dag en een regeerakkoord van extreemrechtse slopers". Volgens hem zijn in het akkoord maatregelen terechtgekomen "vanuit de racistische en islamofobe standpunten van PVV-leiders Wilders". Van Baarle vindt dat uit de gemaakte afspraken wantrouwen spreekt tegenover vluchtelingen en moslims in Nederland.

Ook Partij voor de Dieren-leider Ouwehand heeft het over "een donkere dag". Volgens haar bevat het akkoord "allemaal maatregelen die slecht zijn voor de natuur, voor het klimaat en voor de rechtsstaat". Ouwehand vindt dat vluchtelingen het meest concreet worden geraakt. Ze kondigt keiharde oppositie aan en ze hoopt dat het kabinet zo snel mogelijk valt.

Stoffer: best positief

Volt-voorman Dassen noemt het "buitengewoon teleurstellend dat in zes maanden dankzij VVD en NSC een extreemrechtse partij genormaliseerd is en onderdeel uitmaakt van de macht". Volgens hem is het akkoord een "nationalistisch keerpunt", terwijl dingen juist samen in Europa moeten worden opgelost. Hij denkt dat de plannen van de coalitie de economie zullen verzwakken.

SGP-leider Stoffer reageert juist "best positief". Hij is er bijvoorbeeld blij mee dat de coalitie "oog heeft voor Israël" en dat de partijen willen bekijken of de Nederlandse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem kan worden verplaatst. Stoffer vindt het ook goed dat de NAVO-norm van 2 procent voor defensie in de wet komt en dat bij migratie wordt gekeken naar "wat we hier kunnen dragen, zonder dat de grenzen helemaal dichtgaan".

JA21-voorman Eerdmans is "positief gestemd over de noodzakelijke plannen voor asiel, migratie en klimaat en energie". Hij maakt zich wel zorgen over aangekondigde lastenverzwaringen.

De makers van Kijkwijzer hebben Gamewijzer gelanceerd: een website die ouders en opvoeders informatie en tips geeft over hoe ze om kunnen gaan met games en hun gamende kinderen. De wijzer is een initiatief van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM).

Voor games bestaat al sinds 2003 het PEGI-leeftijdsclassificatiesysteem. Dat geeft informatie over mogelijke ongepaste elementen in computerspellen. De Gamewijzer is juist bedoeld om meer voorlichting te geven, zegt directeur van het NICAM Tiffany van Stormbroek.

"We hadden op Kijkwijzer altijd al een overzicht met games en informatie daarover, maar we hebben het nu een eigen plek gegeven. Daar geven we meer informatie aan ouders dan voorheen. We kwamen door onderzoek onder ouders ook te weten dat de behoefte aan een Kijkwijzer voor games groot was."

Gamewoordenboek

De Gamewijzer is vooral een gids waar per game belangrijke aandachtspunten worden benoemd, bijvoorbeeld of het mogelijk is om in de game aankopen te doen en of spelers in contact kunnen komen met vreemden. Ook staan er tips in voor het maken van goede afspraken over schermtijd, handleidingen voor het instellen van ouderlijk toezicht en een gamewoordenboek.

Toch blijft het ook belangrijk om interesse te tonen in de games die je kind speelt, benadrukt Van Stormbroek. "We adviseren ook om met je kind in gesprek te gaan over wat ze spelen en hoe ze spelen. Daarnaast kan het ook handig, leuk en verrassend zijn om bijvoorbeeld gametermen op te zoeken."

Ook over het stoppen met gamen geeft het platform tips. "Daar is bij gezinnen thuis best wel wat strijd over. We geven daarom per game aan hoe het spel gespeeld wordt. Bijvoorbeeld in potjes of in speeltijd, zodat je op een goede manier afspraken kan maken over hoe lang er gespeeld mag worden."

Het verhaal achter een Romeins graf dat in 2001 in het centrum van Nijmegen werd gevonden blijkt compleet anders dan gedacht. Archeologen concludeerden destijds dat het ging om de resten van een welvarende vrouw, maar nieuw onderzoek stelt dat beeld bij.

"Het is een waarschuwing voor ons als archeologen: zorg dat je je onderzoek goed gedaan hebt", zegt archeoloog Joep Hendriks van de gemeente Nijmegen. "Als je op basis van een paar vluchtige onderzoeken een beeld vertelt, dan moet je dat bijna altijd gaan herschrijven."

Het graf werd indertijd samen met enkele andere ontdekt bij rioleringswerkzaamheden in de Burchtstraat in het centrum van de stad. Het skelet kwam bekend te staan als de Loden Lady, omdat ze in een loden sarcofaag werd aangetroffen, een unicum voor ons land.

Omdat ze zo'n uitzonderlijke grafkist had gingen onderzoekers ervan uit dat de vrouw tot de Romeinse elite had behoord. Alleen zij konden zich zo'n dure kist veroorloven, was de redenering. Maar die kist blijkt een tweedehandsje.

Binnenstebuiten en te groot

"Het is een gebruikte kist die ze weer binnenstebuiten hebben gevouwen. De versiering die normaal altijd buiten op het lood zit, die zit hier aan de binnenkant", legt Hendriks uit. "We hadden ook alleen maar een afdektegel, geen loden deksel - wat je wel zou verwachten bij een mooie complete begraving in een sarcofaag."

"En de kist is ook veel te groot voor de dame. Zij is iets meer dan van 1,60 meter lang en de kist is 2 meter, terwijl die meestal op maat zijn gemaakt. Lood is kostbaar, dus waarom zou je het 20, 30 centimeter groter gaan maken? Het is een simpele economische redenering. Al kan de ruimte ook voor grafgiften bedoeld zijn."

Ook het skelet zelf blijkt niet dat van een rijke dame uit een leven vol luxe. Afgesleten rugwervels en beginnende artrose zijn indicaties van zware fysieke arbeid. Slijtage van de tanden wijst erop dat de vrouw haar gebit als gereedschap gebruikt kan hebben.

"Je kan zien dat ze herhalende handelingen heeft uitgevoerd waarbij je kracht moet zetten met je tanden. Misschien bij het verwerken van huiden of planten. Op een gegeven moment gaat dat slijten."

Ornatrix?

Blijft het mysterie hoe de vrouw eindigde in een gerecyclede dure kist als ze zelf uit een lagere klasse kwam. Hendriks heeft een theorie: wellicht ging het om een geliefd lid van de huishouding van een rijkaard. Een ornatrix bijvoorbeeld, de kapster die een rijke vrouw had om zich te kleden en het haar te doen.

"Die stond dicht bij het hoofd van de huishouding. Ze behoorden niet tot de topelite, maar stonden er wel heel dichtbij. Je kunt je dus voorstellen dat als zo iemand overleed, de meesteres meebetaalde aan de begrafenis. De Loden Lady is ook begraven met haarnaalden, die hoorden bij het werk van een ornatrix."

Hendriks waakt ervoor verregaande conclusies te trekken. "Andere interpretaties zijn natuurlijk ook mogelijk, zoals een door hard werken rijk geworden ambachtsvrouw of toch de mater familias zelf uit betere kringen: in Romeins Nijmegen was ook een tweedehands loden kist al héél bijzonder."

Naast de voorlopige resultaten van het onderzoek die nu naar buiten zijn gebracht, hoopt Hendriks nog meer van haar verhaal te ontrafelen met verdere tests die nog niet beschikbaar waren een kwart eeuw geleden. DNA-onderzoek moet haar afkomst te bepalen en door isotopen in haar tanden te analyseren kan worden bepaald waar de vrouw is opgegroeid.

"Nijmegen was een smeltkroes destijds. Aan de overkant van de Waal woonden vooral mensen van lokale herkomst, maar de stad werd gesticht door mensen uit Gallië, soldaten uit Spanje, mensen uit alle hoeken van het Romeinse Rijk, van het oostelijke mediterrane gebied tot aan Engeland. Je kon ze allemaal tegenkomen. We willen de Loden Lady een plek geven in die gemêleerde samenleving."

Op basis van het onderzoek zal uiteindelijk een betere gezichtsreconstructie worden gemaakt. Het zal echter nog enkele jaren duren voordat dat zover is. Wel heeft het Valkhof Museum in de tussentijd een expositie gewijd aan de Loden Lady.

Daar is voor het eerst ook een askist met crematieresten te zien die eveneens in 2001 werd gevonden. De kleine tentoonstelling is vanaf morgen te bekijken op de tijdelijke locatie van het museum aan het Keizer Karelplein.

Bij een verkeerscontrole heeft de Rotterdamse verkeerspolitie afgelopen dinsdag twee chauffeurs betrapt die onder invloed waren van drugs. Een van hen vervoerde middelbare scholieren tussen de 15 en 18 jaar.

De controle was op de A13 in de richting van Den Haag. De verkeerspolitie Den Haag en de marechaussee hielpen ook mee. In totaal zijn 27 touringcars gecontroleerd, meldt een woordvoerder. Een aantal daarvan had technische gebreken. "De controle bleek hard nodig", schrijft de politie op Instagram.

Dergelijke controles gebeuren regelmatig, zegt een woordvoerder. Het komt ook vaker voor dat technische mankementen ontdekt worden. De politie verbaasde zich echter wel over de chauffeurs die positief testten op drugs. "Je zal je kinderen maar afgezet hebben voor een schoolreis in die bus."

De ene chauffeur had jongeren aan boord, de ander een 'gemengd publiek' waarvan geen leeftijden bekend zijn. Van beide chauffeurs is bloed afgenomen en wordt een proces-verbaal opgemaakt. Om welke drugs het gaat, is nog niet bekend.

Op de brug in de A7 bij Purmerend is vanaf aanstaande zaterdag tijdelijk een rijstrook minder beschikbaar in de richting van Amsterdam. Rijkswaterstaat zegt die maatregel ongeveer een maand lang te nemen vanwege de veiligheid.

Aan de brug worden sinds begin april grote werkzaamheden uitgevoerd. Bij een inspectie in oktober 2022 bleek dat de draagconstructie van de brug niet meer voldoet. Zwaar verkeer mag sindsdien niet meer over de brug.

Toen eind april bleek dat veel vrachtwagens die regels negeerden, werd de brug afgesloten voor alle vrachtwagen en bussen, maar ook die maatregel blijkt niet te werken. Ondanks het verbod, de handhaving en inspanningen van de transportsector, rijden er volgens Rijkswaterstaat nog steeds vrachtwagens over de brug.

Tijdelijk minder sterk

Om de constructie van de brug te versterken worden 50.000 gaten geboord die daarna opgevuld worden met 15 kilometer aan wapeningsstaal. Door het boren van die gaten wordt de constructie tijdelijk nog minder sterk.

Rijkswaterstraat wil voorkomen dat weggebruikers en wegwerkers gevaar lopen. Daarom gaat er tijdelijk een extra rijstrook dicht. Het gaat om de strook die het dichtst langs het werkterrein loopt. In de richting van Amsterdam blijft één strook open voor het verkeer.

De nieuwe maatregel veroorzaakt mogelijk extra hinder op de A7. Rijkswaterstaat vraagt mensen zoveel mogelijk thuis te werken, samen te reizen of anders te reizen.

De afgesloten rijstrook zou na ongeveer weer een maand beschikbaar moeten zijn. De totale werkzaamheden staan gepland tot 1 september.

Steeds meer Nederlanders gaan op de fiets naar het werk. Dat blijkt uit onderzoek van het Shuttel, dat het mobiliteitsbeleid van 125 grote werkgevers uitvoert, waaronder de Rijksoverheid, Deloitte en FrieslandCampina.

Dat meer Nederlanders de fiets pakken komt vooral doordat de fiets actief gepromoot wordt door werkgevers. Het aantal kilometervergoedingen voor fietsen verdubbelde in de eerste drie maanden vergeleken met dezelfde periode vorig jaar.

Volgens Shuttel bieden werkgevers tegenwoordige hogere vergoedingen voor gefietste kilometers en introduceren ze vaker leasefietsen. "Steeds meer bedrijven zetten in op duurzaamheid en vitaliteit", zegt directeur Klaas Pieter Roemeling. "Fietsen is een zeer goed duurzaam alternatief voor de auto, vooral voor medewerkers die minder dan 7,5 kilometer met een gewone fiets en minder dan 15 kilometer met een e-bike van hun werkplek wonen."

Flexibele werkbenadering

Vorig jaar kwam KPN al met een nieuwe regeling om de fiets te stimuleren. Werknemers die de fiets naar hun werk pakten, krijgen daar 40 cent per fietskilometer. Dat is 17 cent meer dan autorijders. Ook bij de provincie Friesland en waterbedrijf Vitens zijn kilometervergoedingen die voordeliger uitpakken voor fietsende medewerkers.

Sowieso reizen werknemers vaker naar hun werkplek of zakelijke afspraken dan vorig jaar. De grootste stijging is te zien bij het fietsgebruik. Maar volgens Shuttel blijft het openbaar vervoer achter. Mogelijk komt dat doordat de problemen op het spoor.

Daarnaast leggen werknemers en werkgevers volgens het mobiliteitsbedrijf vaker thuiswerkdagen vast. Mensen die thuiswerken blijven niet daadwerkelijk de hele dag thuis: ze combineren die vaker met een zakelijke afspraak, deels ook op de fiets. Volgens Shuttel wijst het op een "flexibele benadering van werk".

De motorrijder die vanmorgen vroeg een huis in Helmond binnenreed met een vuurwapen in zijn hand, is opgepakt. De 30-jarige man uit Helmond meldde zichzelf bij de politie. Eerder op de ochtend zou hij hebben geschoten op een auto vlak bij het huis waar hij binnenreed.

Na het incident was de man gevlucht. In de zoektocht deden agenten een inval bij een huis in de buurt, maar daar werd niemand aangehouden.

Het is voor de politie nog steeds een raadsel hoe de motorrijder in de hal van het huis is terechtgekomen. Omdat het onderzoek nog loopt, is er verder nog weinig bekend over de zaak. Wel laat een woordvoerder weten dat niemand gewond is geraakt.

Videobeelden

Op videobeelden van Omroep Brabant is te zien dat de motor in de hal van het huis aan de Van den Dungenstraat ligt. De regionale omroep schrijft dat de crash vermoedelijk een gevolg is van een mislukte vluchtpoging. Buurtbewoners hoorden vlak daarvoor namelijk schoten. Een auto in de buurt van het huis heeft aan beide kanten kapotte ruiten.

De forensische opsporing en de recherche doen vandaag onderzoek in de straat en in het huis, de omgeving is daarom tijdelijk afgezet.

Daniëlle en Leo wonen samen met hun vijfjarige zoontje in het huis waar de motor binnen reed. Ze zijn alle drie flink geschrokken, vertelt Daniëlle tegen Omroep Brabant. Door een harde klap werd het gezin vanmorgen vroeg uit de slaap gerukt. "Je schrikt je helemaal kapot", zegt ze. "Ik hoorde gerommel in de hal, we hoorden dat er iemand binnen was."

Eenmaal beneden trof het stel de motor aan in de hal, met daarnaast een man met een pistool in zijn hand. "Hij probeerde de motor nog op te tillen, om te vluchten of zo. Hij zei nog wel 'sorry, sorry, sorry', dus ik had niet het idee dat hij het op ons had gemunt. Maar je schrikt je kapot als iemand met zo'n ding in zijn hand staat."

Daniëlle vindt het vooral erg dat haar zoontje dat ook heeft gezien. "Hij is heel erg geschrokken. Hij zou vandaag op schoolreisje gaan, maar dat wilde hij niet meer."

De bewoonster noemt het pech dat de motorrijder in haar huis terechtkwam. "Ik heb niks op mijn kerfstok." Het rijtuig wordt vandaag weggetakeld, het huis wordt schoongemaakt en de schade hersteld.

PVV-leider Wilders vindt dat er geschiedenis wordt geschreven nu zijn partij in het centrum van de macht komt. Volgens hem gaat "de zon weer schijnen in Nederland" en gaat er veel veranderen.

Bij de presentatie van het 'hoofdlijnenakkoord' van PVV, VVD, NSC en BBB benadrukte hij onder meer dat er het strengste asielbeleid ooit komt en dat er een asielcrisiswet wordt ingediend. Later voegde hij eraan toe dat alleen al de presentatie van de asielmaatregelen voor veel mensen een demotiverend effect zal hebben om naar Nederland te komen: "Ik juich dat ontzettend toe, want we zijn echt de gekke Henkie van Europa".

Wilders: "Nederland wordt weer van ons":

De PVV-voorman wees er ook op dat het eigen risico in de zorg naar beneden gaat en dat er bijvoorbeeld geen verplichte warmtepomp komt. Wilders erkende dat er ook "pijnlijke bezuinigingen' in het akkoord staan. De PVV-leider zei ook dat de partijen ook "in elkaar moeten investeren".

Yesilgöz: stabiel en veilig Nederland

VVD-leider Yesilgöz benadrukte dat de kiezer een voorkeur heeft uitgesproken voor een centrumrechtse koers en dat de VVD nu de verantwoordelijkheid neemt voor een "stabiel en veilig Nederland". Ze erkende dat de vier partijen vaak hebben gedacht dat het niet zou lukken om er samen uit te komen, maar dat er veel verschillen zijn overbrugd.

Ze noemde de veiligheid in Nederland en de wereld een topprioriteit. Ze wees er onder meer op dat ook het nieuwe kabinet Oekraïne wil blijven steunen en dat "zinnige klimaatmaatregelen" worden doorgezet.

Ook Yesilgöz is blij met het akkoord:

Omtzigt: grotere verscheidenheid dan normaal

NSC-voorman Omtzigt sprak bij de presentatie van een bijzondere dag, omdat "met vier best wel verschillende partijen een extraparlementair kabinet wordt gevormd". Hij zei ook dat er "een iets grotere verscheidenheid tussen de partijen zal zijn dan u normaal in een coalitie gewend bent".

Hij onderstreepte dat de kiezer een duidelijk signaal heeft gegeven welke opgaven er moeten worden opgelost. Hij wees er onder meer op dat het kabinet wil werken aan het verbeteren van de bestaanszekerheid. Voor hem is dat meer dan een abstract woord in de grondwet: "Dat is niet alleen je inkomen, maar dat betekent ook dat er voldoende woningen zijn".

Omtzigt legde er de nadruk op dat het akkoord nog moet uitgewerkt door de nieuwe bewindslieden. Het document van 26 kantjes dat vannacht naar de Kamer werd gestuurd is dan ook veel korter dan de akkoorden van de vorige coalities.

De NSC-voorman hoopt Nederland een stap verder te helpen:

Van der Plas: goed fundament

BBB-leider Van der Plas zei "hartstikke blij te zijn dat de vier partijen het hebben gered". Ze sprak van fantastische nieuwe bondgenoten. Ook zij wees erop dat het heel verschillende partijen zijn, "die elkaar toch hebben gevonden".

Volgens haar hebben de partijen veel met elkaar meegemaakt en is het fundament goed. Ze benadrukte onder meer dat er extra geld gaat naar de ouderenzorg en dat de accijns op brandstof volgend jaar niet omhoog gaat.

Verder onderstreepte Van der Plas dat de nieuwe coalitie niet wil sturen op gedwongen krimp van de veestapel en dat er ook geen gedwongen onteigening komt.

Van der Plas is tevreden met het resultaat:

De neergeschoten Slowaakse premier Fico is buiten levensgevaar, maar zijn toestand is nog altijd ernstig. Dat zegt de directeur van het ziekenhuis waar de premier 5 uur lang is geopereerd.

Volgens de minister van Defensie is Fico's toestand gestabiliseerd. Slowaakse media spreken elkaar nog wel tegen. De tv-zender Markiza meldde vanmorgen dat Fico in levensgevaar is.

Gisteren raakte de 59-jarige premier zwaargewond toen hij werd neergeschoten voor het cultureel centrum van Handlová, een mijnstadje 150 kilometer van de Slowaakse hoofdstad Bratislava. Fico sprak met zijn aanhangers toen een man van dichtbij vijf keer op hem schoot. Hij werd geraakt in zijn buik en linkerarm.

Bekijk hier de beelden van vlak na de aanslag op Fico:

De minister van Binnenlandse Zaken zegt dat het hoogstwaarschijnlijk gaat om een politiek gemotiveerde aanslag. Hij noemt het het droevigste incident in de 31-jarige geschiedenis van Slowakije. "Een aanval op de premier is een aanval op de democratie".

In de Slowaakse politiek werd door een aantal partijen meteen gewezen naar journalisten die 'haat' tegen Fico zouden hebben aangewakkerd. Meerdere ministers benoemen de rol van de journalistiek. De president probeert juist de rust te bewaren en roept op tot kalmte.

Nederlandse en Europese leiders veroordelen de aanval op Fico. Ook het Kremlin heeft geschokt gereageerd op de aanval. "Natuurlijk veroordelen we deze aanslag in de sterkst mogelijke bewoordingen," zegt Kremlin-woordvoerder Peskov. "We vinden het absoluut onacceptabel - dit is echt een grote tragedie."

Ook de Russische president Poetin reageert verontwaardigd: "Er is geen rechtvaardiging voor deze monsterlijke misdaad," zei Poetin. "Ik ken Robert Fico als een moedig en vastberaden man. Ik hoop van harte dat deze kwaliteiten hem zullen helpen om te overleven," zei Poetin.

Fico is bij elkaar al tien jaar minister-president van Slowakije. Hij trad in 2018 af in de nasleep van een moord op een onderzoeksjournalist die corruptie aan de kaak stelde en dat in verband bracht met Fico's regering. Vorig jaar werd hij herkozen na een campagne met een sterk pro-Russisch geluid.

De politie heeft een man van 71 aangehouden. Hij komt uit het midden van Slowakije en is lid van een schrijversvereniging en zou een wapenvergunning hebben. Hij zou het niet eens zijn met het beleid van Fico, zoals bezuinigingen op de publieke omroep. De Slowaakse autoriteiten hebben dat motief nog niet bevestigd.

De Russische president Poetin is aangekomen in China voor een tweedaags staatsbezoek. Tijdens het bezoek zal hij met zijn evenknie Xi gesprekken voeren over de oorlog in Oekraïne, de onderlinge handelsrelatie, Azië en de gezamenlijke geopolitieke rivaal: de Verenigde Staten.

In de ontmoeting vandaag haalden Poetin en Xi het belang van hun partnerschap nog eens aan. De twee leiders ondertekenden na hun eerste ontmoeting een gezamenlijke verklaring over het verdiepen van het "strategische partnerschap" tussen hun twee naties.

"De huidige relatie tussen China en Rusland is zuurverdiend, en de twee partijen moeten deze blijven koesteren", zei Xi tegen Poetin. De Russische president zei op een persconferentie in Peking met Xi dat de twee leiders gesprekken hadden gevoerd die "warm en kameraadschappelijk" waren geweest.

In een interview met het Chinese persbureau Xinhua voorafgaand aan zijn bezoek prees Poetin president Xi voor het opbouwen van het partnerschap met Rusland. "Ik koos ervoor China als eerste land te bezoeken na mijn herverkiezing vanwege het ongekend hoge niveau van het strategische partnerschap tussen onze landen", zei Poetin. De Russische president werd vorige week opnieuw beëdigd tot president van Rusland.

De ontvangst van Poetin door Xi vandaag:

Poetin en Xi hebben elkaar inmiddels meer dan 40 keer ontmoet. De twee landen kwamen in 2022 een 'onbegrensd partnerschap' overeen waarmee ze onder meer samen spanningen met het Westen het hoofd willen bieden. Xi reisde in maart 2023 voor het laatst naar Moskou, waar de twee elkaar aanspraken als "dierbare vriend" en complimenten uitwisselden. Poetin ging in oktober naar Peking voor een Nieuwe Zijderoute-conferentie.

Veel Chinese technologie

In het kielzog van Poetin is een grote Russische delegatie met ministers, hoge overheidsfunctionarissen en industriële leiders naar China afgereisd. Informele gesprekken tussen leiders van beide partijen gaan later vandaag van start. De net benoemde minister van Defensie van Poetin, Andrej Beloöesov, en de nieuwbakken secretaris van de Veiligheidsraad Sjojgoe zijn erbij, evenals minister van Buitenlandse Zaken Lavrov.

Rusland heeft de samenwerking met China harder nodig dan omgekeerd. China heeft Moskou diplomatieke steun geboden na de invasie van Oekraïne. Het is een van de belangrijkste exportmarkten voor Russische olie en gas, waarmee Rusland de oorlogskas kan vullen. Westerse regeringen zeggen bovendien dat China Rusland heeft geholpen sancties te weerstaan.

De VS zeggen dat China de levering van werktuigmachines, micro-elektronica en andere technologie aan Rusland, die wordt gebruikt om raketten, tanks, vliegtuigen en andere wapens te maken, enorm heeft uitgebreid. Volgens Amerikaanse schattingen kreeg Rusland in 2023 ongeveer 90 procent van alle micro-elektronica en ongeveer 70 procent van de werktuigmachines uit China.

Steun in oorlog Oekraïne

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken bezocht Peking eind vorige maand, deels om China's topdiplomaat Wang Yi te waarschuwen tegen verdieping van de militaire steun aan Rusland. Blinken zei toen dat "Rusland moeite zou hebben om zijn aanval op Oekraïne voort te zetten zonder de steun van China". Hij zei dat hij tegen Chinese functionarissen had gezegd dat "als China dit probleem niet aanpakt, wij dat wel zullen doen".

China pretendeert neutraal te zijn in het Oekraïense conflict, maar weigert Rusland te veroordelen en het een invasie van Rusland te noemen. Vorig jaar stelde Peking een vredesplan van twaalf punten voor. In dat plan werden de terreinwinsten van Rusland veiliggesteld. Het werd snel verworpen door Oekraïne en het Westen. Vandaag zei Poetin dat hij Xi "dankbaar was voor zijn pogingen 'de crisis in Oekraïne' op te lossen".

Adriaan van Dis presenteert het nieuwe seizoen van Zomergasten. Dat heeft omroep VPRO bekendgemaakt. De schrijver en essayist volgt Theo Maassen op die in maart dit jaar stopte met het interviewprogramma na beschuldigingen van huiselijk geweld.

De 77-jarige Van Dis kijkt ernaar uit om "drie uur te kopreizen met zes bijzondere Zomergasten". "In een tijd van snelle meningen en heftige standpunten verlang ik naar langzame televisie. Om de geest lenig te houden. Ik kan niet wachten", zegt Van Dis.

Voor Van Dis is het programma geen onbekend terrein: vanaf 1999 presenteerde hij al eens vier seizoenen.

'Echt luisteren'

Hoofdredacteur VPRO Sarah Sybling reageert verheugd op de terugkeer van Van Dis: "Zijn nieuwsgierigheid naar de ander en zijn kwaliteit om echt te luisteren maakt hem een fijne gesprekspartner. De dans die hij aan zal gaan met de zes gasten en de nieuwe werelden die we samen met hem zullen betreden zullen ongetwijfeld tot nieuwe inzichten leiden."

Adriaan van Dis debuteerde in 1983 als televisiepresentator met het literaire praatprogramma Hier is... Adriaan van Dis. Dat programma deed hij zes jaar geleden nog eens in De Wereld Draait Door Heimwee onder meer met de Britse schrijver en acteur Stephen Fry.

Nieuwe seizoen

Maassen heeft uiteindelijk het programma één seizoen gepresenteerd, hij volgde Janine Abbring op, die zes seizoenen daarvoor voor haar rekening nam. Abbring ontving in 2017 de Sonja Barend Award voor het interview met Eberhard van der Laan.

Het nieuwe seizoen van Zomergasten is deze zomer van 21 juli tot en met 25 augustus te zien. Wie de gasten van Van Dis zijn, wordt een aantal weken daarvoor bekendgemaakt.

Goedemorgen! Vandaag wordt het coalitieakkoord van het nieuwe kabinet gepresenteerd. Ook gaat de UvA weer open na een onrustige week.

Eerst het weer: vandaag is het vrij bewolkt met verspreid over het land veel buien, mogelijk met onweer. Het wordt 17 graden in het zuiden en 25 graden in het noordoosten.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

De partijleiders van PVV, NSC, VVD en BBB bereikten rond 01.30 uur een definitief coalitieakkoord. Het was vooral lang wachten op de fractie van de VVD; die partij had zes uur nodig om uiteindelijk unaniem in te stemmen met het akkoord.

Om 02.00 uur overhandigden informateurs Van Zwol en Dijkgraaf het coalitieakkoord officieel aan Kamervoorzitter Bosma. Onder de titel Hoop, lef en trots doen PVV, VVD, NSC en BBB in 26 pagina's uit de doeken wat ze van plan zijn.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

BBB-leider Caroline van der Plas had medelijden met de journalisten die met een lege maag wachtten op nieuws over het coalitieakkoord. Ze deelde haar friet:

Fijne dag!

De Democraten in de VS worden geplaagd door corruptieschandalen. Twee Congresleden zouden zich hebben laten omkopen door buitenlandse regeringen in ruil voor informatie en invloed op wetgeving.

Zo zou afgevaardigde Henry Cuellar (68) tonnen aan steekpenningen uit Azerbeidzjan en van een Mexicaanse bank hebben aangenomen. En in New York is gisteren het proces tegen senator Bob Menendez (70) begonnen, bij wie goudstaven, tonnen aan cash geld en een luxe Mercedes cabriolet zijn aangetroffen.

De zaak gaat om een politicus "die zijn macht te koop heeft gezet", aldus de aanklagers. Volgens zijn advocaten is de hele zaak gebaseerd op "speculatie en giswerk". Als de aftrap een indicatie is van het aankomende proces, gaat het lang, complex en fascinerend worden. Decennialang had de senator een vooraanstaande rol bij de vorming van Amerikaans buitenlands beleid en was hij een van de invloedrijkste latino-politici in de VS.

Contant geld en goudstaven

Menendez zou als voorzitter van de Senaatscommissie voor buitenlandse zaken zijn macht en invloed hebben gebruikt om gunsten te verlenen aan andere landen. Zo zou hij de regeringen van Egypte en Qatar hebben bevoordeeld. In ruil daarvoor zou de senator uit New Jersey steekpenningen en giften hebben ontvangen. In totaal zijn er achttien aanklachten tegen Menendez.

Zijn vrouw, Nadine Menendez (56), wordt beschuldigd van betrokkenheid bij de corruptieactiviteiten. Zij zou de contactpersoon zijn geweest tussen haar man en degenen die uit waren op politieke gunsten. Beiden claimen onschuldig te zijn.

In het huis van het stel werd tonnen aan contant geld en goudstaven gevonden. In de garage stond een luxe Mercedes cabriolet, mogelijk een gift voor een politieke gunst.

Menendez gooit zijn vrouw onder de bus en beweert zelf niks van de goudstaven in zijn huis te hebben afgeweten. "Uit het bewijsmateriaal zal blijken dat Nadine haar financiële problemen voor Bob verborgen hield", voorspelt zijn advocaat.

Het is voor een Congreslid verboden om als buitenlands agent op te treden, om belangenconflicten te voorkomen. Volgens de aanklagers was Menendez zich bewust van deze wet, maar deed hij het toch. Als iemand als buitenlands agent optreedt, moet dat ook geregistreerd worden, iets wat niet was gebeurd. Het proces zal naar verwachting zes tot acht weken duren.

Menendez is al gestopt als voorzitter van de Senaatscommissie voor buitenlandse betrekkingen. Hij weigert echter af te treden als senator, ondanks de druk van tientallen collega's uit zijn eigen partij. In een eerdere verklaring liet hij weten zich niet opnieuw als Democraat verkiesbaar te stellen.

Het is niet de eerste keer dat de Democraat uit New Jersey is aangeklaagd voor omkoping. Eerder kwam hij al in opspraak omdat hij giften zou hebben ontvangen van een rijke oogarts in ruil voor politieke gunsten. Die zaak werd in 2017 nietig verklaard. Nooit eerder werd een Amerikaanse senator twee keer aangeklaagd voor corruptie.

Nog een corruptiezaak

Ook het Democratische Congreslid Henry Cuellar werd eerder deze maand beschuldigd van corruptie. Ook in deze zaak wordt de vrouw van de politicus verdacht van betrokkenheid. Het stel zou bijna 600.000 dollar hebben ontvangen van een Azerbeidzjaans olie- en gasbedrijf en een Mexicaanse bank.

Als tegenprestatie zou Cuellar zijn macht hebben gebruikt om het beleid van de VS te sturen in het voordeel van Azerbeidzjan en de Mexicaanse bank. De politicus zou net als Menendez niet als buitenlands agent mogen optreden, maar ook hij claimt onschuldig te zijn. Het is nog niet bekend wanneer de rechtszaak van start gaat.

De van corruptie beschuldigde Democraten zijn ook allebei latino's. Ondanks de overeenkomsten worden de Congresleden door collega's niet gelijk behandeld. Beiden zijn lid van de Congressional Hispanic Caucus (CHC), een groep binnen het Congres die bestaat uit uit latino-leden. De CHC geeft Congreslid Cuellar het voordeel van de twijfel, maar lijkt senator Menendez de rug toe te keren. Het verschil in behandeling willen ze niet nader toelichten.

Hoewel dit voor de Republikeinen een uitgelezen kans lijkt om de tegenpartij aan te vallen, gebeurt dat vooralsnog nauwelijks. Cuellar krijgt zelfs steun uit opmerkelijke hoek. De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump laat via Truth Social weten het Democratische Congreslid te steunen. Cuellar staat binnen zijn partij aan de conservatieve kant. Zo is hij een voorstander voor strengere grensbeveiliging, een standpunt waar ook Trump groot voorstander van is.

De timing van de corruptiezaken is ongelukkig voor de Democraten, die voornamelijk aandacht willen vestigen op de rechtszaken van Trump. Vooral in een verkiezingsjaar, waarin niet alleen de presidentsverkiezingen belangrijk zijn, maar ook wie de meerderheid in het Congres in handen krijgt.

Hoop, lef en trots is de naam van het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. In 26 pagina's doen ze uit de doeken wat ze van plan zijn.

"Of het nou gaat om bestaanszekerheid, zorg of geld in de portemonnee, of het beschikbaar zijn van voldoende woningen, onze ambitie is groot", schrijven de vier in de inleiding van wat ze zelf een hoofdlijnenakkoord noemen. "We willen ook de veel te hoge instroom van asielzoekers en immigranten keren. We willen dat boeren, tuinders en vissers weer een toekomst hebben."

De nieuwe coalitie heeft het voorgenomen beleid, dat veelal nog moet worden uitgewerkt door het toekomstige kabinet, opgedeeld in tien hoofdstukken. Hieronder de belangrijkste punten per hoofdstuk op een rij:

Bestaanszekerheid en koopkracht

De vier partijen hebben afgesproken dat het eigen risico in de zorg meer dan gehalveerd wordt. Dat gebeurt pas in 2027, omdat eerder niet mogelijk zou zijn. Nu is er nog een verplicht eigen risico van 385 euro per jaar. Dat zou dan 165 euro per jaar worden.

Verder wil de coalitie een lastenverlichting op arbeid "bijvoorbeeld via het introduceren van een extra schijf in de Inkomstenbelasting". En de vier willen zekerheid op de arbeidsmarkt stimuleren, schuldhulpverlening verbeteren en kinderopvang voor ouders bijna gratis maken.

Grip op asiel en migratie

De coalitie koerst zoals aangekondigd op het strengste asielpakket ooit. Zo komt er een tijdelijke Asielcrisiswet met crisismaatregelen. In het geval van een 'crisis' kunnen er vergaande maatregelen genomen worden.

De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf wordt aangepast. Asielzoekers die zijn afgewezen, worden "zo veel mogelijk, ook gedwongen, uitgezet". Ook krijgen statushouders geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Automatische gezinshereniging wordt eveneens geschrapt en het aantal mensen dat mag nareizen wordt "fors beperkt".

In het akkoord staat ook dat de spreidingswet ongedaan gemaakt moet worden (tot verdriet van de maker van de wet). De nieuwe coalitie wil de wet, die al door zowel de Tweede als Eerste Kamer is aangenomen, intrekken.

Verder wil de coalitie bij de Europese Commissie om toestemming vragen om niet mee te doen met het Europees asiel- en migratiebeleid, en wil ze meer grensbewaking en invoering van het tweestatusstelsel.

Asiel is niet de enige vorm van migratie die de coalitie wil tegengaan. Er komen extra eisen voor arbeidsmigranten van buiten de EU en "malafide uitzendconstructies" worden hard aangepakt.

Studiemigratie wordt ingeperkt, onder meer door meer opleidingen in het Nederlands te geven, een numerus fixus in te stellen voor buitenlandse studenten en een verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten.

Wat betreft inburgering willen de vier dat kennis over de Holocaust verplicht wordt en dat de taaleisen omhoog gaan. Onder hetzelfde kopje staat dat er regulering komt van versterkte gebedsoproepen.

Wonen en volkshuisvesting, infrastructuur, openbaar vervoer en luchtvaart

Structureel moeten er 100.000 nieuwe woningen per jaar bij komen. Dat gebeurt onder meer door meer grond om te bouwen beschikbaar te stellen. "Straatje erbij', binnenstedelijk en buitenstedelijk", zo staat in het akkoord. Ook moeten procedures om te kunnen bouwen worden versneld.

Voor mensen die al een huis hebben, wil de coalitie de huurverhoging (in de sociale huur) inperken. Van nieuwbouw moet minimaal 30 procent gemiddeld voor sociale huur zijn. Voor huizenbezitters wordt de stijging van de onroerende zaakbelasting gemaximeerd. En ook belangrijk voor deze groep: "er wordt niet getornd aan de hypotheekrenteaftrek".

Qua infrastructuur mag er in ieder geval "waar mogelijk" weer 130 kilometer per uur gereden worden, ook overdag.

Verder moet de bereikbaarheid van het landelijk gebied worden verbeterd "door het busvervoer tussen dorpskernen op het platteland te versterken" en gaat de aanleg van de Lelylijn, een treinverbinding tussen Lelystad en Groningen door.

Landbouw en visserij, voedselzekerheid en natuur

Wat betreft de landbouw, het speerpunt van de BBB, wil de coalitie "alles op alles zetten" om Europese richtlijnen aan te passen. Er wordt ingezet op aanpassing van de Nitraatrichtlijn en 'herijking' van Natura 2000-gebieden. "Gericht op een hoofdstructuur van robuuste natuurgebieden, geen 'snippernatuur'."

Ook staat in het akkoord dat Nederland niet langer ambitieuzer natuurbeleid moet voeren dan de rest van Europa.

De coalitie wil geen gedwongen krimp van de veestapel. Ook mag er geen gedwongen onteigening plaatsvinden. Wel moet er ruimhartig vrijwillig worden uitgekocht en moet er volop worden ingezet op innovatie in de landbouw.

Opvallend: de goedkopere 'rode diesel' komt weer terug voor boeren, tuinders en loonwerkers. In 2013 werd dat lage accijnstarief voor diesel juist geschrapt.

Energie, leveringszekerheid en klimaatadaptatie

De coalitie wil zich qua klimaatbeleid houden aan bestaande doelen, staat in het akkoord. "Alleen als we de doelen niet halen, maken we alternatief beleid."

Het klimaatfonds blijft ook overeind. Uit dat miljardenfonds, ingesteld door het huidige kabinet, worden klimaatmaatregelen gefinancierd. Het fonds voorziet ook in geld voor de ontwikkeling van kernenergie. De nieuwe coalitie koerst op vier grote nieuwe kerncentrales, en niet twee, zoals eerder gedacht.

De partijen willen überhaupt inzetten op meer energieonafhankelijkheid en eigen duurzame energieproductie. Verder wordt de warmtepomp toch niet verplicht. Het huidige kabinet had dat bedacht, maar daar gaat een streep doorheen. Subsidies voor elektrische auto's worden per 2025 geschrapt.

Publieke voorzieningen, zorg en onderwijs

De vier partijen willen de eerstelijnszorg versterken, waaronder huisarts, wijkverpleging en mantelzorg. Verder moet werken in de zorg (waar een groot personeelstekort is) aantrekkelijker worden. Dat zou moeten gebeuren "door middel van meer autonomie, loopbaanperspectief, goede arbeidsvoorwaarden en beperking van regeldruk en van administratieve lasten". Ook moet er betere ouderenzorg komen.

Qua onderwijs moeten gebruikte lesmethoden "bewezen effectief en verder politiek neutraal zijn" en moet de 'verengelsing' worden teruggedrongen.

Op medisch ethisch gebied blijft alles zoals het is. "De wettelijke kaders blijven ongewijzigd" rond embryo's, abortus en euthanasie.

Goed bestuur en een sterke rechtsstaat

De coalitie sorteert voor op een nieuw kiesstelsel voor de Tweede Kamer. Hoe dat er precies uit moet zien, is nader te bepalen. Het moet in ieder geval "de regionale band tussen kiezers en gekozenen" versterken. De bedoeling is dat het stelsel bij de volgende verkiezingen een feit is.

Verder moeten stappen worden gezet voor een grondwetsherziening zodat wetten getoetst kunnen worden aan de Grondwet. En in het verlengde daarvan moet er ook een aanzet worden gemaakt voor de vorming van een constitutioneel hof, dat de toetsing aan de grondwet kan uitvoeren (een vurige wens van NSC-leider Omtzigt).

Ook komt er 'een recht op vergissen'. "Een enkele fout kan niet langer een burger diep in de problemen duwen", vindt de nieuwe coalitie. Aanmanings- en incassokosten van de overheid gaan fors omlaag.

Ook moet er gesnoeid worden in het aantal ambtenaren en consultants bij de overheid en is er een bezuiniging ingeboekt van honderd miljoen euro op de publieke omroep. Hotelovernachtingen worden duurder, omdat het btw-tarief weer teruggaat naar 21 procent. Ook de btw op culturele goederen en diensten gaat omhoog, maar dat geldt niet voor bioscopen en dagrecreatie.

Nationale veiligheid

Op het gebied van veiligheid in Nederland willen de vier de aanpak van de georganiseerde misdaad versterken. "Er wordt meer ingezet op confiscatie van vermogen" en "de anti-witwasaanpak wordt geïntensiveerd".

Verder komen er zwaardere straffen voor zware misdrijven zoals terreur en ernstige gewelds- en zedendelicten. Het jeugdstrafrecht wordt strenger gemaakt, onder andere door het verhogen van maximale straffen.

Internationale veiligheid

"Nederland blijft Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel steunen tegen de Russische agressie", zo valt te lezen in het akkoord. De NAVO-norm van 2 procent voor defensie moet wettelijk worden vastgelegd.

En omstreden: er moet worden onderzocht "wanneer verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem op een daartoe geschikt moment kan plaatsvinden". De meeste landen hebben hun ambassade in Tel Aviv, vanwege de complexe status van Jeruzalem.

Overheidsfinanciën, economie en vestigingsklimaat

Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd, vindt de nieuwe coalitie. En dus worden recente lastenverzwaringen voor ondernemers deels teruggedraaid. Het gaat onder meer om verhoging van de energiebelasting.

De formerende partijen hebben afgesproken om uiteindelijk 14,7 miljard euro per jaar te bezuinigen. Daar staat eenzelfde bedrag aan extra uitgaven (lastenverlichtingen en investeringen) tegenover. Per saldo gaan de uitgaven uiteindelijk met 4,7 miljard euro per jaar omlaag.

De vier formerende partijen hebben vannacht overeenstemming bereikt over een definitief coalitieakkoord. Vannacht rond 02.00 uur brachten ze de plannen naar buiten onder de titel Hoop, lef en trots. Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma nam het document in ontvangst van de informateurs.

Het was vooral lang wachten op de fractie van de VVD; die partij had zes uur nodig om uiteindelijk unaniem in te stemmen met het akkoord. De andere drie partijen hadden eerder al na kleine wijzigingen hun fiat gegeven.

PVV, VVD, NSC en BBB presenteren de afspraken onder tien hoofdpunten, zoals bestaanszekerheid, asiel en migratie en energietransitie. Het document van 26 pagina's noemen ze zelf een hoofdlijnenakkoord, het nieuwe kabinet zal de inhoud later zelf moeten uitwerken.

Met het akkoord willen de partijen mensen "houvast en steun bieden", schrijven ze in het voorwoord. "Een kabinet dat hoop geeft."

Zo reageerden de partijleiders gisteravond laat:

De partijleiders zullen het akkoord vanochtend om 09.30 uur toelichten op een bijeenkomst in het Kamergebouw, die via de site, tv en radio live te volgen is bij de NOS. Volgende week woensdag is er een debat over, waarbij ook de formateur wordt aangewezen. Dat wordt Richard van Zwol, die ook al informateur was.

Hij zal het team van ministers en staatssecretarissen samenstellen, de mensen die de hoofdlijnen uit het coalitieakkoord verder uitwerken. Als dat allemaal lukt, staat het nieuw kabinet naar verwachting half juni op het bordes.

Van Zwol zelf zal daar niet tussen staan, zo heeft hij al gezegd. Het is gebruikelijk dat de formateur de premier wordt, maar in dit geval wordt daarvan afgeweken. Vannacht wilden de partijleiders nog niet zeggen wie ze als premier op het oog hebben.

Trendbreuk

Het akkoord wijst op een trendbreuk in de politieke cultuur. Na jarenlange coalities die door het midden zijn gevormd, kiezen de formerende partijen nu voor een uitgesproken rechtse koers.

Vooral op het gebied van migratie en asiel slaat het coalitieakkoord een harde toon aan. Het was ook het onderwerp waar het vorige kabinet op viel. "Nederland moet structureel tot de categorie lidstaten met de strengste toelatingsregels van Europa behoren", staat in het akkoord. De nieuwe coalitie wil een 'asielcrisis' uitroepen.

Qua klimaatbeleid willen de partijen zich houden aan bestaande doelen. "Alleen als we de doelen niet halen, maken we alternatief beleid." Gedwongen krimp van de veestapel en gedwongen onteigening zijn van tafel.

Bezuinigingen en extra uitgaven

In het akkoord staan voor 14,7 miljard euro aan extra uitgaven. Tegelijk wordt voor eenzelfde bedrag bezuinigd op de overheidsuitgaven. Ook zitten er lastenverlichtingen in, vooral voor middeninkomens en ondernemers.

Daarnaast tonen de vier partijen zich ambitieus op het gebied van woningbouw met 100.000 nieuwe woningen elk jaar. Het eigen risico in de zorg wordt de komende twee jaar bevroren en daarna meer dan gehalveerd. Er komt een constitutioneel hof, en op scholen moeten lezen, schrijven en rekenen absolute prioriteit krijgen.

Een uitgebreid overzicht van de de belangrijke punten uit het akkoord is te lezen in dit artikel.

Vinexwijken hebben zich de laatste jaren ontwikkeld tot woonwijken voor rijkere gezinnen, concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een onderzoek. Bij nieuwe grote bouwplannen moet het mogelijk blijven om de wijk aan te passen aan de veranderende vraag, luidt een van de adviezen.

Vinexwijken zijn gebouwd voor middenklassegezinnen uit de steden, en later zijn er vooral grotere en duurdere gezinskoopwoningen bijgebouwd. In Vinexwijken is er nauwelijks gebouwd voor armere huishoudens en een- of tweepersoonshuishoudens. Daardoor had die groep weinig kans om in de wijk een woning te vinden. Dat geldt ook voor ouderen en starters.

Om bij toekomstige grote bouwprojecten de vraag beter aan te laten sluit bij veranderende woonbehoeften, moet er een duidelijke langetermijnvisie voor nieuwbouwwijken komen, adviseert het PBL aan beleidsmakers, projectontwikkelaars en woningcorporaties. Een van die grootschalige projecten waarvoor dit advies geldt zijn de NOVEX-gebieden.

NOVEX staat voor Nationale Omgevingsvisie Extra. Op 17 locaties in Nederland worden nieuwe delen van steden aangelegd. De overheid heeft hiervoor 6 miljard euro vrijgemaakt.

Meer ouderen en alleenstaanden

Voor de NOVEX-gebieden is het ook belangrijk dat er ruimte overblijft om aanpassingen in de wijk te kunnen doen, adviseert PBL. Bij de Vinexwijken ging dat mis, daar is er destijds geen rekening mee gehouden dat er meer vraag zou ontstaan naar niet-gezinswoningen. Die vraag gaat de komende jaren nog verder stijgen door de verdere toename van het aantal ouderen en alleenstaanden. In 2023 was bijna 40 procent van alle huishoudens een eenpersoonshuishouden.

In Vinexwijken is de laatste jaren ook verder gebouwd. Tussen 2008 en 2020 is het aantal woningen in de wijken met 38 procent gegroeid, terwijl in andere wijken rond de binnensteden het aantal woningen met 12 procent steeg. In de wijken waar bijgebouwd is, kwamen vooral nieuwe duurdere woningen voor gezinnen en nauwelijks betaalbare (huur)woningen voor starters of 55-plussers.

De ME heeft de bezetting van een van de universiteitsgebouwen van de Universiteit Utrecht na een pro-Palestijnse demonstratie beëindigd. De ontruiming van het gebouw aan het Janskerkhof duurde ongeveer twee uur, meldt RTV Utrecht. Een ANP-verslaggever ter plekke zegt dat de politie de wapenstok inzette om betogers te verdrijven.

De politie zegt op X dat de inzet van een onderhandelaar geen resultaat gehad heeft. Nadat de politie de demonstranten had gevorderd om het pand vrijwillig te verlaten, gingen ME'ers over tot ontruiming. Hoeveel betogers er precies in het gebouw aanwezig waren, is niet bekend. Zo'n veertig actievoerders zijn afgevoerd met een arrestantenbus.

In het gebouw, van de faculteit geesteswetenschappen, zouden veel barricades zijn opgericht. Zo werd een zijdeur geblokkeerd met onder meer opgestapelde stoelen en prullenbakken.

Op verzoek van het College van Bestuur stuurde de politie eerder op de avond een onderhandelaar het gebouw in, om het gesprek aan te gaan met studenten. Die weigerden het gebouw te verlaten, of te onderhandelen. RTV Utrecht meldde dat de woordvoerder van de demonstranten door een megafoon riep niet te gaan onderhandelen. "Ze kennen onze eisen."

Het universiteitsgebouw werd bezet sinds ongeveer 17.00 uur. Vorige week bezetten demonstranten het terrein van de bibliotheek van de UU en maandag deden enkele honderden studenten mee aan een 'walk-out'. De betogers willen dat de universiteit de banden met Israëlische instellingen verbreekt die volgens hen profiteren van de onderdrukking van het Palestijnse volk.